Арфаграфічны слоўнік лобан суднік 1990 by Movazbor

М.П.Лобан М.Р. Суднік

Арфаграфічны С Л О У Н ІК 6-е выданне, дапоўненае і ўдакладненае

М ін с к «Н ародная асвета» 1990

ББК 81.2 Бел-4 Л 68

Пад рэдакцыяй акадэміка АН БССР К. К- Атраховіча (Кандрата Крапівы)

Словарь содсржнт более 15 тысяч слов, которые могут вызвать трудностн в напнсаніш. В отдельных реестрах даны «трудные» в орфографнческом отношеніш фамнліш, лнчные нмена н географнческне названня.

Л 68

Лобан М. П., Суднік М. Р. Арфаграфічны слоўнік.— 6-е выд., дап. і ўдаклад.— Мн.: Нар. асвета, 1990.— 256 с. 15ВЫ 5-341-00373-Х. Лобан Н. П., Судннк М. Р. Орфографнческнй словарь. Слоўнік змяшчае больш за 15 тысяч слоў, якія могуць выклікаць цяжкасці пры напісанні. У асобных рэестрах дадзепы «цяжкія» ў арфаграфічных адносінах прозвішчы, асабовыя імёны і геаграфічныя назвы.

4602030000— 043 Л --------------------- 154— 90 М 303(03)— 90 І 5 В \ 5-34І-00373-Х

ББК 81.2 Бел-4

ПРАДЛЮВА ДА ШОСТАГА ВЫДАННЯ

Арфаграфічны слоўнік з’яўляецца дапаможнікам па беларускай мове, які вызначае правільнае напісанне найбольш цяжкіх у арфаграфічных адносінах слоў і іх форм. Тэарэтычнай асновай гэтага выдання служылі правераныя 30-гадовай практыкай «Правілы беларускай арфаграфіі і пунктуацыі», якія былі распрацаваны ў поўнай адпаведнасці з «Удакладненнямі і частковымі зменамі беларускага правапісу», зацверджанымі Пастанован Савета Міністраў БССР 11 мая 1957 года. Дадзенае, шостае выданне Арфаграфічнага слоўніка рыхтавалася праз 7 гадоў пасля выхаду ў свет пятага. Перыяд хоць і невялікі, але па сваёй значнасці прыкметны. Менавіта ў гэтыя гады распачалася рэвалюцыйная перабудова грамадства, дэмакратызацыя ўсяго ўкладу жыцця ў краіне, дзякуючы чаму чалавек пастаўлен у цэнтр увагі, а яго асобе забяспечваюцца неабмежаваныя магчымасці духоўнага росквіту, гарантуецца свабода шырокага карыстання роднай мовай, якой цяпер нададзен статус дзяржаўнай мовы. Важную ролю ў гэтай сувязі набывае павышэнне ўзроўню валодання пісьмовай культурай. Адным з магчымых шляхоў ажыццяўлення гэтых задач з’яўляецца стварэнне адпаведных дапаможнікаў па беларускай мове для ўсіх, хто ёю карыстаецца. 3 арыентацыяй на аказанне пасільнай дапамогі ў вырашэнні адзначаных задач і рыхтавалася дадзенае выданне Арфаграфічнага слоўніка. У структурных адносінах яно мала чым адрозніваецца ад пятага. У ім чытач знойдзё: асноўныя правілы беларускага правапісу; лексічны раздзел, што ўключае словы, якія могуць выклікаць цяжкасці пры

Прадмова

напісанні; раздзел геаграфічных назваў свету, часткова дапоўнены і дэталізаваны, у прыватнасці вызначаны сталічныя гарады і паказаны дзяржавы, да якіх яны адносяцца (Капенгаген — сталіца Каралеўства Данія; Нікасія — сталіца Рэспублікі Кіпр); гэта дэталізацыя мае на мэце садзейнічаць актыўнаму засваенню не толькі правільнага напісання, але і афіцыйнага наймення дзяржаў свету і іх сталіц. Затым ідзе раздзел прозвішчаў, якія на пісьме часта перадаюцца неаднастайна, у сувязі з чым патрабуюць уніфікацыі; нарэшце, структуру шостага выдання завяршае раздзел «Асабовыя імёны», які знаёміць чытачоў з дакументальнай формай асабовых імён і правільным іх напісаннем. Для зручнасці карыстання ў Слоўніку асобна даюцца мужчынскія імёны і асобна жаночыя. Усяго Слоўнік ахоплівае звыш 15 тысяч слоў сучаснай беларускай літаратурнай мовы. Частковае абнаўленне лексічнага саставу ў гэтым выданні зроблена за кошт тых слоў, якія атрымалі пашырэнне і набылі асаблівую актуальнасць у наш час у сувязі з перабудовай і новым палітычным мысленнем (аграпром, галоснасць, дэмакратызацыя, інфарматыка, канфрантацы.% плюралізм, экалогія і інш.). Як даведнік арфаграфічнага прызначэння Слоўнік дае адно, прызнанае правільным, напісанне слова і не дапускае арфаграфічных варыянтаў. Што да варыянтаў словаўтваральных, вымаўленчых, стылістычных, то яны ў Слоўніку адлюстроўваюцца (напр.: выгараць і выгарваць, мігцённе і мігацённе, разнакдлерны і рдзнакалярдвы). У асобных выпадках, калі правільнае напісанне блізкіх па вымаўленню слоў залежыць ад іх значэння, Слоўнік выкарыстоўвае гэты крытэрый, напр.: абвінавачаны (прызнаны вінаватым) і абвінавачваны (той, хто абвінавачваецца). Паколькі ў беларускай арфаграфіі націск адыгрывае ролю своеасаблівага крытэрыю правільнага напісання, ён паслядоўна ставіцца над кожным рэестравым словам, за выключэннем аднаскладовых слоў і слоў з літарай ё, якая ў беларускай мове не пад націскам не ўжываецца. У складаных жа словах, апрача асноўнага, ставіцца і пабочны націск, які служыць паказчыкам нарматыўнага словаўжывання і вымаўлення, напр.: добрасусёдскі, самаакўпнасць, тэрмадынаміка.

Прадмова

Адметную рысу шостага выдання Слоўніка складае сістэмна пададзеная сельскагаспадарчая лексіка, асабліва тая, што абазначае назвы палёў, з якіх сабраны ўраджай (аўсянішча, бульбянішча, вічанішча, гарохавішча, жытнішча, ільнянішча, капуснішча, ячнішча і інш.). Шырока тут прыводзяцца і назвы розных відаў спорту, якімі цікавіцца сучасная моладзь. У такіх назвах паслядоўна вызначаюцца канчаткі роднага склону, паколькі менавіта ў гэтым склоне часта дапускаюцца адступленні ад граматыкі (баскетбол — баскетбола, тэніс — тэніса, хакей — хакея). Рэгламентуецца ў гэтым выданні напісанне такой значнай групы слоў, якой з’яўляюцца назвы страў і пітва. Належачы да катэгорыі рэчыўных назоўнікаў, яны захоўваюць у родным склоне канчаткі -у, -ю (амлет — амлету, шніцэль — шніцэлю; булён — булёну, халаднік — халадніку; квас — квасу, ліманад — ліманаду і інш.). Разам з тым Слоўнік звяртае ўвагу на другую групу слоў, якая таксама мае дачыненне да рэчыўных назоўнікаў, аднак адрозніваецца ад першай групы канчаткамі -а, -я ў родным склоне. Да гэтай групы адносяцца розныя кандытарскія вырабы, што ўспрымаюцца як асобныя адзінкі, паштучна (кскс — кекса, каравай — каравая, торт — торта і інш.). У сувязі з тым што за апошнія гады некаторыя замежныя дзяржавы ў працэсе развіцця зазналі змены не толькі ў грамадска-палітычным ладзе, але і ў сваіх назвах, спатрэбілася ў Слоўніку даць новыя назвы такіх дзяржаў. Цяпер чытач замест Рэспублікі Астравы Зялёнага Мыса знойдзе Рэспубліку Каба Вэрдэ; замест Рэспублікі Бераг Слановай Косці — Рэспубліку Котд'Івуар; замест Верхняй Вольты — Буркіна Фасо; замест Гвінейскай Народнай Рэвалюцыйнай Рэспублікі — Гвінейскую Рэспубліку, а замест Паўднёвай Радэзіі — Рэспубліку Зімбабве. Пры падрыхтоўцы шостага выдання Арфаграфічнага слоўніка ўлічаны слушныя заўвагі чытачоў, а таксама замацаваныя практыкай перыядычкага друку напісанні асобных слоў і форм. Перш-наперш прыведзена ў адпаведнасць з афіцыйнымі найменнямі арфаграфія слоў амудар’інскі, сырдар’інскі, тайваньскі, цяньцзіньскі, гаміньдан, гаміньданавец, ЮНЭСКА і інш.

Прадмова

Падпарадкаваны адзіным прынцыпам падыходу напісанні канчаткаў роднага склону пэўных груп назоўнікаў мужчынскага і жаночага роду: дыялог — дыялога, памост — памоста, плот — плота; лівень — ліўню, турнір — турніру, чэмпіянат — чэмпіянату; жнеі — жней, клеці — клецей, лодкі — лодак, п’яўкі — п’явак, рэкі — рэк, школы — школ і пад. Прымаючы пад увагу тое, што назоўнікі марксізм, ленінізм, сацыялізм, камунізм у пісьмовай практыцы пачалі шырока ўжывацца ў форме роднага склону з канчаткам -у (пры наяўнасці раней зацверджанага канчатка -а), Слоўнік не абыходзіць гэтай з ’явы і адзначае яе шляхам падачы двух канчаткаў: ленінізма(-му), марксізма(-му). Усе заўвагі і дапаўненні да гэтага выдання просьба дасылаць у Інстытут мовазнаўства імя Якуба Коласа М. Р. Суднік

Б Е Л А Р У С К І А Л Ф А В ІТ з паказамнем, як правільна называць літары ЛІтары

Аа Бб Вв Гг Дд (Д ж д ж ) (Д з дз) Ее Её Жж Зз Іі Йй Кк Лл Мм Нн

Назвы літар

а бэ вэ гэ дэ джэ дзэ е ё жэ зэ' і і кароткае ка эл эм эн

Літары

Оо Пп Рр Сс Тт Уу Ўў фф Хх Цц Чч Шш Ы ь

Ээ Юю Яя

Наэвы літар

0 пэ эр эс тэ У у кароткае эф ха цэ чэ ша ы мяккі знак э ю я

П РЫ Н Я ТЫ Я Ў С Л О Ў Н ІК У С К АРАЧЭ Н Н І

ав.— авіяцыйны тэрмін а-вы — астравы адз.— адзіночны дік адм.-тэрыт.— адміністратыўнатэрытарыяльны тэрмін с«ат.— анатамічны тэрмін бат.— батанічны тэрмін

він.— вінавальны склон выкл.— выклічнік гандл.— гандлёвы тэрмін герц.— герцагства гіст.— гістарычны тэрмін дав.— давальны склон дап.— дапаўненне ж.— жаночы род ж а р т жартоўнае слова заал. — заалагічны тэрмін заг.— загадны лад займ.— займеннік зак.— закончанае трыванне зборн. — зборнае злучн. — злучнік і пад .— і падобнае Іран.— іранічны кар.— каралеўства кн.— княства кул.— кулінарны тэрмін лінг. — лінгвістычны тэрмін літ.— літаратурны тэрмін ліч. — лічэбнік м. — мужчынскі род мат.— матэматычны тэрмін месн.— месны склон мін.— мінералагічны тэрмін

міф.— міфалагічны тэрмін мн.— множны лік н. — ніякі род наз. — назоўнік напр.— напрыклад незак. — незакончанае трыванне нескл.— нсскланяльны (назоўнік)

нязм. — нязменпае слова пабочн.— пабочнае слова памянш.— памяншальнае перан.— пераноснае значэнне прык.— прыказка прым.— прыметнік прыназ.— прыназоўнік прысл.— прыслоўе р. мн.— родны склон множнага ліку

родн.— родны склон рэсп.— рэспубліка с. -г . — сельскагаспадарчы тэрмін спарт.— спартыўны тэрмін спец.— спецыяльны тэрмін сг.— сталіца

тв.— творны склон 3 адз .— трэцяя асоба адз. ліку у размерк. знач .— у размеркавалыіым значэнні

фізіял. — фізіялагічны тэрмін фін.— фінансавы тэрмін хім.— хімічны тэрмін шахм.— шахмгтны тэрмін што-н.— што-небудзь ю р .~ юрыдычі-ы тэрмін

АСНОЎНЫЯ ПРАВІЛЫ ПРАВАПІСУ У Ж Ы В А Н Н Е В Я Л ІК А Й Л ІТ А Р Ы

§ 1 . 3 вялікай літары пішацца першае слова тэксту, а таксама першае слова пасля кропкі, шматкроп’я, пытальніка і клічніка, якія стаяць у канцы сказа. З а ў в а г а 1. У вершах дапускасцца напісанне з вялікай літары псршага слова кожнага радка нсза.пежна ад папярэдніх знакаў прыпынку. З а ў в а г а 2. Пасля шматкроп'я, якос стаіць у сярэдзіне сказа і абазначае перапынак або замінку ў гутарцы, першае слова пішацца з малой літары: А што вы скажаце на крытыка, Іван Ант... выбачайце, Мацвеевіч (Бядуля). З а ў в а г а 3. 3 малой літары пішуцца і словы аўтара, што ідуць услед за простай мовай і паказваюць, каму яна належыць: «Самалёт!»— у захапленні крычаў Міколка (Самуйлёнак). «Што тьі хочаш рабіць?» — з жахам запытаў Мірон (Маўр).

§ 2. 3 вялікай літары пішацца першае слова пасля выклічніка або зваротка, якім пачынаецца сказ і пасля якога стаіць клічнік: А-я-яй! Хто ж бы гэта мог падумаць! Гэтакі, здаецца, чалавек!.. (Крапіва). 0 Нёман! Песня майго сэрца, краса палёў, краса нізін, люблю твой спеў, што ўдаль нясецца, люблю цябе, як родны сын! (Русак). З а ў в а г а . Калі ж выклічнік стаіць у сярэдзіне сказа, тады першае слова пасля клічніка пішацца з малой літары: / ляцім жа, браткі, э-эх! ляцім!.. Даганяй — не дагоніш... (Лынькоў).

§ 3. 3 вялікай літары пішацца першае слова пасля двукроп’я ў наступных выпадках: 1. Калі гэта пачатак простай мовы: Маці пыталася часамі: «Дзе ты ўсё ходзіш, Міша?» (Крапіва). 2. Калі гэта пачатак цытаты, якая з’яўляецца самастойным сказам: Звяртаючы ўвагу маладых пісьменнікаў на неабходнасць глыбокага вывучэння мовы, Аляксей Максімавіч Горкі гаварыў: «Сапраўдная прыгажосць мовы, што дзейнічае як сіла, ствараецца дакладнасцю, яснасцю, гучнасцю слоў, якія афармляюць малюнкі, характары, ідэі кнігі». 3 а ў в а г а. Калі ж цытата ўваходзіць у сказ як яго арганічная частка, тады яна пачынаецца з малой літары: Уладзімір Ільіч

Ленін пісаў пра Горкага, што ён «моцна звязаў сябе сваімі вялікімі мастацкімі творамі з рабочым рухам Расіі і ўсяго свету».

§ 4 . 3 вялікай літары пішуцца імёны, імёны па бацьку, прозвішчы, псеўданімы, празванні: Іван Дамінікавіч

Асноўныя правілы правапісу

Луцэвіч (Янка Купала), Кастусь Каліноўскі, Бацька Мінай, Луі Арагон, Пётр Першы, Рычард Ільвінае Сэрца. 3 а ў в а г а 1. Індывідуалыіыя назвы людзей, якія страцілі значэнне ўласных імён і набылі значэнне агулыіай назвы, пішуцца з малой літары: донжуан, мецэнат.

3 малой літары пішуцца і назвы фізічных адзінак, відаў вопраткі, зброі і інш., якія паходзяць ад індывідуальных назваў людзей: ампер, фрэнч, браўнінг, напалеон (пірожнае). Індывідуальныя назвы людзей, якія ўжываюцца як агульныя назвы ў пагардлівым сэнсе, пішуцца з малой літары: абломавы, хлестаковы, гарлахвацкія. З а ў в а г а 2. Назвы народаў, плямён, а таксама назвы, якія паказваюць нацыяналыіую прыналежнасць людзей, іх месцапражыванне, пішуцца з малой літары: беларус, кітаец. француз, араб;

ленінерадзец, палачанін, масцвіч. З а ў в а г а 3. Агулыіыя назвы, утвораныя ад уласных імён, пішуцца з малой літары: ленінец, марксіст, пушкініст, талстовец. З а ў в а г а 4. Назвы пасад, тытулаў, ганаровых званняў, навуковых ступеней піінуіша з малой літары: старшыня, прэзідэнт, мі-

ністр, прафесар, маршал, герой, народны паэт, заслужаны дзеяч мастацтваі), кароль, шах. Але V пазвах выінэйшых пасад і ў назвах вышэншых ганаровых званняў С С С Р з вялікай літары пішацца кожнае слова:

Прэзідэнт СССР, Старшыня Вярхоўнага Савета, Старшыня Савета Міністраў. Герой Савсцкага Саюза, Герой Сацыялістычнай Працы, Маршал Савецкага Саюза.

§ 5. 3 вялікай літары пішуцца індывідуальныя назвы, якія адносяцца да міфалогіі і рэлігіі: Антэй, Геркулес, Венера, Зеўс, Пярун, Малох. 3 а ў в а г а. Індывідуальныя назвы міфалагічных істот, якія ператварыліся ў назвы агулыіыя, пішуцца з малой літары: малох імперыялізму, пярун расшчапіў дрэва. Таксама з малой літары пішуцца радавыя назвы міфалагічных істот: дамавік, лясун, русалка,

муза, німфа, фея.

§ 6. 3 вялікай літары пішуцца клічкі жывёл: Халстамер (конь), Рагуля (карова), Лыска (сабака), Мурка (кошка). З а ў в а г а . Калі ж клічкі ўжываюцца ў якасці назваў відаў жывёлы, тады яны пішуцца з малой літары: шарак (заяц), мішка (мядзведзь).

"Я5МІ

Асноўныя правілы правапісу

§ 7. 3 вялікай літары пішуцца ў байках, казках, драматычных творах назвы дзеючых асоб, выражаныя імёнамі, якія звычайна з’яўляюцца агулыіымі назвамі: Асёл, Сава, Дуб, Шчупак, Лсў, Мароз (Дзед Мароз). § 8. 3 вялікай літары пішуцца прыметнікі, утвораныя з дапамогай суфіксаў -ев- (-ёв-, -ёў-), -ов- (-ав-, -аў-), -ін- (~ын~) ад уласных імён людзей і клічак жывёл: Коласавы творы, Міхасёвы кнігі, Мурчыны кацяняты. Аднак калі падобныя прыметнікі ўтвараюць навуковыя тэрміны або ўжываюцца ў выразах з пераносным значэннем, то яны пішуцца з малой літары: піфагорава тэарэма, берталетава соль, ахілесава пята. §9. 3 вялікай літары пішуцца прыметнікі, утвораныя з дапамогай суфіксаў -аўск-, -еўск- або -інск-, калі яны ўваходзяць у састаў назваў, роўных па сэнсу назвам са словамі «імя», «памяці»; Ленінская прэмія (прэмія імя Леніна), Купалаўскія чытанні (чытанні памяці Купалы). Ва ўсіх астатніх выпадках падобныя прыметнікі пішуцца з малой літары: купалаўскі стыль, эзопаўская мова, сувораўская тактыка, ленінская тэорыя і г. д. З а ў в а г а . Прыслоўі, якія ўтвораны ад індывідуальных імён людзей, заўсёды пішуцца з малой літары: па-ленінску, па-суво-

раўску.

§ 10. 3 вялікай літары пішуцца: 1. Назвы планет, зорак, сузор’яў: Венера, Марс, Казярог, Сатурн, Уран, Плутон, Сітца, Воз і інш. 3 а ў в а г а. Словы сонца, месяц, зямля пішуцца з вялікан літары тады, калі яны ўжываюцца ў якасці астранамічных назваў:

Вакол Сонца абарачаюцца наступныя планеты: Меркурый, Венсра, Зямля (са сваім спадарожнікам Месяцам), Марс, Юпітэр, Сатурн, Уран, Нептун і Плутон; але: апрацоўка зямлі, сонца слепіць вочы.

2. Індывідуальныя геаграфічныя, адміністрацыйнатэрытарыяльныя і іншыя назвы: Беларусь, Каўказ, Азія, Грэнландыя, Сахара, Байкал, Мінск. Калі ж падобныя назвы складаюцца з некалькіх слоў, тады ўсе словы пішуцца з вялікай літары, апрача службовых слоў і радавых назваў (такіх, як: зорка, камета, сузор'е; востраў, мора, рака, заліў, мыс; вуліца, плошча, а таксама парадкавых абазначэнняў свяціл — альфа, бэта і інш.): Млечны Шлях, Новая Зямля, Ста-

Асноўныя правілы правапісу

рыя Дарогі, Злучаныя Штаты Амерыкі, возера Нарач, Балканскі паўвостраў, тропік Рака, Паўночны полюс, пік Леніна, вуліца Горкага, Спаская вежа, Красная плошча, Вялікі Крамлёўскі палац, альфа Малой Мядзведзіцы і інш. У афіцыйных назвах дзяржаў усе словы пішуцца з вялікай літары (у тым ліку і слова рэспубліка): Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік, Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка, Башкірская Аўтаномная Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка, Польская Рэспубліка, Народная Рэспубліка Ангола. 3 вялікай літары пішуцца і неафіцыйныя геаграфічныя назвы: Савецкі Саюз, Краіна Саветаў, Савецкая Беларусь, Юргізія, Закаўказзе, Случчына. 3 а ў в а г а. Назвы чатырох галоўных кірункаў свету (поўдзень, поўнач, захад, усход, паўднёвы захад, паўночны ўсход і г. д.) пішуцца з малон літары: Самалёт узяў кірунак на поўнач. Але калі гэтыя назвы ўжываюцца ў значэнні краін, тады яны пішуцца з вялікай літары: народы Усходу.

§ 1 1 . 3 вялікай літары пішуцца прыглетнікі, утвораныя ад уласных геаграфічных назваў: 1. Калі яны ўваходзяць у састаў складаных геаграфічных назваў: Мінская вобласць, Беларускі вакзал (у Маскве), Валдайскае ўзвышша. З а ў в а г а . Калі ж прыметнікі, утвораныя ад уласных геаграфічных назваў, ужываюцца не як уласныя, а як агульныя назвы, тады яны пішуцца з малой літары: асфальтуюцца мінскія вуліцы,

разбудоўоаюцца беларускія гарады.

2. Калі яны ўваходзяць у састаў складаных індывідуальных назваў людзей у якасці іх прозвішчаў: Сімяон Полацкі. Кірыл Тураўскі, Дзмітрый Данской. § 12. У назвах гістарычных падзей, эпох, з’яў, гістарычных дакументаў, твораў мастацтва і іншых матэрыяльных помнікаў з вялікай літары пішацца першае слова, а таксама ўласныя імёны, якія ўваходзяць у іх састаў. Сюды адносяцца: 1. Назвы, выражаныя адным назоўнікам: Кастрычнік (у значэнні’ Вялікая Кастрычніцкая сацыялістыч-

Асноўныя правілы правапісу

ная рэвалюцыя’), Адраджэнне, Рэнесанс, Рэфармацыя і інш. 3 а ў в а г а. Гэтыя ж словы могуць ужывацца і ў якасці агульных назва.ў, тады іх трэба пісаць з малой літары: стыль рэнесанс,

адраджэнне гаспадаркі.

2. Назвы, выражаныя спалучэннем прыметніка, утворанага ад уласнага імя, з назоўнікам: Парыжская камуна, Версальскі мір, Баркалабаўскі летапіс, Літоўская метрыка. З а ў в а г а . Калі ж у прыметніку, з якога пачынаецца такая назва, з’яўляецца прыстаўка, тады назва пішацца з малой літары:

дапятроўская эпоха, пераднапалеонаўскія войны.

3. Назвы, выражаныя ўсякім іншым спалучэннем назоўніка з пачатковым прыметнікам або лічэбнікам: Вялікая Кастрычніцкая сацыялістычная рэвалюцыя, Вялікая Айчынная вайна, Доўгі парламент, Лютаўская. рэвалюцыя, Сямігадовая вайна, Трэцяя рэспубліка і інш. 3 а ў в а г а. Назвы гістарычных падзей, эпох, плыней, з’яў, якія не ўсведамляюцца як уласныя назвы, пішуцца з малой літары: антычны свет, рэалізм, феадалізм, другая сусветная вайна і інш.

§ 13. 3 вялікай літары пішацца першае слова ў назвах рэвалюцыйных свят і знамянальных дат: Першае мая, Дзевятае студзеня, Новы год, Міжнародны жаночы дзень, Дзень артылерыі. Калі пачатковы парадкавы лічэбнік у такой складанай назве перадаецца лічбай, тады з вялікай літары пішацца наступнае за ім слова: 1 Мая, 9 Студзеня. З а ў в а г а . Назвы дзён тыдня, месяцаў і інш. пішуцца з малой літары: нядзеля, панядзелак, студзень, красавік.

§ 14. 3 вялікай літары пішуцца ўсе словы ў поўных назвах ордэнаў, апрача слоў ордэн і ступень: ордэн Леніна, ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга, ордэн Айчыннай вайны I ступені, ордэн Аляксандра Неўскага, ордэн Славы II ступені, ордэн Залатога Льва, ордэн Ганаровага Легіёна і г. д.

Асноўныя правілы правапісу

З а ў в а г а 1. У назвах знакаў узнагарод, знакаў адрознення і прызоў, якія бяруцца ў двукоссе, з вялікай літары пішацца першае слова, а таксама ўваходзячыя ў іх уласныя назвы: ордэн «Мацярынская слава», «За абарону Масквы» (медаль), «За доблесную працу ў Вялікай Айчыннай вайне 1941— 1945 гг.» (медаль), «Выдатны падводнік», «Выдатны артылерыст», «Кубак СССР» і інш.; але:

«Знак Пашаны», медаль «Маршальская Зорка», медаль «Залатая Зорка», медаль «Серп і Молат». З а ў в а г а 2. 3 вялікай літары пішацца першае слова і ў наступных назвах, якія не бяруцца ў двукоссе: Гснаровая грамата,

Чырвоны сцяг, Кніга гонару, Дошка гонару.

§ 15. У назвах вышэйшых партыйных, урадавых, прафсаюзных устаноў і арганізацый Савсцкага Саюза і саюзных рэспублік з вялікай літары пішуцца ўсе словы, якія ўваходзяць у састаў назвы, апрача службовых слоў і слова партыя: Палітбюро Цэнтральнага Камітэта Камуністычнай партыі Савецкага Саюза ( Палітбюро ЦК КПСС), Цэнтральны Камітэт Камуністычнай партыі Беларусі (ЦК КПБ), Бюро ЦК КПБ, Усесаюзны Ленінскі Камуністычны Саюз Моладзі (ВЛКСМ), Вярхоўны Савет СССР (а таксама саюзных і аўтаномных рэспублік), Прэзідэнцкі Савет СССР, Савет Саюза, Савет Нацыянальнасцей, Савет Міністраў СССР (а таксама саюзных і аўтаномных рэспублік), Вярхоўны Суд СССР, Усесаюзны Цэнтральны Савет Прафесійных Саюзаў ( ВЦСПС), Савецкая Армія, Ваенна-Марскі Флот. З а ў в а г а . 3 вялікай літары пішуцца ўсе словы, апрача службовых, у назвах некаторых міжнародных арганізацый: Сусветны

Савет Міру, Генеральная Асамблея Арганізацыі Аб'яднаных Нацый, Савет Бяспекі, Таварыства Чырвонага Крыжа і Чырвонага Паўмесяца.

§ 16. У назвах міністэрстваў і ініііых цэнтральных савецкіх устаноў і арганізацый (апрача адзначаных у § 15) з вялікай літары пішацца першае слова. Калі ў іх састаў уваходзяць уласныя імёны або назвы іншых устаноў і арганізацый, то гэтыя ўласныя імёны і назвы пішуцца так, як яны пішуцца пры самастойным ужыванні: Акадэмія навук БССР, Міністэрства замежных спраў, Дзяржаўньі камітэт Савета Міністраў СССР па навуцы і тэхніцы, Цэнтральнае статыстычнае ўпраўленне пры Савеце Міністраў СССР.

Асноўныя правілы правапісу

§ 17. У поўных афіцыйных назвах савецкіх устаноў мясцовага значэння, вышэйшых навучальных устаноў, відовішчных прадпрыемстваў, прамысловых і гандлёвых арганізацый з вялікай літары пішуцца першае слова і ўсе ўласныя імёны, якія ўваходзяць у састаў такіх назваў: Палац піянераў, Мінскі універсальны магазін, Выканаўчы камітэт Віцебскага абласнога Савета народных дэпутатаў, Мінскі дзяржаўны педагагічны інстытут імя А. М. Горкага, Беларуская дзяржаўная акадэмічная харавая капэла, Беларускі дзяржаўны ордэна Працоўнага Чырвонага Сцяга акадэмічны тэатр імя Янкі Купалы. 3 а ў в а г а. Правіла гэтага параграфа адносіцца і да складаных назваў міжнародных і замежных цэнтральных устаноў, грамадскіх і прафесійных саюзаў: Прэзідыум сейма Польскай Рэспуб-

лікі.

§ 18. 3 вялікай літары пішацца першае слова ў афіцыйных назвах палітычных партый, калі назва не пачынаецца са слова партыя: Народна-рэвалюцыйная партыя Лаоса, Бразільская камуністычная партыя, Камуністычная партыя Аўстрыі, Расійская сацыял-дэмакратычная рабочая партыя, Саюз 17 кастрычніка; але: партыя сацыялістаў-рэвалюцыянераў. § 19. У назвах літаратурных твораў, газет, часопісаў, устаноў, прадпрыемстваў, якія бяруцца ў двукоссе, з вялікай літары пішацца першае слова і ўваходзячыя ў іх састаў уласныя імёны: «Мінская праўда», «Літаратура і мастацтва» (газеты), «Камуніст Беларусі», «Работніца і сялянка» (часопісы), «Раскіданае гняздо» (драма), «Новая зямля» (паэма), «Векапомныя дні» (раман), «Смелыя людзі» (фільм), «Янка Купала» (параход), «Навука і тэхніка» (выдавецтва), «Серп і молат» (завод), «Крылы Саветаў» (спартыўнае таварыства) і інш. З а ў в а г а . У падвойных састаўных назвах з вялікай літары пішацца таксама і першае слова другой назвы: «Залаты ключык, або Прыгоды Бураціна ».

§ 20. У розных афіцыйных пасланнях, лістах з вялікай літары пішацца займеннік Вы як форма ветлівага звароту да адной асобы.

Асноўныя правілы правапісу

У асобым стылістычным ужыванні з вялікай літары пішуцца словы Радзіма, Айчына, Чалавек, Мір, Свабода і інш. П Р А В А П ІС Г А Л О С Н Ы Х

§ 21. Пасля ж, ч, ш, р, ц (не з тмяккага) і д, тпішуцца літары а, э, о, у, ы, а літары я, е, ё, ю, і не пішуцца: жар, табель, жэрдка, цэгла, човен, рука, шыба, дымець, тыдзень. Абмежавана ўжываюцца літары я, е, ё, ю і пасля зычных г, к, х. Гэта пераважна словы іншамоўнага паходжання: генерал, кеглі, Хельсінкі, гяур, Кяхта. Літары о, э, а § 22. Літара о, як правіла, пішацца толькі пад націскам. Не пад націскам на месцы о пішацца а: бор — бары, горы — гара, хблад — халады, арганізацыя, камунізм, бальшавік, Астап, Ашмяны, Адэса, пбзна, хўтка, дынама, брўта, лібрэта, Маладзёчна. Не пад націскам о захоўваецца ў канцы слова пасля галоснай: трыо, Антбніо, Більбао, Ватэрлбо, Мантэвідэо; але: радыё. У аднаскладовых словах бо, мо, то, што заўсёды пішацца о. § 23. У невялікай групе слоў спалучэнні ро, ло не пад націскам пераходзяць у ры, лы: кроў — крыві, дрбвы — дрывбтня, крбшка — крышыць, брбвы — брывб, гром — грымёць, брод — брысці, скрбгат — скрыгатаць, глбтка — глытаць, блбхі — блыха. § 24. Літара э, як правіла, пішацца толькі пад націскам. Не пад націскам на месцы літары э пішацца а: цэны — цана, жэрдка — жардзіна. Літара э не пераходзіць у а не пад націскам у словах іншамоўнага паходжання: рэвалюцыя, рэзідэнцыя, дэманстрацыя, а таксама ў першай частцы складаных слоў, напрыклад: шэравбкі, рэдказўбы. § 25. Літара э ці е ў пачатку іншамоўных слоў пішацца ў залежнасці ад агульнапрынятага літаратурнага вымаўлення: эра, эўрыка, эпас, этыка, Эзоп, Эзель; але: егер, ерась, Еўропа. Пасля шыпячых, р, ц (не з т мяккага) і д, тпішацца

Асноўныя правілы правапісу

толькі э: джэмпер, чэк, шэф, прагрэс, рэбус, цэгла, канцэрт, дэфіс, тэкст, тэхніка; пасля астатн-іх зычных пішацца е: бензін, метал, бетон, ветэран, гейзер, кекс, легенда. Аднак ёсць рад слоў, у якіх пасля падобных зычных пішацца э: асэсар, бэз, бэлька, бэра, бэсціць, бэта (назва літары), вэрхал, галіфэ, зэдаль, кафэ, капэла, камізэлька, маянэз, мэр, нэндза, пэўн.а, пэндзаль, пэр, пенснэ, сэнс, сэр, сэрца, сурвэтка, турнэ, турнэпс, фэст, чвэртка. Пасля прыстаўнога г пішацца э: гэты, гэтакі, гэтак, гэтулькі, адгэтуль, дагэтуль, гэй. Літары е, ё, я § 26. На месцы літары е ў першым складзе перад націскам пішацца я: лес — ляснік, снег — сняжок, сцёны — сцяна, Нясвіж, Пячора, Яўціхіевіч, Ярмоленка. В ы к л ю ч э н н е: дзевяты, дзесяты, семнаццаць, васемнаццаць і вытворныя ад іх. Ва ўсіх астатніх складах як перад, так і пасля націску пішацца е: верабёй, восень, пдезд. З а ў в а г а . Ва ўласных імснах, імёнах па бацьку і прозвішчах пачатковае я захоўваецца незалежна ад месца націску: Яўтўх — Яўтуха. Ярмак — Ярмака.

У словах іншамоўнага гіаходжання е захоўваецца ва ўсіх складах: дэлегат, легёнда, калектыў. Выключэнне складаюць даўно запазычаныя словы: гандаль, каляндар, літаратўра, рамднт, сяржант і некаторыя іншыя, якія падпарадкоўваюцца агульным правілам акання. § 27. Літара ё, як правіла, бывае толькі пад націскам, калі ж націск пры змене слова пераходзіць на іншы склад, то ў першым складзе перад націскам на месцы ё пішацца я, а ў астатніх складах як перад націскам, так і пасля націску на месцы ё пішацца е: сёлы — сялб, вёдры — вядрб, сёстры — сястра — сестрыны. Літары і, й, ы § 28. Словы са збегам зычных, першай з якіх з’яўляецца плаўная л або р, пішуцца з прыстаўным і або без

Асноўныя правілы правапісу

яго: іржа і ржа, іржышча і ржышча, ілгаць і лгаць, ільнавод і льнавод і г. д. Каб не памыліцца пры напісанні, трэба помніць, што без прыстаўнога і гэтыя словы пішуцца толькі ў тым выпадку, калі папярэдняе слова канчаецца на галосную і яно не аддзелена знакам прыпынку. Ва ўсіх іншых выпадках, г. зн. пасля зычнай папярэдняга слова, пасля знака прыпынку або ў самым пачатку тэксту, у такіх словах пішацца прыстаўная літара і: іржой пакрылася жалвза; але: жалеза пакрылася ржой; на нараду сабраліся аграномы, заатэхнікі, ільнаводы; але: нарада льнаводаў; араць іржышча; але: заворанае ржышча. Заўвага I. Словы лоб, лёд, лён могуць мець прыстаўную літару і ва ўсіх склонах, акрамя назоўнага і вінавальнага (а слова леў і ў вінавальным склоне) адзіночнага ліку: лён, ільну (льну),

ільну (льну), лён, ільном (льном), аб ільне (льне); ільны (льны), ільноў (льноў), ільнам (льнам), ільны (льны), ільнамі (льнамі), аб ільнах (льнах). З а ў в а г а 2. Словы са збегам зычных, першай з якіх з’яўляецца літара м, ва ўсіх выпадках пішуцца з прыстаўным і: імгла, ім-

чауь, імшара. З а ў в а г а 3. Прыстаўное / не пішацца пасля галоснай у сярэдзіне слова: заржавець, памкнуцца, вокамгненна.

§ 29. На месцы і пішацца ы, калі прыстаўка канчаецца на зычную: сыграць, сыскаць, абымшэлы, абыржавець, абысці, надышоў, узышоўшы, разысціся. Аднак галосная і захоўваецца пасля прыставак і часціц між-, звЦа-, пан-, суб-, транс-, контр-: міжірыгацыйны, звышімклівы, панісламізм, субінспектар, контрігра. § 30. Пасля прыставак, што канчаюцца на галосную, пачатковае карэннае і скарачаецца: зайсці, знайсці, прыйсці, выйсці, увайсці, перайсці; зайшоў, знайшоў, прыйшоў, выйшаў, увайшоў, перайшоў і г. д.; але: заікацца, заіскрыцца, заінтрыгаваць, заінець. Літары у і ў § 31. Літара у пішацца: 1. У пачатку слова, калі гэтым словам пачынаецца сказ: Узмахам арліным няма перашкоды (Колас). 2. У пачатку слова, калі гэта слова стаіць пасля зычнай або знака прыпынку: Ад ураджаю ломіцца

Асноўныя правілы правапісу

гумно (Панчанка); Сякера, як маланка, узвілася ў дзедавых руках (Колас). 3. У сярэдзіне або на канцы слова пасля зычнай: журавіны, бульбянік, зарунець, дашчэнту. 4. У пачатку ўласных імён: Уладзімір, Уладзівасток, Урэчча, Унеча. 5. У пачатку іншамоўных слоў: універсітэт, універмаг, уверцюра. 6. У сярэдзіне іншамоўных слоў, калі у ўтварае самастойны склад: прэзідыум, калёквіум, фауна. § 32. Літара ў пішацца: 1. У пачатку слова, калі папярэдняе слова канчаецца на галосную і паміж гэтымі словамі няма знака прыпынку: Рака ўвайшла ў берагі. 2. У сярэдзіне слова пасля галосных перад зычнымі або літарамі е, ё, я, ю, і, калі апошнія вымаўляюцца раздзельна з папярэдняй часткай слова: наўздагон, заўважыць, саўю, саўеш, салаўя, салаўі. 3. У канцы слова пасля галосных: пісаў, чытаў, зноў. 4. Пачатковае у не скарачаецца ў асабовых імёнах людзей і ўласных геаграфічных назвах: Марыя Ульянава, Маякоўскі Уладзімір; рака Урал, на Украіне. Іншамоўныя злучэнні галосных § 33. Злучэнне іо ў пачатку слова пад націскам перадаецца праз іо, а не пад націскам праз іа: іон, Ідсіф, іанізацыя, Іанічнае мбра, Іаан. Гэта ж злучэнне ў сярэдзіне слова пад націскам перадаецца праз іё (ыё), а не пад націскам праз ія (ыя): аксіёма, біёлаг, патрыёт, рацыён, стадыён; бібліятэка, піянёр, рацыяналізацыя, патрыятызм, у канцы слова — праз іо (ыо): Тбкіо, Рыодэ-Жанёйра, рацыо; але: радыё. Калі злучэнне іо вымаўляецца як адзін склад, прычым раздзельна з папярэднім зычным, то яно перадаецца пад націскам і ў канцы слоў праз ьё: мільён, трыльён, шампіньён, Эскамільё; пасля б, п, в, ф, м, г, к, х, д, т, р і шыпячых — праз 'ё: Вербк'ё. У сярэдзіне слоў не пад націскам гэта злучэнне павінна перадавацца праз ’я. Злучэнне йо звычайна пад націскам і ў канцы слоў перадаецца праз ё, а не пад націскам праз я: ёд, ёт, ёг, раён, Гюё, маянэз, раяніраванне, Альварэс дэль Ваё, Агаё. У пачатку ўласных імён і геаграфічных назваў

Асноўныя правілы правапісу

злучэнне йо пад націскам захоўваецца: Яожэф, НыоЙорк, не пад націскам перадаецца праз йа: Йагансен. § 34. Злучэнне іа перадаецца праз ія (ыя): авіяцыя, энтузіязм, піяніст, сацыялізм, дыяметр. Калі гэта злучэнне вымаўляецца як адзін склад, прычым раздзельна з папярэднім зычным, то яно перадаецца праз ья: мільярд, а пасля б, п, в, ф, м, г, к, х, д, т, р і шыпячых — праз 'я: Рэйк'явік. Злучэнне йа пасля галосных перадаецца праз я: Савоя, Малая, Мая. § 35. Злучэнне іе перадаецца праз іе (ые): гігіёна, абітурыёнт, іерархія, Іерусалім. Злучэнне йе пасля галосных перадаецца праз е: праёкт, канвёер, траекторыя, фаё, Феербах\ пасля зычных — праз ье, 'е: рэльёф, ранцьё, канферансьё, Лавуазьё, п'ёса, аб'ёкт, прэм’ёра, Альф'ёры, Ваян-Куцюр'ё, Буш'ё. § 36. Злучэнне йі ва ўсіх выпадках захоўваецца без змены: Байі, Рэмійі. Галосныя ў некаторых суфіксах § 37. Трэба адрозніваць суфіксы -ак, -очак (-ачак) ад суфіксаў -ык, -чык. Галосная а ў суфіксах -ак, -очак (-ачак) пры скланенні назоўнікаў выпадае: сшытак — сшытка, парадак — парадку, каласочак — каласочка, сшытачак — сшытачка, галосная ж ы ў суфіксах -ык, -чык застаецца: ножык — ножыка, дожджык — дожджыку, каменьчык — каменьчыка. § 38. Суфікс -ічк-(-ычк-) трэба адрозніваць ад суфікса -ечк- (-ачк-). Суфікс -ічк- (-ычк-) пішацца ў назоўніках жаночага роду, якія ўтварыліся ад слоў з суфіксам -іц- (-ыц-): сястрыца — сястрычка, мыльніца — мыльнічка. У іншых выпадках пішацца суфікс -ечк- (-ачк-): дзядзька — дзядзечка, Наташа — Наташачка. § 39. Трэба помніць, што суфікс -ец (-ац) пішацца ў назоўніках мужчынскага роду (камсамолец, ленінградзец), а суфікс -іц- (-ыц-) пішацца ў назоўніках жаночага роду (лесвіца, ласіца, старыца). § 40. У суфіксе -еньк- пасля зацвярдзелых зычных на месцы е пішацца а: беленькі, цёпленькі; добранькі, харошанькі.

Асноўныя правілы правапісу

§ 41. 3 дапамогай суфікса -ян- утвараюцца дзеепрыметнікі ад дзеясловаў на -яць: сеяць — сеяны, веяць — веяны, страляць — страляны, згуляць — згуляны, а з дапамогай суфікса -ен- (-ан-) — ад дзеясловаў на -іць, -ці: зрабіць — зроблены, купіць — куплены, знасіць — зношаны, скасіць — скошаны, завесці — заведзены. § 42. Дзеясловы, якія ў першай асобе адзіночнага ліку канчаюцца на -ую (-юю), у неазначальнай форме і форме прошлага часу маюць суфікс -ава- (-ява-): галасую — галасаваць, галасаваў; камандую — камандаваць, камандаваў; пакутую — пакутаваць, пакутаваў; даследую — даследаваць, даследаваў; малюю — маляваць, маляваў. Калі ж дзеясловы ў першай асобе адзіночнага ліку канчаюцца на -ваю, то ў неазначальнай форме і ў форме прошлага часу яны маюць суфікс -ва-: адказваю — адказваць, адказваў; выконваю — выконваць, выконваў. У дзеясловах са збегам зычных перад суфіксам замест -ва- пішацца суфікс -іва- (-ыва-): падтрымліваю — падтрымліваць, падтрымліваў; падкрэсліваю — падкрэсліваць, падкрэсліваў. § 43. Калі дзеяслоў у закончаным трыванні канчаецца на -іць з папярэдняй галоснай, то ў незакончаным трыванні і пераходзіць у й: засвоіць — засвойваць, загаіць — загойваць. П Р А В А П ІС З Ы Ч Н Ы Х

§ 44. У прыстаўках з-, уз-, раз- (роз-), без- (бяз-), цераз- перад глухімі зычнымі замест з пішацца с: ссьіпаць, ссадзіць, схапіць, усхваляваць, раскідаць, роспіс, бесперастанку, бясспрэчна, цераспалосіца. Прыстаўка з- перадаецца праз с- і перад галоснымі а, о, у: сагнаць, садзьмуць, сослепу, сосмеху, суняць, сурочыць, а таксама перад ненаціскным і, якое пераходзіць пасля прыстаўкі ў ы: сыграць, сыскаць, сыхбдзіцца. З а ў в а г а . У словах, утвораных ад дзеяслова ісці, прыстаўка з- або с- пішацца ў залежнасці ад значэння слова: сышоў, сыходзіць (з ганка); але: зыходзіць (з меркаванняў).

Асноўныя правілы правапісу

§ 45. Зычныя д, т, стаўшы перад галоснымі е, ё, і, ю, я і перад мяккім в, пераходзяць у мяккія дз і ц: люд — людзі, лета — леце, мяту — мяцеш, выток — выцякаць, два — дзве, двухсот — дзвесце. Прыставачнае д і суфіксальнае т перад мяккім в захоўваюцца: адвесці, адведаць, у таварыстве, у грамадстве, на брытве. § 46. У словах іншамоўнага паходжання д, тзахоўваюцца нязменна. Пры гэтым галосныя е, і, ю пасля д, т перадаюцца адпаведна галоснымі э, ы, у: дэлегат, дырэктыва, матэрьіял, тыраж, авантура. Аднак перад суфіксамі і злучэннямі суфіксальнага паходжання -ін-, -ір-, -ёр-, -еец-, -ейск-, а таксама перад памяншальным суфіксам -ік- д, т перадаюцца праз дз, ц: карціна, плаціна, лацінскі, камандзір, камандзіроўка, білецёр, гвардзеец, індзейскі, білецік; але: латынь. 3 а ў в а г а. Неабходна запомніць, як пішуцца словы дзюна, дзюшэс, арцель, бардзюр, эцюд, цюль, цітр, нацюрморт, уверцюра, накцюрн, цюркскі, цюльпан.

§ 47. У імёнах уласных пішуцца д, тці дз, ц у залежнасці ад таго, што чуецца ў вымаўленні: Дзяніс, Дзюкло, Дзмітэрка, Гарыбальдзі, Дзясна, Дзвіна, Барадзіно, Уладзівасток, Градзянка, Плоўдзіў, Ціхан, Хрысціна, Цёркін, Ціханаў, Ціміразеў, Ціта, Вучэціч, Целяханы, Ціхвін, Быцень, Закарпацце, Церак, Цюмень, ЦяньШань, Цяньцзінь, Цюрынгія, Поці, Таіці, Гаіці, Тэкля, Тэвасян, Тэкерэй, Тэльман, Атэла, Шаптыцкі, «Юманітэ», Дадэ, Дэфо, дэ Бальзак, Дэтройт, Літвінаў, Мардвінаў. § 48. Падоўжанае вымаўленне зычных ж, з, л, н, с, ц, ч, ш паміж галоснымі перадаецца на пісьме падваеннем адпаведных літар: збожжа, маззю, галлё, карэнне, двукоссе, смецце, ламачча, зацішша. Падоўжанае вымаўленне дз на пісьме перадаецца праз ддз: суддзя, разводдзе. § 49. Падваенне зычных у словах іншамоўнага паходжання ў беларускай мове не перадаецца: каса, група, калектыў, граматыка, карэспандэнт. Выключэнне складаюць словы: ванна, манна, бонна, панна, Мекка, мецца, дурра (расліна), донна. § 50. У агульных для рускай і беларускай моў словах

Асноўныя правілы правапісу

са злучэннямі здн, рдц, стн, стл, лнц паводле норм беларускага літаратурнага вымаўлення зычныя д, т, л у гэтых злучэннях выпадаюць і на пісьме не адлюстроўваюцца: позна, сэрца, міласэрны, косны (мозг), слаць (пасцель), сонца. З а ў в а г а . У прыметніках, утвораных пры дапамозе суфікса -к- ад назоўнікаў іншамоўнага паходжання з канцавым ст, злучэнне стн захоўваецца без змены: баласт — баластны, фарпост — фарпостны, аванпост — аванпостны, кампост — кампостны, кантраст —

кантрастны.

§ 51. Злучэнне дт на канцы слоў іншамоўнага паходжання перадаецца праз т: фарштат, Гумбальт, Кранштат. § 52. Калі прыстаўка канчаецца той жа зычнай, якой пачынаецца корань слова, то гэта падваенне на пісьме захоўваецца: аддаць, раззбраенне, рассыпаць, бяссонніца. В ы к л ю ч э н н е : расада, расол, расольнік. § 53. Злучэнне сч на стыку прыстаўкі і кораня, як правіла, захоўваецца без змены: расчыніць (дзверы), расчапіць (кручкі), усчаць (гаворку). Трэба адрозніваць сч у гэтых словах ад сшч у словах расшчапіць (на дзве часткі), расшчапленне (ядра). В ы к л ю ч э н н е : рошчына, шіасце, ушчуваць, нішчымны і вытворныя ад іх. § 54. Калі корань слова канчаецца зычнай н, а суфікс пачынаецца з н, то на пісьме падваенне захоўваецца: восень — асенні, корань — карэнны, перамена — пераменны, рэмень — раменны, дзень — дзённік. § 55. У прыметніках, утвораных ад назоўнікаў на -мя, і вытворных ад гэтых прыметнікаў словах пішацца нн: племя — племянны — пляменнік, імя — імянны — займеннік, стрэмя — страмянны, цемя — цемянны; але: полымя — палымяны. § 56. Злучэнні кс, тс, цс, чс, якія ўтвараюцца на стыку кораня і суфікса або двух суфіксаў, перадаюцца праз ц: савет-\-скі — савецкі, мастак-\-скі — мастацкі, славак-\-скі — славацкі, кравец-\-скі — кравецкі, ткач-\4- скі — ткацкі. З а ў в а г а . У геаграфічных назвах іншамоўнага скага) паходжання і вытворных ад іх словах злучэнне ецца: узбекскі, таджыкскі.

(неславян-

кс захоўва-

Асноўныя правілы правапісу

§ 57. Злучэнні сс, жс, шс на стыку кораня і суфікса перадаюцца праз адно с: беларус + скі — беларускі, таварыш + скі — таварыскі, множ + ства — мноства, пташ+ства — птаства. § 58. У геаграфічных назвах і вытворных ад іх словах зычныя кораня з, ш, ж, г, х з суфіксальным с не зліваюцца ў адно с, а захоўваюцца: каўказскі, нясвіжскі, латышскі, выбаргскі, казахскі. Зычныя г, х пры гэтым часам могуць чаргавацца з ж, ш: старадарожскі (Старыя Дарогі), чэшскі (чэх). § 59. Злучэнне дс на стыку кораня і суфікса на пісьме перадаецца нязменна: грамадства, параходства, ленінградскі, гарадскі. § 60. У назоўніках, утвораных ад назоўнікаў на -ск, -цк або ад прыметнікаў на -скі, -цкі пры дапамозе суфікса -ын, пішацца падвойнае ч: Віцебск — Віцебшчына, Слуцк — Случчына, лагойскі — Лагойшчына, турэцкі — Турэччына. Калі ж прыметнік на -цкі ўтвараецца ад назоўніка з канцавым зычным г, то ў назоўніках, утвораных ад такіх прыметнікаў, перад суфіксам -ын пішацца тч: Брэст — брэсцкі — Брэстчына, стары свет — старасвецкі — старасветчына. § 61. У зваротнай форме інфінітываў і дзеясловаў трэцяй асобы адзіночнага і множнага ліку пішацца падвойнае ц: еучьіцца, вўчыцца, вўчацца. Падвойнае ц пішацца таксама ў лічэбніках адзінаццаць, дванаццаць, трынаццаць, чатырнаццаць, пятнаццаць, шаснаццаць, семнаццаць, васемнаццаць, дзевятнаццаць, дваццаць, трыццаць, акрамя гэтага, на канцы асноў у формах творнага склону гэтых лічэбнікаў: адзінаццаццю, дванаццаццю і г. д. § 62. Пры дапамозе суфіксаў -чык, -чыц(а) і -шчык, -шчыц(а) утвараюцца назоўнікі, што абазначаюць асобу чалавека па роду дзейнасці. Суфіксы -чык, -чыц(а) пішуцца, калі корань слова канчаецца на д, т, з, с, ж, ч: дакладчык, лётчык, возчык, перапісчык, перабежчык. Суфіксы -шчык, -шчыц(а) пішуцца, калі корань слова канчаецца на губныя б, п, ф, в (ў) або санорныя м, н, р, л і й: бетоншчык, зборшчык, забойшчык, мадэльшчык, перакупшчык. § 63. Прыстаўное в пішацца: 1. Перад пачатковым карэнным у: вугал, вугаль, вуда, вудзільна, вуліца, вус, вусаты, вусны, вучань, ву-

Асноўныя правілы правапісу

чыцца, вуха, вушанка; перад карэнным у пасля прыстаўкі: абвугліванне, вывудзіць, завулак, завуголле, навучанне, навушнікі, папрывучаць, невуцтва. 3 а ў в а г а. Неабходна запомніць напісанне слоў павук, павуцінне, а таксама некаторых уласных і.мён: Навум, Тадэвуш, Матэвуш.

2. Перад пачатковым націскным о: вбзера, вбка, вбпыт, вбкрык, вбддаль, вббласць, вбльха, вбсень, вбспа, вбстраў, вббраз, вббземлю; перад націскным о пасля прыстаўкі: завбчна, увбсень, увбгуле (але: набгул, бкаць), у словах вакбл, вакбліца, навакблле. Калі ж націск сыходзіць з о і на яго месцы становіцца а, то прыстаўное в не пішацца: вбкны — акнб, вбльха — альхбвы, вбсень — асённі, вбстраў — астравы. У словах вдка, вбстры захоўваецца прыстаўное в ва ўсіх формах незалежна ад націску: вбка — вачэй, вбстры — вастрыць — навастрыць. 3. У сярэдзіне некаторых імён перад націскным о: Лявбн, Радзівбн, Селівбн. § 64. Прыстаўное в не пішацца: 1. Перад пачатковым у ў словах іншамоўнага паходжання і ўласных імёнах: універсітэт, універсальны, унікальны, урна; Ульяна, Ульянаў, Ула, Умань, Урал, Украіна. 2. Перад у прыставачным або пераду, якое развілося з в: увага, угнаенне, удвух, удзел, умова, урад, ураджай, участак, узгорак, узмор'е, улада, унук, уюн. 3. Перад пачатковым націскным о ў словах іншамоўнага паходжання і ўласных імёнах (акрамя тых выпадкаў, калі беларускае слова — агульная назва выступае як імя ўласнае): бда, бмуль, бнікс, бпера, бпіум, бптыка, бпус, брган, брдэн брдэр, Осла, Омск, Орша; але: Вбзера (назва вёскі), Вбгненная Зямля. П Р А В А П ІС М Я К К А Г А З Н А К А I А П О С Т Р А Ф А

Змякчальны мяккі знак § 65. Мяккі знак пішацца: 1. На канцы слова пасля мяккага зычнага: дзень, соль, мазь, вось, глядзець, вудзіць, дзесяць, трыццаць. 2. У сярэдзіне слова пасля мяккага зычнага перад цвёрдым: бацька, дзядзька, пісьмо, Кузьма, вязьмо.

Асноўныя правілы правапісу

3. У сярэдзіне слова пасля мяккага зычнага перад мяккім, які пры змене слова можа станавіцца цвёрдым: барацьбе — барацьба, цьмяны — цьма, пісьменнік — пісьмо. § 66. Мяккі знак пішацца пасля мяккага зычнага ў дзеясловах загаднага ладу: 1. На канцы ў другой асобе адзіночнага ліку: стань, глянь, сядзь. 2. Перад канчаткам -ма ў першай асобе множнага ліку: станьма, гляньма, сядзьма. 3. Перад канчаткам -це ў другой асобе множнага ліку: станьце, гляньце, сядзьце. 4. Перад зваротнай часціцай -ся ў другой асобе адзіночнага ліку: кінься, агледзься. § 67. Мяккі знак пішацца ў складаных лічэбніках пяцьдзесят, шэсцьдзесят, пяцьсот, шэсцьсот, дзевяцьсот і ў часціцы -сьці, якая ўваходзіць у састаў слоў: хтосьці, штосьці, дзесьці, якісьці, а таксама у слове ледзьве. § 68. Мяккі знак таксама пішацца: 1. Пасля мяккага л перад зычным: кольцы, пальцы, колькі. столькі, вельмі, сельскі, лепельскі. 2. ГІасля мяккага н перад еуфіксам -к-: песенька, вішанька. 3. Пасля мяккага н перад суфіксам -чык, калі слова без суфікса -чык канчаецца мяккім знакам: камень — каменьчык, прамень — праменьчык, агонь — агеньчык. 4. Пасля мяккага н перад суфіксам -ск- у прыметніках, утвораных ад назваў месяцаў: студзеньскі, снежаньскі. чэрвеньскі. 5. У суфіксах -еньк-, -аньк-, -эньк-: маленькі, старэнькі, прыгожанькі. § 69. Мяккі знак не пішацца: 1. Пасля ж, дж, ч, ш, р, ц (не з тмяккага), д, т, а таксама пасля б, п, м, в, ф. 2. Пасля з, с, ц, дз перад мяккімі зычнымі, калі пры змене слова або пры замене яго другім словам таго ж кораня гэтыя мяккія зычныя не могуць стаць цвёрдымі: звер, свет, дзверы; але: носьбіт. 3. Паміж падоўжанымі зычнымі: калоссе, ралля, насенне, Палессе, маззю. 4. Перад суфіксам -ск- у прыметніках, утвораных ад назоўнікаў на -нь: конь — конскі, Казань — казанскі, Любань — любанскі.

Асноўныя правілы правапісу

Раздзяляльныя апостраф і мяккі знак § 70. Апостраф пішацца: 1. Паміж прыстаўкай, якая канчасцца на зычную, і коранем, які пачынаецца з галоснай е, ё, ю, я або націскнога і: ад'езд, пад'ём, раз'юшаны, аб'ява, аб'інець, між’ярусны, а таксама пасля прыстаўкі з- у словах: з ’араць, з ’імправізаваць, з ’імшыць і вытворных ад іх. 2. Губныя б, п, в, ф, м, глухія г, к, х, шыпячыя ж, дж, ч, ш, цвёрдыя д, т і р аддзяляюцца ад наступнай галоснай е, ё, ю, я і націскнога і апострафам: сям'я, куп'ё, саф'ян, куп'істы, Лук'янаў, надвор'е, Буш’е, В'етнам. Мяккі знак пішацца: 3. Пасля зычных з, дз, л, н, с, ц (з мяккага т) перад е, ё, ю, я, і ў словах іншамоўнага паходжання: марсельеза, мільён, мільярд, мадзьяр, парцьеры, каньён, канферансье, Лавуазье, Цьер. 4. Ва ўласных імёнах, утвораных ад імён на -ій, пасля зычных л, с, ц, дз, н, з перад суфіксальным -еў- (-ев-): Васільеў, Васільевіч, Васільеўка, Арсеньеў, Арсеньевіч, Афанасьеў, Афанасьевіч, Кандрацьеў, Кандрацьевіч, Аркадзьеў, Аркадзьевіч. 3 а ў в а г а. Пасля г, к, х і збегу зычных, акрамя нц, перад суфіксальным -еў- (-ев-) пішацца і (ы): Георгіеў, Георгіевіч, Акакіе-

віч, Яўціхіеў, Іракліевіч, Яўлампіевіч, Ануфрыеў. Ануфрыевіч, Дзмітрыеў, Дзмітрыевіч; але: Вікенцьеў, Вікенцьевіч, Кліменцьеў, Кліменцьевіч. П Р А В А П ІС К А Н Ч А Т К А Ў

§ 71. Назоўнікі першага скланепня з цвёрдай асновай у давальным і месным склонах адзіночнага ліку маюць канчатак -е: сцяна — сцяне, хата — хаце, вада — вадзе, губа — губе; у тым ліку імёны жанчын: Ганна — Ганне, Агата — Агаце, а таксама прозвішчы, якія ўтварыліся ад агульных назоўнікаў жаночага роду: Крапіва — Крапівё, Скарына — Скарыне. Назоўнікі гэтага ж скланення, што абазначаюць імёны мужчын, у давальным і месным склонах пад націскам маюць канчатак -е, а не пад націскам----у: Кузьма — Кузьмё, Фама — Фамё, Мікдла — Міколу, Мікіта — Мікіту.

Асноўныя правілы правапісу

Канчатак -е маюць назоўнікі з асновай на г, х: нага — назе, страха — страсе. Назоўнікі ж з асновай на к маюць пад націскам канчатак -э: рука — руцэ, талака — талацэ, а не пад націскам — канчатак -ы: лыжка — лыжцы, піянёрка — піянёрцы. З а ў в а г а . Назоўнікі мужчынскага роду з асновай на к у давальным і месным склонах маюць канчатак -у: бацька — бацьку, сабака — сабаку.

Назоўнікі з асновай на г, х, што абазначаюць імёны і прозвішчы, у давальным і месным склонах адзіночнага ліку маюць канчаткі ў жаночым родзе -е, у мужчынскім родзе -у: Саладуха — Саладусе, Саладуху, Кніга — Кнізе, Кнігу. Такія ж назоўнікі з асновай на к у жаночым родзе маюць канчатак -ы, у мужчынскім родзе -у: Мурашка — Мурашцы, Мурашку, Трапашка — Трапашцы, Трапашку. Прозвішчы, якія ўтварыліся ад агульных назоўнікаў ніякага роду або ад назоўнікаў, род якіх выразна не выступае, скланяюцца толькі ў тым выпадку, калі носьбітамі іх з’яўляюцца асобы мужчынскага полу. У давальным і месным склонах такія назоўнікі маюць канчатак -у: Купала — Купалу, Пічэта — Пічэту, Глебка — Глебку, Сапега — Сапегу, Чабоха — Чабоху. § 72. Назоўнікі першага скланення з асновай на шыпячыя і р у давальным і месным склонах адзіночнага ліку маюць канчатак -ы: сажа — сажы, круча — кручы, нара — нары, а назоўнікі з мяккай асновай маюць канчатак -і: зямля — зямлі, свіння — свінні. Такія ж канчаткі маюць і прозвішчы, утвораныя ад агульных назоўнікаў першага скланення жаночага роду: Гушча — Гушчы, Зязюля — Зязюлі. Прозвіш'чы на -еня (-эня, -аня), -уня (-юня) у давальным і месным склонах маюць канчатак -і: Гальчэня — Гальчэні, Шабуня — Шабуні, Варвашэня — Варвашэні. § 73. Назоўнікі жаночага роду з асновай на збег зычных, апошняя з якіх суфіксальнае -к, у родным склоне множнага ліку маюць чыстую аснову: авечка — авечак, іголка — іголак, ножка — ножак, вешалка — вешалак. Пры збегу іншых зычных у аснове назоўнікі

Асноўныя правілы правапісу

гэтага роду маюць канчаткі -аў, -яў: вярба — вербаў, коўдра — коўдраў, кафедра — кафедраў, торба — торбаў; але: форм, норм, ферм, фірм. Назоўнікі жаночага роду, якія ў назоўным склоне адзіночнага ліку маюць аснову на й, у родным склоне множнага ліку канчаюцца на -ій (-ый), -ей (-эй): акадэмія — акадэмій, біяграфія — біяграфій, дэлегацыя — дэлегацый, рэвалюцыя — рэвалюцый, падзея — падзей, траншэя — траншэй. § 74. Назоўнікі другога скланення мужчынскага роду ў родным склоне адзіночнага ліку маюць канчатак або -а (-я) або -у (-ю). 3 канчаткам -а (-я) пішуцца: 1. Назоўнікі, што абазначаюць жывыя прадметы або што намі ўяўляюцца як жывыя прадметы: студэнта, арла, Івана, Апалона, д'ябла, канібала. 2. Назоўнікі, што абазначаюць нежывыя, але непадзельныя прадметы, г. зн. такія, частка якіх не можа называцца імем цэлага прадмета: дома, камбайна, пяра, кажуха, клёна (у значэнні адзінкавай расліны), каменя (у значэнні адзінкавага прадмета), пальца. 3. Назоўнікі, што абазначаюць назвы ўстаноў, грамадскіх і гаспадарчых арганізацый, прадпрыемстваў, населеных пунктаў, вайсковых падраздзяленняў і часцей: камсамола, атрада, калгаса, завода, Мінска, горада, палка, батальёна. ■ 4. Назоўнікі, што абазначаюць адзінкі розных вымярэнняў: метра, грама, пуда, літра, гектара, рубля, франка, долара, года, века (толькі ў значэнні ’сто гадоў’), месяца, верасня, тыдня, дня, ампера, вольта, кулона. 5. Назоўнікі, што абазначаюць назвы танцаў, гульняў, геаметрычных цел і фігур, і ўсе іншыя назоўнікі, што абазначаюць непадзельныя паняцці навуковага, спартыўнага і іншага харйктару: вальса, балета, футбола, куба, квадрата, круга, косінуса, азімута, батута, гола. § 75. 3 канчаткам -у (-ю) пішуцца: 1. Назоўнікі, што абазначаюць зборныя прадметы матэрыял, рэчывы і наогул прадметы, часткі якіх можна назваць імем цэлага прадмета: лесу, дубу (у значэнні зборнага прадмета або ў значэнні матэрыялу), пяску.

Асноўныя правілы правапісу

гіпсу, цэменту, азону, алюмінію, ангідрыду, туману, лёду, крупніку, гуляшу, ячменю. В ы к л ю ч э н н е : аўса, хлеба. 2. Назоўнікі, што абазначаюць прасторавыя паняцці: лугу, выгану, папару, лесастэпу. 3 а ў в а г а. ад зборных

Нааойцікі з памяншалыіым значэннем, утвораныя прасторавых, пішуцца з канчаткам -а:

садка, ляска, луяска, беражка; садочка, лясочка, лужочка, беражочка.

3. Назоўнікі, што абазначаюць разумовыя паняцці, грамадскія фармацыі, навуковыя тэорыі, грамадскія і навуковыя плыні, розныя адчуванні, дзеянні, працэсы, стан, уласцівасці: розуму, аб’ёму, поспеху, настрою, патрыятызму, матэрыялізму, капіталізму, імперыялізму, смаку, плачу, болю, жалю, бегу, смутку, смеху, страху, крыку, сну, спакою. 4. Назоўнікі, што абазначаюць з’явы прыроды: ветру, віхру, грому, марозу, змроку. § 76. Назоўнікі другога скланення мужчынскага роду з цвёрдай асновай, што абазначаюць асобу чалавека, уласныя імёны і прозвішчы людзей, у месным склоне адзіночнага ліку маюць канчатак -е: партызан — аб партызане, брат — аб браце, Якуб — аб Якубе, Чэхаў — аб Чэхаве. § 77. Назоўнікі другога скланення мужчынскага роду з мяккай асновай і асновай на й, што абазначаюць асобу чалавека, уласныя імёны і прозвішчы, у месным склоне адзіночнага ліку маюць канчатак -ю: каваль — аб кавалю, Міхась — аб Міхасю, Васіль — аб Васілю, Гогаль — аб Гогалю, Мікалай — аб Мікалаю. Канчатак -у маюць падобныя назоўнікі з асновай на г, к, х, шыпячыя і р, ц: настаўнік — аб настаўніку, дзеяч — аб дзеячу, качагар — аб качагару, Алег — аб Алегу, Мележ — аб Мележу, Гайдар — аб Гайдару, Кобец — аб Кобецу. § 78. Назоўнікі трэцяга скланення ў творным склоне адзіночнага ліку пры зацвярдзелай аснове маюць канчатак -у, пры мяккай аснове---- ю. Пры гэтым апошні зычны асновы, калі ён стаіць пасля галоснага, падаўжаецца: мышшу, ноччу, веліччу, граззю, арцеллю. Назоўнікі з асновай на р, губныя б, п, в, ф, м \ ў у творным склоне маюць таксама канчатак -ю, але зыч-

Асноўныя правілы правапісу

ныя асновы не падвойваюцца: глыб’ю, Об’ю, Свір’ю, кроўю. § 79. У родным склоне множнага ліку назоўнікі трэцяга скланення маюць канчаткі -ей, -эй: арцелей, пячэй, народнасцей. § 80. У назоўнікаў тыпу селянін, мінчанін пры ўтварэнні множнага ліку -ін выпадае: сяляне, мінчане, армяне, славяне, грамадзяне. § 81. Прозвішчы на -аў (-оў), -еў (-ёў), -ін, -ын у творным склоне адзіночнага ліку маюць канчатак -ым: Куляшоў — Куляшовым, Лявонцьеў — Лявонцьевым, Селязнёў — Селязнёвым, Шамякін — Шамякіным. З а ў в а г а . У іншамоўных прозвішчах на -ін, -ын, творным склоне адзіночнага ліку пішацца канчатак він — Дарвінам, Чаплін — Чаплінам, Бюлаў — Бюлавам.

-аў, -оў у -ам: Дар-

Геаграфічныя назвы з гэтымі суфіксамі ў творным склоне маюць канчатак -ам, -ом: пад Барысавам, за горадам Жлобінам, пад Ціхвінам, Барадзіном. § 82. Прыметнікі мужчынскага і ніякага роду з мяккай асновай у давальным склоне адзіночнага ліку маюць канчатак -яму: летняму, асенняму. Гэтыя ж прыметнікі ў творным склоне адзіночнага ліку жаночага роду маюць канчатак -яй (-яю): летняй (летняю), асенняй (асенняю). § 83. Лічэбнікі дзве, абедзве ва ўскосных склонах захоўваюць мяккую аснову: дзвюх, абедзвюх; дзвюм, абедзвюм; дзвюма, абедзвюма; аб дзвюх, аб абедзвюх. § 84. У колькасных састаўных лічэбніках скланенню падлягае кожнае слова: дваццаць восем, дваццаці васьмі, дваццаці васьмі, дваццаць восем, дваццаццю васьмю, аб дваццаці васьмі; шэсцьсот пяцьдзесят сем, шасцісот пяцідзесяці сямі, шасцістам пяцідзесяці сямі, шэсцьсот пяцьдзесят сем, шасцюстамі пяццюдзесяццю сямю, аб шасцістах пяцідзесяці сямі. § 85. Парадкавыя лічэбнікі жаночага роду ў родным склоне адзіночнага ліку пішуцца з канчаткамі -ай (-ае), -яй (-яе) не пад націскам і -ой (-ое) пад націскам: восьмай (восьмае), другдй (другое). § 86. Займеннік нечы мае наступныя склонавыя формы:

Асноўныя правілы правапісу

Ад з і н о ч н ы лі к Мужчынскі род Н. Р. Д. В. Т. М.

нечы нечага нечаму як Н. або Р. нечым (аб) нечым

Ніякі род нечае

М Н0 ж н ы л ік Жаночы род

нечая нечай (-ае) нечай нечую нечай (-аю) (аб) нечай

нечыя нечых нечым як Н. або Р. нечымі (аб) нечых

§ 87. Дзеясловы абвеснага ладу цяперашняга часу першага спражэння ў першай асобе множнага ліку пішуцца з канчаткамі -ем (-ам) не пад націскам і -ём (-ом) пад націскам: будўем, вывучаем, пішам; нясём, сцеражом. У другой асобе множнага ліку, калі націск падае на апошні склад, пішуцца канчаткі -яцё (-ацё), а не пад націскам -еце (-аце): ідзяцё, несяцё, берацё; чытаеце, пішаце. § 88. Дзеясловы абвеснага ладу цяперашняга часу другога спражэння ў другой асобе множнага ліку пішуцца з канчаткамі -іце (-ыце) не пад націскам і -іцё (-ыцё) пад націскам: хбдзіце, гаворыце; седзіцё, бежыцё. Канчаткі назоўнікаў у канструкцыях з прыназоўнікам па § 89. Назоўнікі мужчынскага і ніякага роду ў спалучэннях з прыназоўнікам па, як правіла, маюць канчатак -е або -і (у залежнасці ад асновы): лазіць па дубе, блукаць па горадзе, хадзіць па пакоі, ісці па следзе, загад па універсітэце, звесткі па раёне, па Савецкім Саюзе, гаварыць па тэлефоне, выступаць па тэлебачанні, страляць па акопе, таварыш па атрадзе, плакаць па сыне. Канчатак -у (-ю) пішацца: а) калі спалучэнне мае размеркавальнае ці вылучальнае значэнне: па кілаграму на чалавека, па вядру малака, перабраць па каліву, насіць па гарбузу, падабраць голас па тэмбру, па хімічнаму саставу, стаць па росту, пераўзыходзіць па таленту, агент па збыту, калега па пяру, спаборніцтва па тэнісу, недакладны

Асноўныя правілы правапісу

па сэнсу, вышэйшы па званню, розны па значэнню; б) калі спалучэнне мае значэнне адрэзка часу, на працягу якога адбываецца дзеянне: па тыдню ў ад’ездзе, па месяцу ў камандзіроўцы, па году не бачыцца; в) калі спалучэнне мае значэнне параўнання чагонебудзь па велічыні: качаны па вядру, казлякі па рэшату, цыбуры па сажню; г) калі прыназоўнік па ў спалучэнні з назоўнікам адпавядае значэнню слоў паводле, адпаведна: па загаду дырэктара, па сігналу трывогі, працаваць па плану. А Б Н А П ІС А Н Н І Р А З А М I П Р А З З Л У Ч О К

Агульныя правілы § 90. Пішуцца разам: 1. Словы з прыстаўкамі: абход, выезд, заказ, націск, прырост, выпрабаваны, прамежны, прадугледзець, разгарнуць, задоўга, увогуле; у тым ліку і з прыстаўкамі звыш-, пасля-, анты-, архі-, інфра-, ультра- і інш.: звыштэрміновы, паслярэвалюцыйны, антыбіётык, архінебяспечны, інфрачырвоны, ультрафіялетавы. 2. Складанаскарочаныя словы: калгас, партком, гарсавет, аўтарамонтны. § 91. Пішуцца праз злучок: 1. Спалучэнні двух аднолькавых слоў: ледзь-ледзь, ціха-ціха, чырвоны-чырвоны, чыталі-чыталі. 2. Спалучэнні двух слоў з аднолькавай асновай, але з рознымі канчаткамі, суфіксамі ці прыстаўкамі: адзін-адным, раз-пораз, як-ніяк, дзе-нідзе, калі-нікалі, сам-насам, крыж-накрыж; але: адзін на адзін, з вока на вока. 3. Спалучэнні двух блізкіх па значэнню слоў: жыўбыў, жыць-пажываць, бокам-скокам, сям-там, сядытады, шыта-крыта, паіць-карміць, далей-болей. 4. Літарныя скарачэнні складаных слоў і слоў, якія пішуцца праз злучок, напрыклад: с.-г. — сельскагаспадарчы, ст.-б.— старажытнабеларускі, с.-д.— сацыялдэмакрат. 5. Складаныя словы, першай часткай якіх з’яўляюцца лічбы: 50-годдзе, 100-кіламетровы, 2-літровы. 3 а ў в а г а. Злучок знакам прыпынку не з'яўляецца.

Асмоўныя правілы лравапісу

Назоўнікі § 92. Пішуцца разам складаныя назоўнікі: торфабрыкет, вадасховішна, земляробства, аэрафлот, авіябаза, веласпорт, кіначасопіс, аграбіялогія, гросмайстар, мікраклімат; Ленінград, Слаўгарад, Наваполацк. § 93. Пішуцца праз злучок: 1. Складаныя назоўнікі, утвораныя з двух самастойных назоўнікаў, якія не звязаны злучальнай галоснай і ўсведамляюцца як адно слова: жар-птушка, канёк-гарбунок, генерал-маёр, прэм’ер-міністр. 2. Складаныя адзінкі вымярэння: кілават-гадзіна, чалавека-дзень; але: працадзень. 3. Іншамоўныя назвы прамежкавых кірункаў свету: норд-ост, норд-вест, зюйд-ост, зюйд-вест. 4. Састаўныя прозвішчы і імёны: Бялыніцкі-Біруля, Мамін-Сібірак, Дунін-Марцінкевіч, Жаліо-Кюры. 5. Складаныя назвы некаторых населеных пунктаў з першай часткай нова-, стара-, усць-, верх-: НоваБарысаў, Стара-Барысаў, Стара-Віленская (вуліца), Усць-Каменагорск, Верх-Ірмень. 6. Састаўныя геаграфічныя назвы, утвораныя з назваў частак геаграфічнага аб’екта, напрыклад: Эльзас-Латарынгія; але: Чэхаславакія. 7. Частка паў- з уласнымі назвамі: паў-Мінска, паўБеларусі. Заўвага.

ін ш ы м і

н а з о ў н ік а м і

паў-

п іш а ц ц а

разам :

паў-

метра, паўгода, паўрубля.

8. Назоўнікі з аднаслоўным прыдаткам: хлапчук-гарэза, дзяўчына-красуня. З а ў в а г а I. П р ы а д в а р о т н ы м с т а н о в іш ч ы н а зо ў н ік а і ад н ас л о ў н а га п р ы д а тк а з л у ч о к не п іш а ц ц а , н а п р ы к л а д : красуня дзяў-

чына. З а ў в а г а

2. З л у ч о к

не

п іш а ц ц а

та ксам а

ў з л у ч э н н і а гу л ь -

н а га н а зо ў н ік а з у л а сн а й н азвай : рака Свіслач; ал е Свіслач-рака. З а ў в а г а 3. З л у ч о к не п іш а ц ц а і ў зл у ч э н н я х н а з о ў н ік а ў , з я к іх перш ы а з н а ч а е р а д а в о е п а н я ц ц е , а д р у г і відавое: расліна

чабор, кветка настурцыя.

9. Графічныя скарачэнні назоўнікаў, якія складаюцца з пачатку і канца слова: б-ка (бібліятэка), т-ва . (таварыства), а-вьі (астравы), д-р (доктар). 2—2586

Асноўныя правілы правалісу

Прыметнікі § 94. Пішуцца разам: 1. Складаныя прыметнікі, утвораныя ад складаных назоўнікаў, якія пішуцца ў адно слова: водаправодны (водаправод), новасібірскі (Новасібірск). 2. Складаныя прыметнікі, утвораныя са злучэння слоў, падпарадкаваных адно другому: народнагаспадарчы (народная гаспадарка), агульнанародны (агульны для народа), чарнаморскі (Чорнае мора), правабярэжны (правы бераг). 3. Складаныя прыметнікі, якія ўтвораны з прыслоўя і прыметніка і абазначаюць адзінае паняцце: глыбокапаважаны, вечназялёны, доўгатрывалы. З а ў в а г а . С к л а д а н ы я п р ы м с т н ік і, у с а с т а ў я к іх у в а х о д з я ц ь п р ы с л о ў і, не тр э б а б л ы т а ц ь са сл о в а з л у ч э н н я м і, я к ія ск л а д а ю ц ц а з п р ы с л о ў я ў і п р ы м е т н ік а ў , н а п р ы к л а д : дыяметральна процілеглы.

§ 95. Пішуцца праз злучок: 1. Складаныя прыметнікі, утвораныя ад складаных назоўнікаў, якія маюць злучок: дызель-маторны (дызель-матор), сацыял-дэмакратычны (сацыял-дэмакрат), буда-кашалёўскі (Буда-Кашалёва),/лб-дэ-франскі (Іль-дэ-Франс); але: маскварэцкі. 2. Прыметнікі, утвораныя ад імён і прозвішчаў: леў-талстоўскі, рамэн-раланаўскі. пры

3 а ў в а г а. П р ы м е т н ік і, у т в о р а н ы я ад у л а сн ы х імён са зл у ч к о м , н а я ў н а с ц і п р ы с т а ў к і п іш у ц ц а без зл учка , у а д н о слова: эа-

ісыккульскі.

3. Прыметнікі, утвораньія з дзвюх ці больш асноў, якія абазначаюць раўнапраўныя паняцці: партыйнакамсамольскі, рабоча-сялянскі, руска-ўкраінскі, сінебела-чырвоны (флаг). 4. Прыметнікі, утвораныя з дзвюх асноў, якія абазначаюць: а) якасць з дадатковым адценнем, напрыклад: горка-салёны; б) адценні колераў: чырвона-малінавы, блакітнасіні, шэра-карычневы, малочна-белы. 5. Прыметнікі, якія ўваходзяць у састаў уласных геаграфічных назваў і пачынаюцца з усходне-, заходне-, паўднёва-, паўночна-: Паўночна-Казахстанская вобласць, Паўднёва-Афрыканская Рэспубліка.

Асноўныя правілы правапісу

З а ў в а г а . У с е а с т а т н ія п р ы м е т н ік і, я к ія ў тв о р а н ы з д з в ю х ці б о л ь ш асн о ў і не п а д ы х о д з я ц ь ні п а д а д н о з п р ы вед зен ы х правіл, п іш у ц ц а п р а з злучок: палітыка-масавы, літаратурна-мастацкі,

народна-дэмакратычны.

Лічэбнікі § 96. Пішуцца разам: 1. Колькасныя лічэбнікі, апошнім элементам якіх з’яўляецца -дзесят, -сце, -ста, -сот: пяцьдзесят, дзвесце, трыста, восемсот. 2. Парадкавыя лічэбнікі, апошнім элементам якіх з’яўляецца -дзесяты, -соты, -тысячны, -мільённы, -мільярдны і г. д.: пяцідзесяты, трохсоты, дзевяцітысячны, васьмідзесяцімільённы. § 97. Пішуцца праз злучок: 1. Складаныя парадкавыя лічэбнікі на -тысячны, -мільённы, -мільярдны і г. д., калі першая іх частка напісана лічбамі: 600-мільённы, 8 '/ 4 -тысячны. 2. Напісаныя лічбамі парадкавыя лічэбнікі з граматычнымі канчаткамі або часткамі іх: 1-ы, 2-і, 5-ая, 8-ая, 20-га, 30-ая, 40-му. З а ў в а г а . П о ў н а с ц ю г р а м а т ы ч н ы к а н ч а т а к п іш а ц ц а , к а л і ён ск л а д а е ц ц а з ад н о й аб о д з в ю х л іт а р : 6-ы, 8-а.ч, 10-ай, 40-ых, 50-ым. К а л і ж гр а м а т ы ч н ы к а н ч а т а к т р о х л іт а р н ы , то пры л іч э б н ік у д а ю ц ц а д зве а п о ш н ія : 9-га, 12-му, 40-му.

3. Лічэбнікі, якія абазначаюць прыблізнасць, незалежна ад таго, напісаны яны лічбамі ці літарамі: 2-3 аркушы, праз 3-4 дні, хлопчык васьмі-дзевяці год, прайшоў год-другі (у сэнсе ‘першы-другі‘) . 3 а ў в а г а. П р ы а б а з н а ч э н н і п р ы б л із н а с ц і п а м іж с а с т а ў н ы м і к о л ь к а сн ы м і л іч э б н ік а м і, я к ія н а п іс а н ы сл о в а м і, за м е с т зл у ч к а ў ж ы ваецца п р а ц я ж н ік : праз трыццаць пяць — трыццаць сем год. П а раўн.: 20-25 год.

Прыслоўі § 98. Пішуцца разам: 1. Прыслоўі, утвораныя шляхам злучэння прыназоўнікаў з прыслоўямі: напотым, назаўтра, назаўсёды, назаўжды, назусім, намнога, насупраць, удвайне, заўчора, паслязаўтра, замнога. Ад такіх прыслоўяў трэба адрозніваць спалучэнні

Асноўныя правілы правапісу

прыназоўнікаў з нязменнымі словамі, якія ўжываюцца ў падобных выпадках у значэнні назоўнікаў і з прыназоўнікамі пішуцца асобна: падняць на ўра, адкласці на паслязаўтра, рабіць за дзякуй, да заўтра, бралася на відно, ад цямна. 2. Прыслоўі, утвораныя шляхам злучэння прыназоўнікаў з рознымі склонавымі формамі кароткіх прыметнікаў: дабяла, дачыста, здалёк, зрэдку, спярша, справа, злева, зноў, сослепу, змалку, улева, управа, насуха, зацемна. 3. Прыслоўі, утвораныя шляхам злучэння прыназоўнікаў у і на з рознымі склонавымі формамі зборных і колькасных лічэбнікаў: удвух, удзвюх, удваіх, удвая, утрох, утраіх, надвае, натрае. 4. Прыслоўі, утвораныя шляхам злучэння прыназоўнікаў з рознымі склонавымі формамі поўных прыметнікаў і займеннікаў: урассыпную, упустую, збольшага, нашто, навошта, нізашто, потым, надта, зусім, затым. 5. Прыслоўі, утвораныя шляхам злучэння прыназоўнікаў з рознымі склонавымі формамі назоўнікаў, пішуцца разам у тым выпадку, калі: а) назоўнік, з якога ўтварылася прыслоўе, самастойна не ўжываецца: бесперастанку, дашчэнту, досыць, знячэўку, знянацку, наапашкі, напавал, напрост, наўцёк, неўдагад, неўспадзеў, паасобку, паблізу, удаўжкі, упярэмешку; б) паміж назоўнікам і прыназоўнікам, ад якіх утварылася прыслоўе, нельга без змены сэнсу дадаць азначэнне або да назоўніка нельга паставіць склонавае пытанне: даволі, дадому, замужам, зроду, наадварот, наадрэз, накрыж, напаказ, напракат, напралом, углыб, усур'ёз; в) прыслоўі маюць у сваім саставе назоўнікі верх, ніз, перад, зад, бок, гара, век, пачатак, раз, ноч, вечар, ранак: зверху, наверх, уверх, уверсе; уніз, знізу, унізе; наперад, наперадзе, уперад; ззаду, назад, узад, узадзе; збоку, набок, убок; дагары, угары, угару; навек, навекі; зранку, увечар, нанач і г. д. Аднак пры наяўнасці паясняльных слоў да адпаведных назоўнікаў адзначаныя словы пішуцца асобна: на верх гары, на ніз шахты, з боку сяла, з самага ранку, у зімовы вечар і г. д.

Асноўныя правілы правапісу

6. Разам пішуцца і прыслоўі таксама, гэтаксама, штодзень, штотыдня, штогод, штоночы. § 99. Пішуцца праз злучок словы па-першае, падругое, па-трэцяе і г. д., а таксама ўтвораныя ад прыметнікаў і займеннікаў прыслоўі, якія пачынаюцца з па- і канчаюцца на -ку, -і (-ы), -аму (-яму), -ому (-ему, -йму): па-гаспадарску, па-ленінску, па-руску, па-бацькоўску, па-латыні, па-чалавечы, па-добраму, па-ранейшаму, па-даўняму, па-веснавому, па-старому, па-свойму і пад. § 100. У прыслоўях з прыстаўкай па-, утвораных ад складаных прыметнікаў, якія пішуцца праз злучок, злучок ставіцца толькі пасля па-: па-сацыялдэмакратычнаму. Прыназоўнікі, злучнікі, часціцы, выклічнікі § 101. Пішуцца разам: 1. Прыназоўнікі, якія ўтварыліся шляхам зліцця прыназоўнікаў з назоўнікамі: замест, наконт, накшталт, звыш. 2. Прыназоўнікі, якія ўжываюцца і ў якасці прыслоўяў, утвораных шляхам зліцця прыназоўнікаў з назоўнікамі: зверху, наперадзе, наперакор, уперад, услед і пад. 3. Злучнікі, якія ўтварыліся шляхам зліцця прыназоўнікаў з займеннікамі ці словамі колыа, столькі: затое, прычым, прытым, паколькі, пастолькі, у адрозненне ад спалучэнняў прыназоўнікаў з адпаведнымі займеннікамі ці неазначальна-колькаснымі словамі, напрыклад: паволі, затое, грунтоўна; але: Яму вынеслі падзяку за тое, што ён добра працаваў. 4. Займенпікі і прыслоўі: а) з суфіксамі -сь, -ся, -сьці: дзесь, хтось, чымся, кудьісьці, якісьці; б) з прыстаўкай а-: аніхто, анідзе, аніяк. § 102. Пішуцца праз злучок: 1. Складаныя прыназоўнікі: з-за, з-пад, з-над, па-над, з-па-над, па-за. 2. Складаныя выклічнікі, падзыўныя і гукапераймальныя словы: о-го-го, ой-ой-ой, о-ё-ёй, а-я-яй, дзюдзю-дзю, ха-ха-ха, дзын-дзын-дзын, ку-ку, трах-тарарах і пад.

Асноўныя правілы правапісу

3. Словы з прыстаўкай абы- і суфіксамі -небудзь -колечы: абьі-хто, абы-што, абы-як, абы-дзе, абы-адкуль, хто-небудзь, дзе-небудзь, куды-небудзь, як-колечы. З а ў в а г а

З а й м е н н ік і

абы-хто

абы-што

пры

сп а л у ч эн н і

з п р ы н а з о ў н ік а м і п іш у ц ц а а со б н а (у тр ы сл о вы ): абы ў каго, абы да каго, абы з чым. З а й м е н н ік абы-які пры сп а л у ч э н н і з п р ы н а зо ў н ік а м і п іш а ц ц а ў тр ы сл о вы (абы з якімі) а б о ў д в а (з абы-якімі). С л о в ы , вы тв о р н ы я а д п р ы с л о ў я абы-як, з п р ы с та ў к а й абы- п іш у ц ц а р а за м : абыякавы, абыякава, нсабыякава, абыякавасць, абыякаваты, абыякавата і пад. З а ў в а г а 2. Ч а с ц іц а -такі п іш а ц ц а п р а з з л у ч о к у ск л а д зе сл о ў даволі-такі, зноў-такі, так-такі, урэшце-такі і ўсё-такі, а т а к с а м а ў т ы х в ы п а д к а х , кал і яна с т а іц ь пасл я дзеясло в а: Прыйшоў-такі сёння. В а ў с іх а с т а т н іх в ы п а д к а х ч а сц іц а -такі п іш а ц ц а асобна:

Ен такі думае прыйсці. Ен усё ж такі думае прыйсці.

§ 103. Пішуцца асобна: 1. Часціцы бы (б), жа (ж): прачытау бы, узяла б, напісаў жа, угледзела ж. 2. Усе іншыя часціцы, а таксама часціца што ў такіх спалучэннях, як пакуль што, амаль што, толькі што, сама што, хіба што і пад. Правапіс не і ні § 104. Часціца не пішацца разам: 1. Калі слова без не не ўжываецца: непагадзь, нядоімка, нястача, нядзеля, непакоіць, ненавідзець, непахісны, няўлоўны, неўзабаве, няўхільна, нябось. 2. 3 назоўнікамі, прыметнікамі і прыслоўямі, калі часціца не надае слову новае, процілеглае значэнне: няшчасце (бяда), няпраўда (хлусня), непрыяцель (вораг), невысокі (нізкі), недалёкі (блізкі), нялёгка (цяжка), нямнога (мала). 3. 3 дзеепрыметнікамі, пры якіх адсутнічаюць паясняльныя словы або супрацьпастаўленне: неапаўшае лісце (але: не апаўшае да зімы лісце; не апаўшае, а абабітае лісце), незасеянае поле (але: не засеянае вясною поле; не засеянае, а заворанае поле). 4. 3 прыметнікамі і дзеепрыметнікамі пры наяўнасці паясняльных слоў, што абазначаюць ступень якасці,— вельмі, зусім, амаль, часткова, выключна, у вышэйшай ступені: ён вельмі няветлівы, зусім няздатны, часткова непрыгодны.

Асноўныя правілы правапісу

5. 3 займеннікамі і прыслоўямі, калі на не падае націск: нёхта, нёшта, нёяк, нёадкуль, нёкуды, нёкалі, нёдзе, нёкага, нёкаму, нёчага, нёчаму, нёкім, нёчым, нёхаця, нёльга. 6. 3 часціцамі, напрыклад: няўжо, няхай. 7. У дзеяслоўнай прыстаўцы неда-, якая абазначае неадпаведнасць патрэбнай норме: недалічваць, недамерваць, недаацэньваць. Гэту прыстаўку трэба адрозніваць ад дзеяслоўнай прыстаўкі да- з папярэднім адмоўем, якая абазначае не даведзенае да канца дзеянне: не дапісаць пісьма, не дачытаць кнігі, не далічыць да ста. § 105.- Часціца не пішацца асобна: 1. Ад дзеясловаў і дзеепрыслоўяў: не хадзіў, не рабіў, не пытаў, не гледзячы, не зрабіўшы. 2. Ад кароткіх дзеепрыметнікаў: сенажаць не ўбрана, ворыва не скончана. 3. Ад поўных дзеепрыметнікаў, пры якіх ёсць паясняльныя словы: не даворанае восенню поле, не прачытаная да канца кніга. 4. Ад назоўнікаў, прыметнікаў, дзеепрыметнікаў і прыслоўяў, калі ёсць або падразумяваецца супрацьпастаўленне: не прьіяцель, а вораг; не праўда, а хлусня; перад намі была не высокая гара, а толькі ўзгорак; работа не скончаная, а толькі пачатая; на дварэ не цёпла, а холадна. 5. Калі не ўваходзіць у састаў узмацняльных адмоўяў: далёка не, зусім не, ніколькі не, нічуць не і пад.: сёлета ўраджай нічуць не горшы, чым летась; адказ быў далёка не бліскучы. 6. Ад узмацняльных прыслоўяў, а таксама ад прыназоўнікаў і злучнікаў: не вельмі, не зусім, не ад .... не ў ... . 7. Калі паміж займеннікам і адмоўем стаіць прыназоўнік: не з чага, не за шта. 8. Ад нязменных слоў, якія не ўтвораны ад прыметнікаў і выступаюць у сказе ў якасці выказніка: не трэба, не варта, не супраць, не шкада; але: нельга, няможна. 9. Ад усіх слоў, што пішуцца праз злучок: зроблена не па-мойму, не па-таварыску. § 106. Часціца ні пішацца разам: 1. 3 займеннікамі, калі яна не аддзелена ад займен-

Асноўныя лравілы правапісу

ніка прыназоўнікам: ніхто, нішто, нікога, нічога, ніякі, нічый; але: ні з кім, ні ў кога, ні на што, ні да кога. 2. 3 прыслоўямі: ніколі, нідзе, нікуды, ніадкуль, ніяк, нізашто, ніколькі, нічуць, нізвання, а таксама ў вытворных словах: нічыйны, ніякава, ніякавата і інш. 3. У словах нібы, нібыта. § 107. Ва ўсіх астатніх выпадках часціца ні пішацца асобна. СКЛАДАНЫЯ СЛОВЫ

§ 108. Правапіс складаных слоў грунтуецца на вымаўленні слоў з адным або з двума націскамі. 3 адным, асноўным націскам, як правіла, вымаўляюцца словы, у якіх гэты націск падае на першы склад другой часткі. Такія словы пры напісанні разглядаюцца як простыя: скарахбд, баяздбльны, геаграфія. 3 а ў в а г а. П р ы м е т н ік і арфаграфічны, геаграфічны, манагра і пад. п іш у ц ц а та к , як н а з о ў н ік і, ад як іх гэты я п р ы м е т н ік і ў т в а р ы л іс я (арфаграфія, геаграфія, манаграфія, тапа-

фічны, тапаграфічны

графія).

§ 109. Пабочны націск праяўляецца ў тых словах, у якіх асноўны націск падае не на першы склад другой часткі. У такіх словах пад пабочным націскам аднаўляецца этымалагічнае о (ё): асновапалажэнне, вагднарамбнтны, высдкаідэйны, гдрнараббчы, жывёлагадбўля. З а ў в а г а 1. У н екато р ы х с л о в а х п абочн ы н а ц іс к м о ж а выр а зн а п р а я ў л я ц ц а і та д ы , к а л і а сн о ў н ы н а ц іск п ад ае на перш ы с к л а д д р у го й ч а стк і. У гэ ты х в ы п а д к а х п а д п а б о ч н ы м н а ц іс к а м зах о ў в а е ц ц а о (ё): малдчнакіслы, збджжаздача, вдкамгненнс, вддналыжны, гдрнарўдны і н ек а то р ы я ін ш ы я . З а ў в а г а 2. С л о в ы фота, мота, проці, што ў ск л а д а н ы х сл о в а х з а х о ў в а ю ц ь о: фдтакартка, фдтакдпія, фдтаздымак, фдтасўвязь; мдтапдезд, мдталддка, мдтакрдс, мдтагднкі; але: матавдз, матацыкл і в ы тв о р н ы я а д іх; штддзённа, штдмёсячна, штдгдд, прдці-

лёглы, прдціракавы. З а ў в а г а 3. З а х о ў в а е ц ц а о (ё) у перш ай ч а стц ы і ты х склад а н ы х сл о ў, д р у г а я ч а стк а я к іх п ач ы н аец ц а з ў: мардзаўстдйлівы,

тдрфаўбдрачны, збджжаўбдрка. З а ў в а г а 4. У с к л а д а н ы х сл о в а х , перш ай ч а стк а й я к іх з ’ я ў л я ец ц а сл о ва кіно, п аб о чн ы н а ц іс к п р а я ў л я е ц ц а на пер ш ы м складзе:

кінакарціна, кінаапарат, кінаэкрйн, кінафестываль. З а ў в а г а 5. С л о в а радыё ў с к л а д а н ы х сл о в а х не з м я н я е го н а п іса н н я : радыёхваля, радыёпрыёмнік, радыёкрдпка.

свай-

Асноўныя правілы правапісу

Заўвага 6. С л о в а святло ў с к л а д а н ы х сл о вах не з м я н я е с в а й г о н а п іс а н н я , к а л і н а ц іс к у д р у го й ч а ст ц ы падае не на п ерш ы склад: святлоаддача, святлдадчуванне, святлдлюбізы, святлдўстдй-

лівы, святлдэкран, святлдвыпрамёньванне, святлдеыпрамянённе, святлдкапіраванне, святлдлячэнне, святлдмаскірдўка, святлднепранікальны, святлдрассёянне, святлдсігналізацыя. К а л і ж н а ц іс к п а д а е на п ер ш ы с к л а д д р у го й ч асткі, т а д ы п ер ш ая ч а стк а п іш а ц ц а ў ф орм е святла. святладдязь, святлалюб, святла-

мёр, святлафдр, святландсны, святлатэхнік, святлацёнь, святлафільтр.

§ 110. Ненаціскное э ў першай частцы складаных слоў захоўваецца: мэтазгддна, рэдказўбы, шэравокі, тэлебачанне, шэсцьсот; але: шасцісдт, шасцістам і г. д. 3 а ў в а г а. С л о в а шаснаццаць, я к і ўсе ін ш ы я п а д о б н а г а ў тв арэння сл овы (адэінаццаць, дванаццаць, трьінаццаць і г. д .) , пры нал іс а н н і р а з г л я д а е ц ц а я к п р о ста е слова.

§ 111. У складаных словах, утвораных ад лічэбніка ў форме роднага склону і якога-небудзь іншага слова, першая частка пішацца так, як пішацца яна ў родным склоне лічэбніка, будучы асобным словам: трохдзённы, чатырохтбнны, шасціствольны, шасцісбты, сямігбдка, васьмігадбвы, васьмісбты, дзевяціградусны, дзесяцікласнік, саракагбддзе, саракапяцітбнны, двухсотметрбвы. 3 а ў в а г а 1. Л іч э б н ік і сто і дзевяноста ў я к а с ц і п е р ш а й ч а стк і с к л а д а н ы х с л о ў п іш у ц ц а без змены : стодзённы, стотысячны, дзевяностагадовы, дэевяностарублёвы: але: стагоддзе. станожка. З а ў в а г а 2. С к л а д а н ы я сл о вы , у я к іх п е р ш а й ч асткай з 'я ў л я е ц ца л іч э б н ік адна, не м а ю ц ь п а б о ч н а га н а ц іс к у і п іш у ц ц а я к п р о сты я словы : аднагаддвы, адначасдва, адназначны, аднараздвы, адна-

павярхдвы. З а ў в а г а 3. Ч а с т к а поў- п іш а ц ц а з о то л ьк і п а д не п а д н а ц іс к а м о п с р а х о д з іц ь у а: пдўнач, пдўдзень,

н а ц іс к а м ,

паўгдддзе,

паўвдстраў, напаўадчынены. З а ў в а г а 4. Л іч э б н ік дзве, к а л і ў ж ы в а е ц ц а ў я к а с ц і п ер ш ай ч а стк і ск л а д а н ы х сл о ў, у н іф ік у е р о д а в у ю ф о р м у па а н а л о г іі з л іч э б н ік а м два: двукоссе, двукроп'е, двухдольны, двухзменны, двухмоўны, двухтысячны і пад.

§ 112. Калі складаныя словы маюць у сваім саставе больш за дзве часткі, то кожная частка пішацца як асобна ўзятае слова. Напрыклад, напісанне слова авіяматорабудаванне можна праверыць праз напісанне слоў: авія, матор, будаванне; аэрафотапрыбор — праз напісанне слоў: аэра, фота, прыбор.

Асноўныя правілы правапісу

З а ў в а г а . У я к а с ц і а с о б н а й ч а ст к і м о гу ц ь в ы с т у п а ц ь скл ад а н ы я сл о вы , я к ія ў т в а р ы л іс я са м а с то й н а : н а п р ы к л а д , д л я слова паравозавагонарамонтны ч а стк а паравоз п авінна р а з г л я д а ц ц а я к са м а с т о й н а я .

§ 113. Злучальнымі галоснымі ў складаных словах могуць быць пры мяккай аснове першай часткі літары е, я, пры цвёрдай — а, о; прычым літара о можа быць толькі пад націскам: дабрабыт, мнагатбмны, чарнавбкі; курбдым, сырбватка, тэхнблаг; вуглездабыча, конегадбўля, насеннеачышчальны; е ў першым складзе перад націскам перадаецца праз я: Аленягбрск, кулямёт, салякбп, верхнялўжыцкі, сярэднярўскі. СКЛАДАНАСКАРОЧАНЫЯ СЛОВЫ

§ 114. Кожная састаўная частка складанаскарочанага слова пішацца так, як яна пісалася б у адпаведным асобна ўзятым поўным слове: кампартыя, гарсавёт, прафсаюз, сацспаббрніцтва, сельмаг. З аўвага. У а п о ш н я й ч а ст ц ы н ск а то р ы х ск л а д а н а с к а р о ч а ных с л о ў п а д н а ц іс к а м м о ж а а д н а ў л я ц ц а э т ы м а л а гіч н а е о, я к о га ў п о ў н ы м слове не бы вае: райкдм (р аё пн ы ка.м ітэт), наркдм (н а р о д н ы к а м іс а р ) , селькор (се л ьскі к а р э с п а н д э н т ) , партдрг (п а р ты й н ы а р га н із а т а р ) , галоўхарчпрдм, дзяржаграпрдм і інш.

§ 115. На мяжы састаўных частак раздзяляльныя апостраф і мяккі знак не пішуцца: цэхячэйка; але ь як знак мяккасці ў такіх выпадках пішацца: косцьутыль. § 116. У пачатку састаўных частак складанаскарочаных слоў і, е, ю, я не пераходзяць у ы, э, у, а: дзяржінспекцыя, педінстытут, палітінфармацыя, Дзяржюрвыдавецтва і інш. § 117. Складанаскарочаныя словы, якія абазначаюць уласныя назвы ўстаноў і арганізацый, пішуцца з вялікай літары: Саўмін СССР, Дзяржплан БССР, Белпрафсавет, Массавет. ЛІТАРНЫЯ АБРЭВІЯТУРЫ

§ 118. Абрэвіятуры пішуцца разам, без кропак, без злучкоў і без апострафаў. З а ў в а г а . С п а л у ч э н н і д з в ю х а б р э в ія ту р , я к ія м а ю ц ь са м а сто й н а е зн а ч эн н е, п іш у ц ц а а соб н а: ЦК КПБ, АН БССР і інш .

Асноўныя правілы правапісу

§ 119. Вялікімі літарамі пішуцца: 1. Усе абрэвіятуры, якія чытаюцца па назвах літар: СССР, БССР, КПСС. 2. Усе абрэвіятуры, якія чытаюцца па гуках і абазначаюць назвы такіх устаноў і арганізацый, у якіх першае слова пішацца з вялікай літары: БАМ, ТАСС, МХАТ, а таксама БЕЛТА. 3. Абрэвіятуры, у якіх адна частка чытаецца па назвах літар, а другая па гуках, калі ў такіх абрэвіятурах ёсць хоць адно слова, якое пры поўным ужыванні пішацца з вялікай літары: ЦДСА, ЦСУ, ДТСААФ. З а ў в а г а . А б р э в ія т у р ы , я к ія п іш у ц ц а в я л ік ім і л іт а р а м і, пер а в а ж н а нс ск л а н я ю ц ц а . К а л і ж н е к а то р ы я з та к іх а б р э в ія т у р наб ы л і ў л а с ц ів а с ц ь с к л а н я ц ц а , т а д ы а д п а в е д н ы я ск л о н а в ы я к а н ч а тк і д а п іс в а ю ц ц а да іх м а л ы м і л іт а р а м і без а п о стр а ф а : МХАТа, ТАССам.

§ 120. Абрэвіятуры, якія чытаюцца па гуках ці па гуках і літарах, калі яны абазначаюць агульныя назвы, пішуцца малымі літарамі: нэп, цэц і інш. Розныя графічныя скарачэнні 3 літарнымі абрэвіятурамі не трэба змешваць умоўных графічных скарачэнняў, якія ўжываюцца на пісьме, але заўсёды чытаюцца поўнасцю. § 121. Пры графічных скарачэннях ставіцца кропка і захоўваюцца тыя ж знакі і пачатковыя літары, якія ўласцівы поўнаму напісанню: В.-Д. к. (Волга-Данскі канал). 3 а ў в а г а. С т а п д а р т н ы я ск а р о ч а н ы я а б а з н а ч э н н і м е тр ы ч н ы х мер п іш у ц ц а без кропак: га (ге к т а р ), ся (с а н т ы м е т р ), кг ( к іл а г р а м ) , км (к іл а м е т р ) і ін ш .

§ 122. Пры скарачэнні слоў трэба помніць, што няможна скарачаць на галосную і на ь, на й і на ў. Пры спалучэнні дзвюх аднолькавых зычных скарачэнне робіцца пасля першай зычнай: насен. фонд, а не насенн. фонд. Пры збегу дзвюх або некалькіх розных зычных скарачэнне робіцца пасля апошняй зычнай: народн. творчасць, а не народ. творчасць, руск. мова, а не рус. мова.

Асноўныя правілы правапісу

ПРАВІЛЫ ПЕРАНОСУ

§ 123. 3 аднаго радка ў другі словы пераносяцца па складах. Але адну літару, хоць яна і ўтварае склад, няможна ні пакідаць, ні пераносіць у новы радок. § 124. Пры пераносе няможна: 1. Пакідаць у канцы радка або пераносіць у новы радок дзве аднолькавыя зычныя, якія стаяць паміж галоснымі. П р а в і л ь н а: двац-цаць насен-не збож-жа

Няправільна двацц-аць, два-ццаць насе-нне збо-жжа

2. Аддзяляць зычную ад наступнай галоснай. Праві льна: вя-нок кані-кулы

Няправільна вян-ок канік-улы

3. Аддзяляць й, ў ад папярэдняй галоснай. Правільна май-скі праў-да

Няправільна ма-йскі пра-ўда

Але пры пераносе складаных слоў, у якіх другая частка пачынаецца на ў, гэта ў пры першай частцы не пакідаецца. Правільна сена-ўборка

Няправільна сенаў-борка

4. Аддзяляць ь і ’ (апостраф) ад папярэдняй зычнай. Правільна буль-ба бур’-ян

Няправільна бул-ьба бур-'ян

5. Раздзяляць дж, дз, калі яны абазначаюць адзін гук.

Асноўныя правілы правапісу

Правільна даж-джы ура-джай радзі-ма на-дзея

Няправільна дажд-жы урад-жай рад-зіма над-зея, надз-ея

3 а ў в а г а. К а л і дж, дз не с к л а д а ю ц ь а д н а го гука, а з ’я ў л я ю ц ца зв ы ч а й н ы м сп а л у ч эн н е м п р ы с та в а ч н а й д з к а р э н н ы м і ж, з, т а д ы пры пераносе т а к ія сп а л у ч э н н і р а з д з я л я ю ц ц а : пад-жары, ад-значыць, пад-земны. Т о е ж м о ж н а с к а з а ц ь і ў д а ч ы н е н н і с п а л у ч э н н я

шч: раш-чыняць, уш-ча-міць.

§ 125. Пры пераносе складаных слоў няможна пакідаць у канцы радка адну пачатковую літару другой асновы. Правільна Няправільна пяці-працэнтны пяціп-рацэнтны § 126. Пры пераносе слоў з прыстаўкамі і часціцамі не, ні няможна разбіваць аднаскладовую прыстаўку (часціцу), калі за ёй ідзе зычная. Правільна Няправільна раз-мах ра-змах ня-стомны няс-томны Аднаскладовыя прыстаўкі на зычную, за якімі ідуць галосныя (апрача ы), могуць разбівацца пераносам: без-аварыйны і бе-заварьшны; без-умоўна і бе-зумоўна; пад-аконнік і па-даконнік. Калі ж пасля такіх прыставак стаіць літара ы, тады частку слова, якая пачынаецца з ы, пераносіць не дазваляецца. Правільна Няправільна па-дыход, пады-ход пад-ыход ра-зыграць, разыг-раць раз-ыграць Двухскладовыя прыстаўкі пераносяцца па складах: пера-бегчы і пе-рабегчы; пада-браць і па-дабраць. § 127. Пры пераносе слоў з прыстаўкамі няможна пакідаць у канцы радка пры прыстаўцы пачатковую частку кораня, калі яна не з’яўляецца складам: на-браць, а не наб-раць.

Асноўныя правілы правапісу

3 а ў в а г а. Выключэнне з гэтага правіла складаюць словы, у якіх пасля прыставак ідуць й, ў. У такіх словах літары й, ў застаюцца пры прыстаўцы: дай-сці, дайс-ці; заў-тра, заўт-ра.

§ 128. У складанаскарочаных словах аднаскладовыя часткі пры пераносе не разбіваюцца. Правільна гар-ком

Няправільна га-рком, гарк-ом

§ 129. Абрэвіятуры, якія складаюцца з адных пачатковых літар або са спалучэння літар і лічбаў, пераносам не разбіваюцца: СССР, БССР, ТАСС, Ту-154, МАЗ-530. З а ў в а г а . У п а п я р э д н іх п а р а гр а ф а х р а з г л е д ж а н ы ў асно ў н ы м ты п о в ы я в ы п а д к і п ер а н о су ч а с т а к сл о ў у новы рад о к . А л е тр э б а м е ц ь на ў в а зе тое, ш то на п р а к ты ц ы м о гу ц ь с у с тр э ц ц а я к з у с ім не п а д л я г а ю ч ы я п е р а н о с у сл о в ы (Азія, фае, авёс, асот, асець), т а к і т а к ія сл о в ы , я к ія м о ж н а п е р а н о сіц ь н екалькі.чі сп о с а б а м і

(ся-стра, сяс-тра, сяст-ра; тавары-ства, таварыс-тва, таварыст-ва). Д а л ік у а п о ш н іх з в ы ч а й н а б у д у ц ь а д н о с іц ц а сл овы са з б е г а м зы ч н ы х у с у ф ік с а л ь н а й ч а стц ы .

§ 130. Не дазваляецца пераносіць прозвішчы, пакідаючы на канцы папярэдняга радка ініцыялы або іншыя ўмоўныя скарачэнні, якія адносяцца да прозвішчаў, напрыклад няможна пераносіць Я. | Купала; К. М. | Міцкевіч; акад. \ Карскі; праф. \ Пічэта; т. \ Грыгор'еў; гр. \ Шаплыка; ван | Бетховен. § 131. Пры пераносе няможна адрываць скарочаныя назвы мер ад тых лічбаў, да якіх яны адносяцца: 1917 | г.; XX \ ст.; 330 | га; 75 \ км; 20 \ см2; 16 \ кг. § 132. Пры пераносе няможна адрываць ад лічбаў звязаныя з імі злучком граматычныя канчаткі: 1 | -е; 5 | -га; 10 \ -му. § 133. Пры пераносе няможна разбіваць умоўныя графічныя скарачэнні тыпу і г. д., і інш., г. зн., т-ва.

сл оў ні к А

абапёрціся,

-прўся;

-працёся; абапёрты

аазіс, -са абабак, -бка;

абараназдольнасць

р. мн. -бкаў

абабёгчы, абягў; абяжьім, абежыцё абабраць, рацё;

абярў; абяром,

абе-

абавязаць, -вяжў, -вяжаш, -вяжа -гаціш;

-га-

цім, -гаціцё абагачэнне абагнаць, абганю, абгоніш; абгоняць абаграваць, -раю; -раём, -раяцё абагўліць,

незак.

абагўльваць

абвалакаць абвастрыць,

абзастрў,

абвост-

рыш

дав., р. мн. -так

абагульнённе абагўльніць, незак. абагульняць (вопыт, дўмкі і пад.) абадзьмўць; -мём, -мяцё;

абвал, -лу

месн.

абвёстка,

абагўльванне

незак.

абдзімаць абазваць, абзавў; абзавём, абзавяцё

і абазначваць абакрасці, незак. абкрадаць абанемёнт, -та

месн. -жы дав., месн. -цу, тв. -цам; (у ж. р.) дав., месн. -цы, тв. -цан абарот, -рбту, месн. -рбце абарыгён, -на; р. мн. -наў абвадніць, незак. абвадняць -жу,

абвёсны (лад)

(маёмасць)

абазначаць

абарачэнне абаронца, -цы,

абавязак, -зку

-гачў,

і абвораны

абардаж,

незак. абіраць

абагаціць,

абаранак, -нка абараны

абарачальнасць

незак. абіваць

абабіць,

-промся,

незак. апірёцца

абвёсці;

абвядзём,

абвётраць,

-раю,

-стцы;

абведзяцё -раеш,

рае

абвёшаць, -шаю абвінаваўца, -цу,

-цы,

дав.,

месн.

тв. -цам

абвінавачаны

(прызнаны віна-

ватым ) абвінавачваны

(той. хто абві-

навачваецца)

абанёнт, -та

абвіць, абаўю; абаўём, абаўяцё

абанкрўціцца абапал

абвод, -ду абводнены

абводны

абводны (канал)

аб’ектыў, -тыва

абворваць,

аб'ектыўны

абворваю

абвостраны

абёлены

абвўгліванне

абеліск, -ка

абвяржэнне

аберацыйны

абвясціць,

абвяшчў,

абвёсціш;

незак. абвяшчаць

аберацыя абёрнуты

абвяшчэнне

абертон, -ну

абгаворваць

абёруч

абгарваць

абгараць

абескаляроўваць

абгароджаны

аб'ёсці,

абгароджваць

аб'ём.

аб’ядзім,

абгладжаны

аб'ясі,

аб'ёсць;

аб'ясцё,

аб’ядўць

аб’ёмся, аб'ядзімся,

аб’ясіся, аб’ясцё-

абгладжваць

аб'ёсціся, аб'ёсца;

абглёдзець, -джу, -дзіш абгон, -ну

аб’ёхаць, аб’ёду

абгорнуты

аб'ём, -'му

ся, аб’ядўцца

абгдртваць

аб'ёмнасць

абгрунтаваны

абжаць, абажнў; абажнём, аба-

абдарыць,

абдарў,

абдорыш

абдзёўбваць абдзімаць,

зак.

абадзьмўць

абдзяўбаны абдымаць і

абнімаць

абёд, -ду, па абёдзс абёдзве,

жняцё -ры, дав., месн. -ру, тв. -рам; (у ж. р.) дав., месн. -ры, тв. -рай (-раю); р. мн. -жор і -жораў

абжора,

-дзвюх,

дав.

абзавёсціся; -дзвюм,

тв. -дзвюма абёдзенны

абзац, -ца

аб'ёдзены

абіваць,

аб'ёдкі, -каў

абівачны

абзавйдзіцца,

-ведзя-

-джуся

зак. абабіць

аб’інелы

абёднены аб'ёзд, -ду, аб'ёзджаны

-вядзёмся,

цёся

(дарога)

-да

аб'інець,

незак. аб'іньваць месн. -нцу

аб'ёздчык, -ка

абісінец, -нца, абітурыёнт, -та

абеззаражаны

абіўка,

абеззаражванне

абіўны

абеззаразіць,

-ражу,

-разіш

дав., месн. -ўцы

абкапаны

абеззямёлены

абкат, -ту

аб’ёкт, -та

абкатваць

аб'ектываваны

абкачванне

аб'ектывізацыя аб’ектывізм, -му аб’ектывісцкі

(ад абкачаць— аб-

качваць) абкладанне абкласці; абкладзём, абкладзяцё

аббз

абклёены

абмаляваны

абклёйваць

абматаны

абкляваны

абматычыць

абкляваць, незак. абклёўваць абком (абласны камітэт), -ма абкдпванне абкдпваць абкдчванне (ад абкаціць — абкдчваць) абкдшваць абкружыць і акружыць абкружэнне і акружэнне абкўсаны аблажны (дождж) абламаны абламацца, аблйміцца абламаць, абламлю, аблйміш; незак. аблдмліваць; абламаў; заг. абламі

абмежаваны

аблана

абмялённе

(абласны

аддзёл

рйднай адукацыі), абласны Савёт; але:

на-

нескл., м. аблсавёт

аблвыканком (абласны выканаўчы камітэт), -ма абледзеняваць

абмён, -ну абмёр,

месн. -ры

-ру,

абмёрванне абмёрваць

абмёрзнуць,

абмяраць абмёрз,

абмёрзла

абмеркаваны абмёрці, абамрў; абамрйм, абамрацё абмёсці;

абмяцём,

абмецяцё

абмёрзлы абмінўць;

-нём,

-няцё

абмўляны абмўляць, -ляю абмундзіраваны абмялёлы -ню (ненаўмысна ўзяць што-н. замест свайго) абмяняць, -няю (сваё на раўнацэннае чужое)

абмяніць,

абмяраць

абмёрваць

аблёзці

абмярцвёлы

аблёпліваць, -ваю аблёт, -ту аблётаць (усюды пабыць) аблігацыя, р. мн. -цый абліцаваны абліць, абалыо; абальём, абальяцё аблічча, месн. -ччы аблога, дав., месн. аблйзе; р. мн.

абмяць, абамнў; абамнём, аба-

і -логаў аблбжны (ад аблйга)

абнядўжаць, -жаю

абломліваць аблямаваць, незак. аблямоўваць аблясіць, абляшў- аблёсіш абмазка, дав., месн. -зцы абмалот, -ту

абогатварэнне

-лйг

мняцё абнавіць,

абнаўлю,

абнйвіш

абнадзёіць, -дзёю, -дзёіш;

незак.

абнадзёйваць абнародаванне абнародаваць, -дую, -дуеш абнімаць і абдьімаць абнбўлены абняславіць,

-слаўлю,

абддва, абйдвух,

-славіш

дав. абйдвум,

тв. абйдвума абое,

абаіх,

абаімі абоз, -зу

дав.

абаім,

тв.

абоі абоі,

адз. няма

абояў,

абтаптаны

абпальваць

абтоптваць

абпрамёньванне абразіць,

абточваць

мн. -зы

абраз, -за;

абражу,

абумовіць, абразіш

-моўлю,

абрасіць, -рашў, -росіш

абурённе

абрастаць, -таю

абўтак, -тку

тв. -ццю

аброць,

-мовіш

абумоўліваць

абуткдвы

абрўбліванне

абўць, абўю, абўе

мн. абрўсы абрўч, -ча, месн. -чы абрыдзець і абрыдаць абрыкос, -са, (зборн., матэрыял). абрўс, -са;

-су

месн. -зцу р. мн. -зак

абхазец, -зца, абхазка, абхазскі абход,

(лясны

-ду,

ўчастак)

-да

абрыс, -су

абходжаньі

абрысаваны

абхддчык, -ка

абрьіў, -рыву

абцас, -са

абрэвіятўра

абцёрці, абатрў, абатрдш, аба-

(зброя) -за абрізак, -зка; р. мн. -зкаў

абрэз,

-зу,

трэ; абатром, абатрацё, аба-

незак.

трўць;

абсаджаны

абцярэбліваць

абсалютызм, -му

абчасаны

абсалютысцкі

абчэсваць абшаляваны

тв. -рыяй

абсерваторыя, абсёў, абсёву

абшар,

абскарджаны

абшукаць

абскардзіць, -джу, -дзіш;

неэак.

абскарджваць абслуговы

абсмаліць (смалой), смбльваць

абыграны

незак. аб-

абыгрываць абы-дзё абы-калі

-меяцё абст&віны,

абы-кдлькі

адз.

абсталяваны

абы-куды

абстраляны

абылжом,

абымшыць (хату) абымшэлы

абструкцыянізм, -му -лу,

месн. -ле

абсцыса

абымшэць

месн. -се абсёйваць

(зарасці

мохам)

абыржавёлы абысці,

абылгў;

абылжацё

абстрўгваць

абсяваць

няма

абылгаць,

абстрагавацца

абсцэс, -су,

-ры

вобыск)

абы-адкўль

абсмяяць, -мяю, -мяёш; -мяём,

абстрэл,

месн. (зрабіць

-ру,

абывацель, -ля

(персанал)

-він,

абцірёць

абыдў,

абыдзеш,

абы-

дзе; абыдзем, абыдзеце, абьідуць; абышоў

агаласоўка

абысціся, абыдўся, абыдзецца; дзецеся,

абыдзешся,

абыдземся,

абы-

але: абы }

каго, абы да кагб абы-чын,

мн. абы-

абы-чаго,

абы-чым;

чыё

-нсіш

зак. абясшкй-

дзіць аб'яўляць,

абы-чыйго;

-ляю, . -ляеш,

авадзёнь, -дня,

але: абы з чым

авангард, -да аванзала,

абы-як

дав., месн. -ле

-лы,

аванлйст, -та

абыякава абы-якога,

абы-якім;

але: абы з якім

аванпйстны аванс, -су, месн. -се авансаваць,

-сўю,

аб’ява

авансцэна

аб’явіцца, аб’яўлюся, аб’явішся абягаць

авантурызм, -му

аб'ядзённе

авантурыст, -та

аб'яднальны

авантурыстьічны

аб'яднанне

авантурысцкі

аб'ядн&цца аб’яднаць

аварац,

абядніць,

-сўеш,

-сўе

авантўра

-рца,

месн.

-рцу

аварыйнасць -ню,

тв. -рыяй тв. -цьіяй авёчка; мн. авёчкі, авёчак аварыя,

абёдніш

авацыя,

аб'ядноўваць абязбольванне абязводжаны

зак. абяэводзіць

абязводжваць, аб'язджёць

авёс, аўса авія...— псршая часгка складаных слоу. пішацца заўсёды разам

(самому),

абяздйлець

-лею,

-лееш

авіяатрад, -да

р. мн. -баз

авіябаза,

абяздоліць (каго-нёбудзь), -лю, -ліш

авіядэсант, -та авіяздьімка, дае., авіялайнер, -ра

месн.

-мцы

дав., месн. месн. -ру

-шце

абяэзбрйіць аб’язньі

авіялінія,

абярнўцца

авіямадэлізм, -му

тв. -ніяй

абярёмак, -мка

ёвіямётэаслўжба

абяскблераны абяскйлерванне

авіяпйшта,

абяскйлерыцца

авіяцыйна-спартыўны авіяцыйны

авіятар, -ра,

абяскрйўліванне абяссілець

-ляе

месн. -дні

авалйдванне

абы-што,

абы-які,

-ншу,

абясцэніцца абясшкйджваць,

абыдуцца

абы-хтб, абы-каго;

абяссэнсіць,

(самому), -лею

абяссіліць (кагй-нёбудзь), абяссільваць абяссмёрціць,

-рчу,

-рціш

авіяцыя, -лю

тв. -цыяй

авяваць, -ваю агаласіць, агаласйўка,

агалашў,

агалосіш

дав., месн. -соўцы

агалашэнне

тв. -гіяй

агалашённе

аграбіялогія,

агараджальны

агразаатэхніка агразаатэхнічны

агарадэіць,

агараджў,

агаро-

агракомплекс, -су

ДЗІШ

агарод, -да

агралёсамеліярацыя,

агароджа

аграметэаралогія

агароджванне агародніна

аграномія,

тв. -цыян

тв. -міяй

аграпрапаганда

агародны агат, агату, аб агаце

аграпром, -му

агёнт, -та

аграрна-індустрыяльны аграрна-прамысловы

агёнцкі

агратэхніка,

агёнцтва

агратэхнічны

агёньчык,

-ку

чыку), -ка

(дайце

агрэгат,

-та,

агрэсар,

-ра,

агрэсія,

тв. -сіяй

чыка)

агрэст, -ту

месн.

-ра,

-ру

агітацынна-масавы агітацыя,

-ніцы

(сумесь) -ту месн. -ру

агёнь-

(ні аднаго агёнь-

агітаваць, агітўю агітатар,

дав., месн.

агўльнаабавязковы агўльнаадукацыйны

тв. -цыяй

агўльнавядомы

агіткалектыў, -тыву

агўльнадастўпны

агітпўнкт, -та

агўльнадэяржаўны

аглёдэець, -джу, -дзіш

агўльнаэразумёлы

тв. -ляй; р. мн. аглабёль, дав. аглоблям

аглобля,

агўльнанародны агўльнанацыянальны

аглўхнуць

агўльнапрызнаны

агляд, -ду

агўльначалавёчы

аглядчык, -ка

агурок, -рка;

агнастыцызм, -му

агурочнік, -ку

агніста-чырвоны

адабраць, адбярў; адбяром, ад-

мн. агуркі

берацё

агностык, -ка агнямёт, -мёта

адагнўць; -нём, -няцё

агнястрэльны

ададраць,

агонія,

тв. -ніяй

агонь,

агню;

адажыо,

Вёчны

агонь

агорклы

нязм., н.

адазвацца, адзавўся; адзавёмся, адазвёць, адзавў; адзавём, адза-

агортваць

вяцё

агра...— першая

частка складаных слоў, пішацца эаўсёды раэам

аграбіялагічны

аддзяром,

адзавяцёся

агоркнуць

аграбіёлаг, -га,

аддзярў;

аддзерацё

агняцвёт, -цвёту

месн. -гу

адамкнёны

І адамкнўты

адамкнуць;

-нём,

-няцё

адамсіт, -ту адаптар, -ра,

месн. -ры

ад ехацца

53 адаптацыя,

тв. -цыяй

адапхнўць;

-нем,

адарваць;

-вём,

адгарадзіць,

-няце -вяцё

адашлю;

адашлём,

адашляцё адбіць,

адгароджаны адгароджванне адгарэць

адаб'ю;

адаб'ём.

ада-

б’яцё адбой,

-родзіш;

адгарваць / адгараць

адасланы адаслаць,

-раджў,

-родзяць

адгінаць адгладжаны

-бою,

(малаток)

-боя,

месн. -боі

адгйр'е,

месн. -р’і

адбрысці, адбрыдў; адбрыдзём,

адгорнуты

адбрыдзяцё адбудаваны

адгортваць

адбудйўчы адбуксіраваны

адгўл, -лу

адвазіць (кончыць вазіць), адважў, адвозіш, адвозіць

гудзяцё адгэтуль

адвакацкі

аддаваць;

адвалачы,

-лакў,

адграфлёны адгусці,

-лачэш;

-ла-

адвёзці,

адгудў;

адгудзём,

аддаём,

ад-

аддаяцё

аддадзены аддаленасць

чом, -лачацё

месн. -ры

адвар, -ру, адваяваны

незак. адгладжваць

адгон, -ну

месн. -ры

адбор, -ру,

адгладзіць,

аддаліцца,

-люся,

-лішся

адданасць

адвязў;

адвязём,

ад-

аддацца, аддамся, аддасіся, ад-

прысл.; але: ад вёку, наз. з прыназ.

аддаць, аддам, аддасі, аддасць;

везяцё

дасца; аддадзімся, аддасцёся

адвёку,

адвёсці, адвядў; адвядзём, адведзяцё

аддасцё,

адда-

аддзёл, -ла

ад відна да відна адвод, -ду, адвоз, -зу адвозіць,

аддадзім, дўць аддзякаваць,

месн. -дзе

адвожу,

адвячоркам адгавйрванне адгадаваны адгаданы адгадванне адгалінаванне

-куеш

аддойваць адвозіш

адвучыць, адвучў, адвўчыш; адвўчаць

-кую,

аддзялённе аддрукаваны ад’ёзд, -ду ад’ёздзіць, ад’ёсці,

ад’ёзджу,

ад'ём,

ад’ядзім,

ад’ёздзіш

ад’ясі,

ад’ясцё,

ад’ёсць; ад’ядўць

ад'ёсціся, ад'ёмся, ад’ясіся, ад’ ёсца;

ад'ядзІмся,

ад’ясцёся,

ад’ядўцца ад'ёхацца, ад'ёдуся, ад’ёдзешся,

адгалбсак, -ску

ад’ёдзецца;

адганяць, -няю

ёдзецеся,

ад’ёдземся,

ад’ёдуцца

ад’-

ад’ёхаць ад’ёхаць, ад’ёду, ад’ёдзеш, ад’ёдзе аджыць;

аджывём,

аджывяцё

адкінуць,

незак.

ддкласці, -ладў, -ладзёш, -ладзё;

адзвінёць адзеравянёлы

-ладзём, -ладзяцё

адзёр, адрў, месн. -ры адзін-адзінюткі

адкол, -лу

адзін-адным адзінаначалле

адкопваць

адзінаўладдзе

адкос, -су

адзінаццаты

адкошваць, -ваю

адколаты адкорм, -му

адзінаццаць адзінка,

адкід&ць

адклад, -ду адкладаць і адкладваць

адкрыццё, -цця

дав., месн.

-нцы

адкрыць

(адкрыць

адзінкавасць

адкўль

адзін на адзін

адкўль-нёбудзь

адзінота

адкупіць,

сход)

адкуплю,

адкўпіш;

незак. адкупляць

адзіндцтва -кі, дав., месн. -ку, тв. -кам; (у ж. р.) дав., месн. *чцы, тв. -кай (-каю); р. мн.

адкупны

-чак

адламаны

адзіндчка,

адлажыць,

адлажў,

адложыш;

адложаць

адзіндчналікавы (назоўнік) адзінства

адламацца, адломіцца адламаць, адламлю, адломіш;

адзічэць, -чэю, -чэеш

незак. адломліваць; адламёў; заг. адламі адлёгчы, 3 адз. адляжа

3 мн. адзначаць

адзначыць,

адзывацца, -ваюся адзыўны;

Адзыўная

грамата

адлёжаць / адляжаць

адзявацца, -ваюся

адлёт, -ту

адзяваць, -ваю

адлётаць

адказ, -зу

(кончыць

адказаць, адкажў, адкажаш, адкажа

адліга,

дав., месн. адлІзе; р. мн.

адліг < адлёга, адлёг

адказнасць

адлік, -ку

адказчык, -ка

адліў, -лІву

адкалоць, адкалю, адколеш, ад-

адліць, адалыо

коле адкамандзіраваць,

адлічыць, -рўю

адкапаны адкасіць,

3 мн. адлічаць

адломліваць адлятаць (самалст адлятае ў 5

адкашў,

адкосіш

гадзін) адляцёць, адлячў, адляціш, ад-

адкат, -ту адкаціць,

адкачў,

адкідаць,

незак. адкідваць

адкідны

лётаць),

-таю, -таеш, -тае

адкоціш

ляціць; адляцім, адлеціцё, адляцяць адмённа

адправаджваць

ждмёраць, адмёраю; мёрваць адмёрці, 3

незак. ад-

аднаплямённік, -ка аднаразовы

адз. адамрэ; 3 мн.

аднасастаўны

адамрўць адмёсці, адмятў; адмяцём. адме-

аднаскладовы аднасяльчанін, -ка,

месн. -ніне

аднатыповасць

цяцё адмёрзлы

аднацыліндравы

адмёршы

адн ачасова

адміністраванне адміністраваць, -рўю

адначасны

адміністрацынна-гаспадарчы адмінкгграцьінна-тэрытарыяльны

аднёквацца

адміністрацыйна-ўпраўлёнчы

сяцё аднолькавасць

аднашэрсны

адміністрацыйны адміралцёйства

аднёсці, аднясў; аднясём, адне-

адмбўе

адолець, адолею, адолееш, адолее; незак. адольваць

адмяніць, -ню

адоніс, -су

адмяняць, -няю

адорвень, -ня

адн&, адной / аднаё

адпавёдна

аднаактовы

адпаіць,

аднаасобнік, -ка

адпакўтаваць, адпас, -су

аднаасобны аднабакова

(наму і з чым)

адпаю, адпоіш -хўтую

адпасвіць, -сў; -сём, -сяцё адпаўзаць і адпоўзваць

аднабокі аднабортны аднавалёнтны

адпаўзці; -зём, адпачынак, -нку

аднавёславы

адпачыць;

аднавіць, аднаўлю, адновіш, ад-

адпілаваць, -лўю;

новіць

-чнё^

-чняцё

незак. адпілоў-

ваць адпінаць, -наю, -наеш;

аднагадовы

пяць

аднадольны адназарідны

зак. ад-

і адапнўць

адпісаць, адпішў, адпішаш, ад-

аднаймённы

піша;

дав., месн. лёйцы; р. мн. -калёек

аднакалёйка,

аднакаліберны

-ка-

адпіць,

незак. адпісваць адап’ю;

адап’ём,

ада-

п*яцё адплаціць, адплачў, адплаціш; незак. адплачваць

аднакаляровы аднакапытны аднакарэнны

-зяцё

адплёсці, -лятў; -ляцём, -лецяцё

(пра

слова)

адплыццё

аднаклётачны

адплыць; -лывём, -лывяцё

аднаматорны

адпомсціць, -мшчу, -мсціш

месн. -ры

аднапавярховы

адпор, -ру,

адналалчанін, -на

адправаджваць

адпрасаваны

адскакаць, -скачў, -скачаш, -ска-

адпрацаваны

ча адскок, -ку

адпрэгчы; адпражом, адпражацё

адскочыць

адпрэжаны

адскрэбці, -рабў; -рабём, -рабяцё

адпўдзіць,

-джу;

-дзіш;

незак.

адпўджваць адпускнік, -ка адпусціць, адпяць,

адспяваны адстраляны адсўтнічаць

адпушчў,

адпўсціш

адапнў; адапнём,

ада-

пняцё

адсюль адсячы,

-сякў, -сячэш,

адпячы, адпякў, адпячэш, адпя-

-сячом,

чэ; адпячом, адпечацё, адпякўць

сякаць

зак.

адраджацца,

адрадзіцца

адраджэнне адразу,

зак. адассаць

адсысаць,

-сячэ;

незак.

-сечацё;

ад-

адтўль адтэрмінаваць, -нўю;

незак. ад-

тэрміноўваць

прысл.

адукаваны

адрамантаваць,

-тўю

адукаваць, -кўю

адранцвёць

адукацыйны

адрас, -са

адусюль

адрасаваны адрасант, -та

адушаўлёны адфармаваць, -мўю

адрасат, -сата

адфіл ьтраваны

адрас-кадяндар,

адраса-каден-

дара

адхінўць;

-нём,

-няцё

адхон, -ну, па -не

адрачыся, адракўся, адрачэшся;

адцадзіць, -цаджў, -цэдзіш; -цэ-

адрачомся, адроджаны

адцвісці

адрачацёся

адрыў, -рыву

адцёрці, адатрў, адатрэш, ада-

адрэгуляваны

трэ;

адрэгуляваць, -люю адрэдагаваць, -гўю -жу,

адцяжка, -жкі,

-жаш,

-жа-

адрэналін, -ну адсадзіць,

незак.

адсаджў,

адсадзіш;

адсаджваць

адатрацё

ад цямна да цямна адцясніць, -ню, -ніш; адцссніцё ада-

тнём, адатняцё

адсвёчваць

адчайна

адсвяткаваць, -кўю адсёдзець, -джу, -дзіш дзёць, -джў, -дзіш;

дав., месн. -жцы

ад цямна

адцяць, адагнў, адатнёш;

адсартаваць, -тўю

сядзі

адатром,

адцэджаны адцэджваць

адрэдагаваны адрэзаць,

дзяць

адчапіць,

і адсязаг. ад-

адчаплю,

адчэпіш

адчуванне адчўжанасць адчыніць,

адчыню,

адчыніш

акіянічны

57 адчэпшчык, -ка адштурхнўць;

азіяцкі -нём,

незак.

адыграць,

-няцё

азначаны

адыгрываць

адыёзнасць

азнаямлённе азон, -ну

адымжэць

азот, -ту

адымчаць; -чым, -чыцё адысці,

(не блытаць з адзна-

чаны!)

адыдў,

адыдзеш,

ады-

азотнакіслы

дзе; адыдзем, адыдзеце, ады-

азотнасвінцовы

дуць

азоцістакіслы айсберг,

адыхбд, -ду адыходзіць,

-ходжу,

-ходзіш

месн.

-га,

адыходніцтва

айчынны;

адэкалон, -ну

вайна

Вялікая

адэкватна

акаваны

ад'юнкт, -та

акадэмізм, -му

ад'юнктўра ад’ютант, -та

акадэмік-сакратар, сакратара

ад’ютанцкі

акадэмічны

ад’язджаць

акадэмія,

аёр, -ру,

месн. -ры

ажаніцца,

ажанюся,

ажэнішся

аказаць, акажў акалічнасць ажыццяў-

акамадацыя,

тв. -цыяй

акампанемёнг, -ту

ляць ажыццяўлённе ажыятаж,

-жу,

акампаніятар,

месн. -жы

азанатар, -ра,

аканне,

месн. -ры

н.

акардэаніст акардэон, -на

3 адз. -рыць; 3 мн.

азораць

аквамарын, -ну акварыум, -ма

тв. -ллю, ж. месн. -ку

азатнаваты

акварэль,

азатнавацісты

акведўк,

азбёст, *ту

акёнца,

аздаблённе

акідваць, акідваю

аздоблены

акінуты;

азелянёны

акісляльнік, -ку -ню,

азяленіш;

лёнім, азялёніце азірнўць;

-ру

акапаны

азарт, -ту

азеляніць,

месн.

акантаваны

3 адз. -рае

азарыць,

-ра,

аканіцы, -ніц

азакерыт, -ту азараць, азароны

акадэміка-

тв. -міяй; Акадэмія

ажыццёўлены

незак.

Айчынная

навўк Б С С Р аказаны

ажыўлена ажыццявіць,

-гу

айчым, -ма

-нём,

-няцё

азя-

-лі, -ка,

р. мн. -нцаў акінутыя

зёмлі

акіян, -на акіянаграфія, акіянічны

тв. -фіяй

акіянскі

акцыянёр,

акліматызавацца, -зўюся, -зўеш-

акцыянёрны акцэнт, -ту

ся акмеізм, -му акно; мн. вокны, акон, вокнам аконны акопваць

месн.

-ру

акцэнтаваць, -тўю акцэпт, -ту акьін, -на алагізм, -му

акот, -ту акраец,

-ра,

месн.

-райца,

-райцы

акропаль, -ля акрўжнасць,

алеаграфічны

р. мн.

-сцей

акрылены акрыяць, акрыяю акрэдытаваны акрэдытыў, -тыва

незак. акрэслі-

-лю;

ваць аксаміт, -ту аксесуар,

гв. -фіяй (зборн.) -ру алебастр, -ру, месн. -ры алегорыя, тв. -рыяй алёгры, нескл., н. (латарэя) аледзянёць, -нёю, -нёеш; незак. алеаграфія, алеандр,

акрыхін, -ну

акрэсліць,

алатропія алгебраічны

-ра,

ледзянёць алёй, алёю александрыйскІ

месн. -ры

александрыт, -ту

аксіёма

алёневы

аксіяматычны

алёнегадоўля

аксюмаран, -на

алёнегадоўчы

актаэдр, -ра актуальнасць

аленябык, -ка

актывізаваны актывізаваць, -зўю

аленяня

актыў, актыву

алжырац,

акўлавыя

алібі,

акуляры,

-раў,

аленявод, -да

адз.

няма

акумуляванне акумулятар, -ра,

і аленянё, -няняці

алёшнік, -ку

месн. -ры

-рца, месн. -рцу нязм., юр. алігархія, тв. -хіяй алігатар, -ра, месн. -ры алізарын, -ну

акунўцца; -немся, -няцёся акўнь, -ня

алімпіяда,

акупанцкі

алітэрацыя,

алімпійскі

р. мн. -піяд тв. -цыяй

акупацыйны

алкагалізм, -му

акупіраваць, -рую

алмаз, -за,

акупіць, -плю, -піш;

незак. аку-

і акўпліваць дав., месн. -тыцы акушэрка, р. мн. -рак акцёр, -ра, месн. -ру пляць

акўстыка,

акцыз, -зу

(матэрыял) -зу

алфавіт, -та альбатрос, -са альвеола альма-матэр, альпійскі альпінізм, -му

нескл.,

ж.

анембметр

ёльт, -та

амярцвёлы

альтруізм, -му

амярцвённе

альтэрнатыва

амярцвёць

альфа-прамяні, альфа-прамянёў альфа-часціцы,

альфа-часціц

альха і вольха, аб альсё вольсе; мн. вольхі, -хаў

і аб

анакрэантычны аналагічны аналіз, -зу аналізаваць, -зўю

альцінг, -га

аналітык, -ка

альянс, -су

(адзінкавая расліна)

альяс, -су,

анабіёз, -зу

аналітыка-сінтэтычны аналітычны

-са алювій, -вію

анамастыка,

алювіяльны

ананас, -са,

дав., месн. -тыцы (зборн.) -су

алюмініевы

анапест, -та

алюміній, -нію

анарха-сіндыкаліэм,

алюр, -ру

анархізм, -му

амал аджэнне

анархія,

амальгамаваць, -мўю

анатаваць, -тўю

амаль што

анатам, -ма

тв. -міяй, месн. -міі

амаралізм, -му амартызатар,

дав.,

амёга, аметыст,

-та,

анатамічны анатацыя,

-ра,

месн.

-ры

месн. амёзе (матэрыял) -ту

амёцце амёба,

тв. -хіяй

анатаміраванне

аманал, -лу аманімія,

-му

анахранізм, -му ангажэмёнт, -та ангідрыд,

р. мн. амёб

амёбападобны

тв. -цыяй; р. мн. -цый

анахарэт, -та

-ду

(хіміннае

аміяк, -ку

ангідрыт, -ту (мінерал) англа-амерыканскі

амлёт, -ту

англа-савёцкі

тв. -тыяй амнісціраваць, зак. і незак.

англасаксонскІ

амонжэлацін, -ну

англафіл, -ла

амоній, -нію

англійскі англіцызм, -ма

амністыя,

амбнім, -ма ампёр, -ра;

р. мн. ампёр

ампёр-гадзіна, ампермётр, -ра ампір, -ру амплуа,

нязм., н.

ампутаваць, -тўю амфібрахій, -хія амфітэатр, -ра

ампёр-гадзіны

злу-

чэнне)

англасаксонец, -нца,

андантэ, нязм., андарак, -ка андатра,

месн. -нцу

н.

р. мн. -раў

анекдатычны -та, па -це; але: у размерк. знач. па -ту анёксія, тв. -сіяй анемометр, -ра. месн. -ры анекдот,

анероід антычны

анероід, -да анестэзіраваць,

антэна,

-рую

р. мн. антэн

анестэзІя

анў

аніколі анілін, -ну аніс, -са

ануляваць, -люю

(гатунак

яблыкау,

зборн.) -су

анфас, прысл. апавясціць, -вяшчў,

аніхто

вяшчаць

анічога

апавяшчэнне

аніяк

апад, -ду апазіцынны

аніякі анкалогія, анколаг,

тв. -гіяй месн. -гу

-га,

-вясціш;

незак. апа-

-вясцім, -весціцё;

месн.

апазіцыянёр,

-ра,

апазнаваць;

-наём,

-ру

-наяцё

анофелес, -са

апазнаны

ансамбль, -бля

апакрыфічны

антаганізм, -му

апал, -лу

антаганістычны

апалагётыка,

дав., месн. -тыцы

антагенёз, -зу

апаласкаць,

-лашчў,

анталогія,

тв. -гіяй; р. мн. -гій

-лошча;

антарктычны

апалчэнец,

антракт, -ту

апалчэнскі

тв. -фіяй

антрапаграфія,

месн. -нцу

апанёнт, *та

антрапалогія

апаплексічны

антрапамарфізм,

-му

апаражніць,

антраполаг, -га -цыту,

-ражню,

месн.

-цыце

апаражняць, -няю апарат,

антрэпрэнёр, -ра

ж.

-та,

(ш гаг

нікаў) -ту апарожнены

антыбіётык, -ку

апарос, -су

антыквар, -ра,

месн. -ру антылопа, р. мн. -лоп

алартунізм, -му апартуністычны

антыпартыйны

апартэід, -ду

антырэлігійны

апасіяната апастэрыёры,

антысавёцкі антысемітызм, -му

-рожніш,

-рожніць

антрэкот, *ту антрэсоль, -лі,

-нца,

-лошчаш.

апалоскваць

апанаваць, -ную

антрапалагічны

антрацыт,

незак.

прьісл.

апатыт, *ту

антысёптыка

апатыя

антытаксін, -ну

апаўдні,

антытэза антытэзіс, -са антыфашысцкі

апаўзаць, -заю

антыцыклон, -ну

апаэтызаваць, -зўю

прысл.

апаўзці; -зём, -зяцё апафеоз, -зу

супрацоу-

аргументаваць

апекаваць, апякўю

аптэка,

апельсін, -на, аб -не;

але: даць

па алельсіну

апустошаны

апеляцыйны апендьіцыт, -ту

апусцёць, -сцёе апусціць, апушчў, апўсціш

дав. -ньцы; р. мн. -нек

апёнька,

апераджэнне аператар, -ра, аператыўнасць

месн.

-ру

апырскванне

аперыраваць,

апякўн, апекуна

-рырую,

-рыруеш

р. мн. -рэт

апёць, апяю; апяём, апеяцё апілаваць, -лўю; незак. апілоўваць

апярэджаны апярэджванне апярэдзіць, -рэджу, -рэдзіш, -рэдзіць

зак.

апірацца,

абапёрціся

апісаць, апішў, апішаш апісваць, -ваю апладысмёнты,

адз.

апякў,

няма

аплаціш

аплачаны -чваю,

аранжарэя

-чваеш

месн. -се

араць; арбм, арацё

аплікацыя, тв. -цыян апломб, -бу

арбітраж,

апостраф, -фа

аргаддзёл, -ла

апоўзень, -зня

аргана-мінеральны арганаўт, -та

алоўзневы апоўначы,

прысл.

апрабаваны апрануты

апячэ;

арангутанг, -га, месн. -гу арандаваць, -дўю аранжавы арахіс, -су,

аплачваць,

апячатаць

апячэш,

апячом, апечацё

апламбаваць, -бўю аплачў,

зак.

апячатваць, апячы,

апладзіраваць, -дзірую

аплаціць,

апытваць,

апяваць,

ап’янёць

апетыт, -тыту

-нёмся, -няцёся, -нўцца апырсквадьнік, -ка

зак. апытаць зак. апёць апякаць (ад апячы)

аперэта,

апынўцца, -нўся, -нёшся, -нёцца;

(дзейсны) аперацыйны (хірургінны) аперцэпцыя, тв. -цыяй аператыўны

дсв., месн. аптэцы; р. мн.

-тэк

арашэнне

месн. -жы

-жу,

арганізавана арганізацыйна-гаспадарчы

апранены

апранўць, -нў, -неш, -не; апранем, апранеце апрача

арганізацыйны арганізацыя;

Арганізацыя

яднаных Нацый арганізм, -ма

апрыкраць, -раю

аргбюро,

аптым&льньі

аргвывады

аптымізм, -му аптымістычны

аргенцінец, -нца, аргумёнт, -та

аптычны

аргументаваць,

А б’-

(ААН)

нязм. месн.

-тўю

-нцу

ардынірац

ардьінарац,

-рца,

месн.

-рцу

ардынатўра

арфаваць, арфую арфаграфічны

ардэнаносец, -носца,

месн. -носцу

арфаграфія

ардэнаносны

арфаэпічны

ар’ергард, -да

арфаэпія

аржаны

архаізм, -ма

аркестраваны

архаічны археаграфія

аркёстр, -ра аркестранцкі

археалогія

хім.

арлеан, -ну,

месн. -гу месн. -се

археолаг, -га,

арлекін, -на

архіварыус,

арлёц, арляцў

архідэя

і арлянё, -няці армія, р. мн. армій; Савёцкая

архірэй,

арляня

-са,

месн. -гу месн. -рэю

архіпелаг, -га, -рэя,

Армія, Чырвоная Армія армяк, -ка

архітраў, -рава

арнамент, -ту

архітэктоніка

арнаментаваны

архітэктўра

арнаўтка

архітэктўрна-будаўнічы

арніталогія

архітэктар,

-ра,

месн. -ру

архіў, -хіва

арнітолаг, -га,

месн. -гу

арол, арла

тв. -ллю; р. мн. -лей

арцёль,

арцёльны

нязм.

арпёджыо,

арыгінал, -ла

арсенал, -ла

арыентавацца

артадаксальны

арыенталізм, -му

артадокс, -са артадоксія

арыенцір, -ра, месн. -ры арыенціровачны

артапёд, -да артапедычны

арыёза,

артафосфарны

арыстакратычны

артацэнтр,

-ра,

месн. -ры

артдывізіён, -на артыкль,

-ля,

нескл., н.

арыстакратызм,

месн.

-лі

арытмічны арыфмётыка арыфметычны

артыкуляваць, -люю

арыфмограф, -фа

артыкуляцынны

арыфмометр, -ра

тв. -рыяй артыст, -та, месн. -сце

арышт, -ту

артыстычны

арэапаг,

артышок, -ка

арэндны;

артэзіянскі

арэометр, -ра арэхападобны

артылёрыя,

артэрыя,

тв. -рыяй

-му

арыштаваны -га,

месн. -гу

арэндны

артэрыяльны

арэшнік, -ку

артэрыясклероз, -зу

асадак, -дку

падрад,

-ду

асячы

63 асаджаны

асмаліць (кабана),

неэак.

зак. асадзіць асак&, дав., месн. асацэ

асмол, -лу

асамблёя;

асмяяць; асмяём, асмеяцё

асаджваць,

лёя

Генеральная

Арганізацыі

Асамб-

А б ’яднаных

асмальваць

аснашчаны аснашчэнне

Нацый асананс, -су

аснёжаны

асартымёнт, -ту

асновапалажэнне аснбвапаложны

асацыіравацца асацыятыўны

(асацыятыўнае

асот, -ту аспёкт, -ту

асацыяцыйны (асацыяцыйны капітал) асацыяцыя

аспіранцкі

ўяўлённе)

асвётніцкі асвойванне асвойваць

аспірын, -ну аспрэчаны * астралагічны астралогія

асвяжыць;

-жым,

асоежыцё

асвятліць,

асвятлю,

асвётліш;

незак. асвятляць

астранамічны астраномія

дав., месн. -зіцы месн. -гу

астрафізіка,

астролаг, -га,

асвятляльны

астўджаны

зак. астудзіць

асвяціць, асвячў, асвёціш

астўджваць,

асвячаць, -чаю

астыгматызм, -му

асённе-зімовы

астьіць, астыну, астынеш, астьіне

асённі асецін, -на

астэроід, -да асўджаны

дав., месн. -чцы

асечка, -кі,

асуджаць (учынак)

асігнаваны

асўджваць (у судзё)

асіметрычны

асуджэнне

асімілявацца

асудзІць, -джў, -дзіш

асімілятыўны

асфальт, -ту

асіннік, -ку

асфальтаваны

асіра-вавілонскі асістэнт,

-та,

асісціраваць,

месн. -нце -рую

асцярога,

аскёпак, -пка аскрабаць, -баю

асэсар, -ра, асядланы

аскрэбены аскрабём,

асляня < аслянё, асляпіць, асмалены

дав., месн. -зе -сўю; незак. асэн-

асэнсаваць, соўваць

аскетызм, -му

аскрэбці;

асце, -ця асцылограф, -фа

аскрабяцё

-няці

асляплю,

аслёпіш

месн. -ру

асяродак, -дка асяроддзе асячы,

асякў,

асечацё

-чэш.

-чэ;

-чом,

атабарыцца

атабарыцца атаварваць

атэльё, нязм., н. атэрасклероз, -зу

атавізм, -му

атэставаны

атавістычны

атэстат, -та

атакаваны

атэстацыйны

атамаход, -да

аўдыёнцыя,

атамізм, -му атамістычны

аўдыторыя,

аўкцыён, -ну

&тамна~ракётны атамны

аўстрыец, -рыйца,

тв. -цыяй тв. -рыяй

аўстраліец, -лійца,

аташэ, нескл., м. атаясаміць, -млю

аўсюк, -кў аўсянішча

атаясамліваць, -ваю

аўт, аўта

атлас, -са

аўта...— псршая

частка складаных слоў, нішацца заўссды разам

атлас, -су атлёт, -лета,

месн. -лёце

аўтабаза,

р. мн. -баз

атлётыка

аўтабіяграфічны

атлусцёць

аўтабіяграфія

атмасфёра

аўтаблакіроўка,

аўтабранявік, -невіка аўтагараж, -жа

атрапаны атрапліо,

атрэплеш,

йўтагенёз, -зу аўтагённы

атрэпле атрапін, -ну атрасацца

аўтадрызіна

атрафіраваны

аўтаінспёкцыя,

атрафія,

аўтазавод, -да

тв. -фіяй

атруціць, атручў, атрўціш атрўчваць, -ваю

тв. -цыяй

аўтамабілебудаўнічы аўтамабілізм, -му аўтамабільна-трактарны

атручэнне

аўтамагістраль,

атрыбўт, -та

аўтамат, -та

тв. -ллю

аўтаматызаваны

атрыманы

незак.

атрымйць,

атрымліваць

атрэсці, атрасў; атрасем, атра-

аўтаматызм, -му аўтаматыка,

дав. -тыцы

аўтаматычны

с'яцё атуліць, -лю, -ліш;

незак. атўль-

ваць

аўтаномія,

тв. -міяй мн. -лак

аўтапаілка, р. аўтапакрышка

атынкаваны атынкаваць,

незак. атынкоўваць

аўтапарк, -ка аўтапластыка,

атэізм, -му атэістычны атэль, -ля,

дав., месн. -роў-

цы

а то атракцыён, -на атрапаць,

месн. -лійцу месн. -рыйцу

дав., месн. -тыцы

аўтапоезд, -да

тв. -лем

аўтапрабёг, -гу

багаж

нескл., н.

аўтаралі,

ашчадбанк, р. ашчадлівасць

аўтарызаваны аўтарытэт,

-ту,

(чалавек)

-та

мн. -каў

ашчаслівіць, -ліўлю

аўтасамазвал, -ла

ашчыпаны

аўтасчэпка

ашыек, гшыйка

аўтасэрвіс, -су

аэрадрйм, -ма

аўтатранспарт, -ту

аэрадынамічны

аўтобус, -са аўторак, -рка

аэраклўб, -ба аэранавігацыя

аўтсайдэр, -ра

аэранаўт, -та

аўтэнтычны

аэраплан, -на

аўцабык, -ка

аэрапйрт, -та;

афарызм, -ма

аэрастатыка

мн. аэрапорты

аэрафлйт, -ту

афарыстычны афганец, -нца,

месн. -нцу

дав.,

аэрафйтаздымка,

месн.

-мцы

афёкт, -ту

аэрйбус, -са

афёра, -ры аферыст, -та, афіцыёз, -за

месн. -сце

а-я-яй,

еыкл.

афіцыйна-дзелавы (стыль)

афіцыйны

афсёт, -ту

-ба, (зборн., матэрыял) -бу баба-яга, (у казках: Баба Я га ) бабёр, -бра, месн. -бры

ахаладжальны

бабіт, -ту

ахаладжэнне

бабовішча

афіцыянт, -та

баабаб,

афішыраваны афрыканец, -нца,

ахаладзіць,

месн. -нцу

незак. ахалйджваць

бабйўнік, -ку

месн. -рцу

ахвяраваць, -рўю

баварац, -рца,

ахінўць; -нём, -няцё

баваўнавйд, -да

ахбўны; Ахоўная грамата

баваўнавйдчы

ацверазіць, -ражў, -рэзіш, -рэ-

баваўнарйб, -ба

зіць

баваўнянка

ацерабіць, ацераблю, ацярэбіш

баваўняны

ацёк, -ку

бавоўнаачышчальны бавоўнакамбайн, -на

ацёл, -лу ацынкаваны ацэтон, -ну

бавоўнанарыхтйўка бавйўнапрадзённе

ацэтылён, -ну

бавйўнасушылка

ачарсцвёлы

бавйўнаўбйрачны

ашаламіць, -млю, -лйміш

багабйрац, -рца,

аштрафаваны

багавінне

ашукаць 3-2586 ■

(падмануць)

багаж, -жў,

месн. -рцу

месн. -жы

багатыр

багатыр, -ра,

месн. -рў

бальзапіраванне бальзаміраваць, -рую, -руеш

багацце багермайстар, -тра, багёт, -ту

месн. -тру

баль-маскарад,

баль-маскараду

багўн, -нў

бальніца, р. мн. -ніц бальшавізацыя

бадай што

бальшавізм, -му

бадзёрасць бадмінтбн, -на

бальшавіцкі бальшёк, -ка

базальт, -льту

балюстрада,

базаніт, -ніту

балючы

базар, -ру

балясы

б&зіс, -су байкатаваць, -тўю

бамбавоз, -за бамбамёт, -та

байкот, -ту

бамбардзір, -ра,

месн. -ру б ак іс, -са (птушка) баксёр, -ра, месн. -ру

бамбардзіроўка,

баксіт, -сіту

бамбўк, -ку

бактэрыёлаг, -га

банан, -на,

бактэрыялогія баламўціць, -мўчу, -мўціш

банапартызм, -му

баланс, -су балансаваць, -сўю

бандыт, -та, месн. -дыце бандытызм, -му

баласт, -ту

бандэроль, -лі,

баластны

банкёт, -ту

балаціравацца балбатаць, -бачў, -бочаш

банкрўцтва

балгара-савёцкі (дагавор)

баптысцкі

балгарска-рўскі (слоўнік)

баравік, -ка

бакалаўр, -ра,

балерына,

р. мн. -рын

балёткі, -так;

адз. балётка месн. -тру

месн. -ру р. мн. -вак

бамбасхбвішча бамбіць, -блю, -біш

(зборн.) -ну

бандаж, -жа,

месн. -жы

те. -ллю, ж.

баптызм,-му

месн. -чў мн. барозны, баразён

барадач, -ча, баразна;

балёт, -та

р. мн. -рад

бараметрычны

мн. барбны, барон

балетмайстар, -тра,

барана;

балістыка

баранавальшчык

балістычны

баранаваць, -нўю

балоцістьі

бараскоп, -па

балтарэз, -за

барацьба

балтыец, -тыйца

барацьбіт, -біта,

балтыйскі

барбарыс, -су

балык, -кў

барвёнак, -нку

баль, балю, на балі

бардзюр, -ра,

бальзакаўскі

бардо,

бальзам, -му

месн. -біцё

месн. -ры нязм. (колер) бар’ёр, -ра, месн. -ры

белагалбвы

67 баржом, -му барзджэй баркарбла, бародаўка,

бег, бёгу бегембт, -та

ж. р. мн. -вак

бёгчы, бягў, бяжыш; бяжым, бежыцё, бягўць

бародаўчаты

бёдства

барока, нескл., н. барометр, -ра, месн. -ры

бёжанец, -нца,

барсўк, -ка

тв. -рыем

барый, -рыю,

месн. -нцу

безабарбннасць безаварыйнасць без аглядкі безадказна

барыкада барыт, -ту

безадкладна

барытон, -на

безадрыўна беэапеляцыйна

месн. -шы

барыш, -шў,

барэльёф, -фа

безгаспадарчасць

бас, баса басанож,

бёздараж, -жы,

безгустбўнасць

прысл.

басаножкі,

адз.

-жак;

баса-

ножка

беззаганны

басёйн, -на

беззапавётна

баскетбол, -ла

беззмястбўны

баскскі

(ад баск) бастон, -на, (тканіна) -ну

беззямёлле без канца;

бастыён, -на батальён, -на

кбнца дбўга) без прбмаху

але: бяскбнца (бяс-

батанічны

без разббру

батўт, -та, месн. -тўце батыст, -ту

без тблку

батыставы

без упынку

батысфёра

безупынна

батэрфляй, -ляю

безыдэйнасць

баўтанўць; -нём, -няцё

безымённы

(яйцо) баханка, р. мн. -нак

безыніцыятыўны

бахчавбдства

бейсббл, -ла

бацвінне

бекбн, -ну

баўтўн, -на

дав., він., месн. -ку, тв. -кам; мн. бацькі, бацькаў

біцька, -кі,

бацькі (бацька

безуладдзе

без'языкі

бекбнны бёлабарбды белаббкі

бацькаўшчына бачыць,

тв. -жжу

бездарбжжа

і маці), -коў

3 мн. бачаць

белавата-блакітньі белавата-ружбвы

баяздбльнасць баязлівец, -ліўца,

бёлавалбсы

месн. -ліўцу

баяць, баю, баеш; баюць

белавёжскі бёлагалбвы

бёлагвардзёец

бёлагвардзёец, -дзёйца

бесперспектыўны

беладйнна

беспрацйўе

белакаменны

беспрацэнтна-выйгрышны

белакрйўе

беспрэцэдэнтны

месн. -се; мн. бела-

беларўс, -са, рўсы

(не беларусы!)

беспялёсткавы бессардэчна

беларусізм, -ма

бессарймна

беласнёжны

бессістэмнасць

белетрыст, -та

бессмярйтнасць

белетрыстыка

бесстарйнні

белетрыстычны

бесхарактарнасць

бельведэр, -ра

бесцырымйнна

месн. -гійцу бельэтаж, -жа, месн. -жы бемйль, -ля, месн. -лі, м. бенефіс, -су, месн. -се бельгіец, -гійца,

бензін, -ну

бетонамяшалка

месн. -ку нескл., м.

бетйнаўкладчык, -ка, бефстрйганаў,

бензйл, -лу бёраг, -га;

бетйн, -ну бетйнавйз, -за

бібліёграф, -фа

мн. берагі

бібліяграфічны

берагавы

бібліяграфія

берагчы, берагў, беражэш; бера-

бібліятэка,

жйм, беражацё беражйк, -жка

бібліятэка-чытальня,

берасцёнь, -сня

бібліяфіл, -ла

бервянй, -на; бярвённе

мн. бярвёны; зборн.

бібліятэкі-

чытальні бівень, біўня біёграф, -фа

берталётава соль берэйтар, -ра,

дав , месн. -тэцы

месн. -ру

месн. -гу дав., месн. -ніцы

біёлаг, -га, біёніка,

берэт, -та

бізнэс, -су

бесемераванне

бізнэсмён, -на

бесказырка,

р. мн. -рак бескалярйвы і бяскйлерны

біквадратны

бесканёчнасць

білецёр, -ра, месн. -ру більдапарйт, -та

бескантрольны

білабіяльны

бескарыслівы бескарысны (дарэмны)

більён, -на

бесклапйтнасць беспавётраны

біметал, -лу

беспадстаўна беспазванйчныя беспакарана

більярд, -да бінакулярны бінйкль, -ля,

месн. -лі

бінйм, -ма

беспамылкйва

бінт, бінту, бінты

бесперастанку

бісектрыса,

тв.

бінтам;

р. мн. -трыс

мн.

бдртправаднік

69 бісер, -ру

блок-сігнал, блок-сігнала

бісквіт, -ту

блок-сістэма, блок-сістэмы

бісульфат, -ту

блудзіць, -джў, блўдзіш

бітва,

дав., месн. бітве; р. мн.

блукаць, -каю блыха,

-тваў

дав., месн. блысё месн. -гу

бітўм, -му біфштэкс, -су

блюмінг, -га,

біць, б’ю, б ’еш, б’е; б ’ём, б ’яцё,

блякнуць

блякла-сіні бляск, -ку

б'юць біцэпс, -са

бляхар, бляхара,

біцюг, -га

бляшаны бобрык, -ку

бія...

(пад

націскам

іісршал частка складаных

біё...) — слоў,

пі-

бобслей, -лея богабаязны

шпдца заўсёды разаы

біягенёз, -зу

бое... (пры націску на першым складзе

біяграфічны біяграфія, р.

другон

мн. -фій

часткі

складанага

тв. -кай

біялагічны

боегалоўка,

боезабеспячэнне боезапас, -су

біястанцыя

ббекамплёкт,

біясфёра біяхімічны

-та, аб

блажэць, -жэю блакіраваць, -рўю

бокс, -са

але: у раз-

мерк. знач. па -ту

боль, бблю, лі,

больш-мёнш

блёдна-жбўты

бона

блёдна-сіні

бондар, -ра,

блёкат, -ту

і бліжай

тв. болем, месн. 66-

м.

бландзін, -на бледнавата-ружовы

ббмбакіданне

(грашовы дакумент) месн. -ру бонна (выхавацелька) бор, бору, у бары борзда,

прысл.

бліндаж, -жа бліндзіраваць, -рую

бормашына

бліскавіца

борментол, -лу

бліцтурнір, -ру

борт, -та; мн. барты бортінжынёр, -ра,

блішчасты блішчаць, -шчў, -шчыш блокпост, -та

але:

бокам-скокам

блакіт, -ту блакітна-шэры

блок, -ка

-це;

у размерк. знач. па -ту боепрыпасы, адз. няма бой, бою, месн. аб баі бойня, р. мн. боень

біяхімія

блакнот, -та, аб -це;

слооа —

бая...)

біялогія

бліжэй

месн. -рў

бортмеханік, -ка бортніцгва бортправаднік, -ка

месн.

-ру

бортрадыст

борць, борцю

брдмацэтдн, -ну брдмбенздл, -лу

боршч, баршчў

брдміставадарддны

бочкападобны

броне... (пры націску на першым скла-

бдртрадыст, -та

бояэь,

дзе другой часткі складанага слова

тв. бояззю

браня...)

браджэнне бразгат, -ту

брднедывізія,

бразджаць

брднемашына

месн. -ру месн. -ру

браканьёр, -ра, бракёр, -ра,

р. мн. -зій

брднетранспарцёр, -ра брднзаліцёйшчык, -ка

брам-стэкьга, брам-стэньгі брандспойт, -та

брднхаскапія

бранзаваць, -зўю

брўдзіць, -джу, брўдзіш

(ад браніраваць) (ад браніраваць) браніраваць, -рую (замацоўваць) браніраваць, -рўю (пакрываць бранёю)

брус, -са, па -се;

браніраваны браніравіны

бронь і брдня, -ні

але: у размерк. знач. па -су; мн. -сы; зборн.

брўссе бруснічна-чырвдны

дав., месн. -тцы нязм., н.

брусчатка, брўта,

бранхіт, -ту браня, -ні (абліцоўка)

брўта-тдна

бранябдйны

брывд, -ва;

бранявёжа,

р. мн. -вёжаў

бруцэлёз, -зу

мн. бровы, -ваў

брыгадзір, -ра

бранявік, браневіка

брыдж, -джа

месн. -носцы браняпдезд, -да; мн. брбнепа-

брыдкі брызёнт, -ту

браняндсец, -носца,

брыкёт, -ту

язды бранясілы, -сіл, бранятанкавы

адз. няма

брыльянт, -та, па -це; брытаць (каня)

брасіст, -та

брытва,

(кветкі), -так, адз. няма брат-сястрі (кветкі), брат-сябраткі

стры

дав., месн. -тве; р. мн.

-тваў брытвенны брыфінг, -гу брэдзень, -дня,

братэрства браўнінг, -га,

месн. -гу

брацкі браць, бярў; бяром, берацё

бромавадародны брдмажэлацін, -ну

месн. -дні

будаўнік, -ка будаўніцтва будаўніча-мантажны будзіць, -джў, бўдзіш

р. мн. -шўр

брод, броду, па -дзе; бром, брому

але: у раз-

мерк. знач. па -ту

брас, -су

брашўра,

(замацаванне)

мн. брады

бўдны (дзень) бўйны (неспакойны) буйны (буйное зёрне, рагатая жывёла)

буйная

вагон-цыстэрка

71 бук,

бўка,

бўку буквар, -ра,

(зборн., матэрыял)

бёсціць, бэшчу, бэсціш бэта

месн. -ры

(назва літары)

буксаваць, -сўю

бюджэт, -ту, месн. -це бюджэтна-фінансавы

буксіраваць, -рую

бюлетэнь, -тдня,

булёк, -ну

бюракратызм, -му

бульбянік, -ку

бюрд,

бульбяйішча бульвар, -ра

бюстгальтар, -тара бядняцка-серадняцкі

бульдазерыст, -та

бязвдддзе

бульдозер, -ра

бязвыезна

бумеранг, -га

бязвыхадны бязддказнасць

бундэсвёр, -ра бундэст&г, -га,

месн. -гу

нязм., н.; Бюрд Ц К К П Б

бязлдддзе

буравата-карычневы

бязлёссе

буравёснік, -ка

бязрыб’е

бўра-зялёны

бяз’ядзерны

бурат-мангол,

месн. -тэні

бурат-мангола

бялізна

бурат-мангольскі

бялдк, -лка,

бурачнішча бургамістр, -ра,

бярдзнік, -ку

месн. -ру

бярэмя

(рэчыва) -кў

(бярэмя

дроў),

буржуазна-дэмакратычны

бяскднца (бяскднца ддўга)

буржуазна-памёшчыцкі

бяскрайнасць

бурштын, -ну

бяспраўе

бўсел, -сла; бусляня

мн. -слы

бяспрдйгрышны

I буслянё, -няці

бяссмёрце бяссднніца

бут, бўту бутэлька,

дав., месн. -льцы; р. мн.

-лек

бясспрэчна бяссэнсавы

бутэрброд, -да

бяссэнсіца

месн. -ру бухгалтэрыя, тв. -рыяй бўцы, бўцаў; адз. бўца, -цы

бясшэрсны

быльнік, -ку

вабіць, ваблю, вабіш

быццё бзж, нязм.

вага,

бэжавы

вагонаважаты

бухгалтар, -ра,

вагдн-рэстаран, вагона-рэстарана

-лек бэрсаць

дав., месн. вазё

вагонарамонтны

дав., месн. -льцы; р. мн.

бэра (слўцкая бэра); р.

вагднабудаўнічы

бзз, бэзу бэлька,

дав.,

месн. -мю, тв. -мем

буржуазія

мн. бэр

вагдн-цыстэрна, ны

вагона-цыстэр-

вадабоязь

вадабоязь, тв. -ззю вадавоз, -за

ваентэхнік, -ка

вадаём, -ма

вазелін, -ну

месн. -чў

ваенурач, -ча,

(збудаванне) р. мн. -чак

вадазліў, -ва

вазіць, важў, возіш

вадакачка,

вакалізм, -му

вадалаз, -за

вакальна-Інструментальны

вадамёрны ваданос, -са

вакальна-сцэнічны вакамёр, -ра

вадаплаўны

вакол

месн. -поі

вадапой, -пою,

ваколіца, р. ваколічны

вадарод, -ду

(збудаванне) (дзеянне)

вадаспад, -да вадаспўск,

-ка,

вакуум, -му -ку

вадасховішча

(труба)

вадасцёк, -ка

вадзіць, ваджў, водзіш вадкасць,

р. мн. -сцей

вадэвіль, -ля ваенком, -ма ваенкор, -ра,

мн. -ліц

вакуум-апарат,

вакуум-апарата

вйкуум-фільтр,

вакуум-фільтра

вакцына валавы (даход) валакно,

р. мн. валокнаў

валачы валейбол, -ла

месн. -ру

ваенна...— першая частка складакых слоў, пішацца праэ элучок (акрамя

валлё,

месн. -ллі

валторна валтўзіць, -тўжу, -тўзіш

слоў: ваённаабавйзаны, ваёкнапалон-

вальнадўмец,

кы, ваеннаслўжачы)

вальс, -са

-мца,

месн. -жы месн. -ры

ваённаабавязаны

вальтаж, -жў,

ваённа-вучэбны

вальтмётр, -ра,

ваённа-інжынёрны

вальфрам, -му

ваённа-марскі; Флот С С С Р

валэндацца

Ваённа-Марскі

месн. -мцу

валюнтарызм, -му

ваённа-павётраны;

Ваённа-Па-

вётраны Флот С С С Р

валяр’ян, -ну ванадый, -дыю,

месн. -дыі

ваённа-патрыятычны ваённапалонны

ванілін, -ну

ваённа-палявы

ванна,

ваённа-рэвалюцыйны

ванька-ўстанька, ванькі-ўстанькі

ваённа-санітарны

вар, -ру,

ваеннаслўжачы

варанёц, -нцў

ваённа-стратэгічны

вараннё

ваённа-тэхнічны

варатар, -ра, месн. -рў вар іраваць, -рую

ваённа-шэфскі ваённа-юрыдычны ваенрўк, -ка ваенторг, -рга,

месн. -ргу

вандалізм, -му

р. мн. ваннаў месн. вары

але ; у размерк. знан. па *ту

варштат, -тата, на -це; варыянт, -та

вёнзель

73 ваўначоска

варыяцыйны варыяцыя,

р. мн. *цый

ваўністасць

і ваўчанё, -няці

вар’явацца

ваўчаня

вар’яцтва

ваўчок, -чка

васал, -ла

вахцёр, -ра,

васемнаццацігадовы васемнаццаць, тв. -ццаццю

вацін, -ну

васілёк, -лька

месн. -ру

ваціраваць, -рую вашчыць, вашчў, вошчыш ваявода, дав., месн. -дзе вегетарыянец, -нца, месн.

васпаваты вастравёрхі вастракрылы вастралісты вастраносы вастрасловіць, -слоўлю

вёерападобны

вастрыё вастрыльны

вёзці, вязў; вязём, везяцё век-вяком

вастрыня

вёктар-фўнкцыя,

вастрыць, вастрў, вострыш

цыі вела...— лершая

вастрэць васьмёра, -мярых васьмёрка,

вёктар-фўнкчастка

р. мн. -рак

веладром, -ма велакрос, -су

васьмівугольнік

вёламотаспорт, -ту

васьмігадзінны васьмігадовы

вёлапрабёг, -бёгу, веласіпёд, -да

васьмігранны

веласіпедыст,

васьмідзесятнік

веласпорт, -рту

васьмідзённы

велізарны

васьмікласнік

велікадўшны

васьміног, -нога,

месн. -ногу

велікасвёцкі вёлічнасць велічыня;

мн. -чыні, -чынь

велічэзны

васьмярык, васьмерыка

вельвёт, -ту

ват-гадзіна, ват-гадзіны

велюр, -ру

ватмётр, -ра ват-секўнда, ват-сскўнды

венгёрац, -рца, венгёрска-рўскі

ватэрпаліст, -ста

венералогія

ватэрпола ваўкадаў, -дава

венеролаг венецыянскі

мн. -мыек

месн.

велікакняжацкі

васьмісоты васьмітысячны

мн. -шак

*-ста,

месн.

і вялізарны

васьмірадкоўе

ваўнамыйка, р.

складаных

слоў, пішаці;а заўсёды разам

васьмівёславы

васьмўшка, р.

-нцу

(раслінны) (які адносіцца да росту расліны) вёдамасны {ад ведамства)

вегетатыўны вегетацыйны

вастрадзюбы

вёнзель, -ля

месн. -рцу

-бёгу -сце

вентыляцыя вентыляцыя,

тв. -цыяй

ветэрынарна-заатэхнічны

верабёй, -б’я

вёцер, вётру;

вераб'іны вераб’яня

вёчар, -ра вечарынка,

веранда,

вечназялёны

і вераб’янё, -няці р. мн. -даў вёрас, -су; мн. -сы, -соў

месн. -нцы, р. мн. -нак

вечнамёрзлы

вёрасень, -сня

вёялка,

вераснёвы

дав., месн. -лцы; р. мн.

-лак

верацёнападобны

вёяць,

верацяно

вёю,

вёеш,

дав., месн. -шчацы; р. мн. -шчак

вёем,

дав., месн. -тцы

вёрстка,

вербалоз, -зу

відазмянённе відарыс, -са

вербальны;

Вербальная

вермішэль, -лі, тв. -ллю, вёрнападданніцкі

нота

ж.

версіфікатар, -ра вертыкаль, -лі,

р. мн. -вішчаў

відэлец, -льца, аб -цы;

але: у раз-

візантыйскі

тв. -ллю, ж.

вертыкальна-свідравёльны верф, вёрфі,

відовішча,

відэатэлефон, -на

мерк. знач. па -цу

вернісаж, -жу

тв. вёрф’ю, ж.

вёрфавы

візір, -ра візіраваць, -рую візіт, -ту візуальны

месн. -рсе

вёрхнезубны

віка-аўсяны вікторыя-рёгія, вікторыі-рэгіі вільгаць, тв. -ццю

вёрхнесілёзскі

вільготнасць вінаград, -ду

верхнялўжыцкі вёршаскладанне вёсела

вёе;

вёеце

верашчака,

верх, -рху,

мн. вятры

(не вясёла!)

віндсерфінг, -га

веснавы

вінегрэт, -ту

вестготы, -таў

віньётка, р. мн. -так вір, віру, месн. віры;

вестыбулярны вестыбюль, -ля,

месн. -лі

вёсці, вядў, вядзёш, вядзё; вя-

мн. вірьі

віраваць, вірўе вірёж, -жў,

месн. -жы

віртуоз, -за

дзём, ведзяцё весяліць, -лю, -ліш

вірус, -са

весялосць

вісёць, вішў, вісіш, вісіць; вісім, вісіцё

вётлівасць в’етнамец, -мца,

месн. -мцу

віславўхі

вётраўлоўнік, -ка

вісмут, -ту вітамін, -ну

ветурач, -ча

вітамінізаваць, -зўю

ветэран, -на

(еецер) віхдр, віхра (валасы)

вётрарухавік, -ка

ветэрынар, -ра,

віхар, віхру

месн. -ру

восем

75 водападзёл, -лу

месн. -ры

віцмундзІр, *ра,

віць, ую, уёш,ўё; уём, уяцё, уюць

вддапаліўны

ВІЦЭ...— першая

водаправод, -да водаправбдна-каналізацынны

частка

складаных

слоў, пішаіша праз злучок

віцэ-адмірал, віцэ-адмірала

водапрыёмнік, -ка

віцэ-консул, віцэ-консула віцэ-прэзідэнт, віцэ-прэзідэнта

водар, -ру

вічанішча

водаразмеркавальнік, -ка

вішанька,

р. мн. -нск

водарэгулюючы

вішняк, *кў вішчаць,

вддаўстойлівы

вішчў,

вішчыш;

ві-

шчыцё віядўк, -ка віяланчэль,

водаразббрны

водачарпалка,

р. мн. -лак

водблеск, -ку водгалас, месн. -се водгук, -ку

тв. -ллю

ВЛКСМ (Усесаюзны Лёнінскі Камуністычны Саюз Моладзі)

водгулле

ВНУ

водзыў, -зыву

(вышэйшая

навучальная

ўстанова)

воддаль

тв. -ллю

вбдмель, -лі,

мн. абады вобземлю, прысл. вобласць, р. мн. абласцёй вобад, *да;

вобраз, -за

водналыжны водна-маторны вдднаслартыўны

вобразнасць, -цю

вдднатранспартны воднаэнергетычны

вогнезямёльскІ

водпаведзь,

вогненебяспёчна

водпуск, -ку;

вогненны

водсвет, -ту

вогнепаклоннік вогнетрывалы

военачальнік, -ка возера; мн. азёры, азёр

вогнетушыцель

войска;

вдгнеўстолІвы

вбкамгнённа вокіс, -су, месн. -се

вддаадвод, -да водаадліў, -лІву

тв. -ддзю мн. адпускІ

мн. войскі, -скаў

вбдаахоўны

воклік, -ку вбласападббны

вддаачышчйльны

вдлевыяўлённе

вддагразелячдбніца

волжскі

вбдазабеспячэнне водазмяшчэнне

вольнанаёмны вольт-ампёр, -ра

водалячэбніца,

р. мн. -ніц

вбльха і альха

вддамаслазалраўшчык

вбпіс, -су

воданаліўны

вопыт, -ту

воданапорны воданепранікальны

ворс, ворсу, аб ворсе

вддападача

вдсем, васьмі,

вдраг, -га,

месн. -гу тв. васьмю

восемдзесят восемдзесят,

родн., дав., месн. тв. васьмюдзе-

р. мн. -наў

вудзільна,

васьмідзесяці, сяццю

вуж, вужа

дав. васьмістам, тв. васьмюстамі, месн.

вўзел,

васьмістах восень,

р. мн. -чак (ныгункі)

вуздэчка,

восемсот, васьмісот,

вўзла,

вўэкарадковы

тв. восенню

вўлачка,

восеньскі

вўлей,

воспа

р. мн. -чак І вулля;

вўлея

вуллі,

вуллёў

р. мн. вўліц

вдстравугольнік, -ка

вўліца,

вдстрадэфіцытны

вулканізаваць, -зўю,

востразаразны

вулканізм, -му

востраінфекцыйны вдстракамбінацыйны

вундэркінд, -нда вўсы, вусоў

зак.і незак.

вдстраканцовы

вўчань, -чня, 7б. -чнем

вдстрапахўчы

вучэбна-трэніровачны

вдстраў;

вузла

вузкаплёначны

мн. астравы мн. восі, восей,

вось, восі, воссю;

восямі, аб восях вось-вбсь,

вўшы,

тв. вушамі

ВЦСПС

(Усесаюзны Цэнтраль-

ны Савёт Прафесійных Саюзаў)

прысл.

вдсьмы

выараць, -ру, -раш

вдсці, восцяў, восцямі, вдтум, -му

адз. няма

выарфаваць, выарфую выбавіць, выбгўлю, выбавіш

воўк, воўка і ваўка вдўнаапрацдўчы

выбалбатаць, -бачу, -бачаш, -ба-

вдўнапрадзённе вдхра / дхра

выбар, -ру,

месн. -ры

выбары, -раў

вдцат, воцату, месн. -цаце вдчы, вачэй, тв. вачамі вўгаль, вўгалю;

ча

мн. вугалі; зборн.

вуголле вўглебетдн, -ну вўглевадарод, -ду вўглездабыча

выбачаць

(каму і

без дап.)

выбачэнне выбегчы, выбегу, выбежыш; выбежым, выбежыце выбіць, выб’ю выбраць, выберу, выбераш, выбера

вўглепрамыслдвасць вуглявдд, -ду

выбух, выбуху, аб выбуху

вуглявоз, -за вуглякоп, -па

вывалачы, -лаку, -лачаш, -лача; -лачам, -лачаце

вугляносны

выварацень, -тня;

вуглярод, -ду

вывастрыць

выбухованебяспёчны

мн. -ратні

вуглясос, -са

вывезці, -зу

вугольчык

вывесці, выведу, вьіведзеш

вугор, -гра

вывётрываць

вымусіць

вьівеяць, вее;

вывсю,

вывссш,

вы-

выйсці, выйду, выйдзеш, выйдзе

незак.

дав., месн. -цу, тв. -цам; (у ж. р.) дав., месн. -цы, тв. -цай (-цаю) выкас, -су, лесн. -се

незак. вывёйваць

выканаўца, -цы,

вывіх, вывіху, аб вывіху вывіць, выўю, выўеш, выўе вывудзіць,

*джу,

-дзіш;

вывўджваць вывучэнне

выкаціцца,

выкачуся,

вывяржэнне выгаблеваць, -блюю

выкіпець, 3 адз. выкіпіць выклеіць, выклею; выклеяць

выгаблеваны

выкленчыць,

выгаворваць выган, -ну

ваць выклепаць, -паю і выклеплю

незак.

выгаралы

выклік, -ку

выгараць, -рае / выгарваць, -вае

выклічнік, -ка

выгладжаны выгладзіць, незак. выгладжваць

выконваць

выгляд, -ду

выкормліваць выкочваць

выглядзець

выклёнч-

выкопванне

выгнанец, -нца, месн. -нцу выгортваць, -ваю

выкошваць

выгравіраваны

выкройваць

выкраслены

выгук, -ку

выкрутасы,

выдавёц, -даўца

выкрык, -ку

выдатак, -тку выдаткаванне

выкуп, -пу

адз. нпма

выламаны

выдзеўбці, -бу выдраць,

выка-

цішся

выдзеру,

выдзераш,

выдзера; выдзерам, выдзераце, выдзеруць

выламацца,

3 адз. выламіцца

выламаць,

выламлю,

выламіш;

незак. выломліваць; выламаў; заг. выламі

выдубіць, -блю, -біш

вылепіць, вылеплю, вылепіш вылет, -ту

выдумляць

вылік, -ку

выдрэсіраваць, -рую

выдых, выдыху, аб выдыху

выліняць, -няю

выезд, -ду

выліць, вылью, выльеш, выломліваць

выездзіць, -джу, -дзіш выесці,

выем,

выесі,

выесць;

выедзім, выесце, выедуць выехаць, выеду, выедзеш, едзе; выедзем, выедзеце выжым, -му

вы-

выйграваць, -раю; -раём, -раяцё;

зак. выйграць выйгрыш, -шу

вылучэнец, -нца, вымавіць, вымерлы

вылье

месн. -нцу

вымаўлю,

вымавіш

вымесіць, вымешу, вымесіш вымова моў

(спагнанне), р. мн. вы-

вымусіць, вымушу, вымусіш;

зак. вымушаць

не-

вымя

вымя, вымя, вымю, вымя, вымем, аб вымі; вымі, вымяў, вымям, вымі, вымямі, аб вымях вынас, -су

высакародны высакарбслы высакаскорасны

р. мн. -ваў

вынаходства,

высакароддзе

высакасбртны

вынік, -ку

высакаякасны

выняньчыць, незак. выняньчваць выняць, выму, вымеш, выме;

высакосны (год)

вымем, вымеце, вымуць выпадак, -дку

высвідраваць, -рую;

-каю,

выпесціць,

-каеш,

выпешчу,

-кае

выпесціш

высвістаць, -вішчу; стваць высеў, высеву

піша выплачванне

высечы, сеча

выплыць, выплыву

выслаць, вышлю выслаць, высделю

выпрабаванне выпрагчы, -рагу, -ражаш, -ража;

3 мн. -рагуць выпрамёньванне выпрасаваны

высеку,

высечаш, (па

вы-

пошце)

выслізнуць, незак. выслізгваць высбкаадукавіны высокааўтарытітны высдкабартовы

-раду,

-радзеш,

-ра-

высдкавітамінны

дзе выпрацаваць, -цую

высдкагатункдвы

выпростваць выпрошваць

высдкакаларыйны

выпудзіць, -джу, -дзіш

высдкамастацкі

выпукла-ўвагнўты

высдкапрацэнтны

выпуск, -ку

высдкасцябловы

выпусканне, -нні выпырхнуць, незак. выпырхваць

высдкатэхнічны

высдкаідэйны высдкакваліфікаваны

выпытваць

высдкаўраджайньі высдкаўрачысты

выраджэнец, выразаць,

-нца,

-заю

месн.

-нцу

выр§зваць,

-ваю вырастаць,

незак. высві-

высвятляць

выпісаць, выпішу, выпішаш, вы-

выпрасці,

незак. вы-

свідроўваць

выпасвіць, -су, -сеш, -се выпацкаць,

высветліць

выспець, -пее;

незак. выспяваць

выставачна-дэманстрацыйны выстаўка; Выстаўка дасягнённяў

зак. вырасці

вырошчваць высакавольтавы высакагорны

народнай гаспадаркі (В Д Н Г ) выстудзіць, -джу, -дзіш;

і высакавольтны

выстуджваць

высакамёрна

высысаць, зак. выссаць высяваць, -ваю

высакап&рна

высякаць,

высакапробны

вытворч а-тэхн і чны

незак.

галер&я

вытворча-фінансавы

вясённе-пасяўны

вытворча-эканамічны

вясёння-лётні

выткаць, вытку, вытчаш, вытча

вяха;

мн. вёхі, вех

выток, -ку вытоптваць

выточваць вытралеваць выхад,

(дзверы, вароты і

-ду, -да

пад.)

гаалян, -ну габардзін, -ну габарыт, -ту

выхадны

габляваны

выцверазіць,

незак. выцвярэж-

гаварўн, -на гаворка,

ваць выцяць,

вытну,

вытнеш,

вытне

-нцу

вычарціць вычасаць,

вычашу,

вычашаш,

гадзіннік, -ка

дав., р. мн. -дзюк

гадзюка,

вычаша вычэрпваць вычэрчваць вышыня;

дав., месн. -рцы (налавек) -нца, месн.

гадаванец

мн. вышыні, вышынь

вышэйпададзены вышэйпамянёны выязджаць выязны вэксаль, -ля

месн.

гады ў рады газаасвятлённе газаачышчальнік, -ка газагенератар, -ра газалін, -ну гаэападобны гдзаправод, -да

тв. -ллю

вэлюм, -му

газёль,

вэндзіць, -джу, -дзіш

газёта, месн. -зеце газіраваны

вядро; вяз,

мн. вёдры, вёдзер і вёдраў (зборн., матэрыял)

вяза.

вязальна-трыкатажны вялжадзяржаўны вяндліна

і вянгліна

вяпрўк, вепрука вярба;

газіфікаваць, -кўю газіфікацыя,

вязу

мн. вёрбы, -баў

тв. -цыяй

гай, гаю, аб гаі; але: у гаі гаймарыт, -рыту, месн. -рыце

мн. галовы, галоў; з лічэбнікамі 2, 3, 4 галавы

галава;

галавакружэнне

дав., месн. -мцы

вярблюджы

галаваломка,

вярбняк, вербнякў

галалёд, -ду

вярзці, -зў, -зёш, -зё; -зўць вярхоўны; Вярхоўны Савёт

галандзец, -дца,

С С С Р ; Вярхоўны Савёт Б С С Р вяршыня; мн. вяршыні, вяршынь вярыцельны; Вярыцельная грамата вясёлле,

галандскі галантарэйны галасаванне галаслоўны галённе

месн. -ллі

-дзюцы;

галерэя

месн. -дцу

галёц

галёц, -льца, галій, -лію галіна

месн. -льцы

гардэнія

і галіна (у дрэва), тв.

-най, -ной

(-ною)

(адзенне) -бу

гаркота

тв. -ной (навукі, гаспа даркі)

галіна,

галінасты галіфэ,

гардэроб, -ба, гарком, -ма

гарманіраваць, -рую гарнец, гарца,

месн. гарцы

гарнір, -ру

нязм., н.

галоснасць галоўбўх, -ха,

гарняк,-ка гарняцкі

месн. -ху

гарох, гароху, аб гаросе

галоўнакамандуючы галоўпаштамт, -та галоўурач, -ча,

гарохавішча гартаванне

месн. -чў

гартэнзія

галоўхарчпром, -ма гальванапластыка,

гарус, -су

дав.,

месн.

-тыцы

гаршковы гаршчок, гаршка

гальванометр, -ра

гарызонт, -та

гальштук, -ка

гарыла,

галюцынацыя

гарэза, агульн.; м. тв. -зам; ж. дав.,

гамеапат, -пата,

месн. -паце

гамерычны

ж.

тв. -зай (-заю)

ганарар, -ру

гарэзаваць, -зую

ганаровы; Ганаровая грамата

гарэльёф, -фа

месн. -длі гандальёр, -ра, месн. -ру

гаспад&рчаразліковы

гандаль, -длю,

гандбол, -ла гандлёва-прамысловы

месн. -рў р. мн. ганьбаў

гасразлік, -ку гастралёр, -ра,

ганчар, -ра,

гастранамічны гастрыт, -ту

ганьбаваць, -бўю

гасцінец, -нца

ганьбіць, -блю, -біш

гасціннасць

р. мн. гор

месн. -ру

гастраляваць, -люю

ганьба,

гара,

гасціць, гашчў, госціш

гараджанін, -на

гатавальня,

гарадзіць, гараджў, гародзіш

гатўнак, -нку гатунковы гатычны (стыль)

месн. -ку але: гарсавёт гараж, -жа, месн. -жы гарана, нязм., м. гарадошнік, -ка,

гарадскі

Савёт;

гарантаваць, -тўю гарантыя,

р. мн. -тый

гарвыканком, -ма гардзіна,

дав. -зу, месн. *зе,

р. мн. -дзін

гардэмарын, -на

р. мн. -няў

гаўбіца гаўптвахта гафрыраваны гафт, -ту гаціць, гачў, гаціш гвардзёец, -дзёйца, гвардзёйскі

месн. -дзёйцу

гідрабіялбгія

81 генерал-дыр§ктар,

гвардыя геа...— першая

частка

складаных

слоў. пішацца заўссды разам

генерал-ды-

р§ктара генералісімус, -са

гёабатаніка

генералітэт, -ту генерал-лейтэнінт,

геаграфічны геаграфія

генерал-лей-

геадэзічны

тэнанта генерал-маёр, генерал-маёра

геалагічны

генерал-палкоўнік, генерал-пал-

геалогія

коўніка

геаметрычны

генеральны; Генеральная Асамб-

геамётрыя гёатрапізм, -му

лёя

Арганізацыі

геафізічны

Ц К КПСС генётыка, дав.,

геахімічны гёахраналогія

месн. (аб вышэйшай творчай здольнасці) -ніі; Саб чалавеку) -нію

гёній, -нія,

гёацэнтрычны гегемонія геёна

(пекла) месн. -ры гекзаметр, -ра, месн. -ры гексаэдр, -ра, месн. -ры

геніяльны

гёйзер, -ра,

географ, -фа

гектават-гадзіна,

гераізм, -му

геолаг, -га, месн. -гу геолагаразвёдачны

гектават-га-

дзіны гектаграфаваць, -графўю

геральдыка

месн. -ры гектар, -ра, месн. -ры

герб, герба

геральдычны

гектамётр, -ра,

гёрбавы

гектограф, -фа

месн. -рыі (крупы) -су германій,-нію, месн. -ніі

гербарый, -рыя, частка

складаных

слоў, пішацца заўсёды раэам

геліяграфія -па,

геркулёс, -са, герметычны герой, -роя,

гёліятралізм, -му геліятроп,

(мін.,

бат.,

зборн.) -пу гёліяцэнтрызм, -му генацыд, -ду

Савёцкага Саюза; Герой Са-

гіганцкі

генеалагічны

гігіёна гіграскапічны

генеалогія

гідра...

гёнезіс, -су генерал-бас, генерал-баса генерал-губернатар,

месн. -рою; Герой

цыялістычнай Працы гібрыдызацыя

гёліятэрапія

бернатара

месн. -тыцы

генетычны

гёацэнтрызм, -му

гелія...— першая

А б ’яднаных

Нацый; Генеральны сакратар

генерал-гу-

(пад націскам гідро...) —

першая частка складаных шацца эаўсёды разам

гГдраавіяцыя гідрабіялбгія

слоў,

пі-

гідрамётэаслўжба

гідрамётэаслўжба, -бы

глёбаахоўны

гідрастатычны гідрасульфіт, -ту,

глебазнавец,

месн.

-фіце

-знаўца,

гідрат, -ту

глёдзячы

гідраўлічны

глёісты

гідраэлектрастанцыя

глётчар, -ра, месн. -ры гліна-саламяны

гідрограф, -фа гідрбліз, -зу

нязм ., н. месн. -ры

глісанда,

гідрометр, -ра,

месн. -ры гіёна (жывёліна)

глісер, -ра,

гільяціна

глум, глўму глуханямы

гімн&стыка, гімнастычны

дав., месн.

гліцэрына -тыцы

гінекалогія

месн. -гу

р о д н д а в . , месн. глыбі; але: у глыбі, тв. глыб’ю

гіпатэнўза гіпатэтычны

глыбакаводны глыбакадўмны

гіпербалоід, -да гіпнатызаваць, -зўю гіпнатызёр, -ра,

глўш, -шы, тв. глўшшу глушэц, -шца, месн. -шцы глыб,

гілапатам, -ма

месн. -ру

р. мн. глыбінь

глыбіня, глыбіні; глыббкапаважаны глыбвкашаноўны

гіпноз, -зу

незак. глытаць

гіпотэза

глынўць,

гіпс, -су

глыток, -тка глядач, гледача,

гілсаванне гіпюр, -ру,

ж.

глухмёнь, -ні, глўхнуць

гімнасцёрка гінеколаг, -га,

месн.

-знаўцу

месн. -ры

гістарыёграф, -фа гістарычна-літаратўрны

месн. -чў

глядзёльны глядэёць, -джў, -дзіш; -дзім, гледзіцё

месн. -нцы

гістарычна-рэвалюцыйны

глянец, -нцу,

гістарычнасць, тв. -сцю гістарьічна-філалагічны

глянцаваць, -цўю

гістарьічна-філасофскі

гнасеалбгія

гістарыяграфічны

гнастыцызм, -му

гістарыяграфія гіяцынт, -та, (м

гнаявік, гнаевіка

і н бат., зборн.)

гнасеалагічны

гнаяродны гнаясховішча

-ту

гнездаванне

гладкашэрсны гладчэйшы

гнейс, -су

гладыёлус, -са

гнёсці,

гладыятар, -ра,

месн. -ру

гнятў, гняцёш,

гняцём, гнецяцё

глаўберава соль

гніласны

глёбаапрацбўчы

гніллё

гняцё;

грампласцінка

гнбепагрўзчык, -ка

гдрнарўдны

гнбераскідальнік, -ка

гдрнастралкдвы

ГНОСТЬІК

гдршаць

гнўцца, гнўся; гнёмся, гняцёся

гдрыч, -чы,

гнуць, гну; гнём, гняцё

госць,

гогаль-могаль,

гогаль-мдгалю

гдгат, -ту год, года; ад году;

але: з году ў год; год мн. гады, гадоў і год

год-другі годзе,

грабу

нязм.

грабар, -ра,

годнасць

грабёньчык, -ка

месн. -ладзе

голад, -ладу,

грабянёц, -нца

(пры галасаванні)

-су,

месн. -бцў

грабёц, -бца,

голанасённыя

гравёр, -ра, грдвій, -вію,

-са голуб, -ба;

месн. -рў

грабёж, -бяжў

гдлагалбвы

голас,

тв. -ччу тв. -сцем, месн. -сцю; р. мн. гасцёй гдтыка, дав., месн. -тыцы гдцкі (ад гдты) граб, граба, (зборн., матэрыял) гдсця,

мн. галубы

месн. -ру месн. -віі

град, граду

месн. -боі

гольф, -фа

градабой, -бою,

гоман, -ну

граданачальнік, -ка

гднар, -ру,

месн. -ры

градзіраванне грйзелячэбніца

гонг, гднга гдні, гдней, адз. няма гднкі, гднак, адз. няма,

спарт.

гразь, гразі, грамадзянін

тв. граззю

гднты, -таў, адз. гднта гдрад; мн. гарадьі

грамадзянства

горадабудаўніцтва горад-гердй, гдрада-гердя

грамадска карьісны грамадска неабхддны

гдра-кіраўнік,

грамадска-палітычны

гдра-кіраўніка

грамадска вытвдрчы

горан, гдрна

грамадска-эканамічны

гдрасць

грёмата;

Адзыўная

грамата;

гдраўтварэнне

Вярыцельная грамата;

гдрача

ровая

горб, гарба

грамата; Ратыфікацыйная гра-

гдрдзіеў вўзел гдрка-салёны горн, гдрна гдрназавддскі

грамата;

Гана-

Пахвальная

мата грам-атам, грам-атама

дае., месн. -тыцы; р. мн. -тык

граматыка,

гдрназдабывёючы

граматычны

гдрналыжны

грам-калдрыя, грам-калдрыі

гдрна-лясісты

грам-малёкула,

гдрнапрамыслдвы

грамдвы

гдрнарабдчы

грампласцінка,

грам-малёкулы

дав., месн. -нцы

грандыёзны

грук, -ку

гранІт, *ніту

грўкат, -ту

грануляваны

грукатаць, -качў, -кочаш, -коча

гратёск, -ку

грунтавы

графалогія

грунтвёга,

графёма,

р. мн. -фём

дав., месн. -зе

групаваць, -пўю

графіт,-фіту

групаўшчына

месн. *гу

графрлаг, -га,

групоўка,

грацыёзны

дав., месн. -ўцы; р. мн.

-вак

грачанішча

грўша, -шы

грачаня і грачанё, -няці грашова-рэчавы

грыб, грыба,

грашыць, грашў, грэшыш, грэ-

грыэці; грызём, грызяцё

тв. грыбам

грыгарыянскі (каляндар)

шыць; грэшым, грэшыце, грэ-

грымёць, -млю, -міш

шаць

грымёр, -ра,

грог, -гу

месн. -ру

грыміраванне

грозьба

грып, грыпу

громаадвод, -да, па -дзе;

але:

у размерк. знан. па -ду грбмападобны

грэбаваць, -бую грэбенеладобны грэбенечасальны грэбень,

гронкападйбны гросмайстар, -стра,

месн. -стру

-беня;

мн.

(ад грэбля)

гросмайстарскі

грэблевы

грот-мачта, грот-мачты

грэблівы (ад грэбаваць)

месн. грошы; мн.

грош, гроша,

грошы, грошаў

дав. грашам, тв.

грошы, -шай,

грэбці, грабў; грабём, грабяцё грэйдэр, -ра,

месн. -ры

грэйпфрут, -та грэнадзёр, -ра,

грашамі

грабяні,

-нёў

месн. -ру

грубашэрсны

грэцкі (арэх)

грувасткі

грэчаскі (грэчаская мова)

грувасціць, -шчу, -сціш грўдзі, -дзёй,

тв. -дзямі і -дзьмі,

адз. няма

грэчка,

дав., месн. -чцы; р. мн.

-чак губёрнскі

р. мн. -рняў

груз, грўзу

губёрня,

грўзаабарот, -ту грузавік-самазвал, грузавіка-са-

гўбна-губны

мазвала

гўбна-зубны гудраніраваць, -рую

грузаёмістасць

гудрон, -ну

грузапад’ёмнік, -ка

гуж,

грузд, -да

гўжа,

грўзкі

гузыр, -ра,

грўзнуць

гук, гўку,

грўзчык, -ка

тв.

гўжам,

месн.

аб гужы

гўка

месн. -ры (фанетынны тэрмін)

дайграваць

гуказапіс, -су,

месн. -се

дабрачынец, -нца,

гўкапераймальны

месн. -се

гўкапіс, -су,

месн. -нцу

дабраякасны дабрыдзень;

але: добры дзень

гўкаспалучэнне гўкаўлоўнік, -ка

дабрысці,

-брыдў;

гуллівы

дабяла,

гўльдэн, -на

даваённы

гулнш, -шў, месн. -шы гуманізм, -му

давёр’е

гуманістычны

давідна

дагаворваць

р. мн. -сак

дагадзіць,

дагары

месн. гўсце

(дагары

да гары

гўста-зялёны

дагодзіш,

нагамі);

але:

(да гары тры кіла-

мётры)

гўстанасёлены

даглёдзець, -джу, -дзіш (дзіця) даглядзёць (да канца)

гўста пасаджаны густашэрсны гусці,

дагаджў,

дагодзіць; незак. дагаджаць дагарваць і дагараць

гіст.

густ, гўсту,

прысл. (дакумент) -ра

дагавор, -ру,

гумённы гуміарабік, -ку гусіцкі,

прысл.

даволі-такі,

месн. -ры

гумарыстычны гумарэска,

прысл.

давёрху,

гуманнасць гўмар, -ру,

-брыдзём,

•брыдзяцё

гудў, гудзёш, гудзё;

гу-

дзём, гудзяцё, гудўць

дагматызм, -му, дагэтуль, прысл.

месн. -ме

дадатак, -тку

гусь, -сі, тв. гўссю гусяня / гусянё, мяці

дадзены

гутарковы

дадэкаэдр, -ра,

гучаць

дажаць, -жнў; -жнём, -жняцё

гушчар, -рў,

месн. -ры

дадому,

прысл. месн. -ры

дажджаванне

гушчыня гэбель, гэбля

дажджавік, -ка

гэй, выкл. гэтулькі гяўр, -ра,

дажынкі, -нак,

дажджлівы

адз. няма

да запатрабаванмя

месн. -ру

да зарэзу да заўтра

Д дабрабыт, -быту

месн. -льцу дабрадзёй, -дзёя, месн. -дзёю дабранач, вы.кл.

дабраволец, -льца,

дабратворны дабраць, дабярў; дабяром, даберацё

дазвол, -лу дазімётр, -ра, дазіметрычны

месн. -ры

дазімётрыя дазор,

-ру,

(атрад) -ра, месн.

-ры даіць, даю, доіш;

3 мн. дояць

дайграваць, -раю; -раём, -раяцё

дайгр&ць дайгр&ць, -раю

дапрацаваны

дайсці, дайдў, дойдзеш

дапрызыўнік, -ка

дакйнчваць і дакончваць дакастрычніцкі

дап’яна,

месн. -лі дакўка, дав., месн. дакўцы дакўль, прысл. д&ктыль, -ля,

прысл.

даравальны; Даравальная даражыць, -жў; -жыцё даражэнькі

дакумёнт, -та

дарвінізм, -му

дакументаваць, -тўю далан-л&ма

дарож на-буд аў нІчы

далакоп, -па, даламаны

дарэвалюцыйны

месн. -копе

дарэформенны дарэчы

даламацца, даломіцца даламаць,

даламлю,

даломіш;

дарэшты дасвёдчанасць

незак. даломліваць; даламаў;

дасканала

заг. даламі

даскрэбці;

даламіт, -ту

даскрабём,

далёй

бяцё даслаць, -шлю; -шляцё

далей-болей

даслёдаванне

далёка-далёка

даслёдаваць, -дую

далёкаўсходні далікатнасць

даслёднік, -ка

далікатэс, -су

даслоўна,

даскра-

даслёдчык, -ка

тв. -нню, ж.

далонь,

гра-

мата

прысл.

да смёрці

дальнабойны

даспадббы,

дальтанізм, -му

дастатак, -тку

далягляд, -ду

дасўха,

дамарослы

дасціпны

дамаскі (дамаская сталь)

дасыта,

даматкіны

дасюль,

дамініён, -на

дасягнённе

дамкрат, -та

дасягнўць, дасягнў, дасягнёш

дамчаць

датўль

даныя; статыстычныя даныя

датэрмінова

данізу;

але: з вёрху да нізу

даносчык, -ка дантыст, -ста,

прысл.

прысл. прысл. прысл.

даўгавёчнасць даўгагрывы

месн. -сце

даўгалёцце

да пабачэння

даўганогі

да пары

даўганосік, -ка

дапасаваны

даўганосы

да паўночы

даўгата

да паўсмёрці дапільнаваны

(геагр.) -ты; мн. даў-

готы, даўгот даўгачасны

дзве

даўгашыі, -шыяя, -шыяе

двухактовы

даўгашэрсны

двухбаковы

даўгунёц, -нцў, даўжыня, -нІ

месн. -нцы

двухбортны двухвалёнтны

даўндмінўлы

двухвёрсны

даўным-даўно

двухгаловы

да ўпаду

двухгоддзе двухдольны

прысл.; але: да хаты, наз. з прыназ.

дахаты,

двухзначны

і двухколерны

даць, дам, дасі, дасць; дадзім,

двухкаляровы

дасцё, дадўць дацэнт, -нта, месн. -нце

двухкіламетрбвы двухлітровы

дацэнцкі

двухметровы

дацямна

двухмІліметровы

дачасна

двухнбгі

да часу дачка,

двухпавярховы

дав., месн. дачцэ; мн.

дочкі, дачок, дочкам, дочкамі, дочках

двухпўтны двухсерыйньі двухскладовы

даччын, -на, -но

двухсбтгадовы

дачырвана дачыста

двухсдтгоддзе двухсдтграмовы

дашчыпаць, дашчыплю, дашчып-

двухстволка,

леш, -пле дашчэнту

двухсэнсавасць

два, двух, двума дваістасць дваіць,

дав., месн. -лцы;

р. мн. -лак

дваю,

двухфюзеляжны двухчлён, -на, двоіш,

двоіць;

двоім, двоіце, двояць

месн. -не

двух'ярусны джаз-аркёстр,

дж аз-аркёстра

дванняты, двайнят

дж аз-квартэт,

дж аз-квартэта

дванаццаціпёрсны

джёла,

дванаццаць,

тв. -ццаццю

р. мн. -лаў

джгаць

дваццацігоддзе

джоўль, -ля,

дваццаць, тв. дваццаццю дваяборства

джўнглі, -ляў, джут, джўту дж ы гіт, -гіта

дваякавыпуклы дваякаўвагнўты

джын, -на,

двое, дваіх, дваімі

джыу-джыцу,

двбеўладдзе двор, у двары, на двары;

двукроп’е

(гарэлка) -ну нескл., н.

джэм, -му

але:

на дварэ (не ў памяшканні) двукоссе

месн. -лі адз. няма

джэмпер, -ра

месн. -не дав. дзвюм, дзвюма, месн. аб дзвюх

джэнтльмён, -на, дзве,

дзвюх,

тв.

дзвёрцы

дэвёрцы, -рцаў

дзеяздольнасць, -сці

дзвёры, дзвярэй,

тв. -рамі і -рмі,

дзёянне дзеяслоў, -слова

дав. двумстам,

дзёяч, -ча,

адз. няма дзвёсце, двухсот,

тв. двумастамі дзевяноста, нязм. дзевяностагоддзе

месн. -чу; мн. дзёя-

чы, -чаў дзёран, -рну (90-годдзе),

-ддзя

дзёрзка дзівасіл, -лу

дзевянбстапяцігадовы

(95-гадо-

вы) дзевятнаццаць, дзсвяты

дзівіцца, дзіўлюся, дзівішся, дзівіцца дзікабраз

тв. -ццаццю

дзікарослы

дзевяцісоты

родн., дав., месн. тв. дзіцем і дзіцём

дзіця / дзіцё,

дзёвяць, тв. -ццю дзевяцера, дзевяцярых дзед-мароз, дзёда-мароза,(*у

дзіцяці, дзіцятка

каз-

ках) Дзед Мароз дзеепрымётнік, -ка

дзіцячы дзічка,

дав., месн. -чцы; р. мн.

дзеепрыслоўе

-чак дзын-дзын-дзын

дзёканне

дзындра

дзе-колечы, дзе-нёбудзь

абл.

дзе-нідзё

дзьмухавёц,

-хаўца

дзьмўхаць дзьмуць

дав. дню, месн. аб дні; па дню; р. мн. дзён; Дзень

дзень, дня,

Перамогі; Дзень вёдаў

дзюна Д ЗЯВО Ц КІ

дзявочы

месн. -нцы тв. -кам; мн.

дзень пры дні

дзядзінец, -нца,

дзень у дзёнь дзернарэз, -за

дзядзька,

дзёсьцІ

дзядоўнік, -ку

дзесятак, -тка

дзяжа;

дзесятнік, -ка

дзяк, дзяка

дзесяты

дэякаваць (дзякую вам)

-кі,

дзядзькі

мн. дзёжы, дзёжаў

дзесяцера, дзесяцярых

дзякуй; шчыры дзякуй

дзесяцігоддзе дзесяцікіламетровы

дзякуючы (камў-чамў) дзяльба

дав., месн. дзялягу месн. -нцы; р. мн. -нак

дзесяціметровы

дзяляга,

дзесяціміліметровы

дзялянка,

дзесяціна

дзяляцкі

дзёсяць,

тв. -ццю

дзесяцярычны

дзяржкантроль, -лю дзяржкрэдыт, -ту

дзёці, дзяцёй, дзёцям, дзёцьмі

дзяржплан;

дзець, дзёну, дзёнеш, дзёне

дзяржстрйх, -ху,

Дзяржплан

месн. -ху

СССР

дрыгавічы

дзяржыдрэва

дбўгатэрміновы

дзярнбва-падзолісты

дбўгачаканы

дзясна;

мн. дзёсны, дзёснаў

дзяўбці,

-бў,

-бёш,

-бё;

дошка, -бём,

драбналёссе

дзеўбяцё

р. мн. -чын

дзяўчына,

р. мн. дошак адз. -біна

драбіны, -бін,

дзяцел, дзятла

драбналісты драбнатвары

дноачышчальны

дражджаванне

днопаглыбнік дняваць, днюю

драматызм, -му драмаць, драмлю, дрэмлеш

доблесны

дранцвёць

добраахвотны

драп-велюр, драпу-велюру

добразычлівы

драсён, -снў

добрасумлённы

дратва,

добрасусёдскі

дратвенны

дав., месн. дратве

добраўпарадкаванасць

драўнянавалакністы

догляд, -ду дождж, дажджў

драўнянастрўжкавы драўняна-хмызняковы

доказ, -зу

драць,

дзярў,

дзярэш,

тв. -сцю доктар, -ра; мн. дактары долар, -ра, месн. -ры

дробнабуржуазны

долата

дрббназярністы

доказнасць,

дом, дома, дому

(месцажыхарства)

дзярэ;

дзяром, дзерацё, дзярўць дроб, -бу;

мн. -бы

дрббнакаліберка дрббнамаянтковы

домакіраўніцтва

дрббнатаварны

домаўладальнік, -ка

дрббнаўласніцкі

домаўласнік, -ка

дробязнасць,

доменны доменшчык, -ка

ДрббяЗЬ, 70. -ззю

донжуан, -на

дровы, дроў, дрывам, дрывамі,

донкіхот, -хота,

тв. -сцю

дрбванарыхтоўкі

месн. -хоце

адз. няма

донкіхоцтва

дрбгкі

донна

дрожджы, дражджэй, дрбсель, -ля, месн. -лі

допіс, -су,

месн. -се

допуск, -ку

прысл. досвіткам, прысл. досвета,

доследна-паказальны досыць-такі доўгабароды

адз. няма

другагбднік, -ка другаразовы друк, дрўку друкаваны дрывавоз, -за,

месн. -зе мгсн. -ле

доўгавалосы

дрывакбд, -ла, дрывасёк, -ка

доўгатрывалы

дрыгавічы, -чоў

дрыгацённе

дыверсійна-тэрарыстычны

дрыгвяністы

дывёрсія,

дрыж&ць; -жым, -жыцё

дывертысмёнт, -та

дрызіна

дывідэнд, -нду,

дрымота

дывідэндны

дрымўчы

дывізіён, -на

дрэваапрацовачны

дывізія,

дрэваапрацоўчы

дыдактызм, -му

дрэванасаджэнне

дыдактычны

дрэваладобны

дыёз, -за

дрэвастой, -тою

дыёта

дрэдноут, -та

дыетхарчав&нне дыетьічны

дрэйф, дрэйфу дрэйфаваць, дрэйфўю дрэнаж, -жў,

месн. -жьі

тв. -сіяй; р. мн. -сій

тв. -зіяй

дыз&йн, -ну дызайнер, -ра, аб дызайнеру

дрэнажаванне

дызель, -ля

дрэнна

дызель-матбр,

дрэсіраваны дрэсіроўшчык, -ка дуалізм, -му дуб, дўба,

(зборн., матэрыял)

месн. -ндзе

дызель-матора,

месн. дызель-маторы дызель-поезд, дызель-поезда дызель-электраход, дызель-электрахода

дўбу дубальтовьі

дызентэрыйны

дубліраванне дубляж, -жў,

дыктав&ць, -тўю

дызентэрыя,

месн. -жы

дыктарскі

дубняк, -кў

дыктант, -та,

дўгападббны дудзённе

дыктатўра,

дўдка, дав., дўдак дум-дўм

месн. -дцы; р. мн.

тв. -рыяй

месн. -нце р. мн. -тўр

дыктоўка, дыктоўцы дыкцыя дылёма

(куля), нескл.

дылетант, -та,

месн. -нце

дылетанцкі

ДУР. ДЎРУ дурнап’ян, -ну дўрра (расліна) дуст, дўсту

дымёць, 3 дымяць

Дух, дўху, у духў духмёнь, -ні, ж.

ДЫ М ІЦЬ, дымлю, дыміш, дыміць дыназаўр, -ра, месн. -ры

месн. -се адз. дыміць; 3 мн.

дыліжанс, -са,

духбўнасць, -ці

дын&ма,

душагрэйка

дынама-машына, дынама-машыны

душа ў д у ш ў дуэль, тв. -ллю, дуэт, -та дыверсант, -та

ж.

нескл., н.

дынаміэм, -му дынаміт, -ту дынамічны

дэзарыент&цыя

-ра.месн. -ры р. мн. -тый дынга, нязм., м. дыпкур’ёр, -ра, месн. -ру

тв. -зіяй

дынамометр,

дыфўзія,

дын&стыя,

дыхнўць; -нём, -няцё

дыпламант, -та

дышаль, -шля, дыяганаль

месн. -шлі

(метр

дыпламатычны

дыягназ, -зу

месн. -блі дырыжор, -ра, месн. -ру

дыяграма, р.

дырыжыраваць, -рую

дыякрытычны (знак)

дырыжабль, -бля,

дырэктар, -ра,

дыяганалю;

але: мат. дыўжыня дыяганалі)

месн. -ру; мн. ды-

рэктары

мн. -грам

дыядэма дыялёкт, -ту дыялекталогія

мн. -тыў дысананс, -су, месн. -се дысертацыя, тв. -цыяй

дырэктыва, р.

дыялектызм, -ма дыялёктыка

дысімілятыўны

дыялёктыка-матэрыялістычны дыялектычны

дысіміляцыя

дыялог, -лдга,

дыскаванне дыскант, -та

дыямёнт, -та

дыскатэка,

дыяметр, -ра,

месн. -тэцы

дыскваліфікаваць, -кўю дыскрымінаваць, -нўю дыскрэдытацыя,

тв. -цыяй

месн. -лдгу месн. -ры

дыяметральна процілёглы дыяпазітыў, -тыва дыяпазон, -ну дыяптрыя

дыскусійны

дыярама, р.

дыскуціраваць, -рую

дыятэрмІчны

мн. -рам

дыслацыраваць, -рую

дыяфрагма

тв. -цыяй дыспансёр, -ра, месн. -ры дыспётчар, -ра, месн. -ру дыспрапорцыя, тв. -цыяй

дэбаркадэр, -ра, месн. -ры дэбатаваць, -тўю

дыспут, -ту

дэбіт, -ту

дыспазіцыя,

дыспутаваць, -тўю дыстанцыя,

тв. -цыяй; р. мн.

-цый дыстрафія,

дэбаты, -таў дэбет, -ту дэбітор, -ра,

месн. -ру

дэбош, -шу дэбют, -ту

тв. -фіяй

дыстыляванне дысцыплІна, р.

мн. -лін

дэбютаваць, -тўю дэвіз, -за

дыферэнцыяцыя

тв. -цыяй тв. -цыяй дэградацыя, тв. -цыяй дэгустйтар, -ра, месн. -ру

дыфірамб, -мба

дэдуктыўны

дыфасгён, -ну

дэгенерацыя,

дыферэнцыял, -ла

дыфтонг, -нга, дыфтэрыйны дыфтэрыт, -ту

дэгазацыя,

месн. -нгу

дэзарганізаваны дэзарганізатар дэзарыентацыя

дэзерцір

дэзерцір, -ра,

месн. -ру тв. -цьіяй дэзінфёкцыя, тв. -цыяй

дэмпінг, -гу,

дэзінфармацыя,

дэнансаваць, -сўю дэнатурат, -ту

дэізм, -му

дэндзі,

дэкаданс, -су,

месн. -се

дэкадэнцтва

месн. -гу

нязм., м.

дэндрарый, -рыя,

дэкалітр, -ра дэкальтаваны

дэпёша,

дэкальтэ, нязм. дэкаратыўна-прыкладны

дэпо,

дэкаратыўны

дэпрэсія,

тв. -сіяй

дэпутат,

-та,

(дэкаратыўныя

расліны)

р. мн. дэпёш нязм., н.

дэпрэсіўны аб

(звязаны з афармленнем сцэны) дэкарацыя, р. мн. -цый

дэсант, -ту

дэкарыраваць, -рырую

дэсёрт, -ту

месн. -ры дэкваліфікацыя, тв. -цыяй дэкламацыя, тв. -цыяй

дэспатызм, -му

дэклараваць, -рўю

дэ-факта

дэкласаваны

дэфармавацца

дэкорум, -му

дэфёкт, -ту

дэкрэт, -та

дэфіс, -са,

дэлегаваць, дэлегўю

дэфіцыт, -ту

дэлегат, -та, месн. -гаце дэльта-прамяні

дэцылітр, -ра,

дэкарацыйны

дэкаэдр, -ра,

дэталёвы дэтанацыя,

тв. -цыяй

мссн. -се

дэцыграм, -ма

дэмакратызацыя

дээскалацыя

тв. -тыяй

месн. -ры месн. -ры

дэцыметровы дэцэнтралізаваны дэ-юрэ,

нязм.

д'ябал, д’ябла. аб д'ябле

дэманічны дэманстрацыя, дэмантаж, -жў,

тв. -цыяй месн. -жы

дэманціраваць, -цірую дэмаркацыйны дэмарш, -шу, месн. -шы

Е евангелле, егіпецкі

месн. -ллі

егіптолаг, -гаг

дэмас, -су

егіпцянін, -на

дэмаскіраваць, дэмаскірўю

егіпцянка,

дэмілітарызаваны

ёднасць

дэмісезонны

ёзджаны

дэміўрг, -га,

месн. -гу

але: па

дэрмацін, -ну

дэцымётр, -ра,

дэмакратызм, -му

-це;

дэпутату ад ...

мссн. -віі дэмабілізацыя, тв. -цыяй дэмагогія, тв. -гіяй дэлювій, -вію,

дэмакратыя,

месн. -рыі

дэнцін, -ну дэпартамент, -та

месн. -гу

дав. -нцы

ёздзіць, ёзджу, ёздзіш

жорны

93 жаласліва жалёзабетон, -ну

езуіт, -та езуітызм,-му ёлка,

дав., месн. ёлцы

ерэтык, -ка есаўл, -ла есентукі, -коў,

заг. еш, ёшце

еўрапёец, -пёйца еўрапеізацыя, еўрапёйскі

-кў,

-ка

жангліраванне

адз. няма (вада)

ёсці, ем, ясі, есць; ядзім, ясцё, ядўць;

месн. жалі (лапата) жамчўжына, р. лн. -жын жаль, жалю, жалязняк,

ёльнік, -ку

тв. -цыяй

р. мн. -баў

жаніцьба,

жаноцкасць жанр, -ру жанчына-ўрач, жараб'ёўка,

жанчыны-ўрача

дав., месн. -ёўцы;

р. мн. -вак

ёхаць, ёду, ёдзеш, ёдзе; ёдзем, ёдзеце, ёдуць

жарабя і жарабс, -бяці, тв. -бём жарало, -ла; мн. жэрлы, жэрлаў жаргон, -ну

Ё ег,

родн. ёга, месн. ёгу (вучэнне)

жардняк, -кў, жар-птўшка.

зборн. дав., месн. жар-

птўшцы

ёга, -гі

жарства

ёд, ёду, аб ёдзе ёдаформ, -му

жарсцвяны

ёдэісты

жартаўліва

ёдны

жаўтавата-чырвоны

ёлачны

жаўтагрўды

(навагодняя) ёлкасць, тв. -сцю

жаўтароты

ёлкі (ёлкае масла)

жаўтацвёт, -ту

ёлка

ёмістасць,

тв. *сцю

жарт, -ту

жаўтатвары жаўток, -тка

дав., месн. -тўсе

ёмісты

жаўтўха,

ёт, ёта

жаўцізна

ётаваны

жах, -ху

ётавы ётацыя,

жвір, жвіру, аб жвіры жнівень, жніўня жнівеньскі

тв. -цьіяй

жніво Ж ж, жа,

часціцы (пішуцца асобна

ад папярэдняга слова) жабо,

нязм., н.

жаваранак, -нка

мн. жэзлы жакёй, -кёя, месн. -кёю жазло, -ла;

жакёй-клўб, -ба

жняя,

тв. жняёй (-ею); р. мн.

жней жняярка,

дав., месн. -рцы; р. мн.

-рак жолабападобны жолуд; мн. жалуды жорны,

няма

жорнаў

і жарон, адз.

жорсткасць

жйрсткасць жоўкнуць

жэрабя (кінуць жэрабя) жэрдзе, зборн.

жоўтавалйсы

жэстыкуляв&ць, -люю

жйўта-зялёны

жэтбн, -на, месн. -не; аднамў жэтйну

жйўцевыдзялённе

але\ па

тв. жоўцю

жоўць,

жрэц, жраца, аб жрацў жўдасны жук-плывунёц,

жука-плывунца

журавёль, жураўля, аб жураўлі журавіны, журавін;

адз. жура-

заазёрны заакіявскі

віна журналісцкі журьі,

прысл.; але: за аднй, ліч. з прыназ.

зааднй,

заалйгія

нязм., н.

заамінімум, -муму

жывакйст, -ту жывапіс, -су,

заапарк, -ка

месн. -се

заарйць; зааром, заарацё

жывёлавйд, -да

заасад, -да заатэхнік, -ка

жывёлагадйўля жывёлалячэбніца жывёлапрамыслйвы

заахвйчвальны забалаціравапь, -рую

жывіць, жыўлю, жывіш

забалйчванне

ж ыж ка

забальзаміраваць

жыллёва-будаўнічы

забаранаваны

жыллёва-бытавы

забарыкадаваны

жыллёва-камунальны

забёльваць

жым, -му

забеспячэнне

жытні, -няя, -няе

за бёсцань

жытнішча

забінтаваны заблакіравйць, -рую

жыццё-быццё, жыцця-быцця жыццёвасць, -сці

і -рўю месн. -боі забойца, -цы, дав., месн. -цу, тв. -цам; (у ж. р.) дав., месн. -цы, тв. -цай (-цаю)

жыццядзёйнасць

забразгаць

жыццяпіс, -су

забракаваны

жыў-быў,

жыла-была,

жылй-

было

забйй, -бою,

жыццесцвярджальны

жыццярадасна

забраніраваны

жыць; жывём, жывяцё

забраніраваны

жыць-пажываць жэлацін, -ну жэлё, нязм., жэмчуг, -гу, жэньшэнь,

(замацаваны) (пакрыты бра-

нёю) забрытаць (каня)

н. месн. -гу -ня, (лякарства

зборн.) -ню

забяспёчыць,

незак.

ваць

зйвадзь,

тв. -ддзю

заваёўнік, -ка

забяспёч-

загасдіцца

95 завалакаць < завалакваць завалачьі, -лакў, -лачэш, -лач§; -лачом, -лачацё заварацень, -ратня,

завўчваць завушніцы, -ніц

месн. -ратні

заварот, -ту

завысіць, завышу зёвязка,

дав., месн. -рўсе

заварўха,

завўсеніца

дав., месн. -зцы

заваяваны

завязка, літ. завязь, тв. -ззю

завёдама

завялікі

завёзці, -вязў; -вязём, -везяцё

завяльваць

завербаваны

завярбоўваць,

завёршваць (стог завяршыць

і пад.); зак.

ваць завярстаны

завёсці, -вядў; -вядзем, -ведзяцё

завяршйць

зак. завёсіць

завёшваць, завёшчаны

зак. завярстаць

завідна

(справу)

завяшчАльнік, -ка завяшчаць загавор, -ру, месн. -ры загад, -ду, (дакумент) -да

завідўшчы завінавачанасць

дав., месн. -рўсе

загадваць, -ваю загадзя

месн. -дцы (наго), -ка

завіток, -тка

загадка,

завіханне

загадчык

завішчаць

загаіць, -гаю, -гоіш загаловак, -лоўка

завоблачны завод, -да,

заверба-

завяшчанне

завёрстваць,

завірўха,

зак.

(у механізме) -ду

загалоўны

завод-аўтамат, завода-аўтамата

заганнасць

заводакіраўніцтва заводскі

заганяны загар, -ру,

заводчык, -ка

загараджальны (агонь)

завоз, -зу

загарадзь,

завойкаць

загарадка,

заволжскі заворваць

месн. -ры тв. -ддзю дав., месн.

-дцы;

р. мн. -дак загарадны загарваць

і загараць

завостраны завохкаць

загароджваць

завочна

загартаванасць

завочнік, -ка

загартаваны

за вочы

загартоўванне

завошта

загарэць; -рым, -рыцё

завуаліраваны

загасіць, загашў, загасіш; загасяць

месн. -ллі завўжваць, зак. завўзіць завуголле,

завўлак, -лка

загасціцца, загашчўся, загосцішся;

2 мн. загосціцеся

загаціць

загаціць, загачў, загаціш; загачваць загваздка,

незак.

дав., месн. -дцы

загрызены загрызцІ загрыміраваны

загібшчык, -ка

загрдбці; заграбём, заграбяцё

загінасты

загубіць, загублю; загўбяць

загіпнатызаваны

загўльваць

загіпсавАць, -сўю загладжаны

загумённе загусці, загудў; загудзём, загу-

загладжваць заглёдзецца

дзяцё, загудўць; загўў, загула

і заглядзёцца

загўшчаны

заглўхлы

загыркаць

заглўхнуць

задавальнённе

і заглўшваць заглытваць, зак. заглытаць загляданне і заглядванне заглядаць і заглядваць

задавальняць, зак. задавацца; -яцёся

заглядзённе заглянўць, -нў, -нёш, -нё

задажджыцца

загнёт, -ту

задатак, -тку

загнісці

задаткі, -ткаў

заглушАць

загойвацца загон, -ну,

задаволены зададзены (урок) задарам

і задарма

задаць, задам, задасі, задасць;

(палоска зямлі) -на

задгдзім, задасцё

загоншчык, -ка загор’е, месн., -р’і

задзеравянёлы

загортваць

задзёўбваць

задворкі, -ркаў,

заграбанне

задзімаць,

заграбўшчы

задзірысты

загразаць,

зак. загразнуць

заграніца

адз. няма

зак. задзьмўць

задзьмўхаць,

незак.

задзьмўх-

ваць

за граніцай за граніцу загрувасціць,

задзяўбаны задзяўбаць -вашчу,

-васціш;

незак. загрувашчваць

і задзяўбці

заднепаднябённы заднеязычны

загрудкі

задобрываць

загружаць, -жаю

задобрыць;

загрузаць

задок, -дка задорага

загрузіць, -гружў, -грўзіш загрўзка,

задаволіць

месн. -зцы

3 мн. задобраць

задораны

загрўзнуць

задоўга

эагрўзчык, -ка загрунтаваны

задўмваць

эагрывак, -рыўка

задумённасць

загрызаць

задымёць, задымёла

задрапіраваны

закапрызіць

97 задыміць,

-млю,

-міш,

-міць;

тв. -сцю

занздрасць, зайздросны

-мІм, -міцё задыяк, -ка

зайздросціць,

задыякальны

заг. зайздросцьце займальнасць, тв. -сцю

тв. -ддзю

заедзь,

-рошчу,

-росціш;

заёзд, -ду заёзджаны

займацца

заёзджы

займённы

заёздзіць, -джу, -дзіш

зайсці, зайдў, зойдзеш; зойдуць

заёзны (двор)

зайчаня

заёсці, заём, заясі; заядўць

закабалены

займённік, -ка

зажынкі, -нак,

адз. няма

зазваць; зазавём, зазавяцё

прысл.; алс: за звычай, наз. з прыназ.

і зайчанё, -няці

закабаліць закабалённе

(стан) (дзеянне)

зазвычай,

закабальванне закаваны

зазёмлены

закавўлак, -лка

заззяць

закавырысты заказ, -зу,

зазімак, -мку

дав., месн. -ку, тв. -кам; (у ж. р.) д а в м е с н . -цы, тв. -кай (-каю); р. мн. -наек

зазнайка, -кі,

зазнаны

заказчык, -ка закаласаваць

зазубень, -бня,

месн. -бні

зазявацца зазямлю,

зазёмліш;

3 мн. зазёмляць

закалупіць, -луплю, -лўпіш; 3 -лўпяць закалыхаць, -лышў, -лышаш закампаставаць, -тўю

заігрыванне

закампасціраваць

заігрываць

рую заканадаўства

д а в м е с н . -ку, тв. (у ж. р.) д а в м е с н . -цы, тв. -кай (-каю); р. мн. заік заіканне, месн. -нні

заіка,

не -

зак. заказваць закайвацца

зазор, -ру

зазямліць,

месн. -зе

заказаць, закажў, закажаш;

-кі,

-кам;

мн.

(с.-г.)

(білёт),

-ці-

заканадаўчьі заканазнаўства заканазнаўчы

заікацца

заканамёрнасць

заіклівы

заканамёрны

заікнўцца

закансерваваны

заінелы

закансерваваць

заінець, заінею

заканспектаваць, -тўю, -тўеш заканчэнне

заінтрыгаваны заінтрыгаваць, гоўваць заіскрыцца зайграць 4—2586

незак. заінтры-

закапаны закапваць

(ад капаць)

закапрызіць, -рьіжу, -рызіш, -рызіць

закаркаваны

(дэкрэт) -на

эакон, -ну,

закаркаваць, ваць

незак.

закаркоў-

закарчанёлы

законапалажэнне законапарушальнік, -ка законапраёкт, -та

закасаваны

законнасць

эакасав&ць, -сўю, -сўеш

закончыць, -чу, -чыш

закасаць, -саю, -саеш, незак. закасваць

-сае;

закопваць закоўзаны

зак. эакаціць

закаснёласць

закочваць,

закаснёлы

закранўты

закасцянёласць закаціць, незак. закочваць

закрой, -рою,

закачаць,

незак. закічваць

закругліць, незак. закрылак, -лка

закашляцца закаяцца заквахтаць, заквашваць

месн. -роі

закройваць

3 адз. заквохча

закрыццё, месн. -цці закрыць (закрыць сход) закрэпка,

закід, -ду

закругляць

дав., месн. -пцы, р. мн.

-пак

закіданы

закрэсліванне

закідванне

закўпліванне

зак. закідаць закілзаць, незак. закілзваць закіпанне і закіпванне закіпёць, незак. закіпаць і эа-

закупляць ( закўпліваць

закідваць,

кіпваць

закўсачная-аўтамат, закўсачнайаўтамата закўсваць закўтак, -тка

закіпяціць, -пячў, -пяціш; -пяцяць

3 мн.

зала,

р. мн. залаў

залазаванне

зік іс, -су

заламаны

закітаваны

заламацца, заломіцца

заклад, -ду закладваць

і заломаны

заламаць, заламлю, заломіш;

і закладаць

закладзены

зак. заломліваць; заг. заламі

заклапочваць

залатавёрхі

заклёены

залатагўзка

заклёйваць,

зак. заклёіць

заклеймаваны заклёпваць,

зак. закляпаць

заклёпшчык, -ка

залатакўдры залатаносны залатарўнны залататканы

заклік, -ку

залатнік, -ка

заклікаць, -лічу

залатўха, дав., месн. -тўсе залаціста-аранжавы

закліноўваць закляпаны заколаты

залаціста-жоўты залёжаць, -жу, -жыш

не-

заламаў;

западозрываць залежы, *жаў

замоўчванне

залёпліваць

замошчванне

залётась

замуж замужам

залёташні

месн. -жжы

залёчванне залёт, -лёту

замўжжа,

залізаць, -ліжў, -лІжаш

замураваны

залік, -ку

замчаць

залітаваць, -тўю

замчышча,

залІў, -ліва

замша,

заліхвацкі

замшэлы

залічваць

замўляць

і залічаць

месн. -шчы месн. -шы

замшэць

залішне

замыльваць

залом, -му

за мяжбй

заломліваць

за мяжў

залп, залпа

замяніцель, -ля,

заляганне залямантаваць, -тўю

замярзанне замяўкаць

замак, замка замалада

замяшанне замяшчальны

замалёўваць

замяшчённе

замаляваны

занава

замаразкі, -каў

занадта

замардаваны

занасіць,

замарожванне

занатоўваць

замарўджваць

зандзіраванне

замарынаваны

занепадаць

зак. эамоўкнуць замах, -ху, месн. -ху

занепакоены

замацав&ны

занумараваны

замглены

заняволенне

замаўкаць,

незак. заношваць

занос, -су

занядбаны

замгліць замёр, -ру,

месн. -ры

замёрзнуць, замёрз, замёрзла замёрці, замрў; замёр, замёрла замёс, -су,

месн. -се

занядўжаць, -жаю заняпад, -ду заняпасці занятак, -тку; эаняткі, -ткаў занятасць

замёст замёсці; замяцём, замецяцё замець,

тв. -лем

тв. -ццю

месн. -гу тв. -ддзю

заолаг, -га, залаведзь,

замёрзлы

запавёт, -ту

замжэць

залаволены

замнога

заладозраны

заморак, -рка

западозрываць

за пазухай

100

за пазухай

запраектаваць, -тўю

(тое, што запазы -

эапазычанне

нана)

запраўшчык, -ка запрос, -су

запазычаць, -чаю -ваю

і запазычваць,

запрошваць

і запрашаць

запазычванне

запрўджванне запрыгоньванне

запал, -лу,

запрэгчы,

(дзеянне) (прыстасаванне) -ла

запалённе

-рагў,

запалкі, -лак

-ра-

дав., месн. -жцы незак. запўжваць

запалохванне

запрэжка, запужаць,

запалымнёць

запуск, -ску

запальніца

запусцённе

эапальчывасць

запырскваць

запалярны

запэўненне

запанібрата, запар,

-ражэш;

жом, -ражацё

прысл.

запарванне

запэўніць, запёцкаць

незак. запэўніваць

запарўшваць,

дав., месн. -лу, тв. -лам; (у ж. р.) дав., месн. -ле, тв. -лай (*лаю) запякёнка, дав., месн., -нцы

запАс, -су

запярэсціць

запаслівасць

запясце,

запасны запатылак, -лка

запячатваць, зак. запячатаць заработак, -тку

за паўцаны

зараджанне (стрэльбы)

запашнік, -ка

зараджаць

запеленгаваць, -гўю

зараджэнне (жыцця)

запёрці; запром, запрацё

зарадзіць,

запявала, -лы,

запарнік, -ка

-жца, месн. -жцу зак. эапарушыць

запарожац,

запёў, -пёву запёчча, з&пінка,

месн. -ччы дав., месн. -нцы

месн. -сці

3 адз. зарадзіць; {аб збажыне) зародзіць зарадка, дав., месн. -дцы; р. мн.

запіс, -су

-дак заражальнасць

запламбаваць, -бўю

заражэнне

заплёснець, -нею

зараз зараз

заплыў, -лыву,

месн. -лыве

заразіць, заражў, заразіш

запляміць заплямлены

заракацца заранак, -нку

заплятаць запозна запор, -ру,

зарапад, -ду

месн. -ры

за поўнач • запраграміраваць, -рую, -руеш, -руе

зАраснік, -ку зарачыся, заракўся, зарачэшся; зарачомся, зарачацёся з’араць (мяжў)

заўдавець

101 засмагнуць

зардзёцца заржавёць

засмажваць

заржаць

засмёчанасць

заробак, -бку зародак, *дка

засмўчанасць

зарок, -ку

засмяяць; засмяём, засмеяцё

дав., месн. -плаце зарўбка, дав., месн. -бцы

заснавальнік, -ка

зарумяніцца

засбл, -лу заспакоенасць

засмучэнне

зарплата,

зарунёць зарўчыны, -чын,

адз. няма

зарыва зарэкамендаваць, -дўю зарэчча,

месн. -ччы

заснаванне

застой, -тою,

месн. -тоі

застрахаваны застрёшванне застрўгваць

засаджваць

застрэшак, -шка

засакрэціць, -рэчу

застрэшша,

засаўка,

дав., месн. -цы; р. мн.

-вак засваяльнасць

мссн. -шшы

застэнаграфаваны засупоньваць,

зак. засупоніць р. мн. -сух

засвёдчаны

засуха, месн. -сусе; засухаўстонлівы

засвойваць

засцежка,

засёк, -ка

-жак засцежка-маланка, засцежкі-ма-

засёленасць засень,

тв. -нню

засёў, -сёву

дав., месн. -жцы; р. мн.

ланкі засціць, зашчу, засціш, засціць

засівераць, -раю

дав., месн. -розе; р. мн. -рог засядацель, тв. -лем, месн. -лю

засіласаваны

затаварванне

засілле, месн. -ллі заскакваць

затаптаны

заскародзіць, -джу заскарўзлы

-вак затвор, -ра,

заскварваць

затое,

засёчка,

дав., месн. -чцы; р. мн.

•чак

заскок, -ку засланка,

дав., месн. -нцы; р. мн.

засцярога,

затаўка,

дав., месн. -ўцы; р. мн.

месн. -ры злучн.; але: за тое, займ. з прыназ.

затбйваць

•нак заслаць, засцялю, засцёлеш, за-

затдр, -ру,

сцёле заслаць, зашлю

затхласць

заслізгацёць, -гачў, -гочаш

затым,

заслўга, заслўг

дав., месн. -лўзе; р. мн.

месн. -ры

затрымцёць затхлы

прысл.; але: займ. з прынаэ.

заўдавёць

за

тым,

заўжды

102

заўжды

зачыніць, зачыню, зачыніш, зачыніць

заўком, -ма заўсёдашні

і заўсёдны

зачыншчык, -ка

заўтрашні

зачытванне

заўчасна

зачэпка, дав., зачэпліванне

заўчбра

месн. -пцы

захаванасць

зачэлшчык, -ка

захад, -ду; народы Захаду

зачэрпваць,

захапляльнасць

зачэсванне

захвальванне

зашклёны

захворванне захбд, -ду

зашморгваць

заходнебеларўскі

зашрубоўваць

заходнегерманскі

заштэмпеляваць, -люю

заходнееўрапёйскі

зашчаміць, зашчамлю, зашчэміш

заходнесібірскі

зашчапка,

зашпільваць

заходнеславянскі

дав., р. мн. -пак

месн.

-пцы;

зашчымёць

заходнярўскі

зашчэмліваць

захоп, -пу захріснуць,

зак. зачарпнўць

незак. захрас&ць

зацвісці

зашыйны

зацвітанне

эашыфраваны заязджаць

зацвярджэнне

заяц, зайца, аб зайцы;

зацвярдзённе з&цемна зацепла

заячы

і заёчы

збавённе

зацерушыць, зацерушў, зацярў-

збавіцель, -ля,

шыш зацікаўленасць

збажына збалансаваць, -сўю

зацішак, -шку

збан, збана

месн. -шшы зацкаваць, незак. зацкоўваць

збіральніцтва

зацішша,

мн. зай-

цы, зайцоў

месн. -лю

збег, збёгу

зацэментаваць, -тўю

збіцень, збітню, аб збітні зблІзку

зацюкаць

зблякльі

зацьмённе

зацямнённе

збожжавытворчы

зацярўшваць

збежжазакўпка

зачараваны

збожжаздйча

зачарвівець

збожжапастйўка збожжаўборка

зачарсцвёлы зачарсцвёць

збой, збою, аб збоі

зачын, -ну

збоку,

зачынальнік, -ка

бок.

прысл.; але: з боку на наз. з прыназ.

звышпрагрімны

103 збоку прыпёку

зверанй і зверанё, -нйці

збдльшага

звёрасаўгдс, -са

збор, збдру, аб зборы

звёргнуць

зборачна-аўтаматычны

звёрка,

зборка,

дав., месн. -рцы

звёрху

збдрнік, -ка

звёрху ўніз

збдршчык, -ка збдры, -раў, збдчваць

дав., месн. -рцы; р. мн.

-рак

звёршчык, -ка

адз. няма

зверына звёсткі, -так

збрашураваны збраяндсец, -носца,

месн. -ндсцу

зброд, збрдду, аб збрбдзе

звёсці, звядў, звядзёш; звядзём, зведзяцё

прысл.; але: з вёчара наз. з прыназ.

звёчара,

збрддлівы

тв. збрдяй (-яю) збрысці, незак. збрыддць

звечарэць

збуцвёлы

звёшваць

збыт, збыту, аб збыце

звёяць, звёю, звёеш, звёе

збэсціць, збэшчу

звіліна

збэшчаны

звінёць

збянтэжанасць

звіслы

звадыяцкі

звіты

месн. -шу звалка, дав., месн. -лцы; р. мн.

звіх, звіху, аб звіху

збрдя,

звадыяш, -ша, -лак

да ранку,

звіхнўты звіць, саўю

дав., месн. -дцы; р. мн.

месн. -рў месн. -нцы званіца, р. мн. -ніц

звддка,

зварванне

звон, звана ,(гучанне) звдну

званар, -ра,

званёц, -нцў,

зварка,

дав., месн. -рцы; р. мн.

-дак з вдка на вдка звднкагалдсы

-рак зварот, -ту

звднкасць

звардтак, -тка

звужэнне

зваршчык, -ка

звьічай, -чаю, месн. -чаі звычка, дав., месн. -чцы;

звднку

звар'яцёць, -цёю звёзці, звязў; звязём, звезяцё

звышадчувальны

звеннявы звер, звёра, аб звёры; зверабдй, -бдю,

-чак

мн. звяры

месн. -бді

звышвартасць звышдальнабдйны

зверавдд, -да

звышіндустрыялЬіцыя

зверавддства

звышмагўтны

звёрагаддўля

звышпл&навы

звералдў, -лдва

звышправдднасць

звералдўства

звышпраграмны

р. мн.

звышпрыбытак

104

звышпрыбытак, >тку

згон, згону

звышранні

згоркнуць

звышскорасны

згортванне

звышурочна

згортваць

звышціск, -ку

зграб&ць

звышчалавёк, -ка

зграя,

звышчуллівасць

згрупаваць, -пўю

звышштатны

згрэбці, зграбў; зграбём, згра-

звяга, -гі, д а в м е с н . -зе звяглівасць звязак, -зка

згуртаванасць

звязакасць

згусціць, згушчў, згўсціш, згў-

звязачны

сціць; згўсцім, згўсціце, згўсцяць; незак. згушчаць згушчальнік, -ка

звязванне

дав., месн. -зцы; р. мн.

звязка,

згўстак, -тка

здабытак, -тку

мн. звёны; зборн. звённе

здабытчык, -ка здабыццё

звяргаць звяр’ё, -р’я,

бяцё

здабыванне

-зак звязнасць звяно,

тв. -яй; р. мн. зграй

месн. -р*і

здавальнённе

звяржэнне

здавальняць

звярзці

здавальняюча з давён-даўна

звярстаны звяртаць

здавбленасць здавольваць

звярынец, -нца, месн. -нцы згавор, -ру, месн. -ры

здагадлівасць здалёк

згаворанасць згаворлівасць

здаравяка, -кі, дав., месн. -ку, тв. -кам; р. мн. -каў

згадзіць, згаджў, згодзіш

здароўе, месн. -роўі здарэнне

звярстаць

згалёлы зганіць

здатнасць

зганьбіць, -блю, -біш

здатчык, -ка

згаральнасць

здаўмёцца

з гарачкі

здаўна здаўных-даўна,

і згараць згасаць, зак . згаснуць

згарваць

згіб, згібу зглёдзець, -джу, -дзіш

здацца,

прысл.

здамся,

здасіся,

зда-

сца; здадзімся, здасцёся, здадўцца

зглуміць, -млю, зглўміш

здвойванне

згодна (згодна з пастановай)

здзёйсніць, -сню

згодніцтва

здзек, *ку

з году ў год

здзёкавацца

(не здзёквацца!)

зернясхбвішча

405 здзекліва

зёлле, аб зёллі

р. мн. -лак

здзелка, здзёльна

зеляніна зеляніць, зеляню, зялёніш

здзёльна-лрагрэсіўны

зелянюсенькі зёмец, -мца, месн. -мцу

здзёльна-прэміяльны

зёмлеапісанне

здзёльшчына

зёмлекапалка

здзеравянённе здзеравянёць

эёмлекарыстанне зёмлетрасённе

здзець, здзёну

зёмлеўладанне

здзёўбваць

зёмлеўласнік, -ка

здзівіць, здзіўлю, здзівіш

зёмлеўпарадкаванне

здзірванёлы

зёмлеўпарадчы

незак. здзьмўхваць здзьмуць, незак. здзімаць

зёмлечарпалка,

здзяваць, -ваю, -ваеш, -вае

землязнаўства землякоп, -па

здзёльна-акордны

здзьмўхаць,

здзяйснённе здзяйсняць,

зак. эдзёйсніць

землямёр, -ра,

здзяўбаць / здзяўбці

земляробства

здзяцінець

землярыйка,

з дня на дзёнь

р. мн. -лак

землябітны

месн. -ру

дсв., месн. -рыйцы; р. мн. -рыек

здолець, здолее

эемлясос, -са

здольшчына

земнаводныя

здор, здору

земснарад, -да

р. мн. -віц здраджваць, зак. здрадзіць

зензўбель, -беля, зеніт, -ту

здрадніцтва

зеніт-тэлескоп,

здранцвёласць

зенітка,

здранцвёлы

зенітчык, -ка

здравіца,

зеніт-тэлескопа

р. мн. -так

здратаваць, -тўю

зёрне, зёрня

р. мн. -ніц здўру, прысл.

зёрнеачыстка

здымак, -мка

зёрнебаббвы

здраўніца,

месн. -белі

зёрнеачышчальны зёрневы

з’ёдліва з'езд, з’ёзду,

(форма грамадскай

дзейнасці) з’ёзда

зёрнедрабілка,

р. мн. -лак

зёрнекамбайн, -на

з’ёздаўскі

зёрнепагрўзчык, -ка

з ёздзіць, з'ёзджу, з’ёздзіш

зёрнесаўгас, -са

зеландэец, -ндца

зёрнесушылка,

зеландка,

р. мн. -дак

эеландскі

эёрнеэлеватар

зеленавокі

зерняёд, -да

зёлень,

тв. -нню

р. мн. -лак

зёрнеўлоўнік, -ка

зернясховішча,

р. мн. -шчаў

з’ёсці

106

з’ёсці, з*ем, з'ясі, з’есць; з'ядзім, з’ясцё, з’ядўць

злізваць зліпацца,

месн. -ры зёлкі, зелак, адз. няма зефір, -ру,

зжаваць, зжую; зжуём, зжуяцё зжаць, сажнў; сажнём, сажняцё зжываць

зак. зліпнуцца

злітак, -тка зліў (прыстасаванне) зліва, аб зліве зліць, салью, сальёш, сальё; сальём, сальяцё

з-за

злбдзей, -дзея;

ззаду

злом, злому

ззываць

зломак, -мка

ззянне

мн. зладзёі

злоснік, -ка

зігзаг, -га,

дав., месн. -гу

зігзаг-машына

злосць злдўжывённе злдязыкасць

і зімовы зімовішча, месн. -шчы зімні

злўчнік, -ка

з’імправізаваны

злучдк, -чка

з’імправізаваць, -зўю

злыбеда

з ’Імшыць

злыдзень, -дня,

элабадзённасць

зляжалы

злавёсна

зляпіць, -плю, злёпіш

злазіць, злажу, злазіш зламаны

і зломаны

зляцёць, злячў, зляціш; зляцяць змагар, -ра,

зламацца, зламлюся, зломішся

незак. заг. зламі

месн. -рў

змагчы, змагў, зможаш

зламаць, зламлю, зломіш;

змазачны

зломліваць; зламаў;

змазка,

зламысна

месн. -дню

дав., месн. -зцы; р. мн.

-зак

злапомны

змазчык, -ка

зларадна

змалаціць, -лачў, -лоціш

зласліва

змалёўваць

зласлівец, -ліўца

змалку

месн. -лоўі злачынец, -нца, месн. -нцу злачынства, р. мн. -ваў

змаляваны

зласлоўе,

змаляваць, -люю

злашчасны

зман, зману зманлівы

злаякасны

з маху

злёва

змацоўваць

злёгчы, злягу, зляжаш

змёегалоўнік, -ку

злёпак, -пка злёплены

змёепадобны змей, змёя, аб змёі; р.

злёпліваць

змей-гарыныч, змёя-гарыныча

злёгку

змёнлівасць

злёт, злёту, аб злёце

змённасць

злётаць

змёншыць,

мн. змёяў

незак. змёншваць

зняць

107 знайсці, знайдў, знойдзеш

эмёншчьік, -ка змераць, -раю змёрзнуць, змёрз, змёрзлі змёркнуцца,

знак; Знак якасці змёрзла;

з налёту з наскоку

незак. змяркАцца

знамянальнасць

змест, змёсту, аб змёсце

знарок

змёсці, змятў; змяцём, змецяцё

знатнасць

эмёшваць, -ваю

знаток, -така

змеяборац, -рца змеявік, змеевіка

знахар, -ра,

змеявёд, -да змеяёд, -да змеяня і змеянё, -няці з мінўты на мІнўту

месн. -рў дав., месн. -дцы; р. мн.

знаходка, -дак

знаходлівасць

мн. -нняў

значэнне, р. зневажанне

ЗМОКЛЬІ

зневажаць,

зак. зняважыць

змоладу зморшчыць

знелюбіць,

знелюблю,

змотваць змоўленасць

і змаўч&ць

біш знемагчыся, жашся,

знемагўся,

знямо-

зняможацца;

знямо-

змоўшчык, -ка

гуцца знемажэнне

змрок, змроку

зненавідзець, -джу

змўляны

знерваванасць

змўляць

знёшне

змўсіць, змўшу, змўсіш

энёшнепалітычны знізу знімаць, знімаю

змоўчаць

змўчанасць змылак, -лка змычка,

дав., месн. -чцы

знялю-

энітаваць, -тўю

змяіны

знішчальнік, -ка

змяклы

знішчэнне

змякчальны

энос, зносу

змянённе змяншэнне

зносак, -ска зносіны, зносін,

змярзанне

зноў, зноў-такі

змясціць, змяшчў, змёсціш

знябыцца

змяшаць, -шаю

знявйга,

змяшчальнасць змяшчэнне

-ваг знянацку

змяшэнне

знясіленасць

адз. няма

дав., месн. -вазе; р. мн.

з-над

знясілець, знясілею (аб сабе) знясіліць, знясілю (каго-н.)

знадворку

зняславіць, -лаўлю

знадворны

зняць, знімў

змяя,

тв. -ёй (-ёю); р. мн. змей

зняч§ўку

108

(зубец), зўба; зубы, зубоў; зборн. зўб*е

знячэўку

зуб

зоаветэрынарны зоагеаграфія

зўбалячэбніца

зоагігіёна

эўбапратэзны

зоапалеанталогія золак, -лку

зубец, -бца, месн. -бцы зубраня і зубранё, -няці

зблатавалосы

зубчасты

золатаздабыча

зусім,

зблатапрамысловасць золаташукальнік, -ка зона,

прысл. (зусім добра); але: займ. з прыназ. (з усім

з усім,

скарбам)

р. мн. зон

зухаватасць

зонд, зонда. аб зондзе

з ходу

зоркападобны

з часам

з-пад

з-па-над

зырка

зрадніць, -дню, -дніш

зыходзіць

чксу на час (грунтавацца

з разгону з размаху

зыходны

адз. няма зранку, прысл.; але: з ранку да вёчара, наз. з прыназ.

зычлівец, -ліўца,

зэдлік, -ка зюйд-вёст, зюйд-вёсту

зрашчэнне

зюйд-ост, зюйд-осту

зычлівасць

зразы, -заў,

прысл; але: з роду, наз. з прыназ.

месн. -ліўцу

зроду,

зяблевы (зяблевае вйрыва)

зрок, зроку

з ’ядаць

з’ява,

р. мн. з'яў

зрослапялёсткавы

з’язджаць

зрошчваць

з ’яднанне

зруб, зрўба

зязюля,

зрубіць (хату) зрух, зрўху

-зюль з’ялчаць

зрўшваць

зямля;

тв. -ляй

(-ляю);

мн. зёмлі, эямёль; але: (планета)

зямляк, земляка

зрыў, зрыву, аб зрьіве

месн. -б’і

зямляне, -ян зямлянка зямляцтва

зрэдку зрэз, зрэзу, аб зрэзе зрэзак, -зка

зярністасць

зрэзванне

зярнятка і зёрнетка; з'яўлённе

зрэзчык, -ка зрэшты зуб, анат.

р. мн.

Зямля

зрушэнне зрэб'е,

на

чым-н.)

з разбегу

з ’яхіднічаць зўба;

зўбы,

зубоў

зяць, зяця, аб зяцю

р. мн. -так

ільнбтрасті

109 ізатропнасць ізатэрмічны іанасфёра іанізацыя,

(матэрыял)

ізумрўд, -да, іканаграфія

тв. -цыяй

іанійцы

іканапіс, -су,

і г. д. (і гэтак далёй)

ікасаэдр, -ра,

ігланогія

*ілгйць

ігласкўрыя

ілжэш

ігліца ігнараваць, -рўю

ілжом

-ду

месн. -се месн. -ры

(лгаць),

ілгў

(лгу),

(лжэш),

ілжэ

(лжэ);

(лжом), ілжацё (лжа-

це), ілгўць (лгуць)

іголкападйбны

*ілгўн (лгун), -на,

іголкатрымальнік, -ка

*ілжэвучоны (лжэвучоны)

іголкафільтр, -ра

*ільвяня

іграць

месн. -нё і

(львяня)

ільвянё

(львянё)

ігрйк, іграка ігрышча, месн. -шчы;

♦ ільгйта (льгота),

р. мн. -шчаў

р. мн. -гот мн. -дзін

*ільдзіна (льдзіна), р.

ігрэк, -ка

*ільнаводства (льнаводства)

месн. -шчу ідыёма, р. мн. -маў ідылія, тв. -яй ідыяматыка, дав., месн. -тыцы

*ільнамялка (лыіамялка), р.

ідыятызм, -му

*ільнасёялка (льнасёялка), р. мн. -лак *ільнаткацкі (лыіаткацкі)

ідалішча,

ідэаграфія,

тв. -фіяй

ідэал, -лу ідэалізаваць, -зўю

*ільнасёмя (льнасёмя)

*ільнатрыер

(льнатрыер),

-ра,

месн. -ры

ідэалізм, -му ідэалйгія,

мн.

-лак ‘ ільнапўнкт (льнапўнкт), -та

тв. -яй

ідэальнасць ідэйна-мастацкі

*ільнйачышчальнік

(льноачы-

шчальнік), -ка *ільнйвалакно

(льнйвалакно)

ідэй н а-п ал ітыч ны ідэйна-тэарэтычны

*ільнйзавйд (льнйзавйд), -да

ідэнтычнасць

-на *ільнйлрадзённе

месн. -гу

ідэолаг, -га, іерагліфічны іерйрхія,

тв. -хіяй

(льнокамбайн), (льнопрадзён-

не) *ільнйпрамысловасць

(лыійпра-

мысловасць)

іерогліф, -фа

*ільнйтрапалка (льнотрапалка),

ізаляванасць ізалятар, -ра,

*ільнйкамбайн

месн. -ры

ізаляцыянізм, -му

дав., месн. -лцы *ільнйтраста (льнотраста)

ізамарфізм, -му ізамёр, -ра,

месн. -ры

ізасейсмічны ізатйп, -па

*А б напісанні слоў з прыстаўным і або без яго гл. § 28 «Асноўных правіл правапісу».

Ільндчас&нне

110

*ільндчасанне

(льндчасанне)

імпрэсіянізм, -му

*ільнянішча (льнянішча)

імпульс, -су

*ільняны (льняньі)

імпульсіўнасць

*ільсніцца (льсніцца)

імпэт, -пэту

ілюзія,

тв. -зіяй

імунітэт, -тэту

ілюзіянізм, -му

імховы імчаць

ілюзбрнасць ілюмінавйць, -нўю ілюміндцыя,

тв. -цыяй

ілюстрацыйнасць ілюстрйцыя,

тв. -цыяй

імшанік, -ку імшара,

р. мн. -шар і -шараў

імшысты імшыць

родн. імй (імені), дав. імю тв. імем (іменем), месн. імі (імені); мн. імі (імё-

імавёрнасць

імя,

Імажынізм, -му

(імені),

імбір, -ру

ны), імяў (імён) імянінніі, -ка

імглй імгліць імглісты

імяніны, -нін,

імгнённе

імянны (спіс)

іменна

інахадзь, іначай

імённы (імённае скланённе)

адз. няма

тв. -ддзю месн. -ры

імжа

інвентар, -рў,

імжэць

інвентарызацыя

імігрыраваць, -грырую

інвёрсія, р. мн. -сій інвесціраваць, -рую

тв. -цыяй імітатар, -ра, месн. -ру імітацыя, тв. -цыяй іміграцыя,

імкнўцца, -нёмся, -няцёся імпазантнасць імпарт, -рту, месн. -рце імпартавдць, -тўю імпарцёр, -ра,

месн.

-тыцы

імкнённе

імператар, -ра,

інгаляцыя, тв. -цыяй індаеўрапеістыка, дав.,

месн. -ру месн. -ру

імператыўнасць імперфёкт, -кта,

індаеўрапёйскі

месн. -зійцу месн. -дзёйцу (жыхар Амерыкі)

інданезіец, -зійца, індзёец, -дзёйца, індуктывізм, -му індўкцыя, Індўстрыя,

месн. -кце

тв. -цыяй тв. -рыяй

індустрыялізаваць, -зўю

тв. -цыяй

імперыялізм, -му

індустрыялізацыя,

Імперыялістычны

індустрыяльна-калгасны

імперыялісцкі

індывідуалізм, -му

тв. -цыяй імпрэсарыо, нязм., м.

індывідуум, -ма

імправіз&цыя,

* Аб напісанні слоў з прыстаўным і або без ягогл. § 28 сАсноўных правіл правапісу».

-дыйца, месн. (жыхар Індыі) індый, -дыю, месн. -дыі Індыец,

індык, -ка

-дыйцу

інтэрпеляцыь'

1 інспіраваць, -рўю

індыкатар, -ра

тв. -цыяй тв. -цыяй, інструктаж, -жу, месн. -жы інструмёнт, -та, (зборн.) -ту інспірацыя,

індыферэнтны

інстанцыя,

індычаня і індычанё, -няці індычка, р. мн. -чак

р. мн. -нак

індыянка,

інстынкт, -ту інсцэніраваць, -рую

індэкс, -са індэтэрмінізм, -му

тв. -цыяй тв. -цыяй інтраспёкцыя, тв. -цыяй інтрыга, дав., месн. -рызе; р. мн. інтаксікацыя,

ін’ёкцыя, тв. -цыяй інервацыя, тв. -цыяй

інтрадўкцыя,

інёртнасць інжынёр, -ра, месн. -ру інжынёр-віцэ-адмірал, -ла

(зван-

не) інжынёр-канстрўктар,

-ра,

-ра

(пасада)

-трыг інтрыгаваць, -гўю інтрыганства інтуітывізм, -му

інжынёр-капітан, -на (званне) інжынер-маёр,-ра (званне) інжынёр-механік, -ра, -ка (паса-

да)

інтуітыўна інтуіцыя,

тв. -цыяй

інтымнасць інтэграваць, -рўю

інжынёрна-будаўнічы

інтэграл, -ла

інжынёрна-тэхнічны

інтэлёкт, -ту

інжынёрна-фізічны інжынёр-эканаміст, -ра, -та

інтэлектуалізм, -му

(па-

сада)

інтэлігёнтнасць інтэлігёнцкі

(званне) (зборн., плады)

інжынёр-элёктрык, -ка

інтэнданцтва

інжыр, -ру

інтэнсіўнасць

-ра

інжэктар, -ра,

інтэнсіфікаваць, -кўю

месн. -ры

тв. -цыяй мн. інтарэсы

інтэнсіфікацыя,

ініцыялы

інтэрас, -су,

ініцыятарства

інтэрвакальны

ініцыятыва

інтэрвал, -лу

інкарпараваць, -рўю інкарпарацыя, тв. -цыяй

інтэрвёнцкі

тв. -цыяй ін-кварта, прысл. інкогніта, нязм. інкрустацыя, тв. -цыяй інкасацыя,

інтэрвенцыянісцкі інтэрв’ю,

нязм., н.

інтэрв’юіраваць, -рую

месн. -ру месн. -ры

інтэрв’юэр, -ра, інтэр’ёр, -ра,

інкруставйны

інтэрмёдыя

інкрымінаваць, -нўю

інтэрнат, -та

месн. -ры інкунабула, р. мн. -бул

інтэрнацыянал, -ла

інсінуіраваць, -рую

інтэрніраваць, -рую

інспектаВаць, -тўю

інтэрпеляцыя,

інкубатар, -ра,

інтэрніраванне

тв. -цыяй

Інтэрлрэтаваць

112

Інтэрпрэтаваць, -тўю інтэрпрэтатар, -ра, месн. -ру інтэрпрэтацыя, інфантэрыя

тв. -цыяй

ірландзец, -ндца, месн. -ндцу ірыгатар, -ра, ірыгацыя, -ыі, ірыдыевы

інфаркт, -ту

ірыдый, -дыю,

інфармаваць, -мўю

ірэальнасць

інфарматыка,

дав. -тыцы

месн. -дыі

іск, іску

інфармацыйна-рэкламны інфёкцыя, тв. -цыяй

іскавы

інфільтрат, -рата

іскрынка,

інфінітыў, -тыва

Іскрыць

інфляцыя,

месн. -ру р. мн. -ый

іскраўлоўнік, -ка

тв. -цыяй

р. мн. -нак месн. -ндцу месн. -нні

ісландэец, -ндца,

ін-фоліо, нязм. інфузорыя

існаванне,

існаваць, існую існасць

інцыдэнт, -ту іншагародні

існы

іншазёмец, -мца, месн. -мцу іншасказальнасць

іспана-партугальскі

Іон, іона

іспыты, -таў істотнасць

іоній, -нію.

месн. -ніі

іспанец, -нца,

месн. -нцу

тв. -рыяй

іонны

істэрыя,

Іпадром, -ма

ісцёц, істца, аб істцў

іпрыт, -ту ірадыяцыя,

ісці, ідў, ідзёш, ідзё; ідзём, ідзяцё

тв. -цыяй іранец, -нца, месн. -нцу

ісціна,

р. мн. -ін месн. -нцу

італьянец, -нца,

іранізаваць, -зўю

іудзёйства

іранічнасць ірацыяналізм, -му

іхтыёл, -лу іхтыязаўр, -ра,

ірацыянальнасць

іхтыялогія

*ірванўць (рванўць) *ірваць

(рваць);

месн. -ры

іхтыяфауна

мн.

ірвём

ішыяс, -су

(рвём), ірвяцё (рвяцё) *ірдзёць (рдзець) *іржа (ржа)

*іржавёць (ржавёць)

(напітак) (парода свіней)

*іржанне (ржанне)

йагўрт, -ту

*іржаць (ржаць)

йаркшыр, -ра

*іржышча (ржышча)

йаркшырскі

*іржэўнік (ржэўнік), -ку

йашкар-алінскі йёменец, -нца

* Аб напісанні слоў з прыстаўным і або без яго гл. § 28 «Асноўных правіл правапісу».

йёменка, -кі йёменскі йёменцы, -цаў

каланісцкі

113

кадр, -ра (кадр з фільма)

кадры, -раў (падрыхтоўка кадкаагуліраваць, -рую каалін, -ну

кадрыля,

кааліцыйны

кадыфікаваць, -кўю

кааперавацца

тв. -ляй (-ляю)

кадыфікацыйны

кааператар, -ра,

месн. -ру

кааператыў, -ва

тв. -цыяй

кааперацыя,

раў)

кадэін, -ну кадэт, -та кадэцкі

кааптаваць, -тўю кааптацыя, тв. -цыяй

кажўх, -ха,

каардынаваць, -нўю

казахскі

каардыната, дав., месн. -наце каардынацыйна-вылічальны

казацкі

каардынацыя,

тв. -цыяй

казак, -ка;

казацтва казачка

(ад казак)

кабалістыка

казачнасць

кабалістычны

казашка

месн. -нцу кабатаж, -жу, месн. -жы кабель, -лю, месн. -лі кабзар, -ра, месн. -рў кабінёт, -та, па -це; але: у размерк. знач. па -ту

казеін, -ну

кабардзінец, -нца,

кабінётны (стол) кабінёцкі (крызіс)

тв. -лам, н.; р. мн. -длаў месн. -ру кавалергард, -да, месн. -дзе

кавадла,

месн. -хў (-сё) мн. -кі, -коў

(ад казах)

казеінавы казёлец, -льцу казённы

месн. -нцы дав., месн. -зцы; р. мн.

казінец, -нцу, казка, -зак

казляня і казлянё, -няцІ казуістыка

кавалёр, -ра,

казус, -су казытанне

кавалергардскі

казытаць, -зычў, -зычаш

кавалерыст, -та

казярог, -га,

каваль, -ля,

месн. -лю

кавальска-прэсавы каваны

і кованы

каваціна каверкот, -ту кавўн, -на кавыль, -лю,

месн. -лі каганёц, -нца, месн. -нцы кагор, -ру, месн. -ры

кайданы, -наў (-ноў), какава, -вы какадў,

нязм., м.

кактус, -са,

калабарацыяніст, -та калаідальны каламазь, каламўць,

тв. каддзю месн. -міі

(зборн.) -су

кактэйль, -лю

кадаўбёц, -бца кадмій, -мію,

адз. няма

какаін, -ну

кадаўб, -ба кадзь,

месн. -гу; сузор’е

Казярога

тв. -эзю, ж. тв. -ццю, ж.>

каланізаваны каланісцкі

каланіялізм

114

каланіялізм, -му

калісьці

каланіялісцкі

каліт, -ту

каланіяльны

кйліўца,

каларатўра

каліфорній, -нію,

каларыметр, -ра,

месн. -ры

калматы

каларыт, -ту каларыфер, -ра, каласнік, -ка

калмыцкі

месн. -жы месн. -дыі калдіды, -даў; адз. калоід, -ду калона, р. мн. калон

месн. -ры

калбдзеж, -жа,

калодый, -дыю,

калаўрот, -та калгас, -са

дав., месн. -гу, тв. (у ж. р.) дав., месн. -зе, тв. -гай (-гаю); р. мн. -лёг

калёга, -гі, -гам;

калегіяльнасць

калонаважаты калонлічба,

калёжскі

р. мн. -чбаў

калонтытул, -ла калоссе,

(у Англіі) і калёж, -жа (у Францыі)

калёдж, -джа

тв. -ссем

калчадан, -ну кальвіль, -ля,

(зборн.) -лю

кальё, нескл., н. калькав&ць, -кўю

калейдаскоп, -па

дав., месн. -ку, тв. месн. -цы; мн. калёк калёктар, -ра, месн. -ры калёка, -кі,

-кам; (у ж. р.) дав., тв. -кай (-каю); р.

калектывізм, -му

калькограф, -фа калькуляв&ць, -люю кальрабі,

нязм., ж. месн. -цыі

кальцый, -цыю,

кальцыніраваны кальцыт, -ту

калектывісцкі калектыў, -тыву,

н.; р. мн. -цаў месн. -ніі

месн. -тыве месн. -ру

кальцэкс, -су

калекцыянёр, -ра,

кальчўга,

калекцыяніраваць, -рую

дав., месн. -чўзе; р. мн.

-чўг

мн. -ні, -няў; (у танцы і інш.) калёны, -лён каленкор, -ру, месн. -ры

каляквётнік, -ка

калёцтва

каляполюсны

калёна;

калёквіум, -му

(інструмент) калібрамёр, -ра, месн. -ры калібры, нязм. калібр,

-ру,

калі б там ні былб каліграфія,

тв. -фіяй месн. -ры

калідбр, -ра,

каляндарны калясардэчны

-ра

каляя, -ляі;

тв. -зшй; р. мн. -зій

р. мн. калёй

камандарм, -ма камандзір, -ра, камандзіроўка,

месн. -ру р. мн. -вак

камандна-асабісты камандуючы, -чага камар, -ра,

к&ліевы калізія,

каляндар, календара

месн. -ры

камбайнабудавінне

месн. -ру месн. -біі

калійна-фосфарны

камбійнёр, -ра,

калі-нёбудзь

камбій, -бію,

калі-нікалі

камбікорм, -му

115

камутатар

камбінав&ць, -нўю

камітэт, -та

камбінацыйны

камітэцкІ

камбінезбн, -на камбрыг, -га,

камода, -ды

месн. -гу

кампазіцыйны

камбуз, -за

кампактны

камвольна-суконны

кампанаваць, -нўю

камдыў, -дыва

кампанёнт, -та

камедыёграф, -фа

кампаньён, -на

р. мн. -тый с.-г.

камедыйны

кампартыя,

камедыянцтва

кампаставаць, -тўю,

камёль, -мля; каменданцкі

р. мн. -млёў

кампасціраваць,

-рую

кіменедрабілка, р. мн. -лак

дав., месн. -лцы;

камённавўгальны

кампенсацыя, тв. -цыяй кампетэнтнасць кампетэнцыя,

каментарый, -рыя, месн. каменціраваць, -цірую

-рыі

(матэрыял) каменю; па -ні: але: у размерк. знан. па -ню; мн. камяні, -нёў; зборн. камённе

камень, каменя,

тв. -цыяй

кампіляваць, -люю

тв. -цыяй (рэчыва) камплімёнт, -та (пахвала) камплёкцыя,

камплемёнт, -ту

кампот, -ту кампост, -ту

камёньчык, -ка

кампостны

каменябітны каменябоец, -бойца,

кампосцер, -ра, месн. -ры кампраметаваць, -тўю

каменярээ, -за

кампраметацыя, кампраміс, -су

каменячос, -са

кампрэсар, -ра,

камера-абскўра, камеры-абскўры

камп'ютэр, -ра

месн. -бойцу каменяломня, р. мн. -мень і -мняў

камергёр, -ра,

(білёт)

кампенсаваць, -сўю

месн. -ру месн. -ру

тв. -цыяй месн. -ры

камердынер, -ра,

камсамол, -ла камсамолец, -льца,

камер-лакён, камер-лакёя

камсамольска-маладзёжны

камертон, -на

камсастаў, -таву

камер-юнкер, камер-юнкера

камсод, -да

камер-юнкерскі

камсорг, -га,

камётападобны камізэлька, дав.,

камунальна-бытавы

месн. -льцы;

р. мн. -лек

месн. -гу

камунальна-жыллёвы камунар, -ра,

месн. -ру

камінак, -нка

камунізм, -ма (-му)

Камінтэрн, -на

камў-нікамў

камісарыят, -та

камунікацыйны

камісарыяцкі

камуніст, -та

камісійны камісіянёр, -ра,

месн. -льцу

камуністычны

месн. -ру

камутатар, -ра,

месн. -ры

камуфляж

116

месн. -жы

камуфляж, -жу,

кандэнсаваць, -сўю

камфартабельны камфоравы

месн. -ры тв. -цыяй канёц, -нца, месн. -нцы

камфорт, -ту

канёчне {

камфора,

кандэнсатар, -ра,

фарм. і камфара

камюнікё,

кандэнсацыя,

нязм., н.

канібал, -ла

камяк, -ка

канікулы,

камякаваты

канікулярны

камяністы

каністра

камяніца

каніфоль,

канавакапальнік, -ка канавод, -да

каніфольна-шкіпінарны

канадзец, -дца,

адз. няма

тв. -ллю

канічны

месн. -дцу

канкардат, -та

канакрадства

канкрэтна-гістарычны

канал, -ла

канкрэтызаваны

каналізаваць, -зўю

канкрэтызаваць, -зўю

кананічнасць

канкурыраваць, -рую

канапас, -са

каноплеапрацоўчы

канапляводства канаплянішча

каноплі, канапёль, каноэ, нескл., н.

канапляны

каноэ-адзіночка, каноэ-адзіночкі

канатнік, -ку

кансалідаваць, -дўю

канваіраваць, -рую

кансананс, кансанансу кансанантызм, -му

месн. -ры канвеерыз&цыя, тв. -цыяй канвёрсія, тв. -сіяй канвёрт, -та, па -це; але: разканвёер, -ра,

даць па канвёрту

месн. -ры месн. -воі

кансерваваць, -рвўю

месн. -ру месн. -рцу кансерватбрыя, тв. -яй кансерваторац, -рца,

кансерватызм, -му

канвдй, -вою,

кансерватыўнасць

канвўльсія

кансёрвы, -ваў,

кангалёзцы

кансіліум, -му

адз. няма

тв. -цыяй

кангламерат, -ту

кансістэнцыя,

кангрэс, -са

канспектаваць, -тўю

кандыдат,

-та,

канспіраваць, -рўю

месн. -це; але:

канспіратыўнасць канстатаваць, -тўю

па аднаму кандыдату кандыдатўра

канструктывізм, -му

кандыдацкі

канструктыўны

кандытар, -ра, кандыцыя,

няма

кансерватар, -ра,

канвёртар, -ра,

кангрэсмён, -на

адз.

месн. -ру

канструяваць, -руюю

тв. -цыяй

канстытуцьійна-дэмакратычны

месн.

кандыцыянёр,

-ра,

кандэлябр, -ра,

месн. -ры

-ры

канстытўцыя; СССР

Канстытўцыя

капітан-лейтэнант

17 канстытуцыянальны, кансультаваць, -тўю

фізіял.

канцлагер, -ра, месн. -ры канцылярска-бюракратычны

кансультант, -та

канцылярыя

кантакт, -ту кантактна-стыкавы

канцэнтры, -раў,

тв. -цыяй

кантамінацыя,

канцэнтрат, -ту

кантрабанда

канцэнтрацыя

кантрабас, -са

канцэнтрычнасць

кантравёрза

канцэпцыя

кантракт, -та

канцэрн, -рна

тв. -цыяй кантралёр, -ра, месн. -ру кантральта, нескл., н.

канцэрт,

кантраляваць, -люю

канцэрціна,

кантрактацыя,

кантрамарка,

мат.

канцэнтраваць, -рўю

р. мн. -рак

-та,

па

аднамў

месн. -тру нязм., н. канцэсіянёр, -ра, месн. -ру

кантрапўнкт, -та

канчатак, -тка

кантраст, -ту

каньён, -на

кантрастны

канькабёжац, -жца,

кантрасціраваць, -рую

канькі, -коў;

кантроль, -лю, месн. -лі кантрольна-вымяральны

каньяк, -кў

кантрольна-насённы

кан'юнктывіт, -ту

кантрольна-ўліковы

канюшня,

тв. -цыяй

кантрыбўцыя,

месн. -жцу адз. канёк, -нька

кан'юнктўра

р. мн. канюшань

канюшынацёрка

кантынгёнт, -ту

канюшынішча

кантынёнт, -та

капатаж, -жу,

кантынентальны

капёечка

месн. -жы

капёж, капяжў, аб капяжы

кантыянства кантэйнер, -ра, кантэкст, -ту

месн. -ры

канфедэрацыя,

тв. -цыяй

р. мн. капёек -ра, месн. -ры капельмайстар, -тра, месн. -тру капёц, -пца. месн. -пцы кап’ё, аб кап’і; мн. коп’і капіляр, -ра, месн. -ры

капёйка,

капельдынер,

канферанс, -су канферансьё,

нязм., м.

канферэнц*зала,канферэнц-залы канфеці, нязм., н.

каліравальна-фрэзерны капіраваць, -рую

канфідэнцыйны канфіскаваць, -кўю

капітал, -лу

канфіцюр, -ру

капітйлаўкладанпе

канфлікт, -ту канфорка, <9ав.-рцы; канфрантацыя канфўз, -зу канцавы

кан-

цэрту канцэртмайстар, -тра,

р. мн.-рак

капіталізм, -му капіт&н-дырэктар,

капітан-ды-

рэктара капітан-лейтэнанг, тэнанта

капітан-лей-

118

капіт&Н'Лейтэнант-інжынёр капітан-лейтэнёнт-інжынёр,

капі-

капітёль,

караткашыі, -шыяя, -шыяе караткашэрсны

тв. капітэллю; р. мн.

капітэлей

нязм., н.

карбарўнд, -ду

к&лсуль, -ля каптўр, -ра,

карбід, -ду

месн. -ры

карболка,

каптэнармус, -са

дав., месн. -лцы месн. -ры

карбюрйтар, -ра,

(вечарынка) -ка

калўснік, -ку, капўснішча

карданйжны кардов

р. мн. капэл

капялюш, люшы

нязм., н.

карбаліт, -ту карбанат, -ту

калрон, -ну

капёла,

каратэ,

карічкі, на кар&чках

калнўць; капнём, капняцё капрычыо,

караткахвйлевы караткахвосты

тан-лейтэнанта-інжынёра капітёнскі калітулянцтва

кардов

капелюша, аб

капе-

месн. -носцу месн. -блі

(ваен.), -на (папера), -ну

кардыёграф, -фа кардыяграма

кал’яносец, -носца,

кардэбалёт, -ту

карабёль, -бля,

кар’ёр

караблебудавённе

(бег), -ру (месца распрацоўкі выкапняў), -ра

кар’ёр

караблеваджэнне караблекрушённе

кар'ерысцкі

каравай, -вая

каржакаваты

карагод, -да

кармакўхня, карманьёла

кйрак, -рка каракулевы

р. мн. -кўхань тв. -ссю

кармасўмесь,

каракуль, -лю,

месн. -лі

кармін, -ну

каракуляводства

карнавал, -лу

карал, -ла

карбль, караля, аб каралю

карёлі, -ляў

карймысел, -сла

тв. -ллю

карамёль, -лі,

кароткавалосы

каранёвы

(каранёвая

сістэма)

каранішча

(вялікі корань)

караннік, -ка

кароткахвалявік, -ка

(санітарны пункт)

каранцін, -ну, -на

кароткачасйвы карпаранцкі

караняёд, -да

карпатлівасць

р. мн. -жак

караняножка,

караняплод, -да каранярэзка,

кароткаметражны карбткатэрм іновы

р. мн. -зак

картаграфаваць, -графўю

дав., р. мн. -тэк

картатйка,

караткагрывы

картатэтчык, -ка

каратканогі

картэж, -жу,

каратканосік, -ка

картэзіянец,

месн.

месн. -жы -нца, месн.

-тэцы;

-нцу

к&фэ-эакўсачная

119

месн. -лі

картэль, -ля,

касмётыка

к&ртэр, -ра, месн. -ры карўнкі, -нак; адз. карўнка,

касмічны

дав.,

месн. -нцы

каснік, -ка кассё

карўпцыя

кастаньёты, -ньёт;

карцэр, -ра,

месн. -ры

карыес, -су

ёта кастрывасць

карыкатўрны

кастрычнік, -ка;

адз. кастань-

але: Кастрыч(рэвалюцыйнае свята); Вя-

карыслівы

нік

карыфёй, -фёя, месн. -фёю карыятыда, р. мн. -тыдаў

лікая Кастрычніцкая сацыялі-

карэ,

нязм., н.

карэец, -рэнца,

стычная рэвалюцыя кастэт, -та

месн. -рэйцу

касцюмёр, -ра,

месн. -ру

карэктнасць

касцюміраваць, -рую

карэктўра, р. мн. -тўр карэкціраваць, -рую

катаклізм, -му

касьба

(не блытаць з кара-

карэнішча нішча!) карэнны

каталагізаваць, -зўю катйліз, -зу

(карэннае

насёльніц-

тва)

катйнгенс, -са

карэспандаваць, -дўю карэспандэнт,

-та,

па

катар, -ру, аднамў

карэспандэнту карэспандэнцыя,

месн. -ры (захвор -

ванне) катастрафічны

тв. -цыяй

карэц, -рца

катбд, -да катэгарычны

мн. -нак

катэгорыя

каса

катэдж,

касабокі

к&тэр, -ра

касаваротка,

месн. -гу і -зе

каталог, -га,

карэньчык, -ка

карэянка, р.

каталіцтва

р. мн. -так

касавокі

-джа

катэт, -тэта каузальнасць

месн. -ру

касёканс, -са

мн. каўбасы, -бас месн. -зцу каўнёр, -няра, месн. -няры

касінусоіда

каўстычны

касір, -ра, месн. -ру каскад, -да

каўчўк, -кў

касмаграфія

месн. -гу мн. кафедры, -драў кафетэрый, -рыя, месн. -рыі кафэ, нескл., н.

касатар, -ра, касацыйны

каўк&эец, -зца,

каўчуканос, -са каўчэг, -га,

касмадром, -ма

кйфедра;

касманаўт, -та, па аднамў касманаўту касман&ўтыка,

каўбаса;

дав., месн. -тыцы

касмапалітызм, -му

каф^-закўсачная, най

кафэ-закўсач-

кафэ*марджанае

120

кафэ-марожанае, -нага

квётнік, -ка

кафэ-рэстаран, кафэ-рэстарана кахецінец, -нца, месн. -нцу

квёцень, -цені

кацёл, катла, -ле; знач. па катлў

але: у размерк.

квіетызм, -му квінтыльён, -на квінтэсёнцыя

каціравацца

квінтэт, -та

кацялок, -лка

кворум, -му

і кацянё, -няці качаня і качанё, -няці качаргА, месн. -рзё; мн. качэргі,

кегельбан, -на

кацяня

-ргаў качканос, -са

кекс, -са

качыны

кёлля

кёліх, -ха,

кашалёк, -лька

кёльня,

кашаль, -шлю

кёмлівасць

кашнэ,

нязм., н.

месн. -ху

р.'мн. кёльняў

кёмпінг, -га

кашўбы, -баў

кенаф, -фу

кашчавасць кашчэй, -чэя,

адз. кёгля (матэрыял) -ру

кёглі, кёгляў; кедр, -ра,

кенгурў, нескл., кентаўр, -ра

месн. -чэю

кашэль, кашаля, аб кашалі каэфіцыёнт, -та

керагаз, -за

кают-кампанія,

кесон, на

кают-кампаніі

квадратна-гнездавы

м.

кераміка кетмёнь, -ня, месн. -ні кефаль, тв. -ллю, ж.

квадрыльён, -на квазінавуковы

кефір, -ру,

кваліфікаваць, -кўю

месн. -ры

квант, кванта

кібернётыка кіёск, -ка

квартэт, -та

кізільнік, -ку

кварц, кварцу, аб кварцы кварцыт, -ту

кізяк, -кў кій, аб кіі;

квас, -су

кілават-ампёр,

кватараваць, -рўю кватарант, -нта, -нце;

кілават-гадзіна, кілават-гадзіны

але: у

размерк. знач. па -нту кватэранаймальнік, -ка квахтўха,

дав., месн. -тўсе; р. мн.

-тўх

р. мн. -жак кветаносны кветкаводства

кілават-ампёра

кілавольт, -та кілагёрц, -ца,

месн. -цы

кілаграмамётр, -ра, месн. -ры кілаграм-калорыя, кілаграм-калорыі

квашаніна кветаложа кветаножка,

мн. кіі

кілаграмовы кілагр&м-сіла, кілаграм-сілы

дав., месн. -жцы;

кіладжоўль, -ля кілалітр, -ра

(не месн. -ры

кіламётр

кілометр!),

-ра,

кліёнцкі

121 кіламетраж, -жў, кіламётр-гадзіна,

месн. *жы

кіраўнік

кіламётр-га-

кіргіэка,

(наго), -ка р. мн. -зак

дзіны кіламетровы

кісёлепадобны

кілзаць

кісларод, -ду кіслародна-ацэтылёнавы

кіло,

кісёль, -сялю

нязм., н. месн. -ры нязм., н.

кільватэр, -ра,

кіслародна-зварачны

кімано,

кісла-салбдкі

кімограф, -фа

кіслотаўтваральны

КІна...— першая частка

кісцёнь, -цяня, кісяя

складаных слоў, пішацца заўсёды разам

р.

кінаактрыса,

мн.

-актрыс

кінаапарат, -та кінааператар,

месн. -бойцу месн. -тайцу кітаістыка, дав., месн. -тыцы кітаязнавец, -наўца, месн. -наўцу кітаянка, р. мн. -нак кіцель, -ля, па -лі; але: у раз мерк. знач. па -лю

кітабоец, -бойца, кітйец, -тайца,

месн.

-ра,

-ру

кінааповесць кінабўдка,

р. мн. -дак

кінавытворчасць кінадраматургія

р. мн. -лаў р. мн. -мак кінакадр, -ра, месн. -ры, па адкіназала,

кішэнны

кіназдымка,

кішэнь, -ні,

намў кінакадру кінакамёдыя,

р. мн. -дый

кінамеханік, -ка кінаперасоўка, р.

кінасеанс, -са,

кларнетыст, -та

мн. -вак

-жу,

класава варожы

месн. -жы

месн. -се, па кіна-

сеансу ў дзень кінатэатр, -ра, кінафестываль,

ж. месн. -ру клавіятўра, р. мн. -тўр кіяскёр, -ра, кларнёт, -та

кінапракат, -ту кінарэпартаж,

месн. -цяні

месн. -ры -лю, месн.

класіфікаваць, -кўю класіцызм, -му класічны класна-ўрочны клёеварэнне

-лі

клёенне

кінафікаваць, -кўю

клёены

кінаэкран, -на

клёепадобны

кінематаграфія

клеймаваць, кляймўю

кінематограф, -фа

клёйстар, -ру,

дав., месн. -тыцы кіно, нязм., н.

клекатаць, 3 адз. клякоча клерыкалізм, -му

кінётыка,

кінжал, -ла кіпарыс, -са,

клець, клёці; р.

(матзрыял) -су, па

-се; але: пасадзіць па аднамў кіпарысу кіпень, -пню кіпець, -пця

месн. -ры

і -пеню

мн. клёцей

клеяварня клён,

-на,

-ну кліёнт, -та кліёнцкі

(зборн., матэрыял),

клінапіс

122

клінапіс, -су,

месн. -се месн. -ры клішэ, нязм., н.

кдмін, -на;

клінкер, -ру,

кдмі-пярмяк, -пермяка

клоун, -на

кдмплекс, -су

клўбень, -бня,

мн. каміны

кдмі-пярмяцкі

месн. -бні

тв. -ззю, р. мн. -зей і мн. -зей

кднавязь,

клубніцы, -ніц клубняплод, -да

канавязь, р. кднегаддўля

клубок, -бка

кднеэавдд, -да

клюшнепадобны

кбнкурс, -су

кляпаны

кдннагвардзёец,

клятва,

месн. -тве

клятвенны

-дзёйцу кбнна-ручны

клятчасты

кдннаспартыўны

кляцьбі

кдннік, -ка

кмен, кмёну

кднніца

кніга,

р. мн. кніг

кнігавыдавёц,

-даўца,

месн.

кднтрагёнцтва кднтр-адмірдл,

кнігагандаль,

-длю,

кнігазнавец, -наўца,

контр-адмірёла

месн. -длі месн. -нёў-

кднтратйка кднтрігрд кднтрманёўр,

р. мн. -рань

кнігасховішча

кднтрразвёдка кднтррэвалюцыя

княства

кднусападдбны

кобальт, -ту

конь, каня,

кднтруд&р, -ру,

код, кода

месн.

-ру,

-ры

кднтрмёра

кнот, -та княжацкі

месн. -ры

-ні; але: кджмн. кдні, кдней, кднямі (кдньмі); але: два кані, па

наму па каню;

кбдэкс, -са,

месн. -се

кока-кола, кока-колы коклюш, -шу, месн. -шы кдксабензол, -лу кдксахімія кол, кала;

месн.

кднтр-адмір&льскі

-даўцў

цу кнігарня,

-дзёйца,

пяць канёў копаскладальнік, -ка кдп’епаддбны кдранеклубнясхдвішча

мн. калы; зборн. кдлле

кдранепаддбны кдрань,

кдла-гўсенічны

кдраня;

але: раздаць па коласу; мн. каласы; эборн.

зборн. карднне кдратка, прысл.

калдссе

кдркападдбны

кдлас, -са, па -се;

корм, -му

кдлерачуллівасць кдлішні

кдрмавытвдрчасць кдрмазаларнік, -ка

кдлькі-нёбудзь

кдрмамяшдлка

кдльцападобны кдміваяждр, -ра,

месн. -ру

кдрмаўбдрачны

мн.

карані;

крывасмок

123 краязнаўства

корпацца косавугольнік, -ка

кровазварот, -ту

косінус, -са

крдвазліцце

кбсмас, -су, месн. -се коснамазгавьі

крдвазмяшэнне

коснаязыкі косць, косці, на касці;

крдвападцёк, -ку крдвапраліцце

мн. косці,

касцёй

крдватачыць крдваўтварэнне

котлападобны

крдвацячэнне

р. мн. коўдраў кпіны, кпін, адз. няма кпіць, кплю, кпіш; 2 мн. кпіцё

кроільны

кравёцкі

крднцыркуль, -ля

коўдра,

крадзёж, -дзяжў,

месн. -дзяжы

крАевугольны краіна,

мн.

р.

краін;

Савётаў край, краю, на краі,

Краіна

(адм.-тэ-

рыт.) края

крок, -ку кроль, -лю кроп, -пу крдпельнавадкі кроплепадобны крос, кросу кросны, красен,

кракавяк, -ка

кроў, крыві,

(гульня ў шары) краманьёнец, -нца, месн. -нцу

крбхкі

кракёт,

-та

краменязём, -му

тв. кроўю і крывёю

круг, -га, месн. -зе; крўгаабарот, -ту

краменякіслы

крўгаварот, -ту

крамлёўскі

крўгавярчэнне

крамяністасць

кругагляд, -ду

кранаўшчык-экскаватаршчык, кра-

круглалісты

наўшчыка-экскаватаршчыка кранштэйн, -на крапёж,

-пяжў,

месн.

-пяжы

крапіва

мн. кругІ

кругласўтачны круіз, -зу крумкачаня

і крумкачанё, -няці

крўпнік, -ку

красавацца

крупчасты

красавіцкі

крўтабярэжны

красамоўства

крутарогі

красвбрд, -да

крухмал, -лу

красмёнка,

адз. няма

крдтадранажны

дав., месн., -нцы

крухмала-патачны

красналёссе

крывава-чырвоны

красціся, крадуся

крывадўшнічаць

краталоўка

крыважэрны

кратэр, -ра,

месн. -ры

краявід, -ду краявы краязнавец, -наўца,

крываногі крываносы

м есн.

-наўцу

крывапівец, -піўца, -піўцу крывасмок, -ка

крыв&ўнІк

124

крываўнік» -ку крывацек, -ку

крэкіраваць крэм, -му

крывашыі

-рыя, месн. нязм., н. крэмень, -ню, месн. -ні крэмній, -нію, месн. -ніі крэматорый,

крывічы» -чоў крывяносны крыгалом» -му крыгаход» -ду

крэм-сода, крэм-соды

крыжаносец» -носца,

месн. -носцу

нескл., м.

крэп-гафрэ,

крыжацкі

крэпдэшын, -ну

крыжачок» -чка

крэп-жаржэт, крэп-жаржэту

крыж-накрыж

крэп-сацін, крэп-саціну крэп-фіевы

крызіс, -су крыкёт, -та

-рыі

крэм-брулё,

(гульня ў мяч)

крыланогія

крэсіва крэсла-ложак, крэсла-ложка

крыло, мн. крылы; крыміналістыка крымінолаг, -га,

зборн. крылле

крэцінізм, -му крэчат, -та

месн. -гу

крымплён, -ну

ксілограф, -фа кубамётр,

крымплёнавы

месн.

-ра,

-ры,

па

кубамётру на чалавёка

крыптаграма крытыка-бібліяграфічны

кўбел, -бла

крытыканства

кубісцкі

крытыцызм, -му

куды б ні

месн. -рыІ крыхабор, -ра, месн. -ру крытэрын, -рыю, крышталаграфія

кубёлец, -льца,

месн. -льцы

(куды б ні глянуў,

усюды...) куды-колечы куды не (куды куды-нёбудзь

крышталізацыя

не пісаў

ён!)

крышталограф, -фа крышталь, -ля

куды ні (куды ні глянеш, усюды

крышыць, крышў, крышыш; кры-

кудысьці

лес)

шаць крыяліт, -літу,

месн. -ліце

крэазбл, -лу

куды там кўжаль, -лю,

месн. -лі

кужэльны кўзня, р.

крэазбт, -ту

няэм., н.

мн. кўзняў

крэдыт, -ту

кукарда ку-клукс-клён,

крэдытаздольнасць

куклукскланаўцы

крэда,

месн. -лі

крэдытор, -ра,

куколь, -лю,

крэйсер, -ра,

кукурузаводчы

месн. -ру месн. -ры

крэйсер-авіяносец, авіяносца крэйсіраваць, -рую крэкінг-працэс,

крэйсера-

крэкінг-прац&у

ку-клукс-клана

кукурўзнішча кулёцтва кулёш, -ляшў, куліч, -ча

месн. -ляшы

лактометр

125

адз. няма; р. мн. -раў

кулуары,

курс, -са,

(напрамак) -су

кульмінацыйны

курсанцкі

культ, -ту; культ працы

курсіраваць, -рую кусцістасць

культаддзёл, -ла культінвентар,

месн.

-рў,

-ры

культмасавы культпаход, -ду, месн. -дзе, па культпаходу ў мёсяц

кўфар, -фра,

кул ьтўрн а-асвётны

кухонны кучаравіцца

кул ьтўрн а-масавы

кювёт, -та

культываваць, культывўю культыватар,

-ра,

месн.

месн. -фры

кўфель, -фля, месн. -флі кўхня, р. мн. кўхань

кюрасо,

нязм., н.

-ры

культывацыя кулябяка,

р. мн. -каў

кулямётчык, -ка кумпяк, -ка

лабагрэйка, дав., р. мн. -грэек

кумыс, -су

лабаранцкі

кумысалячэбніца

лабірынт, -та

кунічы кўпалападобны

лабіялізаваны

купалле

лагарыфм, -ма

купарвас, -су

лагарыфмаваць, -мўю

купёцтва

лагарыфмІчны

куп’ё, аб куп’і

лад, ладу, аб ладзе

лабіялізацыя

купінарэз, -за

ладдзя,

куп’істы

лажанне

куплетыст, -та кўпля-продаж, купэ,

тв.

-ддзёй

купэйнасць

лазер, -ра л&зневы лазняк, -кў лазурыт, -ту

купэйны

р. мн. купюр

лайдацтва

кураня і куранё, -няці курасадня

лакалізаваць, -зўю

кураслёп, -пу

лакаматыў, -тыва,

кург&н, -на;

мн. курганы; кур-

ган Славы

месн. -лі месн. -тыве; знач. па -тыву

лакамабіль, -ля,

размерк.

лаканізм, -му лакаут, -ту

кўрдскі кур’ёр, -ра,

(-ддзёю)

лазеншчык, -ка кўплі-продажу

нязм., н.

купюра,

месн. -грэйцы;

месн. -ру

лакаутаваць, -тўю

кур’ёз, -зу

лакафарбавы

кур’ёзны

лакіраваны

куродым, -му

лакмус, -су

курортна-санаюрны

лактометр, -ра,

месн. -ры

ламаны

126

І ломаны

ламаны

латыфўндыя

ламацца, ламлюся, ломішся

латыш, -ша,

ламаць, ламлю, ломіш; ламаў;

латышскі

заг. ламі

месн. -шў

лаўн-тэніс, лаўн-тэніса

(зборн.) -ру, месн. -ры

ламачча

лаўр, -ра,

лам’ё, лам’я, аб лам'і лангёт, -ту

лаўравішнёвы лаўравішня

ландскнёхт, -та

лаўровы

ландтаг, -га, месн. -гу ландшафт, -ту

лаўрэАт, -та,

ландыш, -ша,

(зборн.) -шу, месн. (па адной

лахмоцце

але: латынь

-шы, па ландышу

лацінскі;

кветцы)

лашчыцца лаяльнасць

ланжэрон, -на

лаянка

ланкастэрскі ланцўг, -га,

месн. -це

лаўсан, -ну, па -не

месн. -гў

лаяць, лаю; лаюць *лгаць (ілгаць), лгу

ланцэт, -та ланцэтнік, -ка лапавўхі лапаць, лапця;

р. мн.

лап-

лёбедзь, -дзя

цёй

лебяда

лапцяваты лапчастаног, -га,

месн. -гу

лебядзіны

ларнёт, -та

лёваапартуністычны

ларок, -рка

лёвабярэжжа

ларынгалогія

лёвафланговы

ларынгаскапія

легальны

ларынгіт, -ту ларынголаг, -га,

легата,

месн. -гу

прысл.

легёнда легіён, -на

ласасіна ласось, -ся,

месн. -сі

легіраваць

ласўнак, -нку

легітымізм, -му

ласьён, -ну

легітыміраваць, -рую

ласяня

і ласянё, -няці (жолаб)

лат&к, -така

латарэйны латарэя, тв. -рэяй лато,

(ілгў),

лжэш (Ілжэш), лжэ (ілжэ) *лгун (ілгўн), лгуна (ілгуна) леапард, -да

нязм.ў н.

латок, -тка (прадаваць з латка)

легіянёр, -ра,

месн. -ру

легкавагавы легкаважнасць легкавёр’е легкадўмны легкакрылы

латўневы латынізаваны латынь,

тв. -нню; але: лацінка,

лацінскі

* Аб напісанні слоў з прыстаўным і або без яго гл. § 28 «Асноўных празіл правалісу».

127

лесастэпавы

тв. -гіяй

легканогі легкаплаўкі

лексікалогія,

легкаходны

лексіколаг, -га,

легорн, *на

лексікон, -ну

легпром, -ма

лёктар, -ра,

лёгчы, лягу, ляжаш

лекторый, -рыя,

лексікограф, -фа

ледавік, -ка ледакол, -ла, аб -ле; аднамў ледакблу

месн. -гу

месн. -ру месн. -рыі

лекцыйны

але: па

ленавацца лёнасць

месн. -нцу

ледарэз, -за

лёнінец, -нца,

ледасёк, -ка

ленінізм, -ма (-му)

ледаст&ў, -таву

лёнінскі; Лёнінская прэмія, ЛёнінскІ Камуністычнц €аю з Мо-

ледасхбвішча ледаход, -ду

ладзі

лёдзьве ледзь-лёдзь

лёплены лес, лёсу,

ледзянёц, -нца

лёсаапрацоўчы

ледзяністы ледзяны

лёсаахова лесавік, -ка

ледніковы

лесаводства

Беларўсі (Л К С М Б ) аб

ледэрын, -ну

лесавоз, -за

лёжань, -жня

лесавывазка лёсагадоўля

лезгінка лезгінскі

лёсе;

мн. лясы

лёсагаспадарка

лейбарыст, -та

лёсакамбінат, -та лёсаматэрыял, -лу

лейбарысцкі

лёсанарыхтоўкі, -товак

ленб-гвардыя, лебб-гвардыі

лёсанасаджэнне

лейб-гусар, лейб-гусёра лёйкападобны

лесапарк, -ку лёсапасадка, лесапільня

лейкацыт, -та

лёсапрамысловасць

лейкома

лёсапрамысловец, -лоўца,

лёзці

лейб-эскадрон, -на

аднамў лейтэнанту

але: па

дав., месн. -лцы дав., месн. -сёцы; р. мн.

лёсасаджалка, лесасёка,

лексёма,

-сёк лесасёялка,

р. мн. -лак

лесасплаў, -лаву

лёкарскі

р. мн. лексём тв. -фіяй

лексікагрйфія,

месн.

лесарўб, -ба

лёйцы, лёйцаў

і ляйчына

лёсараспрацоўка

лейтэнанцкі лейчына лёкавы

—

-лоўцу

лейтматьіў, -тыву лейтэнант, -та, аб -нце;

дав., Ж$сн, -дцы

лесастэп, -пу лесастэпавы

лёсасушыльны

128

лёсасушыльны лесатўндра

лён-кудравёц, льну драўцў

лёсатэхнічны

лёс, лёсу

лесахімія

лёскат, -ту

лесаэкспарт, -ту

лёстачка,

лёсвіца

(ільнў)-ку-

дав., месн. -чцы; р. мн.

-чак

лёсвічны

лёт, лёту

лётазлічэнне лётапіс, -су, месн. -се

лётанне лётчык-касманаўт,

летаргія лётась

чыку-касманаўце *лжывасць (ілжывасць)

лётні

*лжэвучоны (ілжэвучоны)

лётнік, -ка

лібералізм, -му

летуцённе *леў,

месн. аб лёт-

ліберальна-буржуазны

льва

(ільва);

мн. львы

(ільвы)

ліберальна-манархічны ліберальнічаць, -чаю

(зборн.) -кою

леў-талстоўскі

лібрэта, нязм., лібрэтыст, -та

лешч, ляшча, аб ляшчы; злавілі

лівень, ліўню, аб ліўні

леўкой, -коя,

па ляшчў

месн. -ры дав., месн. лізе

лівер, -ру,

лёгенька лёгкаатлёт,

н.

ліга, -лёта,

месн. -лёце

ліграін, -ну

лёгкаатлётыка

лідзіраваць, -рую

лёгкавагавік, -ка

лідэр,

лёгкавыканальны лёгказасваяльны

-ры лік, ліку

лёгкаматорны

лікаподый, -дыю

лёгкапраходнасць

ліквідаваць, -дўю

лёгкаранены

ліквідатарства

лёгкарухомасць

ліквідацыйны

лёгкаўзброены

лікёр, -ру

лёгкія,

адз. лёгкае

*лёд, лёду (ільдў), на лёдзе;

мн.

льды (ільды) лёдагенератар, -ра, лёдаўтварэнне

месн. -ры

-ра,

месн. -ру, (судна)

лілаваты ліліпўт, -та ліліпўцкі ліманад, -ду ЛІМІТ, -ту

*лён, льну (ільнў);льны (ільны)

лімітаваць, -тўю

*лён-даўгунёц, льну (ільнў)-даў-

лімонна-жоўты

гунцў*

* Аб напісанні слоў з прыстаўным і або без яго гл. § 28 «Асноўных правіл правапісу».

лімоннакіслы

* Аб напісанні слоў з прыстаў ным і або без яго гл. § 28 «Асноўных правіл правапісу».

129

лодар

лімуэін, -на

літаратўрна-крытычны

лімфадэніт, -ту

літаратўрна-мастйцкі

лімфатычны

літаратўрна-музычны

лінагравюра

літаратўрна-публіцыстычны

лінатыпія лінгвістыка,

літгуртйк, -тка

дав., месн. -тыцы

месн. -жы месн. -тбўцу літр, літра, аб літры; але: па літмантаж, -жў, літовец, -тоўца,

лінгвістычны лінёіць

літру малака

лінзападобны

тв. -ніяй лінкор, -ра, месн. -ры

літраж, -жў

лінія,

літровы літый, -тыю

лінолеум, -му лінчаванне

ліўнямёр, -ра,

ліпень, ліпеня, аб ліпсні

ліфцёр, -ра,

ліпеньскі

ліхйцтва

ліпняк, -кў

месн. -чў месн. -рў ліхтар, -рі, месн. -ры

месн. -ры месн. -ру

ліх&ч, -ча,

лірападобны

ліхвяр, -рй,

лірахвост, -та лірызм, -му лірыка-драматычны

ліцённа-механічны

лірыка-эпічны

ліцца, льёцца; льюцца

бат. ліслівец, -ліўца, месн. -ліўцу ліст, мн. лісты; зборн. лісце і лісцё

ліццё

ліцёйшчык, -ка

лісахвост, -ту,

лістаж, -жў

месн. -носцу (ападанне лісця)

ліць, лью; льём, льяцё;

лістаносец, -носца,

ліцбнзія

лісталад, -да,

лічбавы лічыльна-аналітычны

-ду

лістападаўскі

лічыльна-выліч&льны

лістапракйтчык, -ка

лічыць, лічў, лічыш

лісток, -тка

лішаепадобны

лістйўніца

ліш&йнік, -ку

лісяня і лісянё, -няці літаб’яднанне

лішак, -шку

літаграфаваны літар (дакумент),

ліяна Л К С М Б (Лёнінскі Камуністычны -ра,

месн.

-ры літара літаратар, -ра,

заг. лі,

ліце ліцэіст, -та

Саюз Мбладзі Беларўсі) *лоб, лба, (ілба);жн. лбы (ілбы) лог, лбгу, у лагў

месн. -ру

лбдар, -ра,

месн. -ру

літаратарскі літаратўра літаратуразнйвец, -знёўца, -знаўцу 5-2586

месн.

* Аб напісанні слоў з прыстаўным і або без яго гл. § 28 «Асноўных правіл правапісу».

130

лодка

лодка,

р. мн.

*льнасеяльны

лодак

ложнакласіцызм, -му

месн.

лозунг, -га,

*льнатрыер

-гу

лой, л о ю , аб л о і лом, л о м а ломаны

*льнацёрка

месн.

(інструмент)

-ра

дав.,

-рцы (іл ь н о а п р а ц о ў -

чы)

месн.

*льноачышчальнік

-ху

лорд-мэр, л о р д -м э р а ,

аб

л о р д-

але:

кож наму

тв.

(іл ь н о в а л а к н о ),

-на

*льнозавод

па л а с ю

(іл ь н о з а в о д ),

*льнокамбайн

-ццю

луб, л у б у

(іл ь н о а ч ы ш -

ч а л ь н ік ), -ка

*льновалакно

мэру

лось, л а ся ; п а л а с і; лотаць,

( іл ь н а тр ы е р ), (іл ь н а ц ё р к а ),

* льнбапрацоўчы

лопасцевы лопух, -ху,

( іл ь н а с е я л ь н ы )

*льнаткацкі (іл ь н а тк а ц к і)

-да

( іл ь н о к а м б а й н ),

-на

лубін, -ну

*льнокамбінат

луг, л угу; мн. л у г і, -гоў лугаводства

( іл ь н о к а м б ін а т ) ,

-та

*льномалатарня

лужок, -ж к а

(іл ь н о м а л а т а р -

ня)

лунацізм, -му

*льнопрадзенне

лунацік, -ка

(іль но п р ад зе н-

не)

лушчыльнік, -ка

*льнопрадукцыя

дав., месн. -чцы лыжка, дав., месн. - ж ц ы

лыжачка,

(іл ь н о п р а д у к -

ц ы я)

*льнопрамысловасць

*львіны (іл ь в ін ы )

м ы сл о в а с ц ь )

*львіца (іл ь в іц а )

*льносушылка

*львяня (ільвян Я ) і львянё (іль-

дав. месн.

(іл ь н о п р а -

(іл ь н о с у ш ы л к а ),

-лцы;

р.

мн.

-лак

*льнотрапалка (іл ь н о т р а п а л к а ) ,

вянё)

дав., месн.

*льгота (іл ь го та )

-лцы;

*льнотрапальны

*льготны (ільго'гны ) *льдзіна (іл ь д з ін а )

р. мн.

-лак

(іл ь н о т р а п а л ь -

ны)

*льнотраста (іл ь н о т р а ст а )

*льнавод (іл ь н а в о д ), -да *льнаводства (іл ь н а в о д ств а )

*льноўборачны (іл ь н о ў б о р а ч н ы )

*льнаводчы (іл ь н а в о д ч ы )

*льноцерабілка

*льнамялка

месн.

( іл ь н а м Я л к а ) ,

дав.,

(іл ь н а п у н к т ),

-кта

*льноцерабільны

-лцы

*льнапункт

(ш ьн о ц ер а-

б іл ь н ы )

*льноцерабільшчык

*льнасемя (іл ь н а сё м я ) * льнасеялка ( іл ь н а с е я л к а ),

месн.

(іл ь н о ц е р а б іл -

ка)

дав.,

-лцы *

* А б н а п іс а н н і сл о ў з п р ы ста ў н ы м і або без я г о гл. § 28 « А сн о у ны х п р а в іл п-равапісу».

(іль но ц е р а-

б іл ь ш ч ы к )

*льночасальны

(іл ь н о ч а са л ь н ы )

* А б н а п іс а н н і с л о ў з п р ы с т а ў ным і а б о б ез я г о гл. § 28 « А сн оун ы х п р а в іл п р а в а п іс у » . .

магніт

131 *льняны (ільняны)

ляпіс, -су

*льсніцца (ільсніцца)

ляпіць, ляплю, лёпіш

*льсцІва (ільсціва)

ляпсус, -су

*льсцівасць (ільсцівасць)

лярд, лярду лясгас, -са

*льсцівы (ільсцІвы) *льсціць (ільсціць), льшчу

(ІЛ Ь '

шчў); льсціцё (ільсціцё) лэдзі,

ляскатаць, -качў, -кочаш лясніцтва лясок, -ска

нязм., ж.

любімец, -мца,

лясўн, лесуна

люббў, -бві,

ляўша, -шы,

месн. -мцу тв. -боўю

тв. -шой (-шою); мн. ляўшы, ляўшэй

люд, люду людзі, тв. людзьмі людскі (людскае абыходжанне)

ляцёць, лячў

людскі (людская гаворка)

лячэбна-прафілактычны

люІзіт, -ту

лячэбна-санітарны ляшыць, ляшў, ляшыш

люксембўржац, -жца,

месн. -жцу

лячыць, лячў, лёчыш

люлі-люлІ

люмінесцэнтны люмінесцэнцыя,

тв. -цыяй

люмпен-пралетарыят,

люмпен-

пралетарыяту

мабілізацыйны мабыць

лютаваць, 3 адз. лютўе лютаўскі; Лютаўская рэвалюцыя лютэранін, -на

маг, мага, аб магу

лютэранства

магаметанства

магазін, -на магазін-салон,

магазГна-салона

месн. -чы

люцэрна

магарыч, -чў,

лявацкі

магдэбўргскі

лявацтва ляднік, ледніка

магіла, р. мн. магГл; магіла Невядомага салдата

ляжак, лежака

магістраль,

лязг, -гу

магістрант, -та

лякала, р. мн. -лаў лякальшчык, -ка

магістратўра, магістрацкі

лякарства,

р. мн. -ваў

лямант, -ту лямантаваць, -тўю

тв. -ллю р. мн. -тўр

магістэрскі магналій, -лію,

месн. -ліі

магнацкі

лямец, -мцу, месн. -мцы лямёш, лемяша, аб лемяшы

магнезіт, -ту

лямпа

магнетызаваць, -зўю

магнёта,

нескл., н.

магнетызм, -му

* Аб напісанні слоў з прыстаўным і або без яго гл. § 28 «Асноўных правіл правапісу>.

магніевы магній, -нію, магніт,

-та,

месн. -ніі (пераноснае)

-ту

магнітаэлектрычны

132

магнітаэлектрычны

мазепадобны

месн. -гу магнітомер, -ра, месн. -ры

мазок, -зка

магноліевы

мазь,

магўтнасць

маіс, -су

магчымасць і мажлівасць мадальнасць

май, мая, аб маі

мадапалам, -му

майстры майстраваць, -рўю

магнітолаг, -га,

мадзьяр, -ра,

месн. -ру

мазоль,

майстар,

месн. -тру; мн.

-тра,

р. мн. -рань

мадзьярскі

майстэрня,

мадонна

майстэрскі

мадрыгал, *ла

майстэрства

мадуляванне

мн. мазалі, м.

-заля;

тв. маззю

мак, -ку

мадулятар, -ра,

месн. -ры

мадыфікаваць, -кўю мадыфікатар, -ра, месн. -ры

дав., месн. -кацы, ж. нескл., н. макарона, мн. няма макака, -кі,

макао,

мадыфікацыя

макаронны

мадэліраванне

македонец,

мадэліраваць, -рую

макеціраваць, -рую

мадэліст, -та

макінтош, -ша,

тв. -ллю мадэльёр, -ра, месн. -ру

макіявелізм, -му

мадэльшчык, -ка

макоўнік, -ку

мадэль,

мадэмуазэль, мадэра

нязм., ж.

маклер, -ра,

-нца,

месн. -ру

макра...— нершая

частка склаланых слоў, пішацца заўсёды разам

мадэрата,

макраклімат, -ту макракосм, -му

нескл., н.

мадэрнізаваны

макрамэ,

мадэрнізацыя

макрарэльёф, -фу

мадэрнізм, -му

макрасвёт, -ту

мадэрнісцкі маёліка

макраскапічны макраспора

маёмасны

макраструктўра

маёр, -ра,

месн. -ру

маёрскі мажарытарны мажджэр, -ра,

месн. -ры мазаіка, дав., месн. -заіцы

мазаічнасць -гоў,

макрацэфал, -ла,

макрўсенькі

тв. -ллю месн. -рацы максім (кулямёт), -ма макрэль,

макрэц, -рацў,

максімалізм, -му

мазгавы мазгі,

(вільгаць) месн. -ле макрота (слізь) макрата

маёнтак, -тка

(анат.) мозг, -га

мазжачок, -чка

-нцу

месн. -шы

мадэрн,

нязм. нязм.

месн.

максімалісцкі максі-мода

малярыёлаг

133 максімум,

-муму,

месн.

-муме

макўха,

малалётак, -тка мАламетражны

макулатўра

маланасёленасць

д а в м е с н . -кўсе

макўхадрабілка

мала-памалу

малаабгрунтав&ны

мйлапісьмённасць малапрадукцыйны (малапрадук-

малаадукаваны малаазіяцкі

цыйная праца)

малаазоцісты

маларухавы

малаакрэслены малаважкі

малатабоец, -бойца,

малаверагодны

малатыражны малаўдойны

малавёр’е,

месн. -р’і

малавопытны

малаўраджайны

малавывучаны малавядомы

малахіт, -ту

малагабарытны

малацьбіт, -та

маладагвардзёйцы

малашэрсны

маладасвёдчаны

малдаванін, -на;

малацьба

мн. малдаване,

-ван

маладаходнасць маладжавасць

малёнства малёнькі

маладзёйсны маладзёц, -лайца,

месн. -лайцў;

мн. малайцы маладзік,

месн. -бойцу

н.

малатавішча,

малескін, -ну малёк, -лька малібдэн, -ну

-ка

малібдэніт, -ту

маладзюсенькі маладняк, -кў

маліннік, -ку

маладосць

малодзіва

маладўшша

малох, -ха, месн. -ху малочна-бёлы

малаёзджаны малаец,

-лайца,

месн.

-лайцу

малазямёлле,

месн. -ллі

малочнакіслы малочна-мясны

малайцавата

дав., месн. -ну, тв. -нам; (у ж. р.) дав., месн. -не, тв. -най (*наю)

малайчына, -ны,

малочнатаварны малпападобны малыш, -ша,

па мальбёрту

малакаліберны

месн. -ры

мальтузіянства

малако, у малацэ

малюсенькі

малаколькасны

малюск, -ка

малакоперагонны малакроўе,

месн. -шў але: узяць

мальбёрт, -та, па -це;

малакагонны малакамёр, -ра,

малочна-васкавы малочнакансёрвавы

малазразумёлы

месн. -роўі

маляр, -ра,

месн. -рў месн. -гу

малярыёлаг, -га,

малярыя

134

месн. -клі месн. -ры манпансьё, нязм., н. мантаж, -жў, месн. -жы

малярыя мамант, *та

манокль, -кля,

манометр, -ра,

манагамія манаграма манаграфічны

мантажна-будаўнічы

манаграфія

манто,

маналог, -га, месн. -гу манапалізаваны

мантылья,

нязм., н. тв, -льяй

мантыса

манапалізацыя

манумёнт, -та

манапалісцкі

манументальны

манаплан, -на

манускрыпт, -та

манархізм, -му

манускрыптавы

манархісцкі манатып, -па

мануфактура, р. мн. -тўр манцёр, -ра, месн. -ру манціраваць, -рую

манафтангічны манафтонг, -га

маньчжўр,

манголавёд, -да мангдлазнаўства

маньяк, -ка

мангола-татарскі

маньяцтва

мандарын, *на

марабў, нязм., марак, -ка

манёж, -жа,

мн.

-ра;

месн. -жы

м. месн. -нцу

манекён, -на

мараканец, -нца,

манёўр, -ру

маракён, -ну

манеўраванне

маралізаваць, -зўю

тв. -ллю

манёўранасць

мараль,

манеўровы

маральна-бытавы

манжэта,

ж., р. мн. -жэт

маральна-палітычны

маніёк, -ку

мараплаванне мараплавец, -лауца,

манікюр, -ру манікюрша,

р.

мн.

-кюршаў

манілаўшчына

марафон, -на мараход, -да

маніпуліраваць, -рую

р.

мн.

мараходзец, -ляцый

маністычны манітор, -ра,

-дца,

маніфёст, -та маніфестацыя,

месн.

месн. -нцы

марганцаварўдны марганцовісты

р. мн. -цый

маргарын, -ну

маніякальна-дэпрэсіўны

маржаня / маржанё, -няці

маніякальны

марзіст, -та маркёр, -ра,

манкіраванне манкіроўка, дав., манна

-дцу

мараходны марганец, -нцу,

месн. -ры

месн. -лаўцу

мараторый, -рыя

маніпуліраванне маніпуляцыя,

маньчжў-

ры, -раў

месн. -роўцы

месн. -ру, (машына)

месн. -ры маркізёт, -ту

матарыст

135 маркіраванне маркоўнік, >ку

марыец, -рыйца, марынад, -ду

марксізм, -ма (-му)

марынізм, -му

марксізм-ленінізм, марксізма-ле-

марыянётачны

нінізма (-му) марксіст, -та

марэна

марксісцка-лёнінскі

марэнга,

марэнавы

мармелад, -ду

масава-палітычны масава-паточны

месн. -слоўі

марнаслоўе,

марнатравец,

масава-фізкультўрны

мссн.

-траўца,

масавік, -ка

-траўцу марожанае марожаніца,

масаж, -жу,

мароз, -зу;

масіроўка,

месн. -жы

масажаваць, -жўю

р. мн. -ніц мн. маразы

марозатрываласць

дав., месн.

марсельёза

мн.

марсіяне,

-сіян

маскарад, -ду масквіч, -ча, месн. -чў маскіраваць, -рўю маслааддзяліцель, -ля, месн. -лі маслабойка, дав., месн. -бойцы;

мартэн, -на мартэншчык, -ка марўдлівасць

р. мн. -боек маслазавбд, -да

марўднасць

масларобчы

марфалагічны марфалогія

маслаўлоўнік, -ка

марфолаг, -га, марціра,

дав., месн. -нцы р. мн. -чын масоўка, дав., месн. -соўцы маслёнка,

месн. -гу

р. мн. -цір (музынны твор);

маснічына,

марш, марша (рух) -шу

мастак, -ка

маршал, -ла; Маршал Савёцкага

мастацтвазнаўства

мастацтва

Саюза

масток, -тка

маршальскі

мастыт, -тыту,

маршальства

масцітасць

маршападобны марш-манёўр, -ру,

р. мн. -шчын

маршырбўка марыва

месн. -тыце

нескл., м. (шахм.) -та матавіла, н. матадор, -ра, месн. -ру масьё,

месн. -ры

маршрўт, -ту маршчына,

-роўцы

маскападобны

дав., месн. -шцы -на;

масіраванне масіў, -сіву

марозаўстойлівасць

марсіянін,

фарба)

мар’яннік, -ку

месн. -ры

мармуровы

марошка,

(марэнавая

нязм., н. марэнны, геал.

марксісцкі мармур, -ру,

месн. -рыйцу

мат,

матарызаваны матарыст, -та

матацыкл

136

матацыкл, -ла

махавік, -ка

маток, -тка

махізм, -м у

матдрабудаванне

махісцкі

месн.

маторазборачны

махдр, -хра,

маторарамонтны

мацак, м а ц а к а мацерыковы

матрдц, -ц а, а б -цы;

але:

кож -

мацёры

н а м у па м а т р а ц у

матрдс, -са, а б -се;

-хры

але:

з кож -

н а га к а р а б л я па м а т р о с у

маці,

родн. м а ц і і і мацерай

м ац е р ы ,

матроскі

м&ці-гераіня, м а ц і- г с р а ін і

матрьікул, -ла

мацунак, -нку

м а тр ы ч н ы

мацыёла

матрыярхат, -ту

мацыён, -ну

матуз, -за

мацярык, м а ц е р ы к а

матч, м а тч у , а б м а тч ы матч-рэванш, -ш у

мацярынскі мацярынства

матч-турнір, м а т ч -т у р н ір у

мачанка,

матчын матываваць, -вўю

матыль, -ля, матыў, -ты ву

дав., месн.

р. мн.

мачаточнік, -ка

дав., месн. -часе р. мн. м а ч т а ў

мачаха,

дав., месн. месн. -лі

-р о ў ц ы

мачта,

мачэнне машкаёдны

матычанне

маштаб, -бу

матычыць, -чу

маштабнасць

матэль, -ля

машчэнне

матэматыка,

дав., месн.

-ты ц ы

матэрыя

машына-аўтамат, м а ш ы н ы -а ў т а м а та

матэрыял, -лу

машынабудаванне

матэрыялізацыя

машынабудаўнік, -ка

матэрыялізм, -му матэрыяліст, -та

машынабудаўнічы машына-гадзіна, м а ш ы н а - г а д з і-

матэрыялістычны

ны

матэрыялісцкі

машыназнавец,

матэрыяльна-бытавы матэрыяльна-тэхнічны маўзалёй, -лёя,

машыназнаўства машынапіс, -су,

месн.

-лёі; М а у -

залёй У . I. Л ё н ін а

але: у раз мерк. знач. -ру маўр, -ра; мн. м а ў р ы , -раў маўзер, -ра, а б -ры;

-з н а ў ц а ,

-зн а ў ц у

матэрыяльны

маўрытанскі

-нцы;

-н ак

матывіровачны матывіроўка,

тв.

маці

месн.

машынізаваны машынізаваць, -зўю машынізацыя машынна-трдктарны маэстра, нязм., маяк, -ка

м.

-се

месн.

мемарыял

137

р. мн. -сясцёр р. мн. медўз

маянткбвы

медсястра,

маянэз, -зу

медўза,

маяран, -ну

медуніца

маярат, -ту

медфак, -ка

маятнік, -ка

мёдык, -ка

маятнікападобны

медыкамёнты

мегават-гадзіна, мегават-гадзіны

мёдыка-санітарны

мегагёрц, -ца

мёдыка-хірургічны

мегаскоп, -па

медыцына

мегафон, -на

медыцынскі медычка,

мегацыкл, -ла

мн. мегрэлы, -лаў

мегрэл, -ла;

медабслугоўванне

месн. -ру

медавар, -ра,

дав., месн. -чцы; р. мн.

-чак медычны медыяльны

р. мн. -ян месн. -ры

медаварны

медыяна,

медагляд, -ду

медыятар, -ра,

медагонка

межавы мезазаўр, -ра,

медаёд, -да

месн. -ры

медазбор, -ру,

месн. -ры

мезазойскі мезальянс, -су

медаліст, -та

месн. -лі; мн. ме-

медаль, -ля,

далі, медалёў

месн. -ру

медальёр, -ра,

мезанін, -на мездраваты мёзенец, -нца,

месн. -нцы

медальён, -на

мёзены

медальны

мексіканец, -нца,

меданос, -са

меладрама, р. меладычнасць

меддапамога,

дав., месн. -мозе

меладычны

меджліс, -са медзведзяваты медзведзяня

і медзведзянё, -няці

мёдзеплавільны медзь,

месн. -нцу мн. -драм

тв. мёддзю

медзяньі

мёладэкламацыя меланезіец,

-зійца;

мела-

меланхолія

медінстытўт, -та

меліяраваны

мёдналіцёйны

меліяратар, -ра,

медналобы мёднапракатны

меліярацыйны

мёдна-чырвоны мёднік, -ка

мелкаводдзе мелодыя, р.

мёдны

мельхіёр, -ру,

медперсан&л, -лу

мемарандум, -ма

медпўнкт, -та

мемарыял,

медсанбіт, -та

мн.

незійцы, -зійцаў меланжавы

месн. -ру

меліярацыя

-лу

мн. -дый месн. -ры -ла;

(спартыўнае)

мемарыяльны

138

мемарыяльны

мёсцапражыванне

мембрана

мёсяц,

мемуары, -раў, мемуарьіст, -та

адз. няма

мендзялевій, -вію,

месн. -віі

мёнзула

дав., месн. -рцы; р.мн. -рак

-ца,

мётад, -ду

менінгіт, -ту

метадычнасць метал, -лу

ментол, -лу

метадалогія

ментузовы

металаапрацбўка металаграфія

менуэт, -та

металазнаўства

менш,

прысл.

металаканстрўкцыя

меншавізм, -му

металалом, -му

меншавік, -ка

мсталаносны

меншавіцкі

металападобны

мёншасць мёншы меню, нескл.,

металапракатны металапрамысловасць

н.

металахімія

мерапрыёмства

металізацыя

мёраць, мёраю

металічны

мёргель, -лю,

месн. -лі

металоід, -ду

мерзлата

металўрг, -га,

мёрзнуць

металўргія

меркаваць, мяркўю

метамарфізм, -му

меркантылізм, -му меркантылісцкі меркантыльнасць мерыдыян, -на мерыдыянальны

мссн. -гу

метамарфоза метанімія метаплазма метастаз, -зу метатэза

мерыдыянны

метафара,

мерынос, -са

метафізіка, дав., метафізічны

мерэнга, дав., месіянізм, -му

-цы;

метабіёз, -зу метагенёз, -зу

мензўрка,

меніск, -ка

месн.

Мёсяц (планета) мёсячнік, -ка

месн. -нзе

р. мн. -фар месн. -зіцы

метафраза

месіянства

метацэнтр, -ра,

мёсніцкі

метлавішча

мёсніцтва

методыка,

мёсны (мёсны склон)

метраж, -жў,

месн. -ры

дав., месн. -дыцы месн. -жы

мёсца, аб мёсцы

метралогія

мёсцазнаходжанне мёсцанараджэнне

метрампёр, -ра, метраном, -ма

мёсцапрабыванне

метрапалітэн, -на

месн. -ры

але:

мікрабіёлаг

139 мёртванароджаны

метраполія метрдатэль, *ля, метро, нескл., метровы

месн. -лю

мігрыраваць, -рьірую мігрэнь,

н.

мігцённе

месн. -гу дав., месн. -рыцы

тв. -нню і мігацённе

метролаг, -га,

мідзі-спадніца

мётрыка,

мідыйскі

мётчык, -ка

міелІт, -ту

метыл, -лу

міжаконне

метылён, -ну

міжброўе, мссн. -роўі міжбрыгадны

метыс, -са метэаралагічны

міжвёдамасны міжвённы

метэараліт, -та

міжвідавы

метэаралогія метэаролаг, -га,

месн. -гу

міжволі міжгародні

метэарыт, -та метэастанцыя

міжгатунковы

метэор, -ра, месн. -ры мефістофельскі

міжгор'е, месн. -р’і міжземнаморскі

мех, мёха механазборачны

міжінстытўцкі

механізаваць, -зўю

міжкалгасны

механізм, -ма

міжнародны; Міжнародны Чыр-

механік, -ка механіка-машынабудаўнічы

міжнацыянальны

механіцызм, -му

міжпавёрхавы

нескл., н. (голас) мёцца-тынта, нескл., н.

міжпародны

міжірыгацыйны

мёцца-сапрана,

воны Крыж

міжпланётны міжллёчча,

мецэнат, -та мецэнацкі

міжраддзе,

меч, мяча

міжрадковы

месн. -ччы тв. -ддзем

міжраённы

мечанос, -са мечаносец, -носца,

месн. -носцу

міжрэберны

мёчападобны

міжрэспубліканскі

мечахвост, -та меч-рыба, меч-рыбы

міжсаюзны

мёшалка,

міжусобіца

але: бетднамяшалка;

мізантроп

мешкавіна мешчарак,

-ка;

мн.

кі, -коў мёд, мёду;

між'ярусны мізансцэна

р. мн. -лак

мн. мяды

мешчара-

мізэрнасць МІкра...— лершая

частка

складакых

слоў, лішацца заўсёды разам

медаварэнне

мікраарганізм, -ма

мёрзлы, -ая, -ае

мікрабіёлаг, -га,

месн. -гу

мікрабіялогія

140

мікрабіялогія

мінаносец, -носца, міндалепадобны

мікраклімат, -ту мікракбсмас, -су

(эборн.) -лю

мінд&ль, -ля,

мікракрышталічны

мінерал, -лу

мікрапорысты

мінералог, -га,

мікрараён, -на

міні-ансамбль

мікраскапіраванне

міні-культыватар

мікраскапія мікраскоп, -па

міні-спадніца

мікратэлефон, -на

мінімум, -муму міністр, -ра,

мікрафільм, -ма

міністэрства

мікраэлемёнт, -та мікстўра, р. міласцівы

месн. -гу

міні-мода

мікрафйуна

мікрометр, -ра,

месн. -носцы

месн. -ру

мініяцюра

месн. -ры

мінўта; Мінўта маўчання

мн. -тўр

мінчанін,

-ніна;

мн.

(танец) -на мн. -жы мірра (расліна)

міласціна

міньён, -ну,

міласэрнасць

міраж, -жў;

міласэрны мілівальтмётр,

-ра,

месн.

-ры

мірыядьі, -даў

нязм., ж. месн. -ру

міліграм, -ма

місіс,

міліграмовы

місіянёр, -ра,

міліметровы

місіянёрства

мілітарызм, -му

містыфікаваць, -кўю

мілітарыстычны

містыцызм, -му містэр, -ра,

мілітарысцкі міліцыянёр, -ра,

месн. -ру

містэрыя мітусня

мільён, -на

мітынг, -гу,

мільённы мільянёр, -ра, месн. чалавека) -ру

-ры,

(пра

месн. -гу

мітынгаваць, -гўю мітэльшпіль, -лю,

мільярд, -да

месн. -лі

міфалогія

мільярдны мільярдэр, -ра,

мінчане,

-чан

мішэнь, -ні,

месн. -ру

тв. -нню

міякардыт, -ту

мімаволі

млекакормячыя

мімаёздам

млёчны; Млёчны Шлях

мімаёзны

млын, млына, аб млынё мнагабор'е, месн. -р’і

мімаходам

мнагавёрсты

мімозавыя мінамёт, -та, аб -це; намёту на ўзвод

але: па мі-

мнагавбддзе,

месн. -ддзі

мнагаграннасць

мінамётны

мнагадзётнасць

мінамётчык, -ка

мнагазначнасць

мускат

141 мнагаквёткавы

мотабол, -ла

мнагалётні мнагалюдны

мотавагон, -на мотавелагонкі

мнагалямпавы

мотавеласпорт, -ту

мнагамёсны

мотагонкі

мнагаплодны

мотагурток, -тка

месн. -ллі мнагаслоўе, месн. -лоўі

мотадром, -ма

мнагатомны

мотадывізія

мнагаполле,

мотадрызіна мотакрос, -су

мнагачлён, -на

дав., месн. -ніцы

мнематэхніка,

моталодка,

р. мн. -дак

многавугольнік, -ка

мотамеханізаваны

многавяковы

мотапоезд, -да мотапрабёг, -гу,

месн. -ссі многазямёлле, месн. -ллі многагалоссе,

месн. -гу

мотапяхота

многамільённы

мотаролер, -ра

многанацыянальны многаплямённы

мотаспорт, -ту

многапрадмётнасць

*мох, моху (імхў)

многапялёсткавы

мохападобны

многастаночнік, -ка

мсцівец, мсціўца, аб мсціўцу

многастаронні

месн. -рацў д а в м е с н . -ну мўзыка (від мастацтва) музыка (налавек), -кі, дав., месн, -ку, тв. -кам музыказнавец, -знаўца, месн.

моўчкі

мудрэц, -раца,

мужчына, -ны,

многасямёйны многацыліндравы множналікавы (назоўнік) мноства мова,

р. мн. моў

мовазнавец,

месн.

-знаўца,

•знаўцу мовазнаўства

мулінэ, нязм., н. мультыплікацыя

мовазнаўчы могілкі,

•знаўцу музыкальна-сцэнічны мукамольна-крупяны

адз. няма

мўляр, -ра,

можа, мо

месн. -ру

молат-рыба, молат-рыбы

мундзІр, -ра, месн. -ры муніцыпалітэт, -тэта

монагібрыд, -да

мураваны

моладзь,

тв. -ддзю

монатэізм, -му

мурог, -рагў,

р. мн. мораў морфій, -фію, месн. -фіі

мус, -су мускат, -ту*

мора,

месн. -рагў

мост, моста, на мосце мостабудаванне мота...— першая частка

складаных

слоў, пішацца заўсёды разом

* Аб напісанні слоў з прыстаўным і або без яго гл. § 28 «Асноўных правіл правапісу».

мухамор

142

мухамбр, -ра

мякчэй

мушкецёр, -ра,

месн. -ру

мялёць

памянш. мыльца мылаварня, р. мн. -рань, -рняў

мяльна-трапальны

мысленне, -ння

мянташка,

мыла,

тв. мышшу мышалоўка, дав., месн. -лоўцы; р. мн. -ловак мышаня і мышанё, -няці мыш, мышы,

мяльчэйшы

дав., р. мн. -шак

дав., месн. -шцы; р. мн.

-шак мяняць

мыш’як, -кў

мярзляк, мерзляка

мэбельшчык, -ка

мярцвяк, мерцвяка

мэблева-абівачны

мярцвячына

мэбліроўка

мярэжка,

мэбля

мясаёд, -ду

і мэндлік, *ка

р. мн. -жак

мясакамбінат, -та

мэр, мэра, аб мэру

мясакансёрвавы

мэта мэтазгодна

мяса-малбчны

мэтанакіраванасць

мясапрадўкты

мюзік-хол, мюзік-хола

мясапрамысловасць мяса-раслінны

мясанарыхтоўкІ

мядэвёдзіца мядзвёдзь, -дзя,

месн. -дзі

мядзвёджы мядзвёдка,

-шцы;

мянтўз, ментуза мянўшка,

мышахвоснік, -ку

мэдлік

месн.

дав., месн. -дцы

мясарўбка, р. мн. -бак мяса-сальньі мясасаўгас, -са

мядзвёднік, -ка

мяснік, мясніка

мядзяк, медзяка

мястэчка,

мядзянка, р. мядбк, -дкў

мясцком, -ма

мн. -нак

мядоўнік, -ку мяжа; мн. мёжы, мёжаў мяздра мякенькі мякіннік, -ка мякіш, -шу, месн. -шы

мятла;

р. мн. -чак

мн. мётлы, мётлаў

мяцёж, мяцяжў, аб мяцяжы

і меж

мяцёжнік, -ка мяцёліца, р. мн. -ліц мяць, мну; мнём, мняцё мячык, -ка мячэць,

тв. -ццю месн. -нцу

мякка

мяшанец, -нца,

мяккаваты

мяшок, -шка

мяккакрылы

мяшчанства

мяккалісты

мяккасардэчнасць мяккацёласць

наадварот

мяккашэрсны мяккі

наадрэз наапашкі

надакўчыць

143 набакір

навукова-мастацкі

набалелы

навукова-папулярны навукова-тэарэтычны

набасанож набат, -ту

навукова-тэхнічны

месн. -боі набок, прысл., але: на бок, наз. з прыназ. набор, -ру, месн. -ры

набой, -бою,

навукова-фантастычны навучанне навучэнец, -нца,

набраклы

на выбар

набрыняць

навыварат

набьітак, -тку

на вывучку

на бягў

прысл., але: на вылет, наз. з прыназ. навынас, прысл. навыперадкі, прысл. навыпуск, прысл., але: на выпуск, наз. з прыназ. навылет,

навабранец, навагодні

месн.

-нца,

-нцу

наваколле навамодны навар, -ру,

месн. -ры

наварочваць навасёлец,

навыцяжку -льца,

месн.

-льцу

месн. -ллі навасёл, р. мн. -лаў

навасёлле,

навастрыць,

навастрў,

і пад.)

навяваць (смўтак, тугў на вякі

навост-

рыш

нагавор, -ру, нагаворваць

месн. -ры

месн. -няі месн. -ры

наганяй, -няю,

наватвор, -ра

нагар, -ру,

на вачах

на-гара нагарваць

навёданне (разавае) навёдванне (шматразовае) навёк

месн. -нцу

навўшнікі

і навёкі

нага ў нагў нагбом наглёдзецца,

навёла

прысл., але : на вёрсе, наз. з прыназ.

навёрсе, навёчна

-дзішся;

наглёдзець, -джу, -дзіш наглуха

навідавоку,

прысл.

наглытацца нагон, -ну

на відў навісь, гв. -ссю;

р. мн. -вісей

нагор’е,

месн. -р*і (кветкі), -так; адз. на-

навобмацак

наготкі

наводдаль наводмаш

готка нагрўзчык, -ка

наводшыбе

нагрэў, -рэву

на вока

нагўл, -лу

навокал навбшта

-джуся,

-дзяцца

і навакол

навукова-даслёдчы

надаіць, надаю, надоіш надакўчыць; 3 мн. надакўчаць; незак. надакучаць

надалей надалей

144

і надалёй

на злосць

на дармаўшчыну надаць, надам, надасі, надасць; нададзім, надасцё, нададўць

назубок

надбіць, надаб’ю; надаб’ём, на-

назусім

даб*яцё надвае

найвышэй,

прысл.

найм, -му

надвёчар

наймёнш

на двор, але : вывернуць ш$рсцю надвбр, прысл.

наймічка,

надвор’е, аб надвор’і надвячорак, -рка

на карічках накасяк

надгаладзь,

дав., месн. -ле, тв.

назола, -лы, •лай

прысл.

дав., месн. -чцы

нак&з, -зу

накат, -та,

месн. -це

надзёл, -лу надзімаць, зак. надзьмўць

накаўт, -та

надламаны

накдаўн, -ка

накаўтаваць, -тўю

надламацца, -ламлюся, -ломішся

накід, -ду

надламаць,

накіп, -пу,

надламлю,

надлб-

незак. надломліваць; надламау; заг. надламІ міш;

надліць, надалью; надальём, надальяцё на досвітку

месн. аб -пе прысл. (накблькі я вёдаю), але' на колькі, ліч. з прыназ. (на кблькі чёстак)

наколькі,

наконт накпіць, накплю, накпіш; накпім,

надоўга

накпіцё

надпіс, -су, па надпісу

накрыж

надрэз, -зу надта

накўльгваць накцюрн, -на

надысці

накштёлт

наёзд, -ду

наламаны

наёзджаны на ж4ль

наламацца, наламаць,

адз. няма

налгаць

на зарэз

налёва

прысл. назаўтра, прысл. (назаўтра ён аглёдзеўся), але: на зёўтра, наз. з прыназ. (не адкладвай

налёжаць,

на заўтра) назіркам назло,

прысл.

нало-

наламлю.

наломіш;

незак. наломліваць; наламаў; заг. наламі

назад назаўсёды,

наламлюся,

мішся

наждак, -кў нажніцы, -ніц; нажын, -ну

і наломаны

налёжу,

прыслале: наз. з прыназ.

налёта,

налёжыш на

лёта,

налёт, -ту наліў, наліву наліць, налью; нальём, нальяцё. нальюць

145

нараспёў

на лятў наляцёць, налячў; наляцім, на-

напалову, прьісл. напамінак, -нку на памяць

леціцё на мазі намалот, -ту

напарстак, -стка

намалбчваць

напаслёдак,

намаляваны

на паслязаўтра напасці, нападў; нападзём, на-

на парўкі

тв. -ззю

н4маразь, намасцІць,

намашчў,

намосціш

намёрзнуць намёрыцца

наперавёс

(нацэліцца)

наперагбнкі

намёснік, -ка

прысл., але: на многа, з прыназ. (на многа

намнога,

лін.

падзяцё напаўголаса, прысл. напаўсілы, прысл.

(мерай)

намёраць

прысл.

гадоў)

напёрад наперакор наперамёнку

намолаты

наперарэз

намолваць намотваць

напёрці; напром, напрацё

намбчваць намошчваць

напітак, -тку

намўляны намўляць, -ляю

п'ёмся, нап'яцёся наплыў, наплыву

нанава

напоперак

напёў, напёву напіцца, нап'юся, нап’ёшся; на-

прысл., але: на ноч, наз. з прыназ. наніз, прысл., але: на ніз, наз. з прыназ. нанбс, -су, месн. -се нанач,

наняць,

наймў, ноймеш,

нойме

напотым направа напрадвёснІ напракат напралёт

прысл., але: на праназ. з прыназ.

напралом, лом,

наогул на пабягўшках

напрамкі

напавал

на працягу

напавёр

напрост

напагатове напагатоў (узяць стрэльбу на-

напрошвацца

пагатоў) напаказ, прысл.,

на прыцэл

але: на паказ,

наз. з прыназ.

напрыклад,

сл.

напэўна напярэдадні

напакоўваць

напярэймы

прысл., але: на палавіну, наз. з прыназ. напалебн, -на (пірожнае)

нарадаволец,

напалавіну,

пабочн.

нараджэнне нараспёў

месн. -льцу

нарасхват

146

нарасхват

нАсмарк, -ку

мн. нарасцен нараўнё, прысл.

насмерць,

нарасць, р.

нарвіць; нарвём, нарвяцё нарзан, -ну

прыназ. на смёх насміхацца

наркотык, -ку нарматыў, -тыву народ,

народу

наспёх

(у

спалучэнні

са словамі ганьбаванне, пракляцце, прысуд і пад., а таксама з азначэннямі — нарбда: прысўд

прысл., але: не на наз. з

жыццё, а на смёрць,

народа;

украінскага

на сподзе

прысл., але: на стольліч. з прыназ. настрой, -рою, месн. -роі настрьіг, -рыгу, месн. -рызе настолькі, кі,

народа) народазнаўства

наступ, -пу

народанасёльніцтва

насўпраць

нарбдаўладдзе

насўстрач

народна-вызвалёнчы

насустрэчу,

насўперак,

нардднагаспадёрчы народна-дэмакратычны

насуха нёсцеж

народна-рэвалюцыйны

насціл, -лу насчышчаць

р. мн. народнасцей

наросхрыст

насчэпліваць

на руку

насчэсваць насып, -пу

нарыс, -са нарэшце

насядзёцца

насаглотачны

насякомаёдны натарыяльны

насалоджваць насарог, -рога,

месн. -рогу

натоптваць натоўп, -пу натраляваць, -люю

на світанні насённеачышчальны насённесушылка,

р.

мн.

-лак

натрый, -рыю,

месн. -рыі

натуралізм, -му

насеннявод

натхніць, -ню; -ніце

насёяны насёяць,

прысл., але: з прыназ.

сустрэчу, наз.

народна-паэтычны нарбднасць,

прыназ. з дав. скл.

насёю,

насёеш,

насёе

прысл., але: на сілу, наз. з прыназ.

наўгад

насілу,

наўдалўю

на скакў

наўзбоч

наскрозь на славу

наўздагад наўздагон

наслёдаванне

наўзрыд

на слых

наўмё,

на смак

наўмысна

наўдачу,

прысл.

на

неафашысцкІ

147 на ўра

начэрчваць

наўрад ці

начэсваць

наўскасяк

нашатыр, -рў,

наўскос

нашто,

месн. -ры прысл., але: на займ. з прыназ.

наўсцяж наўцёкі

нашчадак, -дка

наўючыць, -чу

нашчапаць

нафталІн, -ну

нашчыпаць, -плю

нафтаправод, -да

нашчэнт

месн. -сці

нафтапрадўкт, -ту

нашэсце,

нафтасіндыкат, -та

наявў

нафтол, -лу

наязджаць

на хадў

наяўнасць

нахіл, -лу нацерабіць,

неабвяргальны

2 адз.

нацярэбіш

неабдымны

нацёк, -ку

неаб’ёзджаны

зборн . націнне

націск, -ку

неаб’ектыўна неабмежаваны

націснуты

неабпалены

нацызм, -му

неабсяжны

нацысцкі нацыянал-дэмакрат,

і неабвёржны

неабгрунтаваны

нацёрці, натрў; натром, натрацё націна;

неабыякавы нацыянал-

неабыякі

і неабыякі

неадарвінізм, -му

дэмакрата нацыянёл-дэмакратычны

неад’ёмны

нацыяналізм, -му нацыянал-сацыяліст, нацыянал-

неадкладны нёадкуль неаднаразова

сацыяліста нацыянальна-вызвалёнчы

неаднойчы

нацыянальна-каланіяльны

не адразу

нацюрморт, -та нацягнуты

неадчэпна неадэкватны

нацянькі

неаімпрэсіянізм, -му

нацярпёцца, -плюся, -цярпішся, -цярпіцца;

3 мн. нацярпяцца

неакантыянства неакласіцызм, -му неалагізм, -ма,

на чалё начарна

месн. -ме; але:

знайсці па неалагізму неаламаркізм, -му

начасаны начлёг, -лёгу,

што,

месн. -лёзе

неаліт, -ту

начос, -су

неарамантызм, -му

начсастаў, -таву

неараны

начыста

неасэнсаваны

начэрпваць

неафашысцкі

і нявораны

неахайнасць

148

неахайнасць

недамёрваць

неахвочы

недамол, -лу

дав., месн. -ку, тв. -кам; (у ж. р.) дав., месн. -цы, тв. -кай (-каю)

небарака,

-кі,

недапал, -лу недапёк, -ку недапрацаваны

небасхіл, -лу

недапячы, -пякў, -пячэш; -пячом,

не без тагб

-печацё недарма

небіткі (небіткое шкло)

насціца (з папнрзднім словам звязваецца пры дапамозе злучка: дзе-нсбудзь, што-нёбудэь)

-нёбудзь,

недарод,

-роду,

месн.

недарэчы недасвёдчанасць

(пра хлеб)

небыліца

недасёдзець

не варта

недасёў, -сёву

не вёльмі

не да смаку

невідўшчы

недасол, -лу

нёвуцтва

недасяваць

не выпадкова

не дасядзёць (да канца)

невыразна

не да твару

невысокі

недаўгавёчны недаўлік, -ку

невычарпальны невялікі

(малы)

недахоп, -пу

невясёлы (сумны) негасцінна

не да часу

негатывізм, -му

недаядаць

недачўць

негатыў, -тыва

недаязджаць

(на каго+што-небудзь), дзеепрысл. з часціцай, але: няглёдзячы на, прыназ. негліжэ, нязм.

недвухсэнсава

недаатрымліваць

нежыццяздольны незадоўга

не

глёдзячы

недаацэньваць недабор, -ру,

месн. -ры

недабраякасны недавёр'е,

месн. -рЧ

недзеяздольны нежанаты нежывы

(мёртвы)

незалёжна незаможна не замужам

недагаворваць недаглёдзець (дзіцяці)

незамўжняя

недагляд, -ду

нездарма

не

даглядзёць

недаёсці

(кінакарціны)

нездавальняюча нездаровіцца

недалёкі

незлічоны незнарок

недалёт, -ту

не з рукі

недалічваць

нё з чага

недалоў, -лбву

не інакш

-родзе

нечы

149

месн. -лю ваен. -ля, месн. -лю неразважліва і неразважна

нёйкі

нёпрыяцель, -ля,

нейлон, -ну

непрыяцель,

неймавёрна нейтралітэт, -ту,

месн. -тэце

некандыцыйньі

месн. -гу месн. -ры

некралог, -а, нект&р, -ру,

нёраст, -ту нервовахворы нёруш, -шы, тв. -шшу несвядома, прысл.

нелегальна

не сёння заўтра

немавёдама неміласэрны

несімпатычны

немэтазгодна

не ставаць (сілы)

ненавідзець, -джу, -дзіш

не сўпраць

ненадоўга

несур’ёзны

не на жарт

нёсці, нясў; нясём, несяцё; нёс,

неспакойны

прысл., але: не на многа, лін. з прыназ.

ненамнога,

нёсла несціхана

нязм., н.

ненарокам

нёта,

ненаўмысна

нёта-маса, -сы нётры, адз. няма

неон, -ну

неўдагад

непаважлівы

тв. -ддзю

нёпагадзь,

неўзабаве

непагодлівы

не ў лад

непагодны

неўмалотны

непадалёку

не ў мёру

не пад сілу непакоіць

неўпапад

непаладкі,

адз. няма

не ў парў неўраджай, -джаю,

не па-мойму

неўраджайны неўрапатолаг, -га,

непамысны

неўрастэнік, -ка

непарадак, -дку

неўраўнаважаны

непамёрны

дав., месн. -ду, тв. -дам; (у ж. р.) дав., месн.

неўроз, -зу неўролаг, -га,

-дзе, гв. -дай (-даю)

неўрыт, -ту

непасёда, -ды,

непаўналётні

неўспадзёў

непаўнапраўны

не хапаць

месн. -гу

(не хапае рубля да

нёхаця

непахісна непісьмённасць

нёхта, нёкага не хто іншы, як...

неплацёж, -цяжў

нечаканы

неправамйцны ная праца)

месн. -гу

сотні, не хапае рукой)

непаўнацэнны

непрадукцыйны

месн. -джаі

(непрадукцый-

нечуваны нёчы, нёчага, нёчаму

і г. д.

не шкада

150

не шкада

ні так ні гэтак

нёшта, нёчага

ні то... ні то (ні то дождж ні то

не што (ншае, як...

снег)

неэканомна

нітрабензол, -лу

(адмоўе), але: не-я (філасофскі тэрмін)

не я

нітрагліцэрына нітралак, -ку

нёяк

нітрат, -ту

ні аб кім

нітрацэлюлоза

ніадкўль

нітрыфікаваць, -фікўю

ні адтўль ні адсюль

ні туды ні сюды

нібыта

ні ў кога

нівеліраваць, -рую ніводзін

ні ў што

ніводны,

ніводнага

нігілізм, -му

ні ў якім выпадку ніхто,

нігілістычны

нікога,

нікому,

нігілісцкі

ніхтй іншы

нігрол, -лу

нічбга

ні даць ні ўзяць

нічўць

і ні да чога нідэрландзец, -дца, месн. -дцу

НІЧЬІЙНЫ

ніжнялўжыцкі

нішто іншае

ніжэйпададзены

нішчымны

ні да чаго

НІЧЬІН,

НІЧЫЙГО,

ніжэйпадпісаны

ніяк

ні за кім нізашто,

ніякавата, ніякі

ні за што ні пра што

нобелій, -лію, новаадкрыты

прысл., але: ні за што, займ. з прыназ.

нізкавольтавы

ні

нізкавольтны

ндвабудоўля новагвінёйскі

ні з мёсца

нбвазапавётны новазеландскі

ні з таго ні з сяго

нічыймў, нічыім

месн. -ліі

ні з кім

нікацін, -ну нікелін, -ну нікель, -лю,

нікім,

аб кім

ндвазямёльскі ндванабраны

месн. -лі

ндванабыты

нікеляваць, -люю

ндванардджаны

нікдлькі

ндванасёлены

ні на ёту ні разу

ндвапасялёнец, -нца,

ні рыба ні мяса

ндвапрыбыўшы

ні сёла ні пала

ндваспёчаны

ні сёе ні тде ні складу ні ладу

ндваствдраны

ні стаць ні сёсці

ндвапабудаваны

ндваўвёдзены новаўтвораны

месн. -нцу

151 ноздра,

няплённы

р. мн. ноздраў

не глёдзячы (на каго^штонебудзь), дзеепрысл. з насціцай

нораў, -раву норд, норду норд-вест, норд-вёсту

нядбайна

норд-ост, норд-осту

нядобра

норма, р. мн. норм носчык, -ка

нядобранадзёйны

носьбіт, -біта, ндтабэна, -ы,

нядобразычлівы

месн. -біце ж.

нядобрапрыстойны нядобрасумлённы

ноч, р. мн. начэй; ноч у ноч нуклеін, -ну

нядббраўпарадкаваны

нуль, нуля, аб нулі

нядоімка, р. мн. -мак нядоімшчык, -ка

нуль-паказ&льнік, -ка

нядоўгатрывалы

нумараваць, -рўю нумарацыя, тв. -цыяй

нядрэнна нязвыклы

дав., месн. -тыцы

нумізматыка,

нязвязны

ну-нў

нязграбны

нырэц, -рца

няздатны

нэндза нэпман, -на

няздольны

нэсэсэр, -ра, нюанс, -су

няздзёйснены

месн. -ры

нязлосны -кі, дав., месн. -ку, тв. -кам; (у ж. р.) дав., месн. -цы, тв. -кай (-каю); р. мн.

нязнайка,

нюансаваць, -сўю нюх, нюху, аб нюху нябачаны

нязнаек

нябачны

няйначай

нябёсна-блакітны

някёмлівы

няблага

някёпскі

няббжчык, -ка

някоўкі

нябось

някошаны

нябыт, -ту

нялёгка

няважны

нялішне

нявёрны

нялюдскі

нявёруючы

няма дзё

нявёсела

няма каго

нявёяны

няма куды

нявопытнасць нявораны

няможацца

і неараны

няможна

нявыпечаны

нянавісць

нявыпрабаваны

нянька,

нявыхаваны

няньчыць

нявыхад, -ду няглёдзячы

на,

прыназ.,

але:

р. мн. -нек

няпарнакапытныя няплённы

няпоспех

152 А

няпоспех, -ху няпоуны Обер...— першая

(хлусня)

няпраўда няпэўна нярана нярэдка,

частка

складаных

слоў, пішацца заўсёды праз злучок

обер-афіцэр, обер-афіц$ра,

нясвоечасова няславіць, няслаўлю,

месн.

'РУ

прысл.

обер-кандўктар, няславіш

ра,

обер-кандўкта-

месн. -ру

нясмачна

обер-лейтэнант, обер-лейтэнанта

нясмёлы

обер-пракурор,

няспорна

обер-яфрэйтар, обер-яфрэйтара,

месн. -ру

няспраўны няспрытна

ого

нястача

о-го-го

нястомны

ом, ома

і нястрымна

нястрымана нясцёрпны

омнібус, -са

мн. -зак

-ляў онікс, -су опера,

няўдала

р. мн. -дач

р. мн. опер

опера-буф, оперы-буф оперны

няўдзячны

дав., месн. -ку, тв. -кам; (у ж. р.) дав., месн. -цы, тв. -кай (-каю); р. мн.

няўмёка, -кі,

опіум, -му опіумны оптам оптыка,

няўмёк няўмёльства няўпраўка, р.

дав., месн. -тыцы

оптыка-акустычны

мн. -вак

оптымум, -муму опус, -са

няўрбд, -ду няўрымслівы

орган, -на ордэн, -на;

няўсёдлівы няўстойка,

месн. -лі; мн. омулі,

омуль, -ля,

няўважлівы няўвязка, р.

месн. -ры

оммётр, -ра,

нястраўнасць

няўдача,

р. мн. -стоек

мн. ордэны

ордэнскі

няўтўльна

ордэр, -ра,

няўхільна

осмас, -су,

месн. -ры; мн. ордэры месн. -се

няўцёшны

осміевы

няўцям

осмій, -мію,

няцотны нячўла, прысл.

бстготы, -таў

няшчасце,

месн. -сці

няяркІ няясыць, -ці, няяўка

обер-пракурора

тв. -ццю

месн. -міі

отаскапія, -іі бтасклероз, -зу охра < вохра охравы і вохравы охрысты

і вохрысты

153

павязка

павёк,

прысл.

павёр’е па-англійску

лавёрх,

паасобку

павёрхня па-веснавому

па-бальшавІцку пабатальённа па-бацькоўску

-рха, месн. -рсе

павёсці, -дў; -дзём, -дзяцё

па-баявому

павётра, гв. -рам павётраачышчальнік, -ка

пабёл, -лу

паветрадўўка

па-беларўску

павётрана-дэсантны

пабёлены

паветраплавальны

паблізу

павёў, павёву

пабліскванне

павёць,

пабляклы

павільён, -на

тв. -ццю; р. мн. -цей

пабоішча

павіннасць

пабойвацца

павісёць,

паболей

і паболып

-вішў,

-вісіш;

пабольваць

павіскванне

незак.

пабоўтаць,

пабоўтваць

па-братняму

павіян, -на паводдаль

па-братэрску

паводжваць

пабрацім, -ма

паводзіны, -дзін,

па-брацку

паводка,

пабудаваны

адз. няма дав., месн. -дцы; р. мн.

-дак

пабуджальны

паводле

па-будзённаму

паволжскі

пабяляны (кацёл)

паволі,

павадыр, -ра,

месн. -рў

(чаго)

прысл., але: па волі, наз. з прыназ.

па-ваённаму

павольнасць

па-вайсковаму

па-воўчаму

паварот, -ту

павохкаць павўзіць, -вўжу, -вўзіш

паваротка,

дав., месн. -тцы

і па-воўчы

паваротлівасць

павўк, -ка

па-вар’яцку

павўкападобны

павастрыць, -рў, павострыш павастрэць, -р$е, -Зюць

павуцінне павучйльна

па-вашаму,

прысл., але: па вазайм. з прыназ. павёдаміць, -млю, -міш; 3 мн. -мяць; незак. паведамляць

павучаць

шаму,

павучыны

лаведамлённе

павяваць,

павёзці, павязў; павязём, паве-

павязка,

зяцё

-вісім,

-вісіцё

па вўшы павышэнне

•зак

-вае; -ваюць

дав., месн. -зцы; р. мн.

павннуць

154

павянуць

падатковы

павярнўцца,

павярнўся,

павер-

нешся павярхоўнасць па-вясковаму

падаўжэнне па-даўнёншаму падахвоціць, -хвочу, -хвоціш падацца, падамся, падасіся, па-

пагаворваць

дасца; пададзімся, падасцёся,

пагадзінна

пададўцца

пагадзіцца,

пагаджўся.

паго-

дзішся

падбёл, -лу пад бокам

пагаднённе

падбор, -ру

пагаліць, пагалю, паголіш

падвёсны

пагалоска

і погаласка

пад вёчар

пагалоўе паганец, -нца,

падвоблачны

месн. -нцу

па-гарадскому

падвод, -ду

пагарачыцца, -чўся, -чышся

падводка, па двое

дав., месн. -дцы

пагардлівасць

падвоз, -зу

лагаршэнне па-гаспадарску

падвозчык, -ка

па-геройску паглыбіць, -блю, -біш

падвостраны падвячорак, -рка

паглынальнасць

падгаворваць

пагнацца, паганюся, пагонішся

падгадаваны

па горла

падгарваць, -гарвае

падворваць

пагранатрад, -да пагром, -му

і падгараць,

-гарае

пагрўзачна-разгрўзачны

падглёдзець, -глёджу падгон, -ну

пагэтуль

падгор'е,

падагрэў, -рэву

падграбаць

падагульняць

падагўльваць

месн. -р’і

падгрўпа,

р. мн. -грўп

пададдзёл, -ла падаконнік, -ка

падгрэбці, -грабў; -грабем, -гра-

па-дамашняму

падданства

бяцё

паданне падаправаць,

паддаць

зак.

падапрэць

падапхнўць; -пхнём, -пхняцё

паддзёўка паддонны

падараваны

паддоследны

падарожжа

паддувала

падарўнак, -нка падарыць, -дарў, -дорыш

пад'ёзд, -ду, ца) -да

падаслаць, падсцялю

пад’ёсці, пад’ём, пад'ясі,

падаслаць, падашлю падатак, -тку

(уваход або мес-

пад’ёсць; пад'ядзім, пад’ясцё, пад’ядўць

пад спбд

155 пад’ехаць, пад’ёду

паднябёссе

пад’ём, -му

па-добраму

падзённічаць, -чаю

падол, -ла

падзёл, -лу

падолець, -долею

падзёя,

р. мн. падзёй

падораны падоўгу

падзённа па-дзіцячаму

падпал, -лу падпарадкаванасць

падзбл, -лу

падпарадкоўваць

падзямёлле па-дзяржаўнаму

падпарўчнік, -ка

дав.,

месн.

-дцы;

-лёю,

-лёіш;

3 мн.

падкладка,

р. мн. -дак

падпасці; -падзём, -падзяцё пад пахі падпёрці, падапрў; падапром, па-

падклёены падклёіць,

дапрацё падпёрты

-лсяць падковападобны

падпільноўваць

падколаты

падпісчык, -ка

падкоп, -пу

пад поўнач

падкорм, -му

падпрэгчы, -рагў, -ражэш; -ра-

падкочваць

жом, -ражацё падпяразаны

падкрэсліваць падкўльгваць падкупіць, -плю, -купіш; незак. падкупляць і падкўпліваць падлёссе падлік, -ку

3 мн. падлічаць

падразаць падраздзялённе пад раніцу

падломліваць падмазка,

падрад, -ду падрадзіцца, падраджўся, падрадзішся; незак. падраджацца падрадчык, -ка

падлёт, -ту падлічыць;

падпяць, падапнў падрабляць, зак. падрабіць

месн. -зцы

падмазчык, -ка

па-драпёжніцку

падмайстар, -стра, месн. -стру падмарожваць, зак. падмарбзіць

па-другое па-другому

падмацўнак, -нку

пад рукой (-кою) падрыў, падрыву

падмёньваць падмёсці; -мяцём, -мецяцё;

незак.

падмятаць

падрыўнік, *ка падрэгуляваны

падмёрзнуць

падрэзчык, -ка

падмёрзлы

падскакваць

падмдргваць / падміргваць паднарад

(у ботах), -да

падскок, -ку падскрабаць

і падскрэбваць

пад ніз

падснёжнік, -ка

паднябённе

пад спод, пад сподам

ладсўмак

156

падсўмак, -мка

пазітывісцкі

3 адз. -таё падтаць, 3 адз. -тане падтбчка, дав., месн. -чцы; р. мн.

пазіцыйны

падтаваць,

-чак падтрасаць, -саю

і падтрэсваць,

-сваю

пазіцыя па-зладзёйску пазмённа пазнаёмлены пазуха,

падтрымліваць, -ваю падтрэсці, -расў; -расём, -расяцё падтэкст, -ту

месн. пазусе; р. мн. па-

зух пазыка,

дав.. месн. пазыцы; р. мн.

пазык

падўжаць, -жаю

пазыкатрымальнік, -ка

падужэць, -жэю па-дурному

паэыковы

па душы падцёпліваць

па-іхняму паіць, паю, поіш

падцёк, -ку

паіць-карміць

падцяжкі, -жак

пай, паю;

падчапіць, -чаплю, -чэпіш падчарыца

пайграць

падчас падчасаны

пайсці, пайдў, пойдзеш, пойдзе;

па-іншаму

паймённа пойдзем,

падчыстўю

пойдзеце;

пайшоў,

пайшла, пайшло

падчытчык, -ка падшкіпер, -ра,

пайшчык, -ка

месн. -ру

падшлёмнік, -ка падшэрхнуць падыграць,

мн. паІ

незак. падыгрываць

паказ, -зу паказаць,

пакажў,

паказчык, -ка

падыспьітны

пакалонна

падысці, падыдў, падыдзеш

па-камуністычнаму

падыход, -ду

пакгауз, -за

падьіходзіць, -ходжу

па-кітайску

нязм., н. падэшва, р. мн. -ваў

паклады, -аў

па-дэ-дэ,

пад’язны па-за

пакажаш,

пакажа

злунн., але: па кольлін. з прыназ.

пакблькі, кі,

пакрысё

пазакласны

пакт, -та (пакт міру)

пазалётась

пакулле

пазалёташні

пакўльгваць

пазаўчарашні

пакўль што

{не пакўтваць!)

па-звёрску

пакўтаваць, -тую

пазіраваць, -рую пазітрон, -на

паладзін, -на

пазітывізм, -му

паламацца, паломіцца

паламаны

і паломаны

паляводчы

157 паламаць, паламаў;

паламлю ,

заг.

п а л о м іш ;

палімёры, -р а ў паліморфны

паламі

паланёз, -за

палінезіец, -з ій ц а ,

паланізм, -ма

палінёіць;

паланцін, -на паласа

п а л а с а );

р. мн. палос

паліп, -па паліраваны палісандр, -ру,

па-латыні

палісмён, -на,

палахлівасць

месн.

-ца,

-цы;

П алац

п ія н ё р а ў , П а л а ц п р а ц ы

палацёр, -ра,

месн.

-ру,

(машы-

-ры

палачка-стукалачка,

п а л а ч к і-

палітаддзёл, -ла палітасвёта палітбюрй; П а л іт б ю р о Ц К К П С С палітвучйба палітграмата палітгурток, -тка

сту к а л а ч к і

палеабатаніка

палітзаняткі, -тка ў

палеаграфія

палітзняволены

палеазаалогія

палітінфармацыя

палеазаўр, -ра, месн. -ры

палітрабйта

палеазой, -зою

палітрўк, -ка

палеаліт, -ту

палітсастаў, -таву

палеанталогія,

тв.

палеантолаг, -га,

-гіяй

месн. -гу

палёглы (п а л ё гл а е жыта) палемізаваць, -зўю

лалітупраўлённе палітшкола палітыка-асвётны палітыка-выхаваўчы палітыка-масавы

палемічны па-лёнінску

палітыка-эканамічны

палеограф, -фа

(стаць

палёпшаць

лепшым),

палітычны палітэканомія палітэмігрант, -та

-ш а ю

палёпшыць

-з ій ц у

месн. -ры месн. -не паліспаст, -ста, месн. -сце

палаталізаваны

на)

месн.

-нёяц ь

паліном, -ма

(ч а р н а з ё м н а я

палац,

3 мн.

(зрабіць лепшым),

палітэхнікум, -ма паліцмайстар,

•шу

-тра,

па-лётняму

палішынёль, -ля

палёт, -ту

паліэдр, -ра

палігамія п а л іг л о т , -л о та,

палігон, -на

палкаводзец,

месн.

-лоце

палом, -му паломніцтва

паліграфічны

палон, -ну

паліграфія

палонны

паліклініка паліклінічны

палын, -нў па-людску

палімёрны

паляводчы

-дца,

месн.

-тру

месн.

-дцу

лалягальнасць

158

паляг&льнасць

паніжэць

паляк, -ка

панікёр, -ра,

р. мн. -дві'ц

паляндвіца,

месн. -ру

панісламізм, -му

паляпшэнне

панна

палярыметр, -ра, месн. -ры палярына, р. мн. -рын па-маладзёцку

нязм., н. прысл., але: па новаму, прым. з прыназ. пансіён, -на, (утрыманне) -ну

памалёньку

пансіянат, -та

памалу

панславізм, -му

па-марксісцку

пантанёр, -ра,

па-мастацку

пантонны

па-майстэрску

пано,

па-новаму,

месн. -ры

памёрзнуць

пантэізм, -му пантэон, -на

памёрцІ, памер, памёрла; памёр-

панцыр, -ра,

памёр, -ру,

лІ

месн. -ру

месн. -ры

панцюркізм, -му

памёсны

панэлінізм, -му

памёсячна

панядзёлак, -лка

памногу па-монму

па-нямёцку паняцце

памол, -лу

пападдзя

памост, -та па-мужчынску

папаёздзіць

памфлёт, -та

па-панску па парадку

папакошваць

памфлетыст, -та па-мядзвёджаму

і па-мядзвёджы

памяншаемае памяранец, -нца, памярцвёць

тв. -ццю

прысл.

папахадзіць □анацёмку, прысл. пап’ё-машэ, нязм.,

н.

па-пёршае папільётка

панадворак, -рка панацэя, тв. -цэяй

прысл., але: па назайм. з прыназ.

па-нашаму, шаму,

па-партыйнаму папаўдні,

месн. -нцы

памярцвёлы памяць, па-над

тв. -ццю

папараць,

памчацца

папірус,

-су,

(помнік пісьмен-

насці) -са па-пластўнску па-пбльску

лангерманізм, -му

па-пралетарску

панегірык, -ка

пан-Еўропа

папраўдзе, прысл., але: па праўдзе кажучы, наз. з прыназ. папрок, -ку па-простаму

панібр&цтва

папросту

ла нёкалькі панёль,

тв. -ллю

партплёд

159 пдрастак, -тка

па-прыяцельску

і парасё, -сяці, тв. -сём

па-птушынаму

парася

папуаскі

паратўнак, -нку паратыф, -фу

папулярызацыя папуры,

нязм., н.

параўнальна-гістарычны

папялішча папярочна-кбнтурны

парафінаваны

папярочнапаласёты

парахнёць, -нёе

папярхнўцца

парашкападобны

папярэджанне па-пятае

парашок, -шкў

парафіраванне

парабалічны паравбзабудавённе паравозавагонарамбнтны

парвеню,

-ра,

нязмм. месн. -ліі

паргёлій, -лія, паржавёць

паравозазборачны парагенератар,

(доза лякарства)

-шка парашутызм, -му

месн.

-ры

паржышчавы

(месца стаянкі транс~ парту) -ка

парк, -ку,

парад, -ду парадак, -дку парадаксільны

паркаленабіўны

парадзіраваць, -рую

паркаль, -лю

парадыгма парадыйны

паркёт, -ту парламентарызм, -му

парадыст, -та,

месн. -це

парламенцёр, -ра,

месн. -ру

паражняк, -кў

парламенцкі парнікова-цяплічны

паразітызм, -му

пародыя

паралелаграм, -ма

парожні па-рознаму

параённа

паралелепіпед, -да паралёль,

тв. -ллю

паралітык, -ка параліч, -чу,

месн. -чы

парамагнетызм, -му паранджа

прысл., але: па ранёйшаму, прым. з прыназ.

па-ранёйшаму,

паранепранікальны

пароль, *ля пароўну партабак, -ка партактыў, -тыву партарганізацыя,

тв. -цыяй

партасвёта партатыўны партбілёт, -та

нязмн.

параперагравальнік, -ка

партбюро,

парапёт, -та

партвёйн, -ну

параразмеркавальнік, -ка парасімпатычны

партвучоба

пёраснік, -ку

партз’ёзд, -да

парасон, -на парасднападобны

парторг, -га,

партдысцыпліна

партплёд, -да

месн. -гу

партрэт

160

лартрэт, -та

пасляабёдзенны

партрэтыст, -та

пасляаперацыйны

партсігар, -ра

пасляддўна

месн. -жы

партстйж, -жу,

матэрыялістычны

пасляддўна міралюбны

партсход, -ду

пасляддўна рэвалюцыйны

месн. -лі

партфёль, -ля,

пасляздўтра паслякастрьічніцкі

партыз&н, -на партызанскі

паслянаціскны

партыйна-арганізацыйны

пасляпасяўны

партыйна-гаспадарчы

паслярэвапюцыйны

партыйна-камсамбльскі партыйна-палітычны

пасляслдўе,

партытўра, р.

мц. -тўр

па-стараддўняму

партэнагенёз, -зу партэр, -ра,

пастарёль, -лі,

месн. -ры

па-стардму,

месн. -лю парфір, -ру, месн. -ры паручыцель, -ля,

парфўмна-касметычны парцыён, -ну парцьёра,

мн.

прысл., але: па ста-

рдму звычаю

мн. паставы дав., месн. -тцы пастдй, -тдю, месн. -тді пастдлькі, прысл., але: па стдлькі, ліч. з прыназ.

пастдў, -тава; пастка,

м.

-ры;

парцьёры,

пастскрыптум, -ма

парцьёр парыкміхер, -ра,

месн. -ру

ластупальны (рух)

прысл. тв. -ллю

парытэтны

пастфдктум,

парыў, -рыву

пастдль, -лі,

па-салаўінаму

пастэрыздцыя

па-салдацку

па-сур'ёзнаму

па-сапрёўдн аму

па-сусёдску

пасат, -ту

пасцёль, -лі,

пасвёдчанне

пасці,

пёсвіць,

тв. -ллю

пастарнак, -ку

па-рўску

парцьё, нязм.,

месн. -лдўі

пастамёнт, -нта

пасў;

пасём,

пасяцё

тв. -ллю

падў;

падзём,

падзяцё

па-свдйму

пасцілё пасьянс, -са

па-свдйску

пасябравёць, -рўю

па-святдчнаму

па-сябрдўску

пасёяны

пасяджэнне

па-сірдцку пасіў, -сіву

пасялёнец, -нца, месн. -нцу пасялкдвы Савёт

пдсквіль, -ля

па-сямёйнаму

пасквілянцкі па-славянску

пасярддзіне,

пасланёц, -нца, паслдннік, -ка

месн. -нцў

прысл., але: па сярэпрыназ.

дзіне, наз. з па-таварьіску патанўлы

паўнакрбўны

161 паўакрўжнасць

па-твойму паток, -ку

паўаркуша

месн. -гу

патолаг, -га,

паўасвётлены

патолагаанатам, -ма паточна-канвёерны

паўаўтаматычны паўафіцыйны

паточна-серынны паточна-скорасны

паўачка паў-Беларўсі

патранаванне

паўбяды

патрапіць, -плю, -піш

адз. няма

паўвекавы

патрашыць, патрашў, патрошыш

паўвостраў, -рава паўгадавы

па трое

паўгектара

патрахі, -хоў,

патроху патрўль, -ля, -лю

месн. -лі, (чалавек)

паўдарогі

патруляванне

паўдзесятка

патрыёт, -та патрыцый, -цыя, -цыю патрыярх, -ха,

паўгоддзе па-ўдарнаму

тв. -цыем, месн.

месн. -ху

патрыярхальны патрыятызм, -му патрэніраваць (іграка), -рўю патрэскваць, -вае

паўднёваафрыканскі паўднёва-заходні паўднёварўскІ паўднёва-ўсходні паўжывы паўза паўзабыццё

па-трэцяе

паўзвбдна паўзмрок, -ку

па-турэцку

паўзці; паўзём, паўзяцё

патэнт, -та

паўзыходзіць

патэнтаваны патэнтаваць, -тўю

паўкаланіяльны паўкіламетровы паўліста

патэнтавы / патінтны патэнцыраванне

паўлітровы

патэнцыял, -лу

паўмёра

патэтыка, дав., латэтычны

месн. -тыцы

паўмёсячны паўметровы

патэфон, -на лаў...— першая частка складакых слоў

паўмільёна

пішацца заўсёды раэам, але з уласнымі

паў-Мінска

назеамі — лраз злучок

паўмінўты

паўмілі

паўабарона

паўнаважкасць

паўабарот, -та

паўнаводдзе

паўадчынены паў-Азіі

паўнагўчны паўназначны

паўакна

паўнакроўны

6-2586

паўналбтні

162

паўналётні

па-францўзску

паўналёцце

пахаджаць

паўнамоцны

па-хатняму

і пахАджвэць

паўнапраўе

пахвальба

паўнасычаны

пахвалькы; Пахвальная грамата

паўнатвары

пахіснўцца

паўнацэннасць паўнбчна-захддні

пахнуць, пах, пахла

паўнбчнамбрскі

паходжанне

паўночнарўскі

пахбдка,

паўночна-ўсходні

пацвёрдзіць

паўнюсенькі

пацвярджэнне

паўперызацыя », » » лауправаднік, -ка

пацёха,

паход, -ду

дав., месн. -дцы

дав., месн. -цёсе

паціху

паўпрэд, -да

пацыёнт,

паўрубля

па-цяпёрашняму

паўстанак, -нка

месн. -нце

пацярпёць,

паўст&нец, -нца, паўстанцкі

месн. -нцу

-плю, -піш;

паўсярэдні паўтйкт, -та

па чарзё па-часе

паўтара (рубля, рублямІ), паўтары (гадзіны, гадзінамі)

па-чацвёртае

паўтарагадовы

пачўцце;

паўтаракіламетровы

пачастўнак, -нку

мн. пачўцці (органы па-

чўццяў)

паўтаралітровы

пачўццевы

паўтараметровы

пачуццё,

паўтараста -ну,

мн.

няма

пачуццёвы

(у музыцы)

-на

паўтбр, -ру

пачым пачын, -ну

паўтраця

пачэсны

паўучйстка паўфабрыкат, -ту

пашпарт, -та, -рце, знач. па -рту

паўфінал, -лу

пашпартыз&цыя

паўхвіліны

паштальен, -на

паўцёнь, -ню

паштамт, -та

па-ўчарашняму, ўчарашняму,

(пачуццё

мёры)

паўтаратонка паўтон,

3 мн.

пацярпяць па-чалавёчы

прысл., але: па прым. з прыназ.

у размерк.

паштамцкі паштмайстар,

-тра,

паўшар’е, месн. -р’і паўяблыка

паштова-тэлеграфны

па-філасофску

пашчыпаць, -паю

па-франтавому

па шчырасцІ

паштэт, -ту

месн. -тру

перакл&сці

163 перагароджваць

паэзія

перагіб, -бу

паэтызацыя

мн. *тэс

паэтэса, р.

перагляд, -ду

паядынак, -нку

перагной, -ною,

паясняльнае (слова)

перагон, -ну

пёвень, пёўня, аб пёўні

перагортваць

педагагічны

перагрэў, -рэву

педаль, тв. -ллю; педантызм, -му

р. мн. -лей

перадавік, -ка перадапошні

тв. -рыяй месн. -р’І пераддзвёр'е, месн. -р'і

педанцтва

перадгісторыя,

педІнстытўт, -та

перадгор'е,

педометр, -ра педпрактыка, педыкюр, -ру

дав.г месн. -тыцы

педыятр, -ра,

месн. -ру

перадзвіжнік, -ка перадзёл, -лу перадплёчча перадрўк, -ку

ледыятрычны п’едэстал -ла пейзаж, -жу,

перадсэрдзе

(твор жывапісу)

перасзд,

(ныгунанны) -да

-ду,

пераёзны

-жа

пераёмнасць

п'ёксы, -саў

перажытак, -тку

пеленгацыя пельмёні, -ня,

месн. -ноі

-няў;

адз. пельмёнь,

перазвон, -ну пераігрыванне

м.

зак.

пенасілікат, -ту

пераігрываць,

пёнІ, нязм., н. пенІцылін, -ну

перайменаваць, -нўю;

(манета)

незак. пе-

ранмяноўваць

пенсіянёр, -ра,

перайначыць

пенснэ,

перайсці,

месн. -ру нязм., н.

пяройдзеш,

пераказ, -зу пераказчык

пёнькапрадзённе пёня, тв. пёняй ( няю) лёпсі-кола, пёпсі-колы

дав., месн.

перайдў,

пяройдзе

пёнькавалакно

перабёжка,

перайграць

перакананне -жцы;

пераканаўчасць перакат, -ту

р. мн. -жак перабольшванне

перакатчык, -ка перакаці-поле, перакаці-поля

перабудова

перакваліфікацыя,

перабёжчык, -ка

перавод, -ду,

(грашовы) -да

перавоз, -зу перавозчык, -ка

пёракіс, -су

тв. -ззю перагар, -ру, месн. -ры перагарваць і перагараць

перакладчык, -ка

пёравязь,

тв. -цыяй

перакідванне пераклад, -ду перакласці, -кладзяцё

-кладў;

-кладзём,

перакопванне

164

перакопванне

пераплётчык, -ка

перакос, -су

перапончатакрылыя

перакошваць

перапрацаваны

перакройваць

перапрошваць

перакрыцце,

месн. -цці

перапўд, -ду перапужаць

перакрыццё (дзеянне) перакўпшчык, -ка пералажыць, пераламаны

-лажў,

перапынак, -нку -ложыш

і пераломаны

пераразаць

і перарэзваць

пераразлІк, -ку

пераламацца, пераломіцца

псраржавёць

пераламаць, пераламлю, перало-

перарыў, -рыву

міш; пераламаў; пераламлённе

заг. пераламі

перарэз, -зу перасёдзець

(пра хлеб)

пералёт, -ту

перасёў, -сёву

пералік, -ку

перасол, -лу

пераліў, -ліву

перасядзёць перасялёнец,

пералом, -му

зак. перамяніць

перамёньваць, перамёрваць

(перачакаць) -нца, месн.

перамёрзнуць перамёрзлы

пературбацыя

месн. -р’і пераможца, -цы, дав., месн. *цу, тв. -цам; (у ж. р.) д а в м е с н . -цы, тв. -цай (-цаю)

пераўчот, -ту

пераўвасаблённе

перамір’е,

перамошчваць

пераход, -ду пёрац, -рцу, месн. -рцы перацяць, ператнў; ператнём, ператняцё

перанасёленасць

перашыек, -шыйка

перанасялённе

перашэптванне

перанос, -су

пераэкзаменоўка,

пераноссе

дав.,

месн.

-ноўцы

пераносчык, -ка

пергамент, -ту,

пераняць, пераймў, пяроймеш

пергаментны

перапайваць перапал, -лу перапалох

-нцу

перасячы; -сячом, -сечацё ператрасаць і ператрэсваць

(ад

перапаяць)

і пярэпалах, -ху

месн. -нце

пёр’е, аб пёр’і перламўтр, -ру перлон, -ну

перапаўзці, -зў; -зём, -зяцё

перманёнтны

перапёў, -пёву

пёрнік, -ка

перапёчка,

дав., месн. -чцы пёрапіс, -су, месн. -се

перон, -на

перапісчык, -ка перапл&чаны

перпётуум-мобіле, нязм., н. персанаж, -жа, месн. -жу

пераплёт, -ту

персанал, -лу

пераплётна-брашуровачны

персаніфікацыя

перпендыкуляр,

-ра,

месн. -ры

пісьманбсец

165 пёсня,

персідскі перспектьіва

месн. -нцу месн. -ры пёршааснова, р. мн. -асноў перуанец, -нца,

тв. -няй (-няю); р. мн.

пёсень петраграфічны

перфаратар, -ра,

петраграфія петыт, -ту

першабытнаабшчынны пёршагатунковы

петыцыя,

пёршадрукар, -ра,

месн. -рў

пёршакатэгорнік, -ка

цё, пяюць

першакласнік, -ка пёршакрыніца,

печ, тв. пёччу; печанёгі печанёжскі

р. мн. -ніц

першакўрснік, -ка першамайскі

пёчань,

р. мн. -чын

пёршапрычына,

р. мн. -цый

пёўчы пець, пяю, пяёш, пяё; пяём, пея-

пёчка,

тв. -нню; р. мн. -ней, ж. дав., месн. -чцы; р. мн.

пёршасны пёршаэлемёнт, -та

-чак півоня, -ні;

перш-наперш

пігмёнт, -ту пігментацыя

пёршынец, -нца,

месн. -нцы, (аб

дзіцяці) -нцу

пікетаванне пікіраваць, -рую піктаграфічны

перыгёй, -гёя, месн. -гёі перыгёлій, -лія, месн. -ліі

дав., месн.

піктаграфія -дыцы

месн. -ры

перыпетыя, тв. -тыяй перыскапічны

пілатаж, -жу пільнаваць, -нўю пільшчык, -ка пінг-понг, пінг-понга

перыстакрылыя

пінжак, -ка

перысталістыя перыстальтыка,

піла-рыба, пілы-рыбы пілатаванне

перыкардыт, -ту перыметр, -ра,

р. мн. півонь

пікантны

першынстваваць, -твўю першынство

перыедыка,

дав., месн. -тыцы

пінчэр, -ра,

месн. -ры

перыферыйны

піражок, -жка

перыферычны

піраксілін, -ну піраміда

перыфраза,

р. мн. -фраз

перыяд, -ду

пірамідальны

перыядызацыя

пірамідон, -ну

перыядычны

піраскоп, -па

п’ёса

пірацкі

пёсенны пёсенька,

р. мн. пячэй

р. мн. -нек

пірог, лірага, аб пірагў піруэт, -та

месн. -хіі

песімізм, -му

пірыхій, -хія,

песімістычны

пісаць, пішў, пішаш, піша

пёскападобны

пісьманосец, -носца,

месн. -носцу

пісьменнасць

166

( сукупнасць пісьмовых помнікаў) пісьмённасць (уменне чытаць і пісаць )

планава-аператыўны

пісьмсннік, -ка

планав&ць, -нўю планава-эканамічны

лісьменнасць

але: у размерк.

пісьмо, на -мё;

планава-арганізацыйны планаванне планава-фінансавы

знач. па -мў; пісьмы, пісем пітво, аб пітвё

планерадром, -ма

пітэкантрап, -па

-рыя, месн. -рыі месн. -ры планімётр, -ра, месн. -ры планіраванне (на самалёце) планіраваць (на самалёце), -рую

піфагарэец, -рэйца, месн. -рэйцу піць, п’ю; п’ём, п’яцё піцыката,

нескл., н.

пішч&ць; -чым, -чыцё піяна, нязм., н. піянёр, -ра, месн. -ру піянёратр&д, -да піянёрважаты

нескл., н. піянісіма, нескл., н. піяністка, дав., месн. -тцы; р. мн. піяніна,

планёр, -ра,

планісфёра планктон, -ну планктонавы і планктбнны плантаж, -жў пласкагор’е, месн. -р’і лласкагўбцы

дав., месн. -нцы

пласкадонка, пласт, -та

-стак

пластык, -ку

піястр, -ра

пластылін, -ну

плагіят, -ту

месн. -ру

плагіятар, -ра, пладаводства пладаводчы

пластыр, -ру, пластычны пласціна,

месн. -ры

р. мн. -сцін

пласціністадзюбыя

пладажэрка пладазавязь,

планерызм, -му планетарый,

тв. -ззю месн. -ры

пладазбор, -ру, пладазмён, -ну

пладалісцік, -ка пладаножка, дав.,

пласцінка,

р. мн. -нак (зборн., матэрыял)

платан, -на, -ну

платанізм, -му

мссн. -жцы

пладаноснасць

ллато, нязм., плафон, -на

пладзіць, пладжў, плодзіш пладова-ягадны

плацёж, -цяжў

плазматычны плазмодын, -дыя пл&кса, дав., месн. -су,

тв. -сам; (у ж. р.) дав., месн. -се, тв. -сай(-саю); р. мн. -саў

н.

плацдарм, -ма плацёжаздбльнасць плаціна плаціна плаціць, плачў, плаціш плацкёрта,

р. мн. -таў

плякун-трава, плакўн-травы

плацкартны

пламбавёць, -бўю

плацце, на -цці;

пламбір, -ра,

(марожанае) -ру

знач. па -ццю

але: у размерк.

пдлымепадобньі

167 плач, плачу, аб плачы

погляд, -ду

плашч, плашча, аб плашчы

подзвіг, -гу,

месн. -бею

плебёй, -бёя,

подпіс, -су, подскакам

плебісцыт, -гу

і плёмені; плямё-

плёмя, плёмя

подступ, -пу подсціл, -лу

ны, плямён

мн. паязды

пбезд;

племянны плёнум, -ма плёсці,

месн. -гу месн. -се

позірк, -ку

плятў,

пляцёш,

пляцё;

позна познаспёлы

пляцём, плецяцё

познацвёт, -ту, баг,

плеўрыт, -ту

тв. плячамі

плёчы, плячэй,

позні покрыва

плеяда плёскат, -ту

полаз;

плісіраваць, -рўю плісэ, нязм., н. плбдаздымальнік, -ка

плоданасіць,

мн. палазы; зборн. па

лоззе

адз.

поле;

мн. палі, палёў

полеахоўны пладано-

сіць

поліартрыт, -ту полібазіт, -ту полівалёнтны

плоданашэнне

полігенёз, -зу

плодасушылка плоскашліфавальны

полігібрыд, -да

плот, плота, аб плоце

полімерыя

плоў, плову

поліметалІчны

плўнжэр, -ра,

месн. -ры

полісахарыд, -рыду

плутакратычны

полісемантычны

плывёц, плыўца, аб плыўцў

полісінтэтычны

плывўн, -нў

полістырол, -лу

плынь,

тв. -нню; р. мн. плыней

полісульфіды

плытагон, -на

політыпаж, -жа,

плытаход, -ду

політэізм, -му

плыўчыха,

дав., месн. -чысе

пол ітэістычны

плюралізм, -му плюсквамперфёкт, -та

політэхнізацыя

плямённік, -ка

політэхнічны поліфанізм, -му

політэхнізм, -му

пляміць, плямлю, пляміш пляскатаносы пляскаць, пляскаю пляскаць,

пляшчў,

плёшча пляцёнь, плятня

месн. -жы

плсшчаш,

поліфанічны поліфанія поліхраматычны поліэтылён, -ну пдліяміеліт, -ту

побыт, -ту

полудзень, -дня,

повідну

полымепадобны

месн. -дні

полымя

168

тв. -мем, месн. -мі тв. -ччу

помслівы

дав., месн. -тыцы мн. правы, правоў правабярэжжа, месн. -жжы правадыр, -ра, месн. -рў

поначы

правакацыйны

полымя,

праблематыка,

помач,

права;

помніць

поні,

нескл., м.

права-лявацкі

попелаўлбўнік, -ка

правамоцны

поп-мўзыка, поп-мўзыкі

правапарушэнне

попыт, -ту

правапіс, -су, праварваць

месн. -ху

порах, -ху,

месн. -се

месн. -лаўі

порсткІ

праваслаўе,

порт, -та;

мн. порты порт (тканіна), -ту

правасўддзе правафланговы

порцік, -ка

правёзці; -вязём, -везяцё

поршань, -шня

правентыліраваць, -рую

посвіст, -ту

правёсці; -дзём, -дзяцё

посны

правізійны

поспех, -ху постаць,

правінцыялізм, -му

тв. -ццю

правоз, -зу

дав., месн. празе і прагараць

потайкам

прага,

потарч

прагарваць

поўдзень, -дня,

месн. -дні; наро-

ды Поўдня

прагарнўць, -гарнў, -горнсш прагіб, -бу

пбўнагалоссе

праглынўць; -нём, -няцс

поўнаметр&жны

прагляд, -ду

поўнасцю поўнаўладдзе,

прагляданне

поцемкі, -мак

месн. -ддзі і поцемкаў

праглядчык, -ка прагматызм,-му

поціск, -ку

прагназіраваць, -рую

почырк, -ку

прагноз, -зу

пошасны

прагон, -ну

пошасць

праграма-максімум,

пошта

максімум праграма-мінімум, праграмы-мі-

пошукавы пошчак, -ку пояс;

німум

мн. паясы

прабачыць прабачэнне

праграміраванне прагрызаць, -заю прагрэс, -су

прабёг, -гу,

месн. -гу

прабёгчыся, -бягўся, -бяжышся; -бяжымся, -бежыцёся прабёжка,

праграмы-

дав., месн. -жцы

прабіцца; -б’ёмся, -б’яцёся

прагрэсіўка, дав., месн. прагрэсіўна-прэміяльны

-сіўцы

прагрэў, -рэву прадавёц, -даўца, месн. -даўцў прадвёсне, -ня, месн. -ні

праплыў

169

даь., месн. -тыцы

прадвёшчаны

практыка,

прадвяшчаць

практыцызм, -му

прадзімаць прадзіравіцца

практычна неабходны

прадзьмўць,

-дзьмў,

-дзьмёш;

праламацца, праломіцца

-дзьмём, -дзьмяцё прадміг, -га,

праламаць,

месн. -гу

прадмёсце прадпрыёмец, -мца,

пракуратўра праламаны і праломаны праламлю,

міш; праламаў;

месн. -мцу

пралетарыят, -ту

прадпрыёмства

пралог, -га

прадпрымальны

праломліваць,

прадугад&ны

ламляць прамёнепадобны

прадуглёдзець,

незак.

праду-

(прамённе)

прадчуванне прадэкламаваць, -мўю

мянёў;

зборн. прамённе

прадэманстраваць, -рўю

прамёньчык, -ка

прадэфіліраваць, -рую

прамёр, -ру,

прад’яўнік, -ка

прамёрзнуць

праёкт, -та

прамёрзлы

лраектавінне праёктна-развёдачны

лрамінўць; -нём, -няце

месн. -ры

прамільгнўць; -гнём, -гняцё

праёктны праекціроўшчык, -ка

прамкааперацыя

праекцынны

прамоўца, -цы,

праёкцыя

прамтаварны

пражэкцёрства

прамфінплан, -на

пражэрлівы

прамыслова-транспартны

празаізм, -ма

прамянёць

празаІчны

прамяністы

м. і ж., -цы

прамкамбінат, -та

месн. -цу

пранізлівы праняць, праймў, проймеш

празрысты праінструктаваць, -тўю

прапагандаваць, -дўю

праінфармаваць, -мўю

прапагандысцкі

праіснав&ць, -нўю і -ную прайграв&льнік, -ка

прапазіцыя

прайграв&ць, -граю; -граём, -гра-

прапаўзаць прапедэўтычны

яцё

прапарцыянальнасць

(зарэгістраваць мес цапражыванне) прапіска (рэгістрацыя месца пражывання) прапісаць

праймаць прайсці, прайдў, пройдзеш пракатна-штампавальны пракормліваць пракрадацца

пра-

прамёнь, -мёня і -мяня; мн. прамёні і прамяні, прамёняў і пра-

глёджваць

празорца,

прало-

заг. праламІ

і пракрадвацца

праплыў, -плыву

праллыць

170

праллыць; -лывём, -лывяцё

пратруціць, -тручў, -трўціш

прапрацаваны

пратуберанец, -нца,

і прарэзванне

праразанне

пратэжэ,

месн. -нцы нязм., м. і ж.

праразны

пратэз, -за

праржавёць

пратэзаваць, -зўю

лрарошчванне прарызінены

пратэзна-арталедычны пратэктарат, -ту

прарыў, прарыву

пратэкцыя

прарэджванне

пратэкцыянізм, -му

прарэз, -зу

пратэрмінаваць, -нўю пратэст, -ту

прарэцэнзаваны

пратэстант, -та

прасаваны прасіцель, -ля,

месн. -лю праскрабаць, зак. праскрэбці праслёдаванне (не праслёдванне!)

пратэстанцкІ прафактыў, -тыву

месн. -ру

прафарганізатар, -ра, прафарганізацыя

праслёдаваць, -дую

(не праслёд-

ваць!) праснак, -ка

прафарыентацыя прафашысцкі прафёсар,

-ра,

месн. -ру; мн.

прасодыя праспёкт, -та

прафёсарска-выкладчыцкі

прастадўшна

прафесійна-тэхнічны

лрастакрылы

прафесійны

прафесары

прастамоўны прастой, -тою, прастор, -ру прастора

прафёсія прафесіяналізм, -му

месн. -тоі (шырокі прастор)

(беспавётраная

пра-

прафесўра прафілакторый, -рыя,

месн. -рыі

стора) прастрэл, -лу

прафілактьічны

прасцёнак, -нка

прафком, -ма

прасцёцкі

прафорг, -га, месн. -гу прафсаюз, -за

прасціна;

прафіляваць

мн. просціны

прасцінны прасцяг, -гу, прасяваць прасядзёць

месн. -гу

і прасёйваць і прасёдзець

прасянішча

прафсаюзна-камсамбльскі прафтэхадукацыя прафтэхшкбла прафшкола,

р. мн. -школ і пад.) -да

прасяны

прахбд, -ду, (калідор праходчык, -ка

прасячы, -сякў; -сячом, -сечацё

прахожы

пратакаліраваць, -рую

працадзёнь, -дня,

пратаплазма

працаемкасць

прататып, -па

працверазіць, -веражў, -вярэзіш,

пратон, -на

-вярэзіць

месн. -дні

прыгбп

171 працвітаць

прдцілёглы

зак. працадзіць працэдура, р. мн. -дўр

прдціракавы

працэдўрны

прдціяддзе

(не процант!) працэнтны (не процантны!)

процьма

працэс, -су

пруданізм, -му

працяг, -гу працягваць

прўткі прыбой, -бою,

працяканне

прыбытак, -тку

працэджваць,

працэнт, -та

прўгкі

месн. -боі

прыбядняцца

працярўшвацца

прыбярэжжа

і прачэсаны

прачасаны

прдцітанкавы

прывал, -лу

прачнўцца прачыніць

(крыху

адчыніць)

прывалакаць прываран, -рку

праштэмпеляваць, -люю прашчабятаць, -бячў, -бёчаш

прьіварваць

праэкзаменаваць, -нўю

прыварыць, -варў, -вёрыш

праявіцель, -лю

прывёзці, -вязў; -вязём, -везяцё

праязджаць

прывёсці,

-вядў;

-ве-

прывід, -ду

праясняцца

прывілёя лрывілеяваны

пробліск, -ку провад, -ду;

мн. правады

продаж, -жу

прывод, -да,

р. мн. -шчаў пройгрыш, -шу, месн. -шы

прывоз, -зу прыволжскі

пролежань, -жня

првгЁГОЛле

прозвішча,

промах, -ху,

прбпуск, -ка,

(дзеянне) -ду

прывярзціся

месн. -ху

прыгавйр, -ру,

промысел, -слу

прыгажосць

просталінёйны

прыгарад, -да

просьба прбтагістарычны

прыгаршчы,

прыгарваць

і прыгараць прыгаршчаў,

адз.

няма

прдтазаалбгія -ля,

месн. -ры

прыгаворваць

(дзеянне) -ку

прбставалосы

профіль,

-вядзём,

дзяцё

праязны

(напрамак)

прдцібдлевы прдцівага

-лю

прыгінацца прыглёдзецца, дацца

лрдцівагаз, -за

прыглёдзець

прдцідзёйнічаць

прыгнёт, -ту

процІдзёянне

прыгодніцкі

прдцідыфтэрыйны

прыгожанькі

процізаконны

прыгон, -ну

незак.

лрьггля-

прыгоннІцтва

172

прыгонніцтва пры гэтым прыдатак, -тка

-тку,

прымадонна прымайстравацца

(граматычны)

прымальны прымаразак, -зку

прыдумляць

прымат, -ту

прыёзд, -ду

прымацаваны

прыёзджы

прымаць

прыём, *му

прымёраць

прыемны

прымірэнства

прыз, -за; мн. прызы, -зоў прызавы (прызавое мёсца)

прымітывізм, -му

прызба, р.

мн. прызбаў

прымітыў, -тыву прымкнўць

месн. -р*і

прызматычны

прымор’е,

прызыў, -зыву

прымочваць

прыйсці,

прыйдў,

прыйдзеш,

прымошчваць

прыйдзе; прыйдзем, прьійдзе-

прымус, -са

це, прыйдуць

прымўс, -су

прыкаваны

прымчацца

прыказкавы прыказчык, -ка

прынёсены прынёсці прынцып, -пу

прыкамандзіраваны

але: у размерк. знач. па -ду прыклад, -ду, (у вінтоўкі) -да

прыпар, -ру,

прыкладзены

прыпёў, -пёву

прыклад, -ду, аб -дзе;

месн. -ры

прыпечак, -чка

прыклёены прыклёіць, лрыколаты

прынцыповасць прыпадак, -дку

незак. прыклёйваць

прыпёк, -ку прыпісаць

(дадаць да напіса-

нага)

прыколваць

прыпіска

прыкорм, -му

(дадатак да напіса-

нага)

прыкормліванне прыкрасць прыкуп, -пу

прыплод, -ду

прылазнік, -ка

лрыпуск, -ку

прылгаць, -лгў, -лжэш; -лжом,

прыпынак, -нку

прыплысці

і прыплыць

прыработак, -тку

-лжацё

і прырэзваць

прылёпліваць

прыразаць

прылёт, -ту

прырашчэнне

прыліў, -ліву

прыродазнаўства

прыляцёць, -лячў, -ляціш; -ля-

прыродазнаўчы прыроджаны

цім, -леціцё прыма-балерына, рыны

прымы-бале-

прыродна-кліматычны прыродна-чысты

псіхааніліз

173 ірырост, -ту прырошчваць

прышчапіць

прырэчча

прыяцель

прысак, -ску прысветак, -тку

прэамбула,

прысвіснуць

прэдыкатыўны

прыярытэт, -тэту

р. мн. -бул

прэвентыўны

прысвіст, -ту

прэзентаваць, -тўю

прысвістваць

прэзідыум, -ма; Гірэзідыум Вяр-

прысвойваць

хбўнага Савета прэзідэнт, -та;

прысвячаць прыслухоўвацца

СССР прэзідэнцкі

прысмак, -ку

прэлюдыя

прыскрынак, -нка

прысмакі,

адз. няма

прэм’ёр, -ра,

Прэзідэнт

месн. -ру

лрыстасаваны

прэм’ёра, р. мн. прэм’ер прэм ёр-міністр, прэм’ёр-мінІстра

прыстўкваць

прэміраванне

прыступ, -пу

прэміраваць, прэмірўю

прысўд, -ду

прэміяльны

прысўджваць

прэпараваць, -рўю

прыток, 'Току

прэрагатыва

прытопваць

прэс-бюро,

прытўлак, -лку

прэсінг, -гу

прытўльваць

прэс-канферэнцыя,

прысмоктваць

злучн., але: пры тым, займ. з прыназ.

прытым,

нескл., н.

прэс-пап’ё,

нескл.у н.

прэс-слўжба

прыўдала прыхвасцень, -сня,

месн. -сню

прэстыж, -жу,

месн. -жы

прыход, -ду прыхода-расходны

прэс-форма, -мы

прыцемак, -мку

прэтэндэнт, -та

прыцэл, -ла,

р. мн. -цый

прэснаводны

(дзеянне) -лу

прэс-цэнтр прэтэнцыёзнасць

прыцэньвацца

прэферанс, -са

прычапіць, прычаплю, прычэпіш; прычэпяць

прэцэдэнт, -ту ПСеўда...— псршая частка складаных

злучн., але: пры чым, займ. з прыназ. прычыніць (няшчыльна зачы ніць)

прычым,

слоў, пішацца заўсёды разам

псёўдавучоны псёўдакласіцызм, -му псёўданавуковы

прычэп, -па

псеўданім, -ма

прычэпка

псёўдарэалізм, -му

прышашэйны і прышасэйны прышчамляць

і прышчэмліваць

псёўдарэвалюцыйны псіхааналіз, -зу

псіхагенёз

174

псГхагенёз, -зу

пэўна

псіхалагГзм, -му

пэцкаць

псГханеўралапчны

пюпітр, -ра,

псГханеўроз, -зу

пюрэ,

псГхатэрапеўтычны

п’явачны

псіхіятрычны

пядзя,

псіхоз, -зу

пякарня

птаства

пялестак,

і птушанё, -няці публГчнасць, тв. -сцю пўдынг, -гу, месн. -гу птушаня

пуката-ўгнўты

месн. -ры нескл., н. тв. пядзяй (-яю) мн.

-тка;

пянька

месн. -ры; мн. пёры,

пяро, -ра, пёраў

пулйвер, -ра

пярўн, перуна

пульверызатар, -ра пульпГт, -ту

пярэварацень, -ратні

пульс, лўльсу

пярэдадне, -ня,

пўльхны

пярэднепаднябённы

пункт, -та

пярэзімак, -мка

пунктуацыйны

пясняр,

пункцГр, -ру,

месн. -ры

-ратня,

месн.

н.

пссняра,

аб

песнярў

пясок, -скў лясчана-гліністы

пунш, пўншу пўрпур, -ру,

пялёсткі,

-ткаў

месн. -ры

пурызм, -му

пясчанік, -ку пясчынка,

пурытанГзм, -му

дав., месн. -нцы; р. мн.

-нак

пуск, пўску

пята

пустаслоўе, месн. -лоўі пустацвёт, -ту

пятак, пятака

р. мн. -тынь путч, пўтчу, месн. -чы

пятнаццаты

пуцеўкладчык, -ка пуцяводны

пятнаццацімінўтны (15-мінўтны)

пушбк, -шкў

п’яўка,

пустыня,

пчаляр, -ра,

месн. -рў

пятля;

мн. пётлі, пётляў

пятнаццацігадовы

(15-гадовы)

тв. -ццаццю р. мн. п’явак

пятнаццаць,

пяцера, пяцярых

месн. -р’і

пчалярства

пяцібор’е,

пчблаапылённе пшанГчнішча

пяцівугольнік, -ка пяцігоддзе (5-годдзе)

пыл, пылу

пяцігодка

пыласос, -са

пяцідзесяты

пылок, -лкў

пяцідзесяцігоддзе

(50-годдзе)

пырнік, -ку

(5-кіламетро-

пытляванка

пяцікіламетровы вы)

пытляваць, -люю

пяцГметровы (5-метровы)

пэндзаль, пэндзля

пяцГміліметровы (5-міліметровы)

разбГцн

175 пяціпавярховы (5-павярховы) пяцісбткіламетровы (500-кіла-

радыёабсталяванне

метровы) пяцісотпяцідзесяцітбнны

радыёантэна, (550-

тонны)

месн. -ру р. мн. -ант§н

радыёаматар, -ра, радыёастраномія радыёвўзел, -зла

пяцісбценны пяцьдзесят, пяцідзесяці, цюдзесяццю пяцьсдт, пяцісот,

тв. пяц-

тв. пяццюстамі

радыёвяшчанне, па -ннірддыёгідраметэаралагічны

мн. -грам

радыёграма, />.

пяць у пяць

радыёзавод, -да радыёканцэрт, -та

пяцярык, пяцерыка

радыёлакацыя

пячора

радыёпрыёмнік, -ка

пяшчдтны

радыёстанцыя, р.

мн. -цый

радыёсўвязь радыётэлеграма

радыёфікацыя радыёэлектроніка

рабалёпства рабіна,

радын, -дыю,

р. мн. -бін (птушка) -ка

рабіць, раблю, рдбіш рабдтадавец, -даўца,

месн.

рабдчы-спецыяліст,

рабдчага-

радыятар, -ра,

месн. -рьг

радыяцййнь»

спецыяліста

раён, -на, па -не;

мн. рэбры

але: у размерк.

знач. па -ну

рабселькдраўскі равелін, -на рагаліснік, -ку,

месн. -се

радыус-вёктар, радыус-вёктара

рабдча-сялянскі

рагў,

радыкулІт, -ту рады-радзюсенькі радыус, -са,

-даўцу

рабрд;

месн. -дыі

радыкалізм, -му

рабіннік, -ку,

але: райсавёт мн. разьі, разоў і раз;

раённы Савёт,

бат.

нескл., н.

рад, рада, у радзе

раз, разу;

па разу разагнйць, -гацю; -гоніш

радасны

разагнўць; -гнём, -гняцё разадзьмўць

радасць, р. мн. радасце» радзімічы, -чаў

разадрйць, раздзярў, раздзярэш; раздзярэ; раздзяром; раздзе-

радавы

рацё

радзіраваць, -рую раддвішча,

разаслаць, разашлю; разашлём,

н.

разашляцё

раддк, -дка

разаслаць, рассцялю

раддн, -ну радыеактьіўнасць радыё,

(ад радыд)

нескл.. н.

радые... — першая частка складаных слоў, пішацца эаўсёды раэам

месн. -гу дав. -жцы

разбёг, -гу, разбёжка,

разбіць, разаб’ю; разаб’ём, разаб’яцё

разбон разбон,

176

месн. -боі месн. -ры

*бою,

разбор, -ру,

раз'ёзд,

-ду,

(чыгунанны)

-да

раз’ёзджаны

разброд, -ду разбураць

раз за разам

развал, -лу разварот, -ту

раззлавацца

раззбраённе

развар'явацца

разлід, -ду разламаны і разломаны

разверадзіць, -джў

разламацца, разлбміцца

развёяны

разламаць, разламлю, разломіш;

незак. разломліваць; маў; заг. разламі

развёяцца развёяць развівацца ( быць

у працэсе раз-

віцця)

разла-

разлёзціся разлёпліваць

развіднёцца

разлік, -ку

развод, -ду

разлікова-плацёжны

разводдзе развозчык, -ка

разлінёены

развявацца развянчаны

разліў, -ліву

месн. -гу

разлог, -гу,

разгаліноўваць разгар, -ру,

незак. разлінёйваць

разлінёіць,

(пра сцягі)

разлом,-му

месн. -ры

разлўшчаны

незак. разлюбляць

разгіб, -бу

разлюбіць,

разглёдзецца

размаляваны

разглёдзець, -джу, -дзіш

размарын, -ну

разгляд&ць (абмяркоўваць) разглядваць (малюнкі)

размах, -ху,

разгойдваць

размёньваць

разгбн, -ну

размёр, -ру,

разгорнуты

размёраць, -раю

разгортваць разгрэбены

размёрваць і размяраць размнажаць і размножваць

разгрэбці

размол, -лу

разгўл, -лу

размолаты размблваць

раздатчык, -ка раздаць,

-дам,

-дасі,

месн. -ху

размён, -ну

-дасць;

месн. -ры

размотваць

-дадзім, -дасцё, -дадўць раздзімаць

размочваць

раздзьмўхваць

размяняцца

месн. -доі раздолле, месн. -ллі

размясціць, -мяшчў, -мёсціш

размыў, -мыву

раздой, -дою,

раздражніць, раздражню, дражніш; раздражняць раз-друп

разнабой, -ббю, раз-

месн. -боі

разнавіднасць разназначны разнаколерны

і рбзнакаляровы

ранены

177 разналісты разнамасны

райана, нескл., м. райвыканком, -ма

разнамоўны разнародны

райз§,«ес/сл., м. райком, -ма райпрамкамбінат, -та

разнастайны

райсавёт, -та

разнамьісны

райспажыўсаюз, -за

разнастопны разначьінец, -нца,

месн. -нцу

нескл., м. месн. -ры рака, дав., месн. рацэ; мн. рэкі,

райфа

райцэнтр, -ра,

разнашэрсны разнаякасны

рэк

разнервавацца

ракако, нескл., ракёта-носьбіт,

разнос, -су разносіць

н. ракёты-носьбіта

ракіравацца

разносчык, -ка разношваць разнюхваць

ракіроўка ракітнік, -ку

раз-пораз

ракурс, -су

разрад, -ду

ракўшачнік, -ку

разрадзІць, разраджў, разрадзіш

ралля,

разразаць, -заю

раманс, -са

разразны

рамантаваць, -тўю

разраўціся

рамантызаваньі

разрыў, -рыву разрэзаны

рамантызм, -му

разрэкламав&ць, -мўю разупэўніванне

рамбічны

раз у раз разуючаны

рамбоідны

разыграцца

рамённы

разыграць

рамёньчык, -ка

разысціся

рамёснік, -ка

разыходзіцца

рамёсны рамонак, -нку,

рамбаідальны рамбоід, -да

месн. -ры

рамбоэдр, -ра,

разьба разьбяр, -ра,

тв. раллёй (-лёю)

месн. -рў

(адзінкавая раслі’

на) -нка

раз’ядаць

рамонт, -ту рамонтна-будаўнічы

раз’яднаны

рамонтна-інструментальны

разюшаны

месн. -се

разязджацца

рамштэкс, -су,

разязны

рамяство

разятраны

ранак, -нку

разяўлены раіцца, раішся; раіцеся, раяцца

ранг, рангу, аб рангу

рай, раю, аб раі;

але: у раі

рандо, ранены

нескл., н.

ранёт

178

ранёт, -ту

распарадчык, -ка

месн. -нцы ранжыр, -ру, месн. -ры р&ніца, тв. раніцай; р. мн. -ніц

распасцёрці,

ранішнік, -ка

распаўсюджанне

ранні

распаўсюджванне

ранняспёлы ранцьё, нязм.

расперазаць,

ранец, -нца,

рапарт, -та,

-стром,

распаўзціся

-ражў,

распяра-

жаш

месн. -це

распёшчаны

рапарцічка

распіл, -лу

рапс, -су

расплюшчыць

рапсодыя

распранены

расада расаднік

-стрў;

-страцё

распрапагандаваць, -дўю

(не блытаць з рассад-

распрэгчы, -рагў, -раж$ш

нік!) расізм, -му

распырскваць

расісцкі

распячатаны рассадзіць, -саджў, -садзіш

распяразвацца

расказваць, -ваю расказчык, -ка

незак. раскадўплі-

раскалупаць, ваць

рассёднік (рассаднік хваробы) рассакрэціць, -рэчу рассёяны

раскашляцца

расскўбці

раскаяцца

расслёдаваць

раскватараваць, -рўю

расслізгаць

раскілзаць,

незак.

расклад, -ду раскладваць

і раскладаць

раскілзваць

(не расслёдваць!)

рассмяяцца расспявацца

раскол, -лу

расставацца,

раскопваць

расстрэл, -лу

раскормліваць

расстыкоўка рассупонены

раскоша, тв. раскошай (-шаю) раскрадваць і раскрадаць раскрой, -рою,

зак. расстёцца

расстройства

месн. -роі

рассцілаць

раскрытыкавёны

рассыпчасты рассяваць

раскрышыць раслінаводчы

рассядланы рассячы

месн. -ры незак. раста-

раслінна-жывёльны

растамёр, -ра,

расол, -лу

растаць, растане;

расольнік, -ку

ваць, растаё

распёд, -ду

раствор, -ру

распакаваны распарадак, -дку

растоптваць

распараджэнне

растранжырыць

расток, -тка

рог

179 растратчык, -ка

раўнадзёнства

растэрмінаваны

раўнадўшнасць

расход, -ду

раўназначны

расходаваць расцвёлены

раўналёжна раўнамёрна-замарўджаны

расцвісці; расцвітўць

раўнамёрна-паскораны

расці; расцём, расцяцё

раўнапраўе,

расцэначна-канфліктны

раўнасільны

кул. і расцягнены

расцяган, -гаю,

раўнацэнны

расцягнуты

раўці

месн. -раўі

расчапіць (расчапіць вагоны)

рафінаваны

расчаплённе расчараванасць

рафінад, -ду

расчасаць, -чашў, -чэшаш

рахітызм, -му

р. мн. -сак расчўліцца, зак. -люся, -ляцца

рахўнак, -нку,

расчыніць (акно)

рахункаводства

расчысціць, -чьішчу, -чысціш

рацыён, -ну

расчышчаны

рацыяналізацыя

рахіт, -ту

расчоска,

расчэплены

(не блытаць з рас-

рахітык, -ка

(дакумент) -нка

рацыяналізм, -му рацыяналістычньі

шчэплены!)

(аб цесце)

расчэрчваць

рашчынены

расшйрквацца

рашчыніць (цёста)

расшмаргнўцца расшнураваць, -рўю,

3 жк.-рўюць

рашыць, рашў, рэшыш раялізм, -му

расшпіліць, -пілю, -піліш

раялісцкі

расшчаміць, -шчамлю, -шчэміш

раяль, -ля,

расшчапіць

(ад шчапаць), -шча-

плю, -шчэпіш расшчэплены

(не блытаць з рас-

месн. -лі

раяніраванне рвацтва *рвацца (ірвацца) *рваць (ірваць)

ч§плены!) расшыць ратацыйны

*рдзець (ірдзёць) *ржа (ірж а)

ратўнак, -нку

*ржавёць (іржавёць)

ратыфікавіць, -кўю

*ржанне (іржанне)

ратыфікацыйны;

*ржышча (іржышча) робататЗхнІка

Ратыфікацый-

ная грамата ратыфікацыя раунд, -да раут, -ту,

(у жывёлы) , рога, аб розе; мн. рогі, рог*

рог

месн. -це

раўнабёдраны раўнавага раўнадзёйная

* А б н а п іс а н н і с л о ў з прыс т а ў н ы м і а б о без я г о гл. § 28 « А с н о ў н ы х п р а в іл п р а в а п ісу » .

рог рог

180

(вугал), рбга, на рагў; мн.

рагі, рагоў

рошчына ртўтна-кварцавы

тв. ртўццю

рогападобны

ртуць,

рогат, -ту

рубёль, рубля, аб рублі

род, роду роздум, -му

месн. -дыі (матэрьіял) -ну рудзянёц, -нцў, бат.

рознабаковы

рудыментарны

рознагалосы

ружжо,

рбзнакаліберны

ружовашчокі

рубідый, -дыю,

роданачальнік, -ка

рознакаляровы рознакарэнны

рубін, -на,

і разнаколерны

месн. -жжы

рўкапіс, -су, рукзак, -ка;

месн. -се мн. рукзакі

рознаплямённы

рулёт, -ту

рбзнаскладовы

рўпець (ямў рўпіць)

рознаскланяльны

русіцызм, -ма

мат.

рознасны,

рўска-беларўскі

рбзнаспрагальны

рух, рўху

розначытанне

руціна

розум, -му

ручай, ручая

месн. -шы рой, рою, аб рбі; мн. раі, раёў

ручнік, -ка

розыгрыш, -шу, рокат, -ту

рыбапрамысловы

(ад промысел) месн. -лІ

ролікападшыпнік, -ка

рыбапромыславы

роля, тв. роляй; ром, рому

рыдыкюль, -ля, рыкашэт, -ту

мн. ролі, роляў

рыла, рыльца

ромбападобны ронда,

(ад прамысло-

васць)

нязм., н.

рымска-каталіцкі рынак, рынку

росквіт, -ту роспач, -чы,

рынг, -га

роспіс, -су,

рыпс, рыпсу

тв. -ччу месн. -се

роспуск, -ку

рыс, рысу

россып, -пу

р. мн. -сбр прысл. рысь, тв. рыссю рысяня і рысянё, -няці

ростань,

рысора,

р. мн. ростаней

ростбіф, -фу росчырк, -ку роў (земляны), рова; равоў роў

(план)у рову

мн. равы,

рыссю,

рытм, рытму рытуал, -лу рыштаванне

роўнаадлёглы

рышток, -тка

роўнавугольнік, -ка

рэабілітаваць, -тўю

рбўнавялікІ

рэагаваць, -гўю

роўнастаронні

рэактар, -ра,

роўнядзь,

тв. -ддзю

месн. -ры

рэактыў, -тыву

рээкспарт

181 рэактыўны

рэклама

рэакцыйны

рэкорд, -да

рэалізм, -му

рэкордны

рэвальвёр, -ра, месн. -ры рэвалюцыйна-дэмакратычны

рэкрўцкі

рэвалюцыя; Вялікая Кастрычніц-

рэльёф, -фу

кая

сацыялістычная

рэвалю-

цыя

рэлё,

нескл., н.

рэлятывізм, -му рэмень,

рэванш, -шу,

месн. -шы

рэменя;

рэменяцвётнік, -ку,

мн. рамяні бат.

рэваншысцкі

рэ мінор, -ру

рэверанс, -са

рэ-мінорны

рэвізіянізм, -му

рэнесанс, -су; эпоха Рэнесанса рэнтгёнадыягностыка

рэвізіянісцкі рэвю рэгбі,

рэпартаж, -жу,

нязм., н.

рэгіён, -па

месн. -ру

рэгіяналІзм, -му

рэпетыцыя, р.

рэпеціраваць, -рую

рэгламент, -ту

рэпрэзентацыя

рэгрэс, -су

рэспубліканскі

дав., месн. -дзьцы

рэдказўбы

рэстаўрыраваць, -рырую рэўваенсавёт

рэдкалёгія рэёстр, -ра, рэжым, -му

месн. -ры мн. -цый

рэпертуар, -ру,

рэгістратар, -ра,

рэдзька,

месн. -жы

рэпатрыяцыя

рэўматызм, -му

месн. -ры

рэфармацыя;' эпоха Рэфармацыі рэфармізм, -му

месн. -ру рэзалюцыя, р. мн. -цый

рэфармісцкі рэферы, н е с к л м .

рэзананс, -су

рэферэндум, -му

рэжысёр, -ра,

рэзідэнцыя

(ад рэфлёксія) (ад рэфлёктар) рэфлекторны (ад рэфлёкс) рэфрыжэратар, -ра, месн. -ры

рэзультатыўны

рэціравацца

рэзчыцкі

рэцыдывіст, -та

рэзгіны, рэзгін,

адз. няма

рэзеда, аб рэзедзё рэзёрв, -ву

нескл., н. рэйд, -ду, (марскі тэрмін) -да рэзюмё,

рэфлексіўны

рэфлёктарны

рэцыдыў, -дыву -рэцэнзёнт, -та рэцэпт, -та, па -це;

рэйс, -са рэкардсмён, -на

мерк. знач. па -ту рэч, тв. рэччу

рэкардыст, -та

рэчаіснасць

рэквіем, -ма рэквізіт, -ту

рэчытатьіў, -тыву рээвакуацыя

рэквізіцыя

рээкспарт, -ту

рэйсфёдэр, -ра,

месн. -ры

але: у раз -

са&мы

182 С

саіскальнік, -ка саіскальніцтва

саамы, саамаў

сакавіцкі

месн. -ру дав. -ку, тв. -кам, месн. -ку, м.

сааўтар, -ра, сабака, -кі,

сабалявддства сабаляня

сакратарыят, -та

і сабалянё, -няці

сакрэт, -ту

сабантўй, -тўя

сакрэцыя

сабатавйць, -тўю сабатаж, -жу,

і сакалянё, -няці месн. -жы сакратар, -ра, месн. -рў сакаляня

сакваяж, -жа,

салавёй, -лаўя,

месн. -жы

месн. -лаўГ

саладжава

сабатажніцтва сабекошт, -ту

саладзільны

сабрйць, збярў; зберацё

саладкакдрань, -ню саламатрэс, -са

савёт, -та; Савёт Абарбны С С С Р ,

саламяны

Савёт М іністраў С С С Р , Савёт Нацыянальнасцей, Савёт Саю-

саланёц, -нцў, саланчак, -кў

за, Савёт Эканамічнай

салата

Уза-

месн. -нцы

емадапамбгі (С Э У ), Савёт Бя-

салата-аліўё, салаты-аліўё

спёкі

салаўіны

савецізацыя

салендід, -да

савёцкі; Савёцкая Армія, Савёцкае

грамадства,

дзяржава,

Савёцкая

краГна,

Савёцкая ўлада

салётра салетраваць, -рўю саліддл, -лу саліцёр, -ра,

месн. -ры

савяня

і савянё, -няці сага, дав., месн. сазе

салддзенькі саломааддзяліцель, -ля,

сагнаць, зганю, згоніш

салдмападавальнік, -ка

(дзіцячы) сада

сад, саду, садавіна

саломапад’ёмнік, -ка салдмараскідальнік, -ка

садаводчы

салдмаскладальнік, -ка

садакладчык

салдматранспарцёр,

саджёльшчык, -ка саджанец, -нца,

месн. -нцы

садзьмўць садбва-агародны садоўніцтва садраць, здзярў; здзяром, здзерацё

р. мн. -лак

сазвоньвацца са злосці

-ра,

месн

-ры салднны

(ад салдн)

сальда, нескл., н. сальта-мартале, нескл., сальтамарталіст, -та сальфёджыо, нескл..

н.

сальца

садрўжнасць сажалка,

месн. -лі

салют, -ту салявар, -ра, саляварня, р. салякоп, -па

месн. -ру мн. -рань і -рняў

183

санітарна-аздараўлёнчы

салянакіслы

самалюбівы

саляпромысел, -сла

самамасаж, -жу,

тв. мн. самімі

:ам, самога, самім;

месн. -жы

самамэта

самаабагачэнне

саман, -ну

сАмаабаграванне

самапасам

с&маабарона

самарый, -рыю,

самаабмежаванне

самарэгістрўючы

самаабслугоўванне

самарэгулюючы

месн. -рыі

сімаадвод, -ду

самарэклама

самаадданы

самасад, -ду

самаадрачэнне

самасёў, -сёву

сімаадук&цыя

самасплаў, -лаву

самаакўпнасць

самасўд, -ду

самааналіз, -зу

самасуцяшэнне

с&маахвяраванне самавалбданне

саматўжна-прамысловы

самавольства

самаўладства

самавўкам

самаўпраўства

самаўдасканальванне

дав., месн. -ку, тв. -кам; (у ж. р.) дав., месн. -чцы, тв. -кай; р. мн. -чак

самавўчка, -кі,

самаўпэўненасць самафінансаванне самаход, -да

самавызначэнне

самацёк, -ку

самавыкрыццё

самацёкам

сімавыпрамёньванне

сама што

сімагартаванне самадзёйнасць

самба,

самадзёючы самадзяржаўе,

самёц, -мца

месн. -жаўі

самадзяржаўна-бюракратьічны

самазабеспячэнне

самўм, самўму

:&мазараджэнне сімазаспакоены

самшыт, -та,

самазвал, -ла с^маздавбленасць

(зборн., матэрыял)

-ту сан, сану

с&мазневажённе

санаторна-курортны

сімакантроль, -лю,

месн. -лІ

самалётаваджэнне

санаторый,

-рыя,

месн. -рыі

сангвінічны

самалёта-вылет, -ту

самалёт-знішчальнік,

рада

самлёлы сам-насам само па сабё самохаць

сймазадавальнённе

знішчальніка самалёт-снарад,

нескл., н.

самбўк, -ку

самалёта-

сандалёты, -лёт; -ты сандалі,

самалёта-сна-

адз. сандалёта,

адз. сандаля, ж.

сані, санёй, саням, санямі, санях сан ітар на-азд араўл ён чы

санітарна-гігіенічны санітарна*гігіенічны санітарна-прафілактычны санітарна-хімічны санкі, -нак,

адз. няма

184 сардэчны сарказм, -му саркастычны сарна

санкцыяніраваны санкюлот, -та

саромецца, саромеюся; сароме-

санмінімум, -муму

сартаваць, -тўю

санны (санная дарога)

сарціроўка,

санскрыт, -ту

сасісачны

сантанін, -ну

сасіска, р. мн. сасісак саскварыцца саскрэбены

сантыграм, -ма

месн. -ры

сантымётр, -ра, сантыметровы

юцца

р. мн. -ровак

саскрэбці

сантэхніка

саслізгваць

месн. -чў

санурач, -ча,

сасмаглы

санцапёк, -ку

сасмагнуць

санцацвёт, -ту

сасмоктваць сасна; мн. сосны, -сен, -снаў

сап, сапу

месн. -лі

сапрапёль, -лю,

сасніць, сасню

сапраўдны

сасняк, -кў

сапраўды

сасоннік, -ку

месн. -гу

сапрафаг, -га,

састарэць

сапрафіт, -ту

састаў, -таву

сапсаваны

састояцца

сапсаваць, -сую сапфір, -ра,

(матэрыял) -ру

сапці, сапў, сапёш; сапём, сапяцё, сапўць сапяжанка, р.

мн. -нак

састрыгчы, -гў, -рыжэш; -рыжом, -рыжацё састыкаваць сасўдзіста-валакністы сасцёбаць

міф.

саракагадзінны

сатыр, -ра, сатыра

саракагоддзе

сатырык, -ка

саракавёдзерны

саракаградусны

саўгас, -са

саракадзённы

саўгасна-калгасны

саракамінўтны сараканожка,

саўдзёл, -лу

дав., месн. -жцы;

р. мн. -жак

саўдзёльнічаць саўпартшкола сафістыка

саракапудовы саракарублёвы сарамаціць, -мачў, -маціш

саф’ян, -ну

сардэлька, р. мн. сард$лек сардэч на-сасўдзісты

сацін, -ну

сардэчнік, -ка,

бат. (зборн.) -ку

сахарын, -ну сацінёт, -ту сацспаборніцтва

святламётрыя

• І8 5 сацстрах, -ху (сацыялыіае страхаванне) сацыёлаг, -га,

месн. -гу

свётла-жоўты свётла-зялёны свётла-кары

сацыялагізм, -му

свётла-карычневы

сацыял-дэмакратычны

свётла-каштанавы

сацыял-згодніцтва

свётла-ружовы

сацыял-здрадніцкі

свётла-рўсы

сацыялЬіцыя

свётла-сінІ

сацыялізм, -ма (-му) сацыял-імперыялізм, сацыял-ім-

свётла-чырвоны

псрыялізму сацыялістычны

свёцкі

свётла-шэры

сацыялогія сацыял-шавінізм, -му

свёкар, -кра, месн. -кру свідравальна-расточны свідравіна

сацыяльна-бытавы

свінагадоўчы

сацыяльна небяспёчны

свінапас, -са,

сацыяльна-палітычны

свінасаўгас, -са

сацыяльна-эканамічны

свінафёрма

сачыць, сачў, сочыш

свінёц, -нцў,

саштурхнўць сашчаміць, сашчамлю, сашчэміш

свініна свіння, -ннІ;

сашчапіць, сашчанлю, сашчэпіш

свінням

сашчэпка сашчэплены саюз, -зу,

але: Саюза Савёцкіх

месн. -се

месн. -нцы мн. свінні, свінёй,

свінчак, -кў свіны свіст, свісту

Сацыялістычных Рэспўблік; па

свістаць, свішчў, свішчаш

Савёцкім Саюзе

світэр, -ра,

месн. -ры

саюзна-рэспубл іканскі

своеасаблівы

свабодалюбівы

своечасова

свабодалюбства свабодамыснасць

свой, свайго свядомасць

свавольства

свякроў, свекрыві

свастыка

свярдзёлак, -лка

дав., месн. -ку, тв. -кам; (у ж. р.) дав., месн. -дцы, тв. -кай (-каю)

свёдка, -кі,

святаяннік, -ку святкаванне святкаваць, -кўю

свёжамарожаны

святлабоязь

сверб, свёрбу

святлавод

свёрдзел, -дла

святлаводны

свет, свёту

святлакопія

свётла-блакітны

святлалюб

светлавокі

святламёр

светлавы

святламётрыя

святланосны

186

святланосны

сёвазварот, -ту

святлапіс

сегмёнт, -та

святлапісны

сегрэгацыя

святласіла

сёдлападобны

святласільны

сезон, -на

святлатэхнік

сезонны сёйбіт, -та

святлатэхніка святлафільтр святлафор, -ра

сёйсмаметрычны секвёстр, -ру, месн. -ры

святлацёнь, -ню

секвоя

святло

секстыльён, -на

святлоаддача

секстэт, -тэта

святлоадчувальнасць святлоадчувальны

сексціна сектанцкі

святлоадчуванне

секўнда

святловымяральны

секўндны

святлбвыпрамёньванне святлбвыпрамянённе

селекцыйна-даслёдчы

святлодрукаванне святлбкапіравальны святлокапіравальня святлокапіраванне святлблюбівы святлблячэбніца святлблячэбны святлблячэнне святлбмаскіровачны

селекцыйна-насенняводчы селёкцыя селён, -ну селеніт, -ту

тв. -ллю месн. -рэі селькор, -ра, месн. -ру сельпо, нязм., н. сельгасарцёль,

сельдэрэй, -рэю,

сёльскагаспадарчы сёльскі Савёт, але: селядзёц, -дца,

святлбнепранікальнасць

сем, сямі, сямю

святлбнепранікальны

семантыка

святлбперадача

семасіёлаг, -га,

святлбпраламлённе

семасіялогія

святлбрассёянне

сёмдзесят, сямідзесяцІ,

святлбсігнал

месн. -гу

дзесяццю

святлосігнальшчык

семёстр, -ра, месн. -ры семітызм, -му

святлбўстойлівасць

семіцкі

святлбўстойлівы святлбэкран

семнаццацігадовы семнаццаць

свяцёйшы; свяцёйшы сінод

семсот, сямісбт

свяшчэннадзёйны свяшчэнны

сем’янін, -на

святлбсігналізацыя

сельсавёт

месн. -дцы; але : у размерк. знач. па -дцў

святлбмаскіроўка святлбмаяк

сёмяправбд, -да

тв. сямю-

сінтаксіс

187 сенажаць,

тв. -ццю месн. -ры

сёялка

сеназбор, -ру,

сёянец, -нца,

сенакос, -су

сёяць

сёнафур&ж, -жў,

месн. -жы

месн. -нцы

сёе-тое, сяго-таго

сёні, сянёй, сёням, сёнямі, сёнях

сёй-тбй, сяго-таго

сен-сіманізм, -му

сёлета / сяголета

сенсуалізм, -му

сённяшнІ / сягонняшні

сентыменталізм, -му

сібарыцкі

сентыментальны

сівер, -ру,

сентэнцыя сёнцы, сянёц

сівёц, сіўцў, аб сіўцы

месн. -ры

сеньер, -ра,

сігнал, -лу сігналізаваць, -зўю

сепарыраванне

сікатыў, -тыву сілаба-танічны

месн. -ру (у Іспаніі) сеньярыта (у ІспаніІ) сёптыма,

муз.

сілагізм, -ма

сер абр ыста-бёл ы

сілас, -су сіласапагрўзчык, -ка

сёравадарбд, -ду

сілікат, -ту

сёравуглярод, -ду

сілікаціраваны

серадняк, -ка

сіліцый, -цыю,

серадняцкі сёрбскахарвацка-рўскі

сілуэт, -та

серабро

месн. -цыі

сёрбскахарв&цкі

сімбіёз, -зу сімвалізаваць, -зўю

сервант, -та

сімвалізм, -му

сервіз, -за

(поўны набор пасуды)

сімвалісцкі

сервіраваць, -рўю

сімпатызаваць, -зўю

сервітўт, -тўту

сімпатычны

сернавацістакіслы

сімпозіум, -ма

сернакіслы

сімптаматычны сімптом, -му

серп, сярпа

(папяровая стуж-

серпанцін, -ну

ка)

сімуляваць, -люю сімулянцкі сімфанізм, -му

сёрпападобны серпенцін, -ну,

мін.

серсо, н е с к л н . сертыфікат, -та сёрыя

сімфаньёта сінгарманізм, -му сіндыкалІзм, -му сіндыкалісцкІ

серыял, -ла серэнада

сіне-зялены

сесіённы

сінкрэтызм, -му

сіне-чырвоны

сёсія сеткакрылыя, сеўружыны

сінонім, -ма

заал.

сіноптык, -ка сінтаксіс, -су,

(кніга) -са

сінтэз

189

сінтэз, -зу

скарастрэльны

сінтэзаваць, -зўю

скарацёчны

сінтэтыка

скарб, скарбу

сінусаідальны сінхранаскоп, -па

скаржнік, -ка

(каму)

сінхранізаваны

скарміць, -млю скарпіен, -на

сінхранізм, -му

скварыцца

сінхрафазатрон, -на сінхрацыклатрон, -на

скёлсіс, -су

сіньёр, -ра

(у Італіі) сіньярына, -ны (у Італіі)

скептыцызм, -му

сінявата-зялёны

скётынг-рынг,

скёптык, -ка

нязм., н.

скёрца,

і скідваць (канстытуцыя цела)

СІНЯВОКІ

скідаць

сінякрылы

склад, -да,

сірата, -ты,

скётынг-рынга,

спарт.

сінявата-фіялётавы

дав., месн. -цё, тв. мн. сіроты, сірот

■ду

-той (-тою); сіроп, -пу

складаназалёжны

сіроцкі / сірочы

складанаскарочаны

сістэматызаваны

складападзёл, -лу

скаварада;

с кл аданазлўчан ы

мн. скавароды, ска-

складаўтваральны складчына

варод скавытаць, -вычў, -вычаш

склёіць, склёю, склёіш; склёяць

сказ, сказа

склёйванне

скалалажанне

склероз, -зу

скалькуляваны скальпель, -ля,

склеротык, -ка

месн. -лі

склон, -ну,

грам.

склюд, -да

скамароства скамбінаваць, -нўю

скорагаворка

скампанаваны

скорам, -му

скампіляваць, -люю

скоранька

месн. -се

скампраметаваны

скорапіс, -су,

скандаваць, -дўю скандал, -лу

скорасшывальнік, -ка

ск&ндый, -дыю, скандэнсаваны

скормліванне

месн. -дыі

сканструяваць, -руюю

скапіраваны

скразняк, -кў скраю,

сканцэнтраваны скапатаваць, -тўю,

скос, скосу скрабянўць

ав.

прысл.

скрогат, -ту скрупулёзны

дав., месн. -рўсе

скарапісны

скрўха,

скарасны

скрыв&віць, скрываўлю

скараспёлка

скрыв&ўлены

сотня

189 скрыгатаць, -гачў, -гочаш

слязлівасць

скрышыць,

сляпіць, сляплю, слёпіш слясарна-штампавальны

скрышў,

скрышыш;

скрышаць скрэбцІ

смагнуць

скрэмзаць

смак, смаку смактаць, смакчў, смокчаш

скўра

(у чалавека)

скураміт, -ту

смачны

скўрна-венерычны

смерць,

скўтак, -тку

смех, смёху

скўтэр, -ра,

р. мн. смярцёй

смёціць, смёчу, смёціш

месн. -ры

смола-дзягцярны

славісцкі

смбўжападобны

славяна-грэка-лацінскі славяназнавец,

-знаўца,

месн.

смўтак, -тку смяшыць, смяшў, смёшыш

-знаўцу славяна-рўскі

снабіэм, -му

славянізм, -ма

снайпінг, -гу,

слаіста-кучавы

снарад, -да

слалам, -ма

снасць,

сланец, -нца,

месн. -нцы

р. мн. снасцей

снатворны

месн. снёзе

сланёчнік, -ку

снег, снёгу,

сланік, -ку

снегапад, -ду

сланяня

і сланянё, -няняці

месн. -гу

снёжаньскі

дав., месн. -лцы дав., месн. -лцы снягір, снегіра, месн. -ры

след, слёду

снбпавязалка,

след у слёд

снбпасушылка,

слізгота слізявік, -зевікў

сббалегадоўля

слінавыдзялённе

сок, соку

слбвавытворны

сбкалападобныя

слова за слова

сокат, -ту

словазлучэнне словазмянённе

сблад, -ду сблездабытчык, -ка

слбвападзёл, -лу

сблепрамыслбвец, -лоўца,

слбватвбрчасць

мн. солі, сблей

слбватлумачэнне

соль, сбллю;

слбваўжыванне

сон-трава, сон-травы

слова ў слбва слбваўтварэнне

сбнцастаянне сбрам, -му

слой, слоя

сорт, сорту

слбўніка-давёдачны

сбртаабмён, -ну

слугб,

-гі,

дав., месн. -зё, тв.

-гой (-гою) слых, слыху сляза;

мн. слёзы, слёз, тв. слязамі

месн.

-лбўцу

сбртаўчастак, -тка сбслепу сбсмеху сбтня,

р. мн. соцень

соус, -су

спідвёй, -вёя

месн. -ры

соценька

спідометр, -ра,

спаганьваць

спіна, тв. спінай (-наю) спірт, спірту

сп&дзісты спадзявацца; -дзяёмся, -дзеяцёся

спіс, спіса, аб спісе

(скласці план) (аб самалёце)

спаднізу

спланаваць, -нўю

спадцішка

спланіраваць

сп&дчына

спод, споду

спадылба

спорт, спорту, аб спорце

спадыспаду

спортпляцоўка,

дав.,

месн.

-цоўцы

спажытак, -тку

спосаб, -бу

спакваля спакой, -кою,

месн. -коі

справакаваць, -кўю спрадвёку

спаконвёчны

спраектаваць, -тўю

спакўса спалох, -ху,

месн. -ху

спражыць

і спрэгчы

спантанны

спрасонку

спартакіяда

спрасці, спрадў; спрадзём, спрадзяцё

спартакіядны

(не спрунжына!) месн. -ру

спартбаза

спружына

спартсмён, -на

спрынтэр, -ра, спрыт, спрыту

спартсмёнскі спартыўна-масавы

спўджаны

спартыўна-трэніровачны

спўжаны

спарыння,

мн. няма

(ад спўдзіць) (перапалоханы)

спырскваць

спатыкнўцца

спэцкаць

спаўзціся спачатку

спярша

спачын, -ну

сродак, -дку

спачынак, -нку

срэбраносны

спяцоўка,

спёвы, -ваў (урок спёваў) спектакль, -ля,

месн. -лі

дав., месн. -цы

ссўкваць стагоддзе

спекулянт, -та

стадыён, -на

спёраду

стаер, -ра, месн. -ру стаж, стажу, аб стажы

(птушыны) спецвопратка, дав., месн. -тцы спецгрўпа, р. мн. спецгрўп спецкор, -ра, месн. -ру

спеў, спёву

сталагміт, -та,

месн. -міце

сталактыт, -тыта сталебетон, -ну

спёцпадрыхтоўка спецшкола

сталеліцёйны

спецыфіка

сталяр, -ра,

спецыялізаваны

сталяраваць, -рўю

спецыяліст, -та

стаматыт, -тыту

месн. -ру месн. -рў

сталявар, -ра,

стыляга

191

(тэхнічны тэрмін)

стан, стану, стана

стопудовы сторублёвы сторцінг, -га

стандарт, -ту стандартызаваны

стотысячны

станіёлевы

стоўпатварэнне

станіёль, -лю,

стралкова-спартыўны

станожка,

страмянны

месн. -лі дав., месн. -жцы

старагрёчаскі

странцыяніт, -ту

старадаўні старажытнарўскі

стратаніўт, -та стратасфёра

старанны

стратыграфія

старарэжымны

стратэгічны

старасвётчына стараславянскІ

страуснік, -ку

стараста, -ты, •там;

страх, страху, аб страху

дав.р месн. -ту, тв.

р. мн. -таў

старт, старту старш ы ні

(рбты),

-ньі,

дав.,

(калгаса),

-ні,

страхкаса, р. строкат, -ту

дав.,

месн. -ні, тв. -нёй (-нёю)

стронцын, -цыю,

месн. -цыі

струмёньчык, -ка

статак, -тка

стрыхнін, -ну

статс-сакратар, статс-сакратара,

стрэл, стрэлу стрэлкаліст, -ту

месн. -рў статус-квб,

мн. страхкёс

стромкабярэжны

месн. -нё, тв. -ной (-ною) старшыня

страха, стрэхі; р. мн. стрэх страхдэлегат, -та

нескл., н.

стрэптаміцын, -ну

статўт, -тўта

стрэптацыд, -ду

р. мн. -так статыстыка, дав., месн. -тыцы

стўдзень, -дзеня, стўдзеньскі

стаўбняк, -кў

студыец, -дыйца, студэнцкі

статуэтка,

стацыянар, -ра,

месн. -ры

месн. -дзені месн. -дынцу

стогадовы

студэнцтва

стогаловы

стук, стўку

стогн, стогну стоградусны

стўкат, -ту

стограмовы

ступняходныя

стодзённы

стык, стыку

стокілаграмовы стокіламетровы

стылізаваны

стоклётачны

стыль, стылю, аб стылі

ступёнь, -ні; р.

стылістыка,

стократ

стылявы

стометровы

стыляга, -гі,

мн. ступёней

дав., месн. -тыцы

дав., месн. -гу, тв. (у ж. р.) дав., месн. -зе,

стоп-кран, стоп-крана

-гам;

стопрацэнтны

тв. -гай (-гаю)

192

стымул сўднабудаванне

стымул, -лу стыпёндыя,

р. мн. -дый

сўднапад'ёмны

стыпендыят, -та

сўднарамонт, -ту

стыпль-чэз, стыпль-чэзу

суднахбднасць

стыхінна-бунтарскі

сузалёжны

стэарын, -му

сузор’е,

(фін., гандл.) -жў стэнаграма, р. мн. -грам

суіснаванне

стэнаграфаваць, -графўю

сукўпнасць

стэнаграфічны

сульфазол, -лу

стэп, стэпу, аб стэпе

сульфанал, -лу

стэлаж, -жа,

стэрлінг, -га, стэрыльны ст'эрэакінб,

месн. -гу

сук;

месн. -р’і

мн. сукі; зборн. сўчча

сульфат, -ту сульфід, -ду

нязм., н.

сульфідзін, -ну

ст^рэаметрычны

сульфіт, -ту

стэрэамётрыя

сум, сўму

стэрэатыпнасць

сўмесь,

суадказчык, -ка суадносіны

сумысле і сумысна сумяшчальніцтва

субардынёцыя

сунічнік, -ку

тв. -ссю

суб'ёкт, -та

суп, сўпу

суб'ектывізм, -му

супадпарадкаваны

суб’ектывісцкі

супервокладка

суб’ектыўна-ідэалістычны субінспёктар, -ра,

месн. -ру

суперфасфат, -ту супоня

сублімаваць, -мўю

суправаджаць

субота, р. мн. суббт субсідзіраваць, -рую

супрацоўкіцтва

субсідыя субстантывіраваны

сўпрацьалкагольны

субстантыўны

сўпрацьгніласны

субстанцыяльны субстрат, -ту

сўпрацьпавётраны

субстытўцыя

сўпрацьэпідэмічны

субясёднік, -ка

супрацьяддзе

сувенір, -ра суверэнітэт, -тэту,

сўпраць

і супрбць

сўпрацьболевы

сўпрацьстаяць

месн. -тэце

супынак, -нку супясчаны

сувязіст, -та

сурагат, -ту

сувязны

сурвэтка,

суглінак, -нку

сургўч, -чў,

суддзя, еуддзі,

тв. суддзёй

(-дзёю); мн. сўддзі, сўддзяў сўдна;

мн. сўдны

р. мн. -так месн. -чы

сур'ёзны сўрык, -ку сусвёт, -ту

сюррэалізм

193

сусвётны; Сусвётны Савёт М іру

счырванёць счысціць

сусёдскі

счытаць (счытаць гранкі з рўка-

сусветна-гістарычны

пісам)

сутыкнённе сутэнёр, -ра, месн. -ру суфліраваць, -рую

мссн. -вёі

сухавён, -вёю,

счэплены счэпшчык, -ка счэрчаны

сухадол, -лу

счэрчваць

сухажылле,

месн. -ллі сухастой, -тою, месн. -тоі

сшытак, -тка сываратка, мед.

суцэльнаметалічны

сыграць

сучлянённе

сып, сыпу

сўчча сфармаваны,

сыпняк, -кў

тэхн. сфарміраваны (арганізаваны)

сыр, сыру, аб сыры

сфармуляваны

сыравіна сырадой, -дою,

сфатаграфавацца

сырадэля

схаластыка,

дав., месн. -тыцы

сыраёжка

схематызм, -му

сыракваша

схіл, схілу

сырамалот, -ту

сход, сходу сходны

сыроватка сырок, -рка

сцвярджэнне сцёнапіс, -су,

сырызна

месн. -се

сцерагчы; сцеражом, сцеражацё сцёрці, сцёр, сцёрла; сцёрлі

месн. -рцы

сырэц, -рцў,

сыскаць, сышчў, сышчаш, сышча сысўн, -на сысці, сыдў, сыдзеш, сыдзе; сы-

сцёк, сцёку сціртаванне

дзем, сыдзеце, сыдуць сыходзіць (з гары)

сцэментаваны сцэнйрый, -рыя,

месн. -рыі

сцэнічны сцюардэса,

месн. -доі

р. мн. -дэс

сысцІся,

незак. сыхбдзіцца

сычаня і сычанё, -няці сышчык, -ка

сцюдзёны

сышчыцкі

сцюжа, р. мн. сцюж сцярвятнік, -ка

сэнс, сэнсу

счапіць (счапіць вагокы)

сэрца сэрцайка

счаплённе счарвівець

сэрвіс

(абслугоуванне), -су

сэрцападобны

счарнёць

сюды-туды

счарсцвёласць

сюжэт, -та,

счасёны / счэсаны

сюзерэн, -на

счасаць

сюрпрыз, -зу

сч&хнуць

сюррэалізм, -му

7—2586

месн. -це

сябар

194

сябар, -бра,

месн. -бру; мн. сяб-

ры, сяброў

сярэднясўтачны сятчатка, -тцы сячкарня,

месн. -бе і сёлета сяголетні і сёлетні сягоння і сёння сягонняшні і сённяшні сябелюб, -ба,

р. мн. -рань і -рняў

сяголета

Т тавар, -ру

сядалішчны сядзёць,

-джў;

тавараабарачэнне -дзім,

седзіцё,

сядзяць

тавараабарот, -ту тавараабмён, -ну

сядло; мн. сёдлы, сёдлаў сяды-тады

таварна-пасажырскі таварыскі

сяк-так

таварыш, -ша,

сякі-такі

варышы

сялёдчык, -ка сяло;

мн. сёлы, сёл

месн. -шу; мн. та(не таварышы!)

тагасвётны тагачасны

сямёйны; сямёйны падрад, сямёйнага падраду

тайм, тайма

сямера, семярых

такелаж, -жу,

месн. -р’і

сямібор’е,

тайм-аўт, тайм-аўта

месн. -жы

таксама

месн. -ры нязм., н. такт, такту, (музычны) такта

сямівугольнік, -ка

таксаматор, -ра,

сямігадовы (7-гадовы)

таксі,

сямігоддзе, месн. -ддзі сямігодка, дав., месн. -дцы

так-такі

сямідзесяціпяцігадовы (75-гадо-

так што талёрка,

вы)

дав., месн. -рцы

сямікласнік, -ка сяміметровы (7-метровы)

талстоўства

сяміполле сяміпудовы (7-пудовы)

тамў што

сям-там

тангенс, -са

сям’я, сям’і; сём’і, сямёй, сём’яў сяннік, сенніка

тангенс-бусоль, тангенс-бусблі

сярж&нт,

месн. -нце

тамат, -ту танга,

нескл., н.

тангенсоіда танец, -нца

сярэбраны

тйнкабудаванне

сярэбраплавільны

танкадром, -ма

сярэдневяковы сярэднегадавы сярэднепаднябённы

танканогі танкапрад, -да танкаскўры

(аб дрэве) (аб зброі)

сярэднепрацэнтны

танкастволы

сярэднеязычны сярэднямёсячны

танкаствольны танкастрўнны

сярэднярўскі

танкасцённы

тонус

195 танкатрўбны

таталітарнасць

танкашыі

татуіроўка

танкашэрсны

татэмізм, -му

таннёй, таннёйшы

таўставаты таўстагўбы

танны танцмёйстар, -тра,

месн. -тру

танчэй, танчэйшы танюсенькі

таўстаногі таўстаносы таўстаскўры

талаграфічны талаграфія, тв. -фіяй

таўсташыі

тв. -логіяй таланімія, тв. -міяй тапарышча, р. мн. -шчаў тапачкі, -чак; адз. тапач-

таўталагічны

тапааогія,

таўталогія таўчонік, -ка тачыльня таямніца

ка талёлец, -льца, тапкі, -пак;

таўсцянкавыя

месн. -льцу

адз. тапка, -кі

твар, твару тварог, тварагў, аб тварагў

месн. -рцў

тапограф, -фа

тварэц, -рца,

талолевы

твор, твора

таполя

ткённе

тарантўл, -ла

тканнё (зборн.) ткацка-прадзільны

(дзеянне)

тарантэла тарпаклад, -да

ткацкі

тарпатына

ткацтва

тарнедаванне

тлўшчаадкладанне

тарпедаваць, -дўю

тлўшчамалочны

тарпеданосец, -носца

тоеснасць

тарфакрошка

тоесны

тарфарэз, -за тарфяна-балотны

той самы, таго самага

тарфяністы тарфянішча

месн. на такў; мн. (электрычны) току; мн.

ток, тока, такі; токі

тарцавёць, -цўю

тбкапрыёмнік, -ка

тарчаць

толевы

тарчм4 тёры-бары

толькі што

тарыф, -фу

тона-кіламётр, тона- кіламётра

тарыфікаваць, -кўю

тоненькі

тарыфікацыя

тонкавалакністы

том, тома;

тарэадор, -ра,

месн. -ру

тасёмка т&та, -ты, -там

мн. тамы

тонкапрадзённе тбнкасуконны

дав., месн. -ту, тв.

месн. -тру месн. -се

тбнмайстар, -тра, тбнус, -су,

тормаз тормаз, *за,

196

(у псраносным зна

чэнні) -зу

трансарктычны трансатлантычны

торт, торта

трансгрэсія

торфабрыкёт, -ту

транскантынентальны

тбрфаздабыванне

транскрыбіраванне

тбрфаздабыча тбрфакампбст, -ту

транскрыбіраваць, -рую

тбрфапрадпрыёмства

трансліраваць, -рую

тбрфараспрацоўка

транслітарацыя

тбрфаўборачны тбрфзавбд, -да

трансляцыя трансмісія

тбўстагалбўка

транспазіцыя

траваёдны

транспанаваць, -нўю

траваполле

транспарант, -та

травасёялка

тр&нспарт, -ту

транскрыпцыя

травасёянне

транспартабельны

месн. -тоі

травастбй, -тою,

транспартаваць, -тўю

травсрсіраванне

транспартнік, -ка

трбверсны

транспарцёр, -ра,

траверцін, -ну

тракспарцір, -ра,

трагедыйны

траспарцірбўка

трагёдыя

трансплантацыя

трагікамёдыя

месн. -ры месн. -ры

трансфармаваны

трагладыт, -дыта,

месн. -дыце

трансфармаваць, -мўю

традыцыйнасць

трансфарматар,

траектбрыя

трансфармацыя

траістасць

трансфармізм, -му

траіць, траю, троіш

транш§я,

трайняты, -нят

трапальня

трайчасты

трапасфёра

тракт, тракту, аб тракце трактаваць, -тўю

трапёцападббны

трапеза трапецбід, -да,

тралёйбус, -са

трапятанне

месн. -ры

трапёцыя,

месн. -дзе р. мн. -цый

трапяткі

тралёўка

траса

траляваць, -люю трамвайна-тралёйбусны

трасіраваць, -рую траскатня

трамплін, -на

траста

транзістар, -ра,

месн. -ры

р. мн. -шэй

трактар, -ра; р. мн. -роў трактарабудаванне тралер, -ра,

-ра,

трасяніна

транзіт, -ту

трасянка

трансакіянскі

тратуар, -ра,

месн. -ры

трывуголка

197

месн. -ры

трдўма

трдхкдлавы трдхкрдтны

траўматалогія

трдхлінёйны

траўлер, -ра,

траўматызм, -му трафарэт, -та,

трдхлітрдвы

(у пераносным

значэнні) -ту трафёй, -фёя, месн. -фёі трахеІчны

месн. -хёІ, літ.

трахёй, -хёя,

трдхлдпасцевы трдхмачтавы трдхмёрны трдхмёсны трдхмёсячны

трахёя

трдхметрдвы

трахіт, -ту

трдхміліметрдвы

трахбма, -мы

трдхмдўны

трацкісцк)

трдхндгі трдхпавярхдвы

трацяк, -ка трашчотка,

р. мн. -так

трдхпалубны

траяк, -ка

трдхпальцы

тронкі, тронак

трдхпдлле

трбпавы

трдхрадка,

трдхактовы

трдхсдтгоддзе

трдхбакбвы

трдхстбпны

трдхбальны

трдхтдмнік, -ка

трдхбор’е,

месн. -р’і

трдхтднны трдхтысячны

трдхвалёнтны трдхвёрстка, трдхвосевы

р. мн. -дак

р. мн. -так

трдхфазны трдхцалёўка

трдхвугдльнік, -ка

трдхчлён, -на

трдхвымёрны трдхвярстдвы

трдхэлектрддны трдхярусны

трдхгадзінны

трўбаліцёйны

трдхгалдсы

трўбаправдд, -да

трдхгдддзе

трўбапракатны

трдхграмдвы

трубарэз, -за

трдхграннік, -ка

трубказўб, -ба

трдхдзённы

трумо,

трдхзмённы

трўсагадоўчы

трдхзначны

трусятнік, -ка трўфель, -ля,

трдхзўбы трдхкалярдвы

нескл., н.

і трдхкдлерны

месн. -лі

трўцень, трўтня, аб трўтні

трдхкамплёктны

трыадзіны

трдхкантдвы

трыбундл, -ла

трдхкапёечны трдхкіламетрдвы

трыбухі, -хоў,

трдхклдсны

трывугдлка,

адз няма

трывіяльнасць

р. мн. -лак, ует.

трыганамётрыя

198

трыганамётрыя

трінер, -ра,

трыдзевяты трыдзесяты

трэнірав&ць, -рўю трэнірдўка

месн. -ры

трыер, -ра,

трыераваць, -рўю трыёд, -да трызненне

(электрычная лямпа)

трэпанацыя трэсці; трасём, трасяцё трэцеразрадны трэцеступённы

месн. -бцы трыкатаж, -жу, месн. -жы трыко, нязм., н. трызўбец, -бца,

трыліснік, -ку трылогія трымёстр, -ра,

трэцечарговы трэці, трэцяя, трэцяе трэціраванне трэціраваць, -рую трэцякласнік, -ка

трыльён, -на

трэцясортны

месн. -ры

трэшчына

трынаццаты

Ту-154

трынаццаць, трынаццаццю

туалёт, -ту,

трыо,

месн. -ру

нязм., н.

(прыбіральня) -та месн. -ры

тубдыспансёр, -ра,

трыпўтнік, -ку

туберкулёз, -зу

месн. -ху трыснёг, -нягў, месн. -нягў

туберкулін, -ну

трысняговы

тулярэмія

трыста, трохсот

тунгўс,

трысцён, -на

тунёль, -ля,

трысцё трысціна

тўпавугольны тур, тўра

трысцінка

тўрбабудаваннс

трыумвірат, -ту

тўрбагенератар,

трыўмф, -фу

тўрбакампрэсар, -ра,

трыумфальны

тўрбарэактыўны

трыумфатар, -ра, месн. -ру трыфтонг, -га, месн. -гу

турнір, -ру,

трыпціх, -ха,

трыхіноз, -зу трыцікале,

нязм.

тугаплаўкасць -са;

мн. тунгўсы, -саў месн. -лі

месн. -ры

турызм, -му турыстычны

трыяда

турысцкі

трыялёт, -та

турэмны

трэд-юніёп, трэд-юніёна

тустэп, -па

трэд-юніянізм, трэд-юніянізму трэль, -лі, тв. трэллю; мн. тр$лі,

тутаводства тўфель, -фля,

месн. -жы нязм., н.

трэльяж, -жа, трэмала,

трэмаліраваць, -рую

месн. -ры месн. -ры

турнэ, нескл., н. турнэпс, -су, месн. -се

трыццацігбддзе

трэлей, трэляў

-ра,

месн. -флі мн. тўфлікі, -аў туш (фарба), ж. тв. тўшшу туш, муз., м. тўша тўфлік, -а;

тхор, тхарё, аб тхары

199

тэлефаніраваяяе тэатразніўства

тыгель, тыгля

тэатралізацыя

месн. -ры

тыгр, -ра,

т5зіс, -са

тыднёвы тьіл, тылу,

месн. тыле

тэізм, -му

месн. -це

тыльда

тэкст, -ту,

тым чісам

тэксталогія

тынкавіны

тэкстолаг, -га,

тынкав&ць, -кўю

тэкстыль, -лю,

тып, тыпу,

(чалавек) тыпа

тэктоніка

ТЭЛе... —першая

тылагравюра ты піж , -жу,

месн. -гу месн. -лі

месн. -жы

частка

складаных

слоў, пішацца заўсёды разаы

тыпізавіць, -зўю

тэлеаб'ектыў, -тыва тэлеалогія тэлебачанне

тыповасць тырйда, р.

мн. -рад тыр&ж, -жў, месн. -жы тыр&н, -на, месн. -не

тэлевізар, -ра,

тыранічны

тэлеглядйч, -гледача,

тыпалітагр&фія тыпізавйны

месн. -лі месн. -ры

тэлебінбкль, -ля, тэлевізійны тэлевяшчанне

месн. -гле-

тысячагадовы

дачў

тысячагоддзе

тэлеграма

тысячнік, -ка

тэлеграф, -фа, па тэлеграфе тэлеграфаванне

тытан, -на, (хімічны элемент) -ну тытанамагнетыт, -тыту

тэлеграфаваць, -графўю

месн. -сце

тытаніт, -ту

тэлеграфіст, -та,

тытанічны

тэлеграфна-тэлефонны

тытулавДнне

тэлеграфны; Тэлеграфнае агён-

тытульны

цтва Савёцкага

тытулірны тытўнь, -ню,

(ТАСС )

месн. -ні

тэлекінд,

нескл., н. -ра, месн. -ры

тытунявбдства

тэлемётр,

тыф, тыфу, аб тыфе

тэлемехёніка

тыфбзны

тэлепатыя

тэадаліт, -та

тэлеперад&ча

тэакр&тыя

тэлескапія

тэалбгія

тэлескоп, -на

тэарэма,

тэлеспектраскон,

р. мн. тэарэм

-на

тэарэтызав&нне

тэлестэрэаскбп, -па

тэарэтык, -ка тэарэтьічны

тэлетайпіст, -га

тэатр, -ра, -знаўцу

тэлефанаграма

тэлефанізаванне

месн. -ры

тэатразнівец,

Саюза

-знаўца,

месн.

тэлефанізаваць, -зую тэлефаніраванне

тэлефаніст

200

тэлефаніст, -та

тэрмаэлемёнт, -та

тэлефанія

тэрмаядзерны

тэлефатаграфія

тэрмідарыянства

тэлефон, -на, па тэлефоне

тэрміналогія

тэматыка

(заал.) -та месн. -ры тэрор, -ру, месн. -ры

тэмбр, тэмбру, аб тэмбры

тэрцына

тэмп, тэмпу

тэрыторыя

тэмпера

тэстамёнт, *та

тэмпераваць, -рўю

тэт-а-тэт,

тэмпербмент, -ту

тэтрамётр, -ра,

тэмператўра

тэўтоны, -наў

тэмперацыя

тэфтэлі, -ляў тэхвучоба

тэлецэнтр, -ра,

месн. *ры

тэрміт, *ту,

тэрмометр, -ра,

тэма

(спявак) -ра, месн. -ру; (голас) -ру, месн. -ры

тэнар

месн. -ры

тэхмінімум, -муму тэхніка-эканамічны тэхнік-інтэндант, тэхніка-інтэн-

тэндэнцыйнасць тэндэнцыя тэндэр, -ра, тэніс, -са

нязм.

данта

месн. -ры

тэхнікум, -ма

месн. -гу

тэнісіст, -та

тэхнолаг, -га,

тэнісны

тэхперсанал, -лу тэхпрапаганда

тэорыя,

р. мн. -рый

тэракотавы У

тэрапёўт, -та тэрапія

у абдымку

тэрарызаваць, -зўю

у адпавёднасці (у адпавёднасці з загадам)

тэрарызм, -му

тэраса, р. мн. тэрас тэрмаантрацыт, -ту тэрмабарометр, -ра,

месн. -ры

убоства уброд, прьісл.

тэрмадынаміка тэрмаізаляцыя

убрыкнўць

тэрмакінэтыка тэрмамагнітны тэрмарэгулятар, -ра, тэрмас, -са тэрматэрапія тэрмахімія тэрмаэлектрон, -на тэрмаэлектрычнасць

прысл., але: у бакў, наз. з прыназ. убок, прысл., але: у бок, наз. з прыназ. убор, -ру, месн. -ры

убакў,

тэр&рый і тэрарыум тэрарысцкі

увабраць, убярў; уберацё

месн. -ры

увагнаны увагнаць, уганю увагнўтасць увагнўць, увагнў, увагнёш увайсці, увайдў, увойдзеш, увойдзе

узаёмапавага

201

прысл., але: у даляназ. з прыназ. удар, -ру, месн. -ры удасканаленне (стан) удасканальванне (дзеянне) удалячынь,

увасаблённе

зак. уваскрэснуць увассёць, незак. усысаць увасьмёх (толькі аб мужчынах ці толькі аб жанчынах) увасьмярых (аб мужчынах і жанчынах разам і аб істотах н. роду) уваход, -ду, (дзверы і пад.) -да уваскрасаць,

чынь,

удаўжкі у даўжыню удваіх (аб мужчынах і

жанчынах разам і аб істотах н. роду)

увачавідкі

удвайнё

уваччў

удвўх

увезці, увязў; увязём, увезяцё

уджаліць

(толькі аб мужчынах)

(толькі аб жанчынах) (толькі аб мужчынах ці толькі аб жанчынах) удзевяцярых (аб мужчынах і жанчынах разам і аб істотах н. роду)

увёрсе

удзвюх

увёрх

удзевяцёх

уверцюра,

р. мн. -цюр

увёсну увёсці, увядў; увядзём, уведзяцё увёчар увіёлевы

удзёл, -лу удзёнь

увогуле увбсень увянчаны

бат. месн. -ры

увярэднік, -ку, угавор, -ру,

(толькі аб чужчынах ці толькі аб жанчынах) удзесяцярых (аб мужчынах і жанчынах разам і аб істотах н. роду) удзесяцёх

увоз, -зу

угалоп

удзёўбваць

угамон, -ну

удзьмўць,

угары

удой, аб удоі

углёдзецца углёдзець

удосталь

прысл., але: у глыб, наз. з прыназ. углыбіню, прысл., але\ у глыбіню, наз. з прыназ. углядацца і углядвацца

удўшша, аб

уголас

уёзджваць

угон, -ну

ужытак, -тку

угбру і угарў ўгра-фінскі

узадраны

углыб,

угрэбці удавёц, аб удаўцў

прысл., але: у далечыню, наз. з прыназ.

удалечыню,

незак. удзімаць

удоўж удўшшы

удых, удыху, аб удыху удэгёец, -гёйца,

месн. -гёйцу

уёзд, -ду уёзджаны

узаема... — псршая

частка

склада-

ных слоў, пішацца заўсёды разам

узаёмаабумоўлены узаёмааднбсіны, -сін, узаёмапавага

адз. няма

узаё ма падтры мка

202

узаёмападтрымка

узлёт, -ту

узаёмаправёрка

узлом, -му

узаёмапранікнённе

узломліваць

узаёмаразумённе

узляцёць, узлячў, узляціш

узаёмна звязаны

узмёх, узмаху, аб узмаху

месн. -р*і

узаёмна перпендыкулярны

узмор'е,

у заключ5нне

узмужнёласць

(дзеянне)

узаконьваць

узнагароджванне

узамён

узначальваць

узараць, узарў

узнос, -су

узбагаціць, узбагачў, узбагаціш

узор, -ру, узорваць

месн. -ры -роўню,

узбярэжжа,

месн. -жжы

узвалакбць

узровень,

узвар’явацца, -р’ююся

узрост, -ту

месн. -роўні

узвезці, узвязў; узвезяцё

узрыў, узрыву

узвёсці, узвядў

узурпатар, -ра,

узвёяць

узысці, узыдў, узыдзеш, узыдзе уз’юшаны

(дзеянне) -ду месн. -шшы

узвод, -да, узвышша,

уз’яднаны

узвяваць

уз’язджаць

узгадніць,

узгадню,

узгбдніш

узяць, вазьмў, возьмеш, возьме;

возьмем, возьмеце укёз, -за; Указ Прэзідыума Вяр-

узгалоўе узгёрвацца у згодзе узгбрак, -рка узгор*е,

месн. -ру

месн. -рЧ

хоўнага Савёта укалупнўць; укалупнем, укалуп-

узгрувашчваць

няцё укапаны

уздоўж

укаранённе

уздўцце уздым, -му

укараніць, укараню, укарэніш укатчык, -ка

уздьіх, уздыху, аб уздыху

уклбд, -ду

уздыхнўць уз’ёзд, -ду

уклёены уклёіць

уз’ёхаць, уз’ёду

укліньваць

узімку

укляпаны

узламёны

і узломаны

укол, -лу

незак. узломліваць; узламаў; заг.

укопваць

узламі

укос, -су

узламаць, узламлю, узломіш;

узлёгчы

украінец, -нца, украінізм, -ма

узлёзці узлёсак, -ску узлёссе,

укормліваць

месн. -ссі

укрышыць, укрышаць

месн. -нцу

укрышў, укрышыш;

упоперак

203

месн. -гу

укўс, укўсу, аб укўсе

універмАг, -га,

укусіць, укушў, укўсіш

універсал, -ла

уладалюбства

універсалізм, -му

уладар, -ра,

універсальна-фрэзерны

месн. -рў

універсам, -ма

уладжваць уладкаваць, -кўю;

незак. улад-

коўваць уламаны і уломаны уламаць, уламлю, уломіш; уломліваць; уламаў; уласнарўчны

універсітэт, -тіта універсітэцкі універсіяда

незак.

заг. уламі

прысл., але: у ніз, наз. з прыназ. унізе, прысл.

уніз,

уласнасць

ўнікум, -ма

улёва

унітарызм, -му

улёгцы

уніфікаваць, -кўю

прысл.

улётку

унічыю,

улік, -ку

уніяцкі

уліць, увалью, увальёш, увальё;

уночы і уначы ўнтэр-афіцэр, ўнтэр-афіцэра

увальём, увальяцё

унўтраны

уломліваць улоў, улову,

месн. -ве

прысл.

унутры,

ультрагўк, -ку ўльтраімперыялізм, -му

унутрывённы

ўльтракароткахвалевы

упадніцкі

ультрамарын, -ну

упадніцтва

ўльтрамікраскапічны

упарадкаванасць

ўльтрафіялётавы

у парў

ультыматум, -му

упасвіць, упасў

ультыматысцкі

упаўзці, -зў;

улюбёны

упаўнаважаны

уляцёць, улячў, уляціш; уляцім,

упаўнаважыць, упаўнаважу

упідак, -дку

мн. -зём, -зяцё

упацёлы

улеціцё

умацаваны

прысл., але: у пачатку, наз. з прыназ. упёрад, прысл.

умёрзнуць, умсрз, умёрзла

упёрадзе

умалот, -ту умаўчаць

(утаіць)

упач&тку,

(чаргуючыся) прысл.

у момант

уперамёжку

умоўнарэфлекторны

упершыню,

умоўчаць (сцярпець) умярзаць, умёрз, умёрзла

уплаў,

умяшчальнасць

уплыў, -лыву

унаём і унаймы унаклёдку, прысл.

упокат,

у наяўнасці

упоперак

і упіхаць прьісл.

упіхваць

упляскаць, упляшчў, уплёшчаш

прысл.

упор

204

упор, -ру, упоравень,

месн. -ры прысл.

ураўнаважыць ураўнаваць, -нўю

і упбтайкІ упоцемку, прысл.

ураўнённе,

упрАўны упрошваць

урачыстасць, -ці

употай

упрыгожваць

урйч, -ча,

мат. месн. -чў

урачэбна-кансультацыйны урачэбны

у прыдатак

урбанізм, -му

прысл. упрысядкі, прысл. упрытык, прысл.

урдў,

упрыкўску,

упрэгчы, упрагў, упражэш; упражом, упражацё

нсскл. (мова урдў)

у розніцу уроскідку уроссып,

прысл.

урўк, -ку

улырскванне

урукапашную

упэўнены

уручнўю урэгуляваны

упэўненне упэцканы

урэгуляваць, -люю

упярэмешку (перамешваючыся) упяцёх (толькі аб мужчынах ці

толькі аб жанчынах) (аб мужчынах І жан-* чынах разам і аб істотах н. роду)

упяцярых

ураган, -ну

урэшце, урэшце-такі; у салраўднасці усведамляць,

усвядоміць,

усёагўльны усёамерыканскі

урад, -да; Савёцкі Урад

усёармёйскі

ураджАй, ураджаю, аб ураджаі

усёбакова

месн. -нцу урадок, прысл., але: у радок, наз. з прыназ. ураз, прысл. уразбіўку, прысл. уразброд, прысл. ураздроб, прысл.

усёбаковасць

ураджэнец, -нца,

урАзлівасць

усёбаковы усёбеларўскі усёдзець усёдлівы усёіндыйскі усёкітайскІ усёлітасцівы

прысл.

ур&ла-алтайскі урін , -ну

прысл. прысл.

урассыпнўю, урасцяжку,

зак.

усвядомлю усёагўльнасць

урагіінны

уразрэз,

але: у рэш-

це рэшт

(аб мужчынах І жанчынах разам і аб істотах н. роду)

усемярых

усёнародна усёнародны

уратавацца, -тўюся

усёпланётны

уратрапін, -пу

усёрасійскі

ураўнавАжанасць

усёсаслоўны

усясвётны

205 усёсаюзны; Усёсаюзны ЛёнінскІ Камуністычны Саюз Моладзі

усл&віць, услаўлю

прысл. прысл. усмак, прысл. усмёшка, дав., месн. -шцы услёд,

усляпўю,

(В Л К С М ) усёславянскі усёўкраінскі усёўладны усёўлёдства

усмоктванне

усёяны

усмятку,

усёяпонскі

усол, -лу

усёяць

успамін, -ну

усёабдымны

успаўзці; успаўзём, успаўзяцё

усё аднб усёахопны

усплёск, -ку успрыімлівасць

усёвёданне

успрымальнасць

усёвёдны

успўджаны

усёдазвбленасць

уссядаць,

усёдаравальны усёдаравённе

устрымлівацца

усё ж такі

усур’ёз

усмоктваць

устўп

дав., месн. -ку, тв. -кам; (у ж. р.) д а в м е с н . -цы, тв. ~кай (-каю)

усёзнййка, -кі,

прысл.

зак. уссёсці

(уводзіны) -у, (выемка) -а

усўтыч,

прысл.

усухамятку, прысл. усхваляваны усхліп, -пу

усёзнайства усёзнішчальны

усход, -ду; народы Усхбду

усёмагўтнасць

усходазн&вец,

-наўца,

месн.

-наўцу

усёмагўтны усёпаглынальны усёпажыральны

усходазнаўства

усёпераможны

усхбджы

усёпранікальны

усходнеславянскі

усё роўна

усхдднярўскІ

усёсакрушДльны

усчапІцца

усё-такі

усчАты

ускаламўціць, -мўчу

усчынёць

ускарйбкацца, -каюся

усынавіць, усынаўлю, усынавіш

усквараны

уся, усёй усявышні

усходжасць

ускв&рыць

усякІ

ускідаць, -аюць ускласці,

ускладў,

ускладзёш;

ускладзём, ускладзяцё ускочваць, -ваю, -ваеш

і усялякі

усяляк

(толькі аб мужнынах ці толькі аб жаннынах)

усямёх

ускрАек, -райку

усянечная

ускраіна

усясвётны

усясільны

206

усясільны

ушчамляць

утапізм, -му

ушчувдць

утойваць

ушчыльнўю

уток, -тку

ушчыпнўць

утбптваць

ушчэнт

(аб мужнынахі жанчынах разам і аб істотах н. роду)

утраіх

ушыркі у шырыню

утрайнё

уюк, уюка

(толькі аб мужчынах ці толькі аб жанчынах) утрымёнец, -нца, месн. -нцу

уюн, уюна

утрымліваць утўльваць

уязны

утрох

уюрбк, уюрка уязджаць

утылізацыйны

утылітарна-практычны утылітарнасць

фабзавуч, -ча,

утылітарызм, -му

фабзаўкбм, -ма

утылітарысцкІ

фабліб,

утыль, -лю, ухаластўю

месн. -лі

ухіл, -лу

месн. -чы

нескл., н.

фабрыка-кўхня,

фабрычна-заводскі

ухілізм, -му

фаварытызм, -му

ухілісцкі

фавбр, -ру,

уціск, -ку

фагацытоз, -зу

уцякаць

фаё,

уцяпляць

фазіс, -су

учадзсць

фазбметр, -ра,

учарашні учарсцвёлы

фай, фаю, аб фаі

учатырох ( толькі аб

факір, -ра,

мужчынах ці толькі аб жанчынах) учацвярых (аб мужчынах і жанчынах разам і аб істотах н. роду)

месн. -ры

нескл., н. месн. -ры

фандэшын, -ну

месн. -ру н.

факсіміле, нескл., факстрот, -та

факт, факта, аб факце фактаграфічны

учбс, -су

фактаграфія

учот, учоту, аб учоце

фактар, -ру,

учынак, -нку

факультатыўны

ушаноўваць

факультэт, -тэта

(толькі аб мужчынах ці толыа аб жанчынах) ушасцярых (аб мужчынах і жанчынах разам і аб істотах н. роду)

факультэцкі

ушасцёх

фабрыкі-кўхні

фабрыкбт, -ту

месн. -ры

фалькларыстыка фальклбр, -ру, фальсіфікацыя фальстарт, -ту

месн. -ры

фенбмем

207 фарынгіт, -ту

фальцэт, -ту

тв. -ллю, ж.

фальш, фальшу, аб фальшы

фарэль,

фальшывіць, -шыўлю фанабэрыцца

фасад, -да фасгён, -ну

фаналагічны

фасйля

фаналогія

фасйн, -ну

фанатызм, -му

фасфараскйп, -па

фанатык, -ка

фасфарасцэнцыя

фанёма

фасфарыт, -ту

фанёра-запалкавы

фасфат, -ту

фанёра-мэблевы

фатаграфавацца

фанётыка фанйметр, -ра,

фатаграфічны фатаграфія

фантазіраваць, -рую

фаталізм, -му фата-маргана,

фантазія

фатйграф, -фа

месн. -ры фантазёр, -ра, месн. -ру

фантастыка

фатйметр, -ра,

фарайн, -на

фатум, -му

фарвйтэр, -ру,

месн. -ры

фауна фашызм, -му

фардызм, -му фармаваць, -мўю

(надаваць фор-

фашыннік, -ку фашыствуючы

месн. -гу

фашысцкі

му) фармакйлаг, -га, фармалізм, -му

фаэтйн, -на

фармалін, -ну

фаянс, -су феадалізм, -му

фармалісцкі

феадйльна-землеўласніцкі

фармат, -ту фармацэўт, -та

феадальна-прыгйнніцкі

фармацэўтычны

(арганіэоўваць, камплектаваць)

фармірав&ць,

фата-марганы

-рўю

федэралізм, -му федэратыўны федэрацыя

фармуляваць, -люю

феервёрк, -ку

фарпйст, -та

фекаліі, -лій

фарпйстны

фельд’ёгер, -ра,

фарсіраваць, -рую

фельдфёбель, -ля,

фарс, фарса

фельетон, -на

месн. -хў фартысіма, нескл., н.

фёльчар, -ра,

фартыфікацыя

фемінізм, -му

нескл., н. фарфйр, -ру, месн. -ры

фенаменалізм, -му

фарш, фаршу, аб фаршы

фенбл, -лу

фаршмак, -ку

фенймен, -на

фартўх, -ха,

фартэпіяна,

месн. -ру месн. -лю

месн. -ру

фёльчарскі

фенатып, -пу

фёравальфрам

208

фёравальфрам, -му

фікус, -са

фёрамагнетызм, -му

філагенёз, -зу

ферамарганец, -нцу,

месн. -нцы фёрасіліцый, -цыю, месн. -цыі

філатэлізм, -му

ферасплаў, -лаву

філістэр, -ра,

ферахрбм, -му

філістэрскі філіял, -ла

шахм. ферзь, ферзя, м. фёрзевы,

месн. -лёі месн. -ру

філёй, -лёю,

філолаг, -га,

мссн. -гу

фёрма, ферм

філосаф, -фа

фермёнт, -ту

фільдэпёрс, -су

ферыт, -ту

фільм-канцэрт, фільма-канцірта

фестон, -ну

фільтр, фільтра, аб фільтры

фестывйль, -лю,

месн. -лі

фільтрат, -ту

фетр, фётру, аб фётры

філянгбвы

фетыш, -ша, месн. -шы фетышызаваны

фінаддзёл, -ла

фіміям, -му

фетышызм, -му фехтавальны

фінал, -лу

фешэнёбельны

фінансава-крэдытны

(сушылка) -на фібраліт, -літу, месн. -ліце

фінансава-эканамічны

фіброід, -ду фібрьін, -ну

фініш, -шу,

фібрынагён, -ну

фінішавёць, -шўю

фінальны фінансаваць, -сўю

фён, фёну,

фіна-угорскі

фіглі-міглі, фігляў-мігляў,

няма

фінляндзец, -ндца,

месн. -ндцу

фірма, фірм фіхтэанства

фідэізм, -му

фіялётава-сіні

фіёрд, -да фізіёлаг, -га,

адз.

месн. -шы

месн. -гу

фіялётавы

р. мн. фіялак нескл., н.

фізіка-геаграфічны

фіялка,

фізіка-матэматычны

фіяска,

фізіка-тэхнічны фізіка-хімічны

флаг-капітан, флаг-капітана

фізічны

фламандскі

фізіялагічны

фламастэр, -ра

фізіятэрапёўт, -та фізкўльт-ура

(вокліч)

флагшток, -ка

фламінга,

нескл., м. дав., месн. -гу

фланг, -га,

фізкультўрна-масавы

фланговы

фізкультўрна-спартыўны

фланелёт, -ту фларыстычны

фіксаваць, -сўю фіксёж, -жу,

месн. -жы месн. -ры

флатаводзец, -дца,

фіксатуёр, -ру,

флатылія

фіксатыў, -тыву

флегматызм, -му

месн. -дцу

фундзіраваны

209 флегматык, -ка

фдталабараторыя

флейтыст, -та

фдтамантаж, -жў,

флёксія,

р. мн. -сій

флігель-ад’ютант, флігель-ад’ютанта

фдтаоптыка фдтапапёра

флірт, флірту

фдтаплёнка

флот; гандлёвага флбту, павётранага

флоту,

але: Чарнамор-

фдтарэклама фдтарэпартаж, -жу фдтарэпарцёр, -ра,

скага флота флоцкі

фдтасінтэз, -зу

флуарэсцэнцыя

фдтасфёра

флюс, флюсу

фдтатрапізм, -му

фок-мачта, фок-мачты

фдтатыпія

фок-рэя, фок-рэі

фдтатэлеграма

фокус, -са

фдтахрдніка

фблькецінг, -га

фдтаэфёкт, -ту

фон, фону

фдтаэцюд, -да фрагмёнт, -та

фонаметрычны фондасхбвішча форма, р.

фракцыянёр, -ра, месн. -ру франка-вагдн, франка-вагдна

мн. форм

формазмёна фОрмаўтварадьны

франка-прўскі франкскі

форс, форсу форс-мажбр, форс-мажбру,

месн. -ру

фразеалагізм, -ма фракцыйны

фонд, фонду

месн.

франтавік, -ка франтднны

-ры фортэ,

месн. -жы

фдтанарыс, -са

нязм.. н.

франтыспіс, -са,

фбрум, -му

францўзскі

фбсфар, -ру, месн. -ры фдсфарнакіслы

францый, -цыю,

фота, нескл., н. фотааб’ектыў, -тыва

месн. -се

месн. -цыі мн. франты; (калі фронт мае ўласную назву)

фронт, фрбнту;

-а; I Беларўскага фрднта

фбтаапаріт, -та

фрыкадэлька

фотаатэльё

фрыкасэ,

фбтавітрына

фрыкатыўны

нескл., н.

фдтавыстаўка

фрэзераваць, -рўю

фдтагазёта

фрэзероўшчык, -ка

фдтагенічны

фрэйдызм, -му

фдтаздымак, -мка

фрэйдысцкі

фдтакартка фдтакарэспандэнт, -та

фтор, фтбру, аб фторы фтдрыставадарддны

фдтаконкурс, -су

фундаментальны

фдтакдпія

фундзіраваны

ф ундук

210

фундўк, -кў

харэагрдфія

месн. -ры

фунікулёр, -ра,

харэічны

р. мн. хат адз. няма

функцыяналізм, -му

хдта,

функцыяніраваць, -рую

хаўтўры,

месн. -жы

ха-ха-ха

ф уріж , -жў,

фур'ерызм, -му

хацёць, хачў, хдчаш хвдлепаддбны

фур’ерыст, -та

месн. -ры

фурбр, -ру,

фурункулёз, -зу футбол, -ла

хвасцёц, хвастца

н.

хвасцізм, -му

футурызм, -му

хвдйнік, -ку

футурыстычны

хвошч, хвашчў хіба што хімізм, -му

футурысцкі фуфіечны фуфайка, -аек

р., нескл.)

хвардбатвдрныя (мікрдбы)

футляр, -ра фўтра,

хвалькд, -ка (ж. хвалярэз, -за

дав., месн. -айцы; р. мн.

месн. -каце

хімікат, -кату,

хіміка-фармацэўтычны хіндзі, нескл', хінін, -ну

м.

месн. -жы '

хітрэц, -раца,

месн. -рацў

хлам, хламу

фэст, фэсту фюзеляж, -жа,

хлапёц, -пца, хаатычны

месн. -пцў

хлапчаня і хлапчанё, -пяці

месн. -ры

хадййніцтва

хлараваць, -рўю хларагідрат, -ту

хаджалы

хларапласт, -ту

хадзьба

хларафіл, -лу

месн. -ісце хакёй, -кёя, месн. -кёі халадзёц, -дцў, месн. -дцы

хларафдрм, -му

халаднік, -кў

хлёбазавдд-аўтамат,

хабар, -ру,

хакеіст,

халестэрын, -ну халцэддн, -ну

хлёбазавд-

да-аўтамата хлёбапякарня, -рняў

халмагорскі

р. мн. -рань і

хлебардбскі

хамеледн, -на хадс

хларнавацісты хлеб, хлёба

(беспарадак), -су, аб ха-

хлебардбства хлеб-сдль,

осе

месн. -ры

хлёба-сдлі,

характарызав&ць, -зўю

бам-сдллю хлдпец, -пца,

характарыстыка

хлор, хлдру, аб хлдры

хардктар, -ру,

месн. -пцу

хараствд

хлдрамін, -ну

харч, харчу, аб харчы

хлдрпікрын, -ну

тв. хлё-

цвердакбменны

211

хлорыставадарбдны

хрэн, хрэну

хлябдк, -бка хмель, хмёлю, аб хмёлі

хрэстаматыйны

хмелявбдства

хрдсьбіны,

хмызняк, -кў

хто б не (хто б не зацікёвіўся

хрэстамдтыя

(месца, дзверы) -да;

ход, ходу,

мн. хады

(хто б ні зацікйвіўся

гэтым, кджны...) хто б там ні быў

холадаўстбйлівы хор, хору; мн. хоры, хораў хароў хдрмайстар, -тра, хоць бы што

хто

і харьі,

ж бы

хто не (хто не працўе, той не есць)

месн. -тру

-раца,

храмасдма,

адз. няма

гэтым!) хто б ні

хбдырам хадзіць хблад, -ду

храбрэц,

хрэсьбін,

хто-нёбудзь, кагд-нёбудзь хто ні (хто ні гляне, кожны...)

месн.

-рацў

р. мн. храмасом

хто-ніхто хтосьці, кагосьці

храматызм, -му

хурёл, -ла,

храмацін, -ну

хутчэй

хранаграма

хцівец, хціўца, аб хціўцу

месн. -ле

хранаграфічны храналагічны

храналдгія хранікальна-дакументёльны хранограф, -фа

цабэрак, -рка

месн. -гу храп, храпу, (тэхнічнае) хрёпа

цагліна,

храпці,

цаджэнне цадзілка, дав.,

хранолаг, -га,

храпў,

храпёш,

храпё;

храпём, храпяцё хром, хрому

цагёльны (завод)

р. мн. цаглін (зроблены з цэглы)

цагляны

месн. -лцы; р. мн.

хромавакіслы

-лак цалаваць, -лўю

хромагравюра

цалёўка,

дав., р. мн. -вак

хрдмалітаграфія

цана,

хрдмацынкагрдфія -жў,

месн. -жы

р. мн. цэн р. мн. -наў

цапільна,

царадвдрац, -рца, царазабдйства

хрднаметрычны хрднаметрыя

царква;

хрднаскапічны хрусталь, -лю хрыбёт, -бта,

-лёўцы;

цалінё

хрдманікелевы хрднаметраж,

месн.

мн. цэрквы, -ваў

царкдўнапрыхддскі

месн. -бцё

царысцкі

дав., месн. -рцы

хрып, хрыпу

цацарка,

хрысціць, хрышчў, хрысціш

цвердазём, -му

хрысціянін, -на

цвердак&менны

-рцу

цвердакрьілыя

212

цёпларэгуляванне

цвердакрылыя

цеплатдхніка,

цвердалббы цвердамёр, -ра,

месн. -ры

дав., месн. -ніцы

цёплаўтвар§нне

цветалюб, -ба

цеплафікавбць, -кўю цеплафіксіцыя

цвёрдахар&ктарны

цёплацэнтрйль,

цвёрды цвік, цвіка

цёплаэлёктрацэнтраль,

цвердасплаўны

цвіль,

тв. -ллю тв. -ллю

цеплыня

тв. цвіллю

церассядзёлак, -лка

цвісці

церушыць, -шў, цярўшыш

цвіцённе

цёрці, тру

цвырканне

цёстамясілка,

цвярдыня, р.

мн. -дынь

цецеруковыя цецІвА

цвярозы

цецярўк, цецерука

цёканне цёмень,

дав., месн. -лцы;

р. мн. -лак

ЦВЯЛІЦЬ

тв. -нню

мн. цёшчаў дав., месн. -ку; тв. -кам; (у ж. р.) дав., месн. -цы, гв. -кай (-каю); р. мн.

цёшча, р.

цёзка, -кі,

цемнабровы цемнаваты цемнатвіры

цёзак

цемрашйл, -ла цемрашальства

цёмнабароды

цемянны

цёмнавалбсы

ценелюбівы

цёмна-вішнёвы

цень, -ню

цёмна-гняды

ценявы

цёмна-зялёны

цёплаабмён, -ну

цёмна-карычневы

цёплааддбча

цёмна-рўсы

цеплавоз, -за

цёмна-сіні

цеплавозабудаванне

цёмна-чырвоны

цёплавыпрамёньванне

цёрла,

цеплаёмістасць

цётка,

цёплазабеспячэнне

н., р. мн. цёрлаў дав., месн. -тцы; р. мн.

цётак

выкл.

цёплазмяшчальнасць

ціп-ціп-ціп,

цёплаізаляцын

цір, ціра

цеплакроўныя

ціролец, -льца,

цёплалюбівы

цісавыя

месн. -ры

цёпланепранікйльны

ціснённе ціхаакіянскі

цёплапаглынальны

ціхенечка

цёплаперадача цёплапераход, -ду

ціхенька цкаваць, цкую

цёплаправоднасць

цнатлівасць

цепламёр, -ра,

месн. -льцу

213

цюль

месн. -лі адз. няма

цбкаль, -ля, цуглі, -ляў,

цуд, цуду цудадзёйнасць

месн. -кры

цўкар, -кру, цўкарніца цукёрка, р. цукраварня

мн. -рак

цытрус, -су цыферблйт,

-лата,

цьмяны цьфу! цэбар, -бра;

мн. цэбры і цабры

цэгла-сырэц, цэглы-сырцў

цукразаводскі

цэзўра

цукровабурачны

цэйтнот, -ту

цукрыстасць

цэйхгауз, -за

цурчёць

цэлафан, -ну

цыбўк, -ка

цэлулоід, -ду

цыбўлепадобны

цэлюлоза

цыбўля

цэмёнт, -ту

цывіліз&цыя

цэментаванне

цыган, -на '

цэментаваць, -тўю цэнаўтварэнне

р. мн. -рэт цыгёйка, дав., месн. -гёйцы цыкада, р. мн. -кад цыгарЗта,

цыкл, цыкла цыклоіда

месн. -лаце

цыянізацыя цыяніставадародны

цэнз, цэнзу цэнзўра цэнтнер, -ра, месн. -ры цэнтр, -ра, месн. -ры

цыкорыя цыліндрападобны

цэнтрабёжны

адз. няма цынандалі, нескл., н.

цэнтралізм, -му цэнтральны; Цэнтральны

цымбалы, -бал, цынізм, -му цынкагрёфія

цэнтралізаваць, -зўю

вецкага Саюза

(Ц К

цынкограф, -фа

цэнтрасфёра

цырата

цэнтроўка

цырк, цырка

цэнтрысцкі

цыркавы

цэнтрыфўга цэнтрыфугаваць, -гўю

месн. -лі цыркулярка, р. мн. -рак цыркуль, -ля, цыркуляцыя цырўльня,

р. мн. -льняў

Камі-

тэт Камуністычнай партыі СаКПСС)

цэпелін, -на цэрэбральны цэрэбраспінальны

цырыманіял, -лу

цэтлік, -ка

цырыманіяльны

цэхавы

цырымонія

цэх-аўтамат, цэха-аўтамата

цыстэрна,

р. мн. -наў

цэхкбм, -ма

нескл., ж. р. мн. -цёек цюль, цюлю, аб цюлі, м.

цытаваць, цытўю

цэцэ,

тв. -ллю цытвора, ж.

цюбецёйка,

цытадэль,

Ц.ЮЛВП&Н

214

цюльпін, -на

чарапаха,

цюркалогія

чарвяк,

цюрколаг. -га, цюркскі

месн. -гу

дав., месн. чарапасё мн. чэрві, чарвёй

-ка;

і чарвякі, чарвякоў чарвяточына

цюцелька ў цюцельку

чарга,

дав., месн. чарзё; мн.

чэргі, чэргаў

цягавітасць цягавіты

чарльстон, -на

цяганіна

чарнабровы

цягач, цягача

чарнавокі

цягло,

н.

(танец)

чарнагорцы чарназём, чарназёму

цяжар, -ру цяжкаатлёт, -та

(зборн., матэры-

чарнаклён, -на

ял) -ну

цяжкаатлетычны

чарнаморац, -рца,месн. -рцу

цяжкавагавы цяжкаваты

чарнасліў, -ліву

цяжкі

чарнасоценец, -нца,

цяжэрны

чарнашэрсны

цялёсны

чарніла,

цяля

і цялё, -ляці

мн. няма, н.

чарніліца, -цы

цяляціна

чарнічнік, -ку

цямніць, цямню, цёмніш

чарнобыль, -лю,

цяп-ляп

чаромха

цярпёць, цярплю, цярпіш;

3 мн.

месн. -лі

чарот, -ту чарсцвёць

цярпяць цясак, цесака

чартапалох, -ху

цясляр, цесляра, аб цеслярў

чартызм, -му чартысцкі чарцёж, -цяжа чарцяня і чарцянё, -няці

Ч чабор, чабарў, аб чабары чаго-нёбудзь

чарчэнне чарэнь, -ні,

тв. чарэнню; р. мн.

-ней

чагосьці чад, чаду

час ад часу

чай, чаю

часазлічэнне

чайнворд, -да чаканіць

часнок, -накў

чалавёка-дзёнь,

часдваабавязаны чалавёка-дня

часопіс, -са,

месн. -се

чалавёцтва

частакйл, -ла

чамадан, -на чамў-нёбудзь

частатамёр, -ра, часуча

чамўсьці

часціца

чапяльнік, чапельніка чарада;

месн. -нцу

мн. чароды, чарод

месн. -ры

чатырнаццацігадовы чатырнаццаць,

тв. -ццаццю

215

шасцісотгоддэе

чатырохгадбвы

чырвбна-бўры

месн. -ддзі

чатырбхгоддзс, чатырбхклісны чатырохмёсны чатырдхпблле,

чырвонагвардзёец, -дзёйца, чырвбна-карычневы

месн. -ллі

чырвона-сіні

чатырдхсотгадовы чатырдхсотгоддзе

чысцюткІ

чатырохтомны чатырыста

чэмпіён, -на чэмпіянат, -ту

чацвёр, чацвярга, аб чацвяргў

чэрвеньскі

чацвёрты

чэркёс, -са

чацвяртак, чацвертака

чэрствы

чацвярьік, чацверыка чаявод, -да

чэсны чэхаславацкі

чаяпіцце,

месн.

-дзёйцу

месн. -цці

чвэртка, р. мн. чвэртак чвэрцьфініл, -лу

чэкісцкі

месн. -нцу

чэчэнец, -нца, чэшскі

член-карэспандэнт, члёна-карэс-

пандэнта чмель, чмяля, аб чмялі

шаблепадобны

(узор), -ну

ЧМ ЯЛІНЫ

шаблон

чорнабароды

шавіёт, -ту

чорна-бўры

шавіётавы шавінізм, -му

чорнавалосы чорнарабочы чувішскі

шавялюра

чуллівасць

шалёнства

чутно

шалфёй, -фёю, шампіньён, -на

чуццё чуць-чўць

незак. чхаць чыгўн, -нў, (пасудзіна) -на чхнуць,

чын-нёбудзь, чыйго-нёбудзь чьійсьці

шакалад, -ду

шантаж, -жў, шанцавйць

месн. -фёі

месн. -жы

шапка-вушанка, шалялявы

шапкі-вушанкі

шараваты

(малюнак) -жа нязм., н.

чым папйла чымсьці

шасі,

чырванадр^ўшчык, -ка

шасн&ццаць

чырваназём, -му

шасцёра, шасцярых

чырванакрылы чырванасцяжны

шасцівугольнік, -ка

шарж, -жу,

шасцібор’е,

месн. -р*і

чырванафлбцкі

шасцідзесяты

чырванашчокі

шасцідзесяцігоддзе,

чырвонаармёнскі

шасцісотгоддзе,

месн. -ддзі месн. -ддзі

шасціствольны

216

ціасціствольны шасцярня,

шлакабетон, -ну

мн. шасцёрні, -рань і

шлем, шлёма

шаўкаводства

месн. -цу мн. шлсі, шлей шматкаляровы і шматколерны

шаўкапрад, -да

шматкіламетровы

шаўкаткацкі

шматкроп'е,

шаўковы

шматмільённы

шаўро,

нескл., н. месн. -ру шах, (тытул) -ха, аб шаху

шматполле,

шафёр, -ра,

шматступённы

шахматна-шашачны

ціматтысячны шмат’ярусны

шляхціц, -ца,

-рняў

шляя;

шатлАндскІ

шйхматы, шахмат,

адз. няма

месн. -п’і месн. -ллі

шмуцтытул, -ла

шахматыст, -та

шніцэль, -лю,

шахскі

шолах, -ху

шаша;

мн. шашы

шорах, -ху шост, шаста, аб шасцё

шашлык, -кў шашэйны швагер, -гра;

месн. -лі

мн. -гры

шоўк, шоўку шоўкападобны шоўк-сырэц, шоўку-сырцў

швёдскі

шпагат, -ту

шворан, -рна

шпацыр, -ру,

прысл.

шкада,

месн. -ры

шкарлятына

шпацыраваць, -рўю

шкарпэткі, -так

шпіён, -на шпіёнска-дыверсійны

шкёльца

шпіталізаваць, -зўю

шкілёт, -та шкіпінар, -ру,

месн. -ры

шліталь, -ля,

месн. -лі месн. -жы

шклаварны

шпіянаж, -жу,

шклаграфічны

шроталіцёйны

шклаплаўшчык, -ка

шрыфт, -ту

шкларэз, -за

штаб,

шкловарэнне

штаб-афіцэрскі

шклограф, -фа

штаб-кватэра, штаб-кватэры

шклозавод, -да шклофарфбршчык, -ка

штабс-капітан, штабс-капітана

шкляны

штатыў, -тыва

шкода (нарабіць шкоды)

штогод

школа, р. мн. школ школа-інтэрнат, школы-інтэрна-

штогодні

та шкўра

шлагбаум, -ма

штодзенна ' што-колечы што-кольвек

шлак, шлаку

штомёсячны

(покрыва жывелы)

р. мн. штабоў

штат, штата

штодзёнь

і штодня

217

эквівалёнт

што-нёбудзь

шырокадастўпны

што-нішто што папала

шырокакалёйны шырокаўжывальны

штораз

шырокаэкранны

штораніцы

шырспажыў, -жыву

шторм, *му

шырыня

штосьці

шыта-крыта

штотыдзень

шыфаньёр, -ра,

штотыднёва

шыфер, -ру,

штохвілінны

шыфон, -ну

штрэйкбрэхер, -ра,

месн. -ру

штурм, -му штурхнўць;

штурхнём,

штурх-

няцё штык, штыка

шыфр, -ру, месн. -ры шышняк, -кў шыя, тв. шыяй шэдэўр, -ра, месн. -ры шэпт, шэпту шэравокі

штыль, -лю штэмпеляваць, -люю

шэраг, -га шэра-зялёны

шумок, -мкў шчаня

месн. -ры месн. -ры

шэра-карычневы

і шчанё, -няці

тв. -нню

шчаслівы

шэрань,

шчасце шчасціць

шэрсцепрадзільны шэрсцяткацкі

шчаўе, аб шчаўі шчаўевакіслы

шэсцьсот, шасцісот

шчодры

шэф-повар, шэф-повара

шчолач,

шэсцьдзесят, шасцідзесяці

тв. -ччу -льцаў;

адз. шчў-

шчыплю,

шчыплеш,

шчўпальцы, пальца,

н.

шчыпаць, шчыпле

шыбанўць; шыбанём, шыбаняцё шыварат-навыварат

эазойскі эаліт, -ту эвакуіраваны эвалюцыйны

шызакрылы

эвалюцыянізм, -му

шыла, шыльца

эвалюцыяніраваць, -рую

шымпанзэ,

нескл., м. месн. -нялі, м.

эгаізм, -му

выкл.

шынёль, -няля,

эге-гё,

шыпшыннік, -ку

эдэльвёйс, -са, мссн. -се

шыракалісты

эйнштэйній, -нію,

шыракаплёчы

экалогія,

шыракарадны шырата,

геагр. -ты; мн. шыроты,

-рот шырокавяшчальны

месн. -ніі

тв. -яй

эканбміка-геаграфічны эканомлалітыка экватар, -ра,

месн. -ры

эквівалёнт, -ту

.218

эквілібрыстыка

■

~л 'і

эквілібрыстыка экзімен, -ну

электрааналіз, -зу электравДкуумны

экзаменатар, -раумесн. -ру

электраводалячэбніца

экзаменацьійны

электравозабудаўнічы электрадынамдметр, -ра,

экзатычнасць

месн. -ры экзотыка, дав., месн. -тыцы

электракамбайн, -на

экіпірав&ны

электракардыёграф, -фа

эклектызм, -му

электраліт, -літу,

экранізаваны

электралямпа

экземпляр, -ра,

месн. -ры месн. -се

экскаватар, -ра, дкскурс, -су,

месн.

-ры

месн. -лІце

электрамагнетызм, -му электрамантдж, -жў,

месн. -жы

экскурсАнцкі экскурсійны

электраманцёр, -ра, месн. -ру электрапрайгравдльнік, -ка

экслібрыс, -са экслібрысіст, месн. -це

электрапыласбс, -са

экспазіцыйны экспанаваць, -нўю

эле ктрастаты ка

экспанометр, -ра, месн. -ры экспансіянізм, -му

электрасінтэз, -зу электраток, -ку электратранспарт, -ту электратрапізм, -му

дкспарт, -ту

электратэрапеўтычны

экспартавДць, -тўю

электраэнергётыка

экспедзіраваць, -рую

электроліз, -зу

месн. -ру экспёрт, -та, месн. -це

электрбнна-вылічальны

экспёртны

электрыфікацыя

экслерыментав&ць, -тўю эксперыментальна-даслёдчы

элементарны

эксплуатаваць, -тўю

элінізм, -му

эксплуатацыйны

эліпс, -са

экспрапрыіраваць, -рую

элювій, элювію, аб элювіі

экспромт, -та

эмацыянальны

экспедытар, -ра,

электрафікаваць, -кўю

эліксір, -ру,

месн. -ры

нязм., н.

экспрЗс, -са

эмбарга,

экспрэсіянізм, -му

эмбрыён, -на

экстрйкт, -ту

эмбрыялбгія

ёкстранны

эмігрыраваць, -рьірую

экстэр’ёр, -ру,

месн. -ры

эмігранцкі

экстдрн, -на

эмітаваць, -тўю

экстэрнат, -ту эксцэс, -су

эмпірызм, -му эмпірыякрытыцызм, -му

экс-чэмпіён, экс-чэмпіёна

эмпірыяманіэм, -му

электра...— лершая частка складаных слоў, пішацца заўсёды раэам

эмульсін, -ну эндадэрма

пд

219

месн. -лі

Зндшпіль, -лю,

энерга...— псршая частка складаных слоў, пішацца заўсёды разам

эўклідава тэарэма эўрыстыка

энёргабаланс, -су

эўфанічны эўфемізм, -ма

энёргасістэма

эфёкт, -ту

энергётык, -ка

эфіопскі

энтузіязм, -му

эфір, -ру, месн. -ры эфірна-валяр'янавы

эпас, -су эпідыяскоп, -па

э-хе-хё

эпідэміёлаг, -га,

месн. -гу

эпізод, -ду

эцюд, -да эшалон, -на

эпізодзік, -ка эпікурэізм, -му

эпІлог, -га эпітэлій, -лію,

юбілёй, -лёю,

эпітэт, -тэта,

юбіляр, -ра,

месн. -ліі месн. -тэцс

эргатызм, -му

месн. -лсі месн. -ру

ювелірны

эрудзіраваны

Ю НЭСКА,

эрудыт, -та

юніёр, -ра,

эсёнцыя эскадрылля эскалатар, -ра,

юннат, юнната, аб юннаце

несклж. месн. -ру

юннатаўскі

месн. -ры

юрысконсульт, -та

эскалацыя

юрысконсульцкі

эскалоп, -пу

юрыспрудэнцыя

эскартаваць, -тўю

юстыцыя

эскіз, -за эскорт, -ту

юсціраваць, -рую

нязмн. эстэзіёметр, -ра, месн. -ры эсперанта,

юхт, юхту, аб юхце юхтовы

эстэтызм, -му

эстэтыка эсэр, -ра,

месн. -ру

эсэсавец, -ўца этажэрка,

р. мн. -рак

яблык, -ка; р. мн. яблыкаў яблынька, р. мн. -нек яблыня,

р. мн. яблынь

этйп, -па

яблычны

этнагенёз, -зу

явар, -ра,

этнаграфізм, -му

ягаднік, -ку

этыка этыкёт, -ту

ягамосць, -ці, ж. ягдташ, -ша, месн. -шы

этылён, -ну

ягель, -лю,

этымалагІзавАць, -зўю

ягня

этымблаг, -га, эўкаліпт, -та,

месн. -гу (матэрыял) -ту

(драўніна, зборн.) -ру

месн. -лі і ягнё, -няці ягуар, -ра, месн. -ры

яд, яду

ядахімікіт

22І

ядахімікдт, -ту ядзерка ядзерна-рэактыўны

ялчдць яндтападобны янтдр, -рў,

месн. -ры

ядзерны

япдназнаўства

ядзершчык ядлаўцовы

япдна-савёцкі

месн. -лоўцы

ядловец, -лоўцу»

япрўк, -ка япрукдвы

яднанне

яравізавдны

ядндць

яравізаваць, -зўю

ядбмы

яравізацыя

ядро;

мн. ядры, ядраў

ярка-ждўты

яёчня

ярка-зялёны

язвенік, -ка

ярка-сіні

язджалы

ярка-фіялётавы

язмін, -ну

ярка-чырвдны

языкаты

ярмд, -ма;

язычніцкі язычніцтва

яршысты

яйцаклётка яйцо, -ца; мн. яйцы, яёц

ярыца ясакар, -ра,

ярына,

месн. -нцу, гіст.

якабінец, -нца,

дав., месн. ярынё

’РУ

н.

ясень,

як бачыш

-ню

яканне,

мн. ярмы, ярмаў

(зборн., матэрыял) (зборн., матэрьіял)

-ня,

адз. няма

як бы

яслі, -ляў,

як быццам

ясянёвы

як жа, як ж а ж які-нёбудзь

ятвягі, ятвягаў

якісьці як-кблечы

яфрэйтар, -ра,

дав., месн. ятроўцы месн. -ру яхант, -та, (матэрыял) -ту

ятрдўка,

як магА

яхтавы

як-нёбудзь

яхт-клўб, яхт-клўба

як ні ў чым не бывала

яхтсмён

як-ніяк

ячмёнь, -ню,

як папйла

ячнішча

якрйз

ячны ячдісты

(з многімі ячэйкамі) дав. яшчарцы яшчур, -ру, месн. *ры

як слёд

яшчарка,

як тдлькі ялавічына яліна, на яліне ялкавасць, -ці,

месн. -нІ

яшчурны

тв. -сцю

яшчэ

НАЗВЫ ДЗЯРЖАЎ, IX СТАЛІЦ I НАЙБОЛЬШ ЗНАЧНЫХ ГЕАГРАФІЧНЫХ АБ’ЕКТАЎ А

Азоў Азбўскае мора Ай-Пётры,

нязм.

Абакан, абаканскі

Ака, дкскі

Абісінія, абісінскі Абраў-Дзюрсо

Акцюбінск, акцюбінскі

(ст. Эміратаў)

Акра, акрынскі

Аб'ядн.

Абў-Д&бі

Араб.

(ст. Ганы)

Алаверды, алавёрдскі Аландскія астравы

Абхазія

Алатау, алатаўскі

Абхйзская А С С Р

Алатыр, алатырскі

Аб'яднбная Рэспўбліка Танзанія

Албанія, албйнскі

А б ’яднаныя Арабскія Эмірйты

Алдан, алданскі

Агаё, агайскі

Александрыя, александрыйскі

Агінскае

Аленягорск, аленягорскі

Агінская

Бурйцкая аўтаномная

Алеўцкія астравы

(ст. Алжырск. Нар. Дэм. Рэсп.)

акрўга Аджарская А С С Р

Алжыр

Адлер, йдлерскі

Алжырская Народная Дэмакра-

Адрыянопаль,

адрыянопальскі

Адыгёйская

аўтанбмная

воб-

Эфіопіі) Адэн (ст. Йемен )

(ст. Ка -

зах. ССР) Алтай, алтайскі Алтайскія гбры

ласць Адыгёя Адыс-Абёба,

тычная Рэспўбліка Алмй-Ата, алмй-ацінскі

Адрыятычнае мбра

адыс-абёбскі

Нар.

Дзм.

(ст. Рэсп.

Альпы, альпійскі Аляксандра-Нёўская лаўра Аляска, аляскінскі Амазонка, амазонскі

нязм.

Адэса, адэскі

Амарыльё,

Азарычы, азарыцкі

Амёрыка, амерыкёнскі

Азербайджан

Амман, амманскі

Азербайджанская Савёцкая Са-

Амстэрдам,

цыялістычная Рэспўбліка Азія, азіяцкі Азбрскія астравы

(ст. Іарданіі) (ст.

амстэрдамскі

Нідэрландаў) Амудар’я, амудар'інскі Амўр, амўрскі

Анадыр

222

Анадыр, анадырскі

Арол, арлдўскі

Ангара, анг&рскі

Артэк, артэкаўскі

Англія, англійскі

Архангельск, архангельскі

Ангола, ангольскі

Арындка, арындкскі

Андалўсія, андалўскі

Арэнбўрг, арэнбўргскі

АндамДнскае мора Андора, андорскі

Арэса, арэскі

(ст. Андоры)

Андора-ла-В’ёха

Андыжйн, андыжінскі

Асвёя, асвёйскі

Анёга, анёжскі Анкара,

Асіпдвічы, асіпдвіцкі

анкарскі

Антананарыву,

(ст. Турцыі)

антананарыўскі

(ст. Мадагаскара)

Асірыя, асірыйскі Астравёц, астравёцкі Астрахань, астраханскі

Антарктыда Антйрктыка, антарктычны Антйрыо,

Арэхава-Зўева, арэхава-зўеўскі Асвёнцім, асвёнцімскі

нязм.

Астэндэ, астэндскі Асуан, асуанскі Асунсьён

(ст. Парагвая)

Антвёрлен, антвёрпенскі

Асцёр, асцёрскі

Антбпаль, антопальскі Антыльскія астравьі

Атабаска, атабаскінскі Атава, атаўскі (ст. Канады)

Апеніны, апенінскі

Атлантычны акіян

(ст. Заходняга Са-

Апіа, апійскі

моа)

Аўёда Аўстралійскі Саюз

Апочка, апочацкі

Аўстралія

Апшэронскі паўвостраў

Аўстрыйская Рэслўбліка

Арйбская Рэспўбліка Егіпет

Аўстрыя

Аравія, аравійскі

Аўстэрліц, аўстэрліцкі Афганістан, афганскі

Арйгві, арагвійскі Арагон, арагонскі

Афіны, афіыскі

(ст. Грэцыі)

Аральскае мора

Афрыка, афрыканскі

Арарат, арарацкі

Ахоцкае мдра Ашмяны, ашмянскі

Аргенціна Аргенцінская Рэспўбліка Аргўнь, аргўнскі Арджанікідзе

Ашхабад (ст. Туркм. Аюдаг, аюдагскі

ССР)

(ст. Паўн.-Асец.

АССР)

Ардэны, ардэнскі Арзамас, арзамаскі

Бабрўйск, бабрўйскі

Арктыка, арктычны

Баб-эль-Мандэбскі праліў

Арлеан, арлеанскі

Багамскія Астравы

Армавір, армавірскі

Багата, багацінскі

Армёнія

Багдад, багдадскі (ст. Ірака) Багушэўск, багушэўскі

Армянская

Савёцкая

стычная Рэспўбліка

Сацыялі-

Бадэн, бадэнскі

(ст. Калумбіі)

Бйтэрст, бйтэрсцкі

Базель, бізельскі

Бёфінава Зямля

К . Байкал, байк&льскі і Байкала-Амўрская

магістрйль

Башкірская А С С Р

Байканўр, байканўрскі г

Бахрёйн, бахрййнскі Бахчысарйй, бахчысарййскі

(Б А М ) Бакў, бакінскі

(ст. Азерб. ССР)

Башкірыя

(ст. Лівана)

Балагое, балагоўскі

Бейрўт, бейрўцкі

Балатдн, балатднскі

Белавёжская пўшча

Балгарыя, балгарскі Балеарскія астравы

Бёлае мора, беламбрскі Беламорска-Балтыйскі

Балівія, балівійскі

Беларўская Савёцкая Сацыялістычная

Балканы, балканскі

Рэспўбліка

канал (Б С С Р)

Беларўсь

Балтыйскае мдра Балхаш, балхашскі

Беластбк, беластоцкі

(ст. Малі)

Бамако, бамакдўскі

Беласточчына

Бамбёй, бамбёйскі

Бёлгарад, белгародскі

(ст. Цэнтральнаафрыканскай Рэсп.) Бангкдк ( ст. Тайланда)

Беліз, белізскі

Бангладэш, бангладэшскі

Бельмапан

Бангі, бангійскі

Бандар-Сёры-Бегаван

белуджыстйнскі

Бёльгія, бельгійскі

(ст. Беліза)

(ст. Бру-

Бёльцы, бёльцкі

(ст. Гам-

Бенгазі, бенгазійскі Бенгалія, бенгальскі

нея) Банджўл, банджўльскі

Белуджыстан,

біі)

Бендэры, бендёрскі

Бандўнг, бандўнгскі

Бенін, бенінскі

Барадзінб, барадзінскі

Беразіно, беразінскі

Баранавічы, баранавіцкі

Бераставіца, бераставіцкі

(ст. ГДР)

Баранцава мора

Берлін, берлінскі

Барбадас, барбадаскі

Бермўдскія астравы

Бардб, бардоскі

Берн, бёрнскі

Баржомі, баржомскі Баркалабава, баркалабаўскі

Бёрынгаў праліў Бёседзь, бёседскі

(ст. Швейцарыі)

Барнаўл, барнаўльскі

Бешанковічы, бешанковіцкі

Барселбна, барселонскі Барысаў, барысаўскі

Більбйо, більбаўскі Бірабіджан

Бас-Тэр, бас-тэрскі

(ст. Гвадэ-

лупы )

Батсвана, батсванскі батўмскі

(ст. Гвінеі-Бісау)

Біскййскі заліў Благавёшчанск, скі

Батнічны заліў

АССР)

(ст.

аўт.

Бірмінгем, бірмінгёмскі Бісау

Басфор, басфорскі

Батўмі,

(цэнтр ЯС)р.

вобл.)

Баскунчак, баскунчакскі

Адж.

благавёшчан-

Блізкі Усход, бліэкаўсходыі Бон, бонскі (ст. ФРГ)

Ббснія

224

Боснія, баснійскі

Бяла-Падляска,

Брагін, брагінскі

Бялград, бялгрйдскі

Бразавіль, бразавільскі

(ст. Кон-

га)

бяла-падляскі

(ст. Юга-

славіі) Бялынічы, бяльініцкі

Бразіліа (ст. Бразіліі ) Бразілія, бразільскі

Бярдзічаў, бярдзічаўскі

Брандэнбўрг,

Бярэзіна, бярэзінскі

Бяроза, бярозаўскі

брандэнбўргскі

Бранск, брАнскі Браслаў, браслаўскі

Браўншвейг, браўншвёйгскі Брацісл&ва, браціслйўскі

Вавілон, вавілднскі

Брацк, брацкі

Вадўц, вадўцкі

Вайгач, вайгацкі Валгаград, валгаградскі

Брунёй Дарусалам Брусёль, брусёльскі Брыджтаун,

(ст. Ліхтэнштэй-

на)

Брно, брнёнскі Брунёй, брунёйскі

(ст. Бельгіі) (ст.

брыджтаунскі

Барбадаса)

Валгадднск, валгадднскі Валёта (ст. Мальты) Валджын, валджынскі

Брьісталь, брыстольскі

Валынская вдбласць

Брэст, брэсцкі

Вандэя, вандэйскі

Брэстчына

Вануату, вануацкі

Брэтань, брэтанскі

Варна, варненскі Варонеж, варонежскі

Буг, бўгскі Бўда-Кашалёва,

бўда-кашалёў-

скі Будапёшт, будапёшцкі

(ст. Поль-

шчы) (ст. Венг-

рыі) Бужумбўра

Варшава, варшаўскі

Васілёвічы, васілёвіцкі Васілішкі, васілішкаўскі

(ст. Рэсп. Бурундзі)

Ватыкйн, ватыкйнскі

Бузулўк, бузулўкскі

Ватэрлдо, ватэрлдўскі

Булавйё

Ваўкавыск, ваўкавьіскі

Булонь, булднскі

Вашынгтдн

(ст.

Злуч.

Штат.

Амерыкі)

Бурація Бурйцкая А С С Р

Везўвій

Бургўндыя, бургўндскі

Вёлінгтан

Буркіна-Фасо

Вёна, вёнскі (ст. Аўстрыі) Венгёрская Рэспўбліка

Бурўндзі, бурундзійскі

(ст. Новай Зеланоыі)

Бутан, бутанскі

Вёнгрыя

Бухарй, бухйрскі

Венесуэла, венесуэльскі

Бухардст (ст. Буднас-Айрэс

Венёцыя, венецыянскі

Румыніі) (ст. Аргенціны)

Бьіхаў, быхаўскі Быцень, быценскі Бягомль, бягёмльскі

Вёнтспілс, вёнтспілскі В ’енцьян, в’енцьянскі

са) Вердэн, вердднскі

(ст. Лао-

225

Гвіяна

Версйль, версальскі Верхнядзвінск,

Вялікае Нявйльніцкае

верхнядзвінскі

(возера),

вяліканявольніцкі

Вест-Індыя, вест-індскі

Вялікія Дбльцы, вялікадалёцкі

Вестфалія, вестфальскі

Вятлўга, вятлўжскі

Вётка, вёткаўскі В'етн&м, в’етнамскі

Вётранка, вётранкаўскі Вётрына, вётрынскі

Гаага, гайгскі

Відзы, відзскі

Габаронэ, габарйнскі

(ст. Бат.

сваны )

Візантыя, візантыйскі Вікторыя, віктарыйскі

(ст. Сей-

Габйн

шэльскіх Астравоў) Віла (ст. Вануату)

Габйнская Рэспўбліка Гавана, гаванскі (ст.

Вілёйка, вілёйскі

Гагрскі хрыбёт

Вілія, вілійскі Вільнюс,

Гаіці, гаіцянскі

(ст.

вільнюскі

Літ.

ССР) Віндхук,

Кубы)

Галандыя, галандскі Галіцыя, галіцыйскі

віндхўкскі

(ст. Намі-

біі)

Галія, гальскі Гальфстрым

Вініпег, вініпёгскі

Гймбія, гамбійскі

Вінніца, вінніцкі

Гамбург, гамбургскі

Віргінскія астравы

Гамільтан

Вісла, віслінскі

Гана, ганскі

Віцебск, віцебскі

Ганалўлу, ганалўльскі

Віцебшчына

Ганг, гангскі

Влтёва, влтёўскі

Гандурйс, гандураскі

Вогненная Зямля, вогнезямёль-

Гановер, ганйверскі Ганцавічы, ганцавіцкі

скі

(ст. Бермудскіх а-еоў)

Волагда, валагодскі Волга, волжскі

Гарадзішча, гарадзішчанскі

Вйлга-Данскі суднахбдны канйл Воранава, вбранаўскі

Гарйна, гарйнскі Гарьінь, гарынскі

Высачаны, высачанскі

Гаскйнь, гасконскі

Высокае, высокаўскі

Гаўр, гаўрскі

Вычагда, вычагйдскі

Гаўрызанкйр, гаўрызанкарскі Гаяна, гаянскі

Вышні

Валачок,

Гарадйк, гарадйцкі

вышневалоцкі

Вязынка, вязынскі

Гвадалквівір, гвадалквівірскі

Вязьма, вяземскі Вялікабрытанія,

Гвадэлўпа, гвадэлўпскі вялікабрытан-

скі Вялікае Гёрцагства Люксембўрг Вялікае

Мядзвёджае

вялікамядзвёджанскі 8—2586

Гватэм&ла

(ст. Рэсп. Гватэмала)

Гвінёя, гвінёйскі

(возера),

Гвінёйская Рэспўбліка Гвінёя-Біс&у Гаіяна, гвіянскі

Гвіяна Францўзская

226 Д

Гвіяна Францўзская Гданьск, гданьскі Геленджык, геленджыкскі

Давыд-Гарадбк, давыд-гарадбц-

Гент, гёнцкі Гёнуя, генуэзскі

Дагестан

кі

Германская Дэмакратычная Рэспўбліка ( Г Д Р ) Герцагавіна, герцагавінскі Гжацк, гжацкі

Дамачбва, дамачбўскі

Глазга, глазгаўскі

Дамініка

Глуск, глўскі

Дамінікбнская Рэспўбліка Данбас, данбаскі

Глыбокае, глыбоцкі Гббі, габійскі

Данёц, данёцкі Данёцк, данёцкі

Гомель, гбмельскі Гбмельшчына

(г. абласны), гбркаўскі Гбркі (г. раённы), гбрацкі Гбркі

Гбрна-Алтайск аўтанбмная

Гбрна-Бадахшанская

аўтанбм-

дар-эс-салбмскі

(ст. Танзаніі)

Дж акарта (ст. Джалбл-Абад,

Градзянка, градзянкаўскі

(горад)

Грбдна, грбдзенскі

(ст. Чэч.-Інгуш. АССР)

лістычная Рэспўбліка Грўзія

(дзяржава)

Грэнландыя, грэнландскі Грэск, грэскі

Інданезіі) джаліл-абадскі

Дж амалўнгма (Эверэст) Джамбўл, джамбўльскі

Грбдзеншчына

Савёцкая

Даўгава, даўгаўскі Даўгінава, даўгінаўскі

(ст. Грэнландыі)

Грэнада

Дар-эс-Салам,

Даўгаўпілс, даўгаўлілскі

ная вббласць

Грбзны

Дбнія, дацкі Дарданёлы, дарданёльскі

Даўрыя, даўрскі

вббласць

Грузінская

(ст. Сірыі)

Дамбск, дамаскі

Гіндукўш, гіндукўшскі

Гранада

Далёкі Усхбд, далёкаўсхбдні Дамбнавічы, дамбнавіцкі

Гімалаі, гімалайскі

Гбтхаб

Дака, дбкскі (ст. Бангладэш) Дакар, дакарскі (ст. Сенегала) Далмбцыя, далмбцкі

Гібралтар, гібралтарскі

Гбрна-Алтайская

Дагестбнская А С С Р

Сацыя-

(ст. Гаяны) (ст. Рэсп. Джыбуці)

Дж брджтаўн Дж ыбўці

Дзвіна, дзвінскі Дзвінск, дзвінскі Дзівін, дзівінскі Дзісна, дзісенскі Дзюсельдарф, дзюсельдбрфскі

Грэцыя

Дзяржава Бахрійн

Грэчаская Рэспўбліка

Дзяржава-гбрад Ватыкбн

Гудзбнаў праліў

Дзяржава Ізраіль

Гуліст&н, гулістанскі

Дзяржава Кампучыя

Гўр’еў, гўр’еўскі

Дзярж ава Катар

Гусь-Хрустальны

Дзяржбва Кувёйт

Заслаўе

227 р

Дзярж&ва Маўрыкій Дзяржынск, дзяржынскі Дзятлава, дзятлаўскі Днепр, дняпрбўскі

Егіпет, егіпецкі

Днепраг&с, днепрагэсаўскі

Елгава, елгаўскі

Дніпрапятроўск, днёпрапятрбу-

Ельск, ёльскі

скі Днестр, днястроўскі

Енісёй, енісёйскі Епіфань, епіфанскі

Дббруш, добрушскі

Ерэван, ерэванскі

Дбкшыцы, докшыцкі

Есентукі, есентўкскі

Дон, данскі

Еўпаторыя, еўпатарыйскі

Дбха, дбхскі

Езярышча, езярышчанскі

(ст. Катара)

Драгічын, драгічынскі Драгобыч, драгобыцкі Друскінінкай, друскінінкайскі

(ст.Арм. ССР)

Еўразія Еўропа, еўрапёйскі Еўфрат, еўфрацкі

Друць, дрўцкі

Дрўя, дрўйскі Дрыбін, дрыбінскі

Жабінка, жабінкаўскі

Дрывяты, дрывяцкі Дрысвяты, дрысвяцкі

Жёбчыцы, жабчыцкі

Дріздэн, дрэздэнскі

Жалудбк, жалудоцкі

Дўблін, дўблінскі

Жалезнавбдск,

(ст. Ірландыі)

жалезнавбдскі

Жлббін, жлббінскі

Дубн4, дубнінскі Дубрбўна, дубровенскі

Жоўтае мбра

Дубрбўнік, дубрбўніцкі

Жыгулі, жыгулёўскі

Дўбулты, дўбултаўскі

Жыткавічы, жыткавіцкі

Дўдзінка, дўдзінскі ДунАн, дунінскі

Жытбмір, жытбмірскі

Дунілавічы, дунілавіцкі

Жэнёва, жэнёўскі

Дуўр, дўўрскі Душанбё, душанбінскі

Журавічы, журавіцкі

Жэмайтэ, жэмайцкі

(ст. Тадж.

ССР) Дылі Ссг.

Усх. Тымора) (ст. Індыі)

Забайкалле, забайкальскі

Д&лі, дэлійскі

Заблўдаў, заблўдаўскі

Дэмакратычная Рэспўбліка Ма-

Завблжа, завблжскі

дагаскйр

Заграб, заграбскі

Дэмакратычная Рэспўбліка Сан-

Заір, заірскі

Тамэ і Прынсіпі Дэмакратычная Рэспўбліка Су-

Закарпацце, закарпацкі

дйн Дэмакратычная Сацыялістычная

Замбія, замбійскі

Рэспўбліка Шры-Ланка Дэтрбйт, дэтрбйцкі

Запарбжжа, запарбжскі Заслаўе, заслаўскі

Закаўказзе, закаўказскі Запаляр'е, запалярны

Зауралле

228

Заур4лле, зауральскі

Ірёкская Рэспўбліка

Заходні Ірыян, заходнеірыянскі

Іран, іранскі

Заходняе Самоа Заходняя Дзвіна

Іркўцк, іркўцкі Ірландская Рэспўбліка

Захбдняя Сахара

Ірландыя, ірландскі

Зеландыя, зеландскі

Іртыш, іртышскі

Зеленаградск, зеленаградскі

Ісламабёд

Зімбабве, зімбабвійскі

Ісламская Рэспўбліка іран

Злітапаль, златапальскі Злўчанае

Каралёўства

(ст. Пакістана)

Ісламская Вяліка-

брытаніі і Паўнбчнай Ірлйндыі Злўчаныя Штаты Амёрыкі

Рэспўбліка

Ісламская

Рэспўбліка

Пакістан

Ісландыя, ісландскі Іспанія, іспднскі

(З Ш А ) Зомба, здмбінскі

Ісык-Куль, ісык-кўльскі

Збндскія астравы

Італія

Зэльва, зэльвенскі

Італьянская Рэспўбліка

Зямля Фрёнца-Іосіфа

Іўе, іеўскі

Іанічнае мора

Йакаіці

Іардйнія

Йакахама, йакахамскі

Іарданскае

Маўры-

танія

Хашыміцкае

Кара-

Йаханесбург, йаханесбургскі Йашкар-Алд,

лёўства Іванава, івёнаўскі Івана-Франкоўск,

Йёмен (Народная Дэмакратычівана-фран-

коўскі

ная. Рэспўбліка Йёмен) Йёменская Арёбская Рэспўбліка

Івацэвічы, івацэвіцкі

Йёна, йёнскі

Івянёц, івянёцкі Іерусалім, іерусалімскі

Йорк, йоркскі

Іжэўск, Іжэўскі

(ст. Марыйск.

АССР)

Ібёрыя, іберыйскі

(ст. Удм. АССР)

Йіглава, йіглаўскі Йоркшыр, йоркшырскі

Ізмаіл, ізмаільскі Ізраіль, ізраільскі

Ізяслаў, ізяслаўскі Ільмень, ільменскі Ілья, ільянскі

Кааператыўная

Рэспўбліка

Га-

яна

Індакітай, індакітайскі

Каба-Вэрдэ

Інданёзія, інданезійскі

Кабарда, кабардзінскі Кабардзіна-Балкарская А С С Р

Індастан, індастёнскі Індыя, індыйскі Іпуць, іпуцкі Ірак, ірдкскі

(ст. Рэсп. Афганістан) Каёна (ст. Гвіяны Франц.) Кабўл, кабўльскі

Кастрама

229 Капыль, капьільскі

Каз&нь, каз4нскі Казіхская

Савёцкая

Сацыяліс-

Кара-Багаз-Гол Караганда, карагандзінскі

тычная Рэспўбліка Казахстан, казахст&нскі

Карадар'я, карадар’інскі

Казбёк, казбёкскі Казлоўшчына, казлбўшчынскі

Каракалпакія

Каір, каірскі

(ст. Егіпта)

Каракалпакская А С С Р Каракас,

каракаскі

(ст. Вене-

суэлы )

Каканд, какандскі Какчэтаў, какчэтаўскі

Каракская

Каларада, каларадскі

Каракўмы, каракўмскі

Калгўеў, калгўеўскі

Каралёўства Бёльгія

Калімантан, калімантанскі

Каралёўства Бутан

Калінін, калінінскі

Каралёўства Данія

Калінінград, калінінградскі

Каралёўства Лесота

Калінкавічы, калінкавіцкі

Каралёўства Марбка

Каліфорнія, каліфарнійскі

Каралёўства Нарвёгія

Калмыкія Калмыцкая А С С Р

Каралёўства Непал

Каломба

аўтаномная

акрўга

Каралёўства Нідэрланды

(ст. Шры-Ланкі)

Каралёўства Саўдаўская Аравія

Калўга, калўжскі Калўмбія, калумбійскі

Каралёўства Свазіленд

Калхіда, калхідскі

Каралёўства Тонга

Калькўта, калькўцкі

Каралёўства Швёцыя Карачаева-Чэркёская

Каралёўства Тайланд

К&ма, кёмскі Камарын, камарынскі

аўтанбм-

ная вобласць

Камбоджа, камбаджыйскі

Кардыльёры, кардыльёрскі

Кімень-на-Обі

Карлавы Вары, карлаварскі

Камерўн, камерўнскі

Карма, кармянскі

Каморскія Астравы Кампала, кампальскі

Карпаты, карпацкі

(ст. Уган-

ды)

Карскія Вароты Карфагён, карфагёнскі

Камчётка, камчацкі

Карціна-д'Ампёца

Камянёц, камянёцкі Камянёц-Падбльскі

Каршы, каршынскі

Канёда, канадскі

Карынф, карынфскі

Карыбскае мора Карэйская

Канёрскія астравы Канбёра, канбёрскі

(ст. Аўстра-

лійск. Саюза)

тычная

Нарбдна-Дэмак|>аРэспўбліка

(К Н Д Р)

Карэлічы, карэліцкі

Канстанцінопаль

Карэльская А С С Р

Капаткёвічы, капаткёвіцкі

Карэя

Капенгаген (ст. Даніі) Капетдаг, капетдагскі

Кастры

КАпры, капрыйскі

Кастрама, кастрамскі

(ст. Сент-Люсіі)

Каспійскае мора

Кастьілія

230

Кастылія, кастыльскі

Клдйпеда, клайпедскі

Касцюковічы, касцюковіцкі

Клецк, клёцкі

Касцюкоўка, касцюкдўскі

Клімавічы, клімавіцкі

Катавіцы, катавіцкі

Клічаў, клічаўскі

Каталднія, каталднскі

Ключаўская сопка

К&тар, катарскі

Княства Ліхтэнштэйн

Катмандў

(ст. Непала)

Кобрын, кобрынскі

Каўказ, каўказскі

Кдзьмадзям'янск

Кдўнас, каўнаскі Кахётыя, кахецінскі

Кдльскі паўвдстраў Кдмі А С С Р

Кахінхіна, кахінхінскі

Кдмі-Пярмяцкая аўтандмная ак-

Кашкадар'я, кашкадар'інскі

Рўга (ст. Гвінеі)

Кейптаун, кейптаунскі

Кднакры

Кёмбрыдж, кёмбрыджскі Кёмерава, кёмераўскі Кёнія, кенійскі

Кднга, кангалёзскі Кдрсіка, карсіканскі

Керч, кёрчанскі

Кдста-Рыка, кдста-рыкйнскі

Кёльн, кёльнскі

Кот-д'Івуар

Кзыл-Арда, кзыл-ардзінскі

Кдханава, кдханаўскі

(ст. Руанды) Кіеў, кіеўскі (ст. УССР)

Крамянчўг, крамянчўгскі Кранштат, кранштіцкі

Кінгісеп, кінгісёпскі

Краснавддск, краснавддскі Краснадар, краснадірскі

Кігалі,

кігальскі

(ст. Ямайкі) Кінгстаун (ст. Сент-Вінсент і Грэнадзіны)

Кінгстан

Кінешма, кіняшэмскі Кіншаса,

кіншаскі

Кдпысь, кдпыскі

Краснапдлле, краснапдльскі Краснаярск, краснайрскі Крўглае, круглянскі

(ст. Заіра)

Крўпкі, крўпскі

Кіпр, кіпрскі

Крыварджжа

Кіравабдд, кіравабадскі

Крывічы, крывіцкі

Кіраваград, кіравагрддскі

Крывы Рог, крыварджскі

Кіраў, кіраўскі

Крым, крымскі

Кіраўск, кіраўскі

Крыт, крыцкі

Кіргізія Кіргізская

Крычаў, крычаўскі Савёцкая

Сацыяліс-

тычная Рэспўбліка

Куала-Лўмпур

Кірыбаці

Кубань, кубанскі

Кіславддск, кіславддскі

Кувёйт, кувёйцкі

К іта

(ст.

Малайзіі)

Кўба, кубінскі

(ст. Эквадора)

Кудымкар, кудымкарскі

Кітай, кітайскі

Кузбас, кузбаскі

Кітайская Нарддная Рэспўбліка

Кузнёцк, кузнёцкі Кўйбышаў, кўйбышаўскі

(К Н Р) Кішынёў, кішынёўскі

ССР)

(ст. Малд.

Кукунор, кукундрскі Куляб, кулябскі

Лунінёц

231

Кур4, курынскі

Ленінабад, ленінабадскі Ленінград, ленінградскі

Кураніц, куранёцкі

Лёнінск, лёнінскі

Курасіо, нязм., курасіўскі Кург4н, кургінскі

Лёпель, лёпельскі Лесота, лесотаўскі

Курдыстан, курдыстанскі

Лёзна, лёзненскі Лётцы, лятчанскі

Куньлўнь, куньлўньскі

Курляндыя, курляндскі Курск, кўрскі

Лібёрыя, ліберыйскі

бона)

Курыльскія астравы Кустаній, кустанййскі

Лівадзія, лівадзійскі

Кутаісі, кутаіскі Кызыл,

(ст. Га-

Лібрэвіль, лібрэвільскі

Кўршчына

Ліван, ліванскі

кызыльскі

(ст.

Тув.

АССР)

Ліванская Рэспўбліка Ліверпул, ліверпўльскі Л івія, лівійскі

Кяхта, кяхцінскі

Л іда, лідскі Л Ла-Валёта, ла-валёцкі Лйгас, лёгаскі

(ст. Нігерыі)

Лідзіцэ, лідзіцкі Ліепая, ліепайскі Ліён, ліёнскі Лілонгве

(ст. Малаві)

Лагішын, лагішынскі

Ліль, лільскі

Лагбйск, лагойскі

Л ім а, лімскі

Л ідаж скае возера

Лімож, ліможскі

Лазёна, лазйнскі

Ліпецк, ліпецкі Лісабон, лісабонскі

Л акірна, лакарнскі Ла-Мйнш, ла-маншскі Ламбардыя, ламбардскі Л а м і, ламэйскі

(ст. Тога)

Лангедбк, лангедбкскі

(ст. Перу)

(ст. Парту-

галіі) Літва Літоўская

Савёцкая

Сацыяліс-

тычная Рэспўбліка

Лань, л&нскі

Ліхтэнштэйн, ліхтэнштэйнскі

Лабс, лабскі Лабсхая Народна-Дэмакратыч-

Ловаць, ловацкі

ная Рэспўбліка Лаперўза праліў Лапл&ндыя, лаплйндскі

Лодзь, лддзінскі Лоеў, лоеўскі Ломжа, ломжынскі Лондан, лонданскі

(ст. Вяліка-

брытаніі)

Ла-Плйта, ла-плацкі Латарынгія, латарынгскі

Лос-Анджэлес,

Латвійская Савёцкая Сацьіяліс-

Лосвіда, лосвідскі

лос-анджэлескі

(ст. Анголы)

тычная Рэслўбліка

Луанда, луандскі

Лёйпцыг, лёйпцыгскі

Луганск, луганскі

Лёльчыцы, лёльчыцкі

Л ужнікі, лужнікоўскі

Лёна, лёнскі

Лукомль, лукбмльскі

Лёніна, лёнінскі

Лунінёц, лунінёцкі

232

Лусака Лусдка,

лусйкскі

(ст. Замбіі)

Мёле, малёйскі

(ст. Мальдываў)

Лусон, лусонскі

М алі, малійскі

Луцк, лўцкі Львоў, львоўскі

Мальдывы, мальдыўскі Мальдыўская Рэспўбліка

Любань, любанскі

Мальта, мальтыйскі

Любляна, люблянскі

Манагуа,

Люксембўрг

манагуанскі

(ст. Ні-

карагуа)

Любча, любчінскі

(ст. Герц. Люксем-

Манёка, манакскі

(ст. кн. Ма-

нака)

буре) Люцэрн, люцэрнскі

Манёма, манамскі

(ст. Бахрэй-

на)

Ляхавічы, ляхавіцкі

Манбл&н, манбланскі Мангблія

Мангольская Народная Рэспўб-

Ма4с, мааскі Магадан, магаданскі

ліка ( М Н Р ) Маніла, манільскі

(ст. Са-

Магадыша, магадышскі

малі)

(ст. Філішн)

Манпельё, манпельёскі Манровія, манравійскі

(ст. Лі-

берыі)

Магеланаў лраліў Магілёў, магілёўскі

Манрэёль, манрэальскі

(ст. Уругвая)

Магілёў-Падольскі

Мантэвідэо

Магілёўшчына

Маньчжўрыя, маньчжўрскі

Магнітагорск, магнітагбрскі Мадагаскар, мадагаскйрскі Мадрыд, мадрыдскі

(ст. Іспаніі)

Мардовія Мардоўская А С С Р

М азамбік, мазамбікскі Мазыр, мазырскі

Мар'іна

Майданак, майданкаўскі Майкоп, майкопскі

Горка,

мар’інагорскі

Мармуровае мора Марока, мараканскі

Майнц, майнцкі Македбнія, македонскі

Мароні

Макёнзі, макёнзінскі Малаба

Манчэстэр, манчэстэрскі Мапўту (ст. Маэамбіка) Маравія, мараўскі

(ст. Каморскіх Астравоў)

Марсэль, марсэльскі

(ст. Экватар.

Гвінеі)

Малаві, 'малавійскі

Марцініка, марцінікскі Марыінская водная сістэма

Маладзёчна, маладзёчанскі

Марыйская А С С Р

Маланзія, малайзійскі

Масандра, масандраўскі

Малайскі архіпелаг

Масеру

Маларыта, маларыцкі Малая, малайскі

Маскат

Малёя Азія, малаазіяцкі

Масква-рака, маскварэцкі

Малдавія

Масква-Таварная

Масква, маскоўскі

Малд&ўская Савёцкая Сацыялістьічная

Рэспўбліка

(ст. Лесота) (ст. Амана)

(М С С Р)

Масты, мастйўскі Мётачкін Шар

(праліў)

Нар'ян-Мар

233 Маўрыкій, маўрыкійскі

Мядзел, мядзельскі

Маўрытанія, маўрытанскі

Мязёнь, мязёнскі

(ст. Дагест. АССР) Мбабане, мбабанскі (ст. Свазіленда) Медэо, нязм.

М'янма

Мёкка

Навагрўдак, навагрўдскі

Меконг, меконгскі

Навадзвінск, навадзвінскі

Махачкала

Мёксіка Мексіканскія

Наваёльня, наваёльнінскі Злўчаныя

Штаты

Меланёзія, меланезійскі Мёльбурн, мельбўрнскі Мёненг

(ст. Науру)

Месапатамія, месапатамскі Месінскі праліў

Навапйлацк, навапйлацкі Нагорна-Карабахская аўтанймная вйбласць Нагйрны Карабах, нагйрнакарабахскі Нагйя, нагййскі

Мёхіка, мехіканскі

(ст. Мексікі)

Найрйбі,

Мётча, мётчанскі

Нальчык

найрйбскі (ст. Кеніі) (ст. Каб.-Балк. АССР)

Міёры, міёрскі

Наманган, наманг&нскі

Міжзёмнае мора, міжземнамор-

Намібія, намібійскі

скі Мікалаеўшчына, мікалаеўшчын-

Нанкін, нанкінскі

скі Мікашэвічы, мікашэвіцкі Мілан, міланскі

Нансі, нансійскі Нант, нанцкі Нара-Фамінск, нара-фамінскі Нарач, нарачанскі

Мілас, міласкі

Нарва, нарвскі

Мінгрэлія, мінгрэльскі

Нарвёгія, нарвёжскі

Мінданао, мінданйўскі

Нармандыя, нармандскі Народная Дэмакратычная

Мінск, мінскі

(ст. БССР)

Мір, мірскі Міргарад, міргарадскі Місісіпі, місісіпскі Місўры, місурыйскі

Народная Дэмакратычная пўбліка Эфійпія Нарйдная Рэспўбліка

Ангйла

Нарйдная Рэспўбліка Бенін

Монтэ-Карла,

Нарйдная Рэспўбліка Кйнга

монтэ-карлінскі

Мора Лапцевых Морані Мсціслаў, мсціслаўскі Мукдэн, мукдэнскі Мўрманск, мўрманскі

Рэс-

Нарйдная Рэспўбліка Бангладйш

М ічы гін, мічыганскі

Народная

Рэспўбліка

Мазам-

бік Нарйдная Сацыялістычная Рэспўбліка Албанія Нарйўля, нараўлянскі

Мюнхен, мюнхенскі

Нарымскі край

Мядзведжагорск, мядзведжагор-

Нарын, нарынскі

скі

Рэс-

пўбліка Йёмен

Міншчына

Нар'ян-Мар, нар'ян-марскі

Наса Наса,

234 насаўскі

(ст. Багамскіх

Астравоў)

Ньюфаўндлёнд,

ньюфаўндлснд-

Наўру, наўрскі

скі Ньяса, ньяскі

Нахічэв&нская А С С Р

Нясвіж, нясвіжскі

(ст. Нахічэв. АССР) Нджамёна (ст. Рэспублікі Чад)

Няшчэрда, няшчэрдзінскі

Нахічэвйнь

Неапалітанскі заліў Не&паль, неапалітёнскі Негарэлае, негарёльскі Нёнецкая

аўтаномная

О Об, ббскі

акрўга

Обаль, ббальскі Одра, бдрынскі

(у

Польшчы

Непал, непальскі

ЧССР) Одэр, бдэрскі (у Г Д Р )

Нёрчынск, нёрчынскі

Оксфард, аксфбрдскі

Нёман, нёманскі

Омск, бмскі

Нігер, нігерскі

Оржыца, бржыцкі

Нігёрыя, нігерыйскі

Орша, аршанскі

Нідэрланды, нідэрландскі

Осака, бсакскі

Ніжні Тагіл, ніжнетагільскі Нізок, нізаўскі

Осла, бслаўскі

НІкалёеў, нікалаеўскі Нікалёеўск-на-Амўры

Охрыд, бхрыдскі Ош, бшскі

Нікарёгуа, нікарагуанскі

Оя, бйскі

Нікасія,

нікасійскі

(ст. Кіпра)

П Павблжа, павблжскі

Ніцца, ніццкі

Пага-Пага

Ніягара, ніягарскі ніямёйскі

(ст. Нарвегіі)

Ост-Індыя, ост-індскі

Ніл, нільскі

Ніямёй,

(ст. Нігера)

(ст. Усходняга Са-

моа)

Нбвая Гвінёя, нбвагвінёйскі

Падмаскбўе, падмаскбўны Падсвілле, падсвільскі П&дуя, падуанскі

Нбвая

Па-дэ- Калё

Новарасійск, новарасійскі Новасібірск, нбвасібірскі Зеландыя, нбвазеланд-

Пакістан, пакістанскі

скі Нбвая Зямля, нбвазямёльскі Нбвая Каледонія, нбвакаледбн-

Паланга, палангскі Палата Палёссе, палёскі

скі Нбвая Мыш, навамышскі

Палесціна, палесцінскі

Нбўгарад, наўгарбдскі

Палех, палехскі

Нбўка, нбўскі Нуакшбт, нуакшбцкі

Палінёзія, палінезійскі

(ст. Маў-

рытаніі) (ст. Тонга) (ст. Каракалп. АССР) Нумёа (ст. Новай Каледоніі)

Палтава, палтаўскі Памір, ламірскі

Нукуалбфа

Памбр'е, памбрскі

Нукўс

Пампёі, пампёйскі

Ныо-Йбрк, нью-йбркскі

Панама, панамскі

нама )

(ст. Рэсп. Па-

235

Прыбалтыка

Папакатэпетль

Петрапаўлаўск- Камчйцкі

Папеэтэ (ст. Франц. Палінезіі) Папуа — Новая Гвінёя

Пётрыкаў, пётрыкаўскі

Парагвай, парагвайскі

Пёчанга, пёчангскі

(ст.

Парамарыба

Сурынама)

Партугалія

Пецярбўрг, пецярбўргскі Пікардыя, пікардыйскі Пінск, пінскі

Партугальская Рэспўбліка Парыж, парыжскі

Піншчына

(ст. Францыі)

Пірэнёі, пірэнёйскі

Парычы, парыцкі

Пітсбург, пітсбургскі

Паставы, пастаўскі

Пітэрсбург, пітэрсбургскі

Патсдам, патсдамскі Паўднёва-Асецінская

Плаёшці, плаёшцінскі аўтаном-

ная вйбласць

Плёшчаніцы, плёшчаніцкі Пліса, пліскі

Паўднёва-Афрыкйнская Рэслўб-

Пльзень, пльзёнскі Пнампёнь

ліка

(ст. Камбоджы)

Паўднёва-Кітайскае мора

Пйзнань, пазнанскі

Паўднёвая Карэя

Пйлацк, пйлацкі

Паўладір, паўладарскі

Пйлаччына

Паўнйчна-Асецінская А С С Р

Пйльская Рэспўбліка Пйльшча

Паўнйчнае мйра Паўнйчна-Казахстанская

вйб-

ласць

Пйразава, пйразаўскі Пйрта-Нйва

Паўнйчная Амёрыка, паўнйчнаамерыканскі Паўнйчная Асёція Паўнйчная Букавіна Паўнйчная Дзвіна Паўнйчны Каўказ, паўнйчнакаўказскі

(ст. Беніна)

Порт-Артўр, порт-артўрскі Порт-Луі, порт-луіскі

(ст. Маў-

рыкія ) Порт-Мйрсбі

(ст. Папуа-Новай

Гвінеі) Порт-о-Прэнс

(ст. Гаіці) (ст. Трынідада і

Порт-оф-Спёйн

Паўнйчны Ледавіты акіян Пекін, пекінскі

(ст. Кітая)

Табага) Порт-Саід, порт-саідскі

П'емйнт, п'емйнцкі

Праванс, праванскі

Пёнза, пёнзенскі

Прага,

Перакйп, перакйпскі

пражскі (ст. Чэхаславакіі) Прая (ст. Каба-Вэрдэ)

Перамышль, перамышльскі

Пржавйльск, пржавальскі

Пераслаўль, пераслаўскі

Проня, лрйнскі

Перм, пёрмскі

Пружаны, пружанскі

Пёрсія, персідскі

Прўсія, прўскі

Перў, перуйнскі

Прут, прўцкі

Першамайск, першамайскі

Прыамўр'е, прыамўрскі

Пенсільванія, пенсільванскі

Петраэавйдск

(ст. Карэл. АССР)

Петрапаўлаўск,

петралаўлаўскі

Прыбайкалле,

прыбайкальскі

Прыбалтыка, прыбалтыйскі

Прыморскі край

236

Прыморскі край Прыпяць, прыпяцкі

Рўдзенск, рўдзенскі Рўдня, руднянскі

Прэсня, прэсненскі

Руждны, ружанскі

Прэторыя

(ст.

Паўдн.-Афрык.

Рэсп.)

Русь, рўскі

Пскоў, пскоўскі Пуацьё,

Румынія, румынскі Рыга

нязм.

(ст. Латв. ССР)

Пўхавічы, пўхавіцкі

Рыжскае ўзмдр’е Рым, рымскі (ст.

Пуціўль, пуціўльскі

Рыо-дэ-)Цанёйра,

Пуэрта-Рыка,

пуэрта-рыканскі

Пхеньян, пхеньянскі

(ст. КНДР)

Пціч, пцічанскі

Італіі) рыо-дэ-жа-

нёйрскі Рыўёра, рыўёрскі Рэйк'явік, рэйк'лвікскі

ландыі)

Пярну, пярнускі Пяцігорск, пяцігорскі

Рэймс, рэймскі

Пячора, пячорскі

Рэйн, рэйнскі Рэспўбліка Афганістён Рэспўбліка Балівія

Р Рабат,

рабацкі

Рэспўбліка Батсвана

(ст.

Марока)

Рэспўбліка Бурўндзі

Рагачоў, рагачоўскі

Рэспўбліка Вануату

Радашкдвічы, радашковіцкі

Рэспўбліка Венесуэла

Радунь, радунскі

Рэспўбліка Гаіці

Разо

(ст. Дамінікі)

Ракаў, ракаўскі Расійская Савёцкая Федэратыў-

Рэспўбліка Гамбія Рэспўбліка Гана Рэспўбліка Гандурас

ная Сацыялістычная Рэспўблі-

Рэспўбліка Гватэмала

ка ( Р С Ф С Р )

Рэспўбліка Гвінёя-Бісау

Расія, расійскі

Рэспўбліка Джыбўці

Расказава, расказаўскі

Рэспўбліка Заір Рэспўбліка Замбія

Расдны, расднскі Расдха

(рака), расдхінскі

Рэспўбліка Зімбабве

Растдў-на-Ддне

Рэспўбліка Інданёзія

Ратэрдам, ратэрдамскі

Рэспўбліка Індыя

Раўбічы, раўбіцкі

Рэспўбліка Ісландыя

Ржэў, ржэўскі

Рэспўбліка Каба-Вэрдэ

Рона, ронскі

Рэспўбліка Калўмбія

Рдслаўль, рдслаўльскі

Рэспўбліка Камерўн

Рдўна, рдвенскі

Рэспўбліка Кёнія

Руан, руанскі

Рэспўбліка Кіпр

Руднда

Рэспўбліка Кірыбаці

Руандыйская Рэспўбліка

Рэспўбліка Кдста-Рыка

(рака) Руб-Эль-Халі (пустыня)

Рэспўбліка Кот-д’ Івуар

Рубікдн

Рэспўбліка Кўба

(ст. Іс-

Саюз М'янма

237 Рэспўбліка Лібёрыя

Салонікі, салонікскі

Рэспўбліка Малаві

Сальвадор, сальвадорскі

Рэспўбліка М алі

Самалі, самалійскі Самалійская Дэмакратычная

Рэспўбліка Мальта Рэспўбліка Нікарагуа

Рэспўбліка Самарканд, самаркандскі

Рэспўбліка Панама

Самўр-Апшэронскі канал

Рэспўбліка Парагвай

Сана, санінскі

Рэспўбліка Нігер

(ст. Яемен. Араб.

Рэсп.)

Рэспўбліка Перў Рэспўбліка Сан-Марына

Санга, сйнгінскі

Рэспўбліка Сейшэльскія Астравы

Сангарскі праліў

Рэспўбліка Сенегал

Санкт-Пецярбўрг,

Рэспўбліка Судан

Сан-Марына

Сан-Паулу, сан-паульскі

Рэспўбліка Сьёра-Леонэ Трынідад

Табага

Рэспўбліка Уг&нда Рэспўбліка Філіпіны

Сан-Сальвадор Санта-Дамінга

Рэсп.)

Рэспўбліка Чылі

Сан-Тамэ

Рэспўбліка Эквадор Рэспўбліка Экватарыяльная Гвінёя

(ст. Эль-Сальва-

дора)

Рэспўбліка Чад

(ст.

Рэспўбліка Эль-Сальвадор Рэюньён, рэюньёнскі

(ст. Сан-Тамэ і Пры-

Савоя, савойскі Багамскіх астра-

воў Садрўжнасць Дамінікі

(ст. Чылі)

Сант’яга, сант’ягскі Сан-Хасэ,

сан-францьіскі

нязм.

(ст.

Коста-

Рыкі) Сан-Хуан (ст. Пуэрта-Рыка) Сапоцкін, сапоцкінскі Сараева, сараеўскі Саранск

Саарская вббласць

Дамінік.

нсіпі) Сан-Францыска,

Рэчыца, рэчыцкі

Садрўжнасць

(ст. Рэсп. Сан-Ма-

рына)

Рэспўбліка Сурынам Рэспўбліка

санкт-пецяр-

бўргскі

Рэспўбліка Сінгапўр

(ст. Мард. АССР)

Саратаў, саратаўскі Сарбйна, сарбонскі Сардзінія, сардзінскі Сарэнта, сарэнцкі Саўдаўская Аравія

Сакольнікі, сакольніцкі

Сафія, сафійскі

Саксонія, саксонскі

Сахалін, сахалінскі

Салавёцкія астравы

Сахара, сахарскі

Саламонавы Астравы

Сацыялістычная Народная Л івійская Арабская Джамахірыя

Салаўкі, салавёцкі Салехард, салехардскі Салігорск, салігорскі

Сацыялістычная В ’етнам (С Р В )

Салікамск, салікамскі

Саюз М ’янма

(ст. Балгарыі)

Рэспўбліка

Саю з Савецкіх Сацыялістычных Рэспўблік ( С С С Р ) Саюз Савёцкіх Сацыялістычных Рэспўблік ( С С С Р )

238

Слуцк, слўцкі

Свёзіленд, свазілёндскі

Случ, случанскі Слўччына

Сванётыя, сванёцкі

Смалёнск, смалёнскі

Свёржань, свёржанскі

Смалёншчына

Светлагорск, светлагорскі

Смалявічы, смалявіцкі

Свір, свірскі

Смаргбнь, смаргбнскі

Свіслач, свіслацкі

Снўды, снўдзенскі

Свіцязь, свіцязьскі Свярдлоўск, свярдлоўскі

Сож, сбжскі

Свяцілавічы, свяцілавіцкі Севастопаль, севастбпальскі

Сбльвычагбдск, сбльвычагбдскі Сбль-Ілёцк, сбль-ілёцкі

Севілья, севільскі

Сбнечнагбрск, сбнечнагбрскі Сбчы, сбчынскі

Седён, седанскі

Спарта, спартанскі

Сейшэльскія Астравы

Спаскае-Лутавінава Стакгбльм,

Сёна, сёнскі Сен-Дэні, сен-дэнійскі

(ст. Рэю-

ньёна)

(ст.

стакгбльмскі

Швецыі) Стамбўл, стамбўльскі

Сенегйл, сенегйльскі

Старая Рўса, старарўсаўскі

Сент-Вінсент і Грэнадзіны

Старббін, старббінскі

Сент-Джорджэс

( ст. Грэнады)

Старьія

Дарсгі,

старадарбжскі

Сент-Люсія

Стаўрапаль, стаўрапбльскі

Сёрбія, сёрбскі

Стблін, стблінскі

Сёрлухаў, сёрпухаўскі

Стбўбцы, стаўбцбўскі

Сеўл, сеўльскі

(ст. Паўдн. Карэі)

Страсбург, страсбургскі

Сібір, сібірскі

Стрэшын, стрэшынскі

Сідней, сіднейскі

Стыр, стырскі

Сілёзія, сілёзскі Сімферопаль

Сўва, сувійскі

Сінгапўр, сінгапўрскі

(ст. Фіджы)

Судан, суданскі

(ст. Рэсп.

Сінгапур )

Судзёты, судзёцкі Судзіслаўль, судзіслаўскі

Сірбціна, сірбцінскі

Сўздаль, сўздальскі

Сірыйская Арабская Рэспўбліка

Сўкрэ, нязм. (ст. Султанат Аман

Сірыя Сіхатэ-Алінь, сіхатэ-алінскі

Балівіі)

Суматра, суматрынскі

Сіцылія, сіцылійскі

Сўмы, сумскі

Сіянь, сіяньскі Скандынавія, скандынбўскі

Сўраж, сўражскі

Скідаль, скідальскі

Сурынам, сурынбмскі

Скбп’е, скбп'еўскі

Сухўмі,

Славёнія, славёнскі

С урхандаря,

сурхандар’ інскі

сухўмскі

(ст.

Абхаз.

АССР)

Сліўгарад, слйўгарадскі

Суэц, суэцкі

Слбнім, слбнімскі

Сцепанакёрт, сцепанакёрцкі

Тэрмёз

239 Томск, тбмскі

Сызрань, сызранскі Сыктыўкар

(ст.

Комі АССР)

Сырдар'я, сырдар’ інскі Сьёра-Леонэ, сьёра-леонскі Сялява, сяляўскі Сяміпалацінск, сяміпалёцінскі Сянган, сянганскі

(ст. Ганконга)

Сянно, сённенскі

Тонга, тангДнскі Трабзбн, трабзонскі Троя, траянскі Трускавёц, трускавёцкі Трыёст, трыёсцкі ТрынідДд і ТабДга Трыпалі, трыпалійскі

(ст. Ліеіі)

ТуапсД, туапсінскі ТувД, тувінскі

ТувДлу,

Таджыкістан, Таджыкская

Тўла, тўльскі

тадж ы кістёнскі Савёцкая

нязм.

Тувінская А С С Р

Тагалёзская Рэспўбліка Таганрог, таганрогскі Сацыя-

лістычная Рэспўбліка

Тулон, тулонскі Туніс

(ст. Туніск. Рзсп.)

Туніская Рэспўбліка

Тайвань, тайваньскі

Тур, тўрскі

Тайланд, тайландскі

ТурД, турынскі

Таймыр

Тўраў, тўраўскі

Таймырская

(Далгіна-Нёнец-

кая) аўтанймная акрўга

ТургДй, тургДйск! ТуркменістДн,

туркменістДнскі

Туркмёнія

Талас, таласкі Талачын, талачынскі Талды-Кургін,

талды-кургйнскі

Талін, талінскі

(ст. Эст. ССР)

Туркмёнская

Савёцкая

Тўрцыя, турэцкі

Тамань, таманскі

ТурДцкая Рэспўбліка

Тамашоўка, тамашоўскі Тамбоў, тамбоўскі

Тхімпхў

Танжэр, танжэрскі

Тыбр, тыбрскі

Танзанія, танзанійскі

Тыгр, тыгрскі

Тарава, тараўскі

(ст. Кірыбаці)

(ст. Бутана)

Тыбёт, тыбёцкі

Тымор, тыморскі ТырДна,

Тарту, тартускі

тырДнскі

Тырнава, тырнаўскі

Татарыя

Тырэнскае мора

Татры, татранскі

ТэгерДн, тэгерДнскі

Ташаўз.ташаўзскі

ТэгусігДльпа

(ст. Узбек. ССР) (ст. Груз. ССР)

Ташкёнт

Тога, тагалёзскі Токіо, такійскі

(ст. Японіі)

(ст.

Алба-

ніі)

Тасманія, тасмДнскі Татарская А С С Р

Тбілісі

Сацыя-

лістычная Рэспўбліка

(сг. Ірана) (ст. Гандураса) Тэль-Авіў, тэль-авіўскі (ст. Ізраіля) ТДмза, тэмзенскі Тэрмёз, тэрмёзскі

Уагадўгу

240 У

Уагадўгу, уагадўгскі

Усць-Ардынская

(ст. Буркі-

на-Фасо)

Усць-Ардынскі горскі

Ўбарць, убарцянскі

Уфа, уфімскі (ст. Ушача (рака) Ушёчы, ушацкі

Увйравічы, уваравіцкі Угйнда, угандыйскі Удмўрція

Башк. АССР)

Уэлён, уэлёнскі

Удмўрцкая А С С Р

Уэльс, уэльскі

Ўжгарад, ўжгарадскі Узбекістін, узбекістйнскі

Сацыяліс-

Фарынава, фарынаўскі

Узда, уздзёнскі

Феадосія, феадасійскі Федэральная Ісламская Рэспўб-

Украіна Украінская Савёцкая Сацыялістычная

аў-

Усць-Каменагорск, усць-камена-

Уйза, уйзскі

Узбёкская Савёцкая тьічная Рэспўбліка

Бурёцкая

танбмная акрўга

Рэспўбліка

(УС С Р )

ліка Каморскія Астравы Рэспўбліка

Бра-

Ўла, ўльскі

Федэратыўная зілія

Уладзівасток, уладзівастоцкі

Федэратыўная

Рэспўбліка

Гер-

Уладзімір, уладзімірскі

маніі ( Ф Р Г )

(ст. Манголіі) (ст. Бурацк. АССР)

Улан-Батар

Федэратыўная Рэспўбліка Нігё-

Улан-Удэ

Ульянаўск, ульянаўскі

рыя Федэрацыя Малайзія

Ўмань, ўманскі

Фергана, ферганскі

Унёча, унёцкі

Фермапілы, фермапільскі

Урал, урёльскі

Фіджы, фіджыйскі

Урёльск, уральскі

Філадэльфія, філадэльфійскі

Урангеля востраў

Філіпіны, філіпінскі

Ургёнч, ургёнцкі

Фінляндская Рэспўбліка

Уругвёй, уругвайскі

Фінляндыя

Урэчча, ур$цкі

Фларэнцыя, фларэнційскі Фор-дэ-Франс (ст. Марцінікі)

Усўры, усурыйскі Усходне-Казахст&нская

воб-

ласць Усходне-Кітайскае мбра Усхбдне-Сібірскае мора Усхбдні Тымор Усходняе Самоа Усходняя Рэспўбліка Уругвай Усць-Абакан, усць-абак&нскі

Фрёнкфурт-на-Майне Франкфурт-на-Одэры Францўзская Рэспўбліка Францыя

(ст. Кіргіз. ССР) (ст. СьераЛеонэ ) Фунафўці (ст. Тувалу) Фрўнзе

Фрьітаўн, фрытаўнскі

241

Чыта

Ціса, ціскі Ціхвін, ціхвінскі

Хабараўск, хабараўскі Хакйсія

Ц іхі акіян, ціхаакіянскі

Хакаская аўтаномная

вббласць

Халопенічьі, халоленіцкі Халхін-Гол, халхін-гольскі Ханіяра, ханіярскі

(ст. Саламон.

Астравоў) Ханка (возера), хАнкінскі Ханой, ханойскі (ст. В'етнама) Хднты-Мансійск Хйнты-Мансійская

аўтанбмная

акрўга Харбрэ

Цхалтўба, цхалтўбскі Цхінвблі, цхінвбльскі Цымервбльд, цымервальдскі Цэйлбн, цэйлбнскі Цэлебёскае мбра Цэнтральнаафрыкднская Цюмёнь, цюмёнскі Цюрынгія, цюрынгскі Цяньцзінь, цяньцзіньскі

Харватыя, харвацкі

Цянь-Шань, цянь-шаньскі Цярнбпаль, цярнбпальскі

Хбркаў, харкаўскі

(ст. Судана) Ч

Харэзмская вобласць Хатынь, хатынскі

Чавусы, чавускі

Хахлама, хахламскі

Чад, чадскі

Хашымін, хашымінскі Хёльсінкі,

Рэс-

лўбліка

Цюрых, цюрыхскі

(ст. Зімбабве)

Харог, харбгскі Хартўм, хартўмскі

Цусімскі праліў

хёльсінскі

(ст. Фін-

ляндыі) Херсбн, херсбнскі Хібіны, хібінскі Хірасіма, хірасімскі Хмяльніцкая вббласць Хмяльніцкі Хбйнікі, хбйніцкі Хбцімск, хбцімскі Хуанхэ, хуанхэйскі

Чанстахбва, чанстахбўскі Чарапавёц, чарапавёцкі Чарджбў, чарджбўскі Чаркасы, чаркаскі Чарнагбрыя, чарнагбрскі Чарнаўцы, чарнавіцкі Чарнігаў, чарнігаўскі Чарнббыль, чарнббыльскі Чачэрск, чачэрскі Чашнікі, чашніцкі Чбрнае мбра, чарнамбрскі Чувашская А С С Р

Чувашыя Чудскбе вбзера

Цалінаград, цалінаградскі

Чукбцкая

Цалінны край

Чыкага, чыкагскі

аўтанбмная

Целяхбны, целяхбнскі

Чылі, чылійскі

Цёрак, цёрскі

Чымкёнт, чымкёнцкі

Церахбўка, церахбўскі

Чырвбнае мбра

Цірбспаль, цірбспальскі

Чырвбная ллбшча

Цірбль, цірбльскі

Чьіта, чыцінскі

акрўга

Чэбаксары Чэбаксарьі

242

(ст. Чуваш. АССР)

Эль-Мансўра, эль-мансўрскі

Чэлябінск, чэлябінскі

Эрзурўм, эрзурўмскі

Чэрвень, чэрвенскі Чэркёск, чэркёскі

Эр-Рыяд

Чэрыкаў, чэрыкаўскі

Эстонская

Чэхаславёкія

тычная Рэспўбліка Эфіопія, эфібпскі

(ст. Саудадскай Аравіі)

Эстонія

Чэчэна-Інгўшская А С С Р Чэчэна-Інгушэція

Савёцкая

Сацыяліс(Э С С Р )

Ю Ш Югаславія, югаслаўскі Шанх&й, ш анхійскі

Юкан, юканскі

Шарамёцьева,

Юкатан, юкатанскі

шарамёцьеўскі

Шарашова, шарашоўскі

Юлійская КрАйна

Шаркоўшчына,

Юра, юрскі

шаркоўшчынскі

Шатландыя, шатландскі

Юрацішкі, юрацішкаўскі

Ш вейцарская

Юрмала, юрмальскі Ютландыя, ютландскі

Канфедэрацыя

Швейцарыя Швёцыя, швёдскі Шклоў, шклоўскі

Шпіцбёрген, шпіцбёргенскі Шпрэ, шпрэйскі Шры-Ланка, шры-ланкійскі Штўтгарт, штўтгарцкі

Ява, яванскі Якўція Якўцк

Шуміліна, шумілінскі

(ст. Якуцк. АССР)

Якўцкая А С С Р

Шўшанскае

Ялта, ялцінскі

Шчара, шчарынскі

Ямайка, ямайскі

Шчўчын, шчўчынскі

Ямал, ямальскі Ямйла-Нёнецкая аўтаномная ак-

рўга

Эвенкійская аўтанбмная акрўга

Ямусўкра

Эгёйскае мора Эквадор, эквадорскі Экватарыяльная Гвінёя

Янавічы, янавіцкі

Эліста,

элісцінскі

(ст.

Янгіёр, янгіёрскі Янгон

Калм.

АССР) Эль-Аюн

(ст. Кот-д'Івуара)

(ст. Саюза М'янма)

Японія, японскі Яраслаўль, яраслаўскі

(ст. Зах. Сахары)

Ясень, ясенскі

Эльба, эльбінскі Эльбрўс, эльбрўскі Эльзас-Латарынгія,

Ясная Паляна, яснапалянскі эльзйс-ла-

тарынгскі Эль-Кувёйт

Ясельда, ясельдзінскі

(ст. Кувейта)

Яундэ, яундскі

(ст. Камеруна)

Яўрёйская аўтаномная вббласць Яя, яйскі

П Р О З В ІШ Ч Ы *

Абразцбў

Астроўскі

Бёрбанк

Абўхаў

Астўжаў

Біёшу,

Авагадра

Асцьё дэ ля Віжэры

Біё

Авенарыус

Ауэзаў

Бізэ,

Авіцэна

Афанасьсў

Авяр’янаў

Ахлопкаў

Бікчэнтйеў Бічэр-Стоў

Агароў

Багалёпаў

Бію Франсуй

Адоеўскі

Багалюбаў

Біянкі,

Багамолец

нязм.

АжЗшка Эліза

Багародскі

Благанраваў Благой

Альмінскі

Багдановіч

Богаяўлёнскі

Аляб’еў

Баграціён

Божыдар Лйўрыч

Амаду Жоржы Амерьіга Веспўчы

Бадуэн дэ Куртэнэ

Бонч-Бруёвіч

Андрэа дэль Сарта

Бакачыо Дж авйні

Брадзіхін

Андэрсэн-Ніксэ Марцін

Балікіраў

Брант

Ады Эндрэ,

нязм.

Аненкаў

аб Баль-

Бальмйнт,

Баляслаўскі Бамаршэ П ’ер Агю-

нязм.

Арбўзаў, Арбўзаву Арджанікідзе Сярго,

нязм.

стйн Карйн Барадзін Барадўля,

дав., месн.

Аркадзьеў, Аркадзьеву

Барадўлю Баратынскі

Арнольдзі

Барб’ё,

Арсёньеў

Барклай дэ Тблі

Арыёста,

нязм.

Арыстаў Арыстафан Арыстоцель, стоцелю

аб Ары-

нязм. аб Баўэру

Баўэр,

Боцеў

Браўн Бржазоўскі

мйнце

Антыкайнен Арбёлі,

аб Байране

Байран,

Брулоў Брўна Дж ардана Брўсаў Брыль, аб Брылю Брэдэль Брэхт Бэртальт Буало Нікала Бўбнаў Бубяннбў Будзённы

Бацвіннік

Бўдны Сымон

Бацюшкаў

Буйло Канстанцыя

Безымёнскі

Бурдэнка

Белавўсаў

Бўтлераў

Ас&ф’еў Асіпёнка

Бенуа,

Астравіцянаў

Берліёз Гектор

Буш’ё, нязм. Бушыла, Бушылу Бырлэдзяну Аляксандру

Астравўмаў

Бёрнал

Бэкан

Астрагл&заў

Бетховен

Астрагрйдскі

Бёхцераў

Бюлаў Бюфбн

нязм.

Бергбльц

* У Слоўнік уключаны цяжкасці пры напісанні.

прозвішчы, якія

выклікаюць пэўныя

244

Бяда Бяда, Бядзё Бялінскі

Віярдо Паліна

Гельмгбльц

Волкаў

Гёндэль

Бялоў

Воўк-Леванбвіч

Георгіеўскі

Бялыніцкі-Бірўля

Вунт

Геракл

Бяляеў

Вучэціч

Герйсімаў

Бярында Памва Вадап'янаў

Высоцкі

Гёрцэн

Вышалёскі

Гесіёд

Ваздзвіжанскі

Вышаслаўскі

Гётэ

Вазнясёнскі

Вэрдзі, нязм. Вяземскі

ганг Гі дэ Мапасан

Вайнанен Вайцяхоўскі

Іаган

Вольф-

Вярнадскі

Гільдэбрёнт

Валконскі

Вярстоўскі

Гірландайо Дамёніка

Валчэцкая Алёна Вальга Святаславіч і

Вяршыгара

Гіяцынтаў

Вярыга-Дарэўскі

Глёбка, Глёбку

Вярэйскі

Гліёр

Святаслававіч Вальтэр

Вяснін

Г нёдзіч

Ван Гог

Габрыелян

Ван Дэйк

Гайдн

Голсуарсі, нязм. Гойя Франсіска

Ван дэр Мёйлен

Галакціёнаў

Ван Эйк

Галаўня, Галаўні

Графціо, нязм. Г ротэваль

Вараб'ёў

Галілёй Галілёо

Грыгор’еў

Варэс

Гальдэнвёйзер

Гўмбальт

Васільеў

Галянішчаў- Кутўзаў

Гурыёлі

Васільчанка

Гамёр,

Васка да Гама

Гандзі Раджыў

Гюё Раймон

Васкрасёнскі

Гарагляд

Дабралюбаў

Васняцбў

Гарлахвацкі

Дабранраваў

Ватўцін

Гарсіа,

Ваўчок Марка

Гартны Ціш ка

Вашчыла, Вашчылу Вашынгтон Дж ордж

Гарыбальдзі

аб Гамёру

нязм.

Гастэла Мікалай, Га

Гўтэнберг

Давідэнка Давыдаў Давыдзёнка Дадыяні

стэлу Мікалаю Гаўптман

Дадэ Альфонс

Венецыянаў Вёнцлава Антанас

Гаўс

Далгіх,

Гацьё

Дальтон

Венявіцінаў

Гашак

Верасаеў

Геаргадзе,

Верашчёгін

Геаргіу-Дэж

Даргамыжскі

Ваян-Куцюр'ё,

нязм.

Ведзянёеў

Далгарўкаў

нязм.

Дамаскін Іаан

нязм.

Дёнтэ А л іг’ёры,

Гедымін

Джаваньёлі,

Весялоўскі

Гей-Люсак

Дж оўль

Вівальдзі

Гёйнэ

Вікёнцьеў

Гёкель

Дзегцяроў Дзідро Дэні,

Вільямс

Гельвёцый

Дзікенс

Верок'ё,

нязм.

245

Ланавбй Зэгерс Зялінскі

Касцюшка

Дзьюі, нязм. Дзюба, Дзюбе

Іагансон

Кацюбінскі

Ібарўры Далйрэс

Кашавйй

нязм.

Ібн Сіна

Квінтыліян

Ібсен Гёнрык Іванаў Усёвалад

Кёнэдзі,

Дзякаў

Іваноў Ільін-Жэнёўскі

Кетлінская Кім Ір Сэн

Дзямёнцьеў

Ільінскі

Дзям'янаў

Ілья Мўрамец Іофэ, нязм.

Кірылаў Клйўзевіц,

Дзімітраў Дзмітірка

Дзюклд, Дзюрынг

Дзядзюшка,

Дзя-

дзюшку

Кауцкі

нязм.

Кёрэс

аб Клаў-

Дзяржынскі Доўнар-Запольскі

Ірасек Алйіс

зевіцу Клёпча,

Ісаакян

Клімёнцьеў

Дрбжджын

Йакубйніс

Дўндзіч Алёка

Йамёлі,

Дзярждвін

Дўнін-Марцінкёвіч Дурнаво,

нязм.

аб Клімукў

Ключэўскі

Ййжэф Атыла

Кляўчэня, Кляўчэні

Ййрданс

Койвіста

Ййтуні, нязм. Ййўкаў Йардан

Дыягён Дэбюсі, Дэкарт

Клімўк,

нязм.

дав. Клёпчу

Мауна,

нязм. Кйнан Дййл Артур Кйсмадзям’янская

Д э Кастэр Шарль

нязм. Кавалёнак, аб Кава-

Дэмакрыт Дэніс

лёнку Кавеньяк

Крамскйй

Дэфо Даніёль

Кажадўб,

Ййхані,

Жаліб-Кюры,

нязм.

Кйстычаў Крашаніннікаў

аб Кажа-

дўбе

Кржыжанйўскі Крупёня, Крупёні

Жалтоўскі

Казьма Пруткйў

Крывашэеў

Жалябаў

Кайгарйдаў

Кузьма Чйрны, Кузь-

Жалязноў

Какінакі,

Жамчўжнікаў

Камёйша, Камёйшу

Куінджы,

Жарэс

Кампанёла Тамаза Канабёеўскі

Кўйбышаў Кукрыніксы, -саў

Канапля, Кандрат

Кўпер Дж эймс Фені-

Жолудзеў Ж уль

Верн,

Жўля

Вёрна Журба, Журбё

нязм.

К анап лі Крапіва,

Кандрату Крапівё

мё Чйрнаму

нязм.

мйр

Кандрацьеў

Кўусінен Куцьін, Куцьінў

Жыскар д ’Эстэн Ва-

Каралёнка

Кушчэўскі

леры Заўялаў

Карвалан Л уіс

Кюўё,

Карнавўхаў

Кюхельбёкер

Захарыядыс

Карняйчўк

Лавуазьё,

Звягінцаў

Карпёнка-Кары

Лажэчнікаў

Зізёній Лаўрэнцій

Кастаньё Андрэа

Лазараў

Златавўст

Кастра Рус Фідэль

Ланавйй

Жусьё,

нязм.

нязм. нязм.

Ландау Ландау,

246

нязм.

Мёлеж,

аб Мёлежу

Някрасаў

Лаўрэнцьеў

Мендзялёеў

Обручаў

Лафантэн

Меражкоўскі

Ожагаў

Леанарда да Вінчы,

Мерацкоў

Озераў

Мерымэ Праспёр

нязм. Леанідаў

нязм.

Метрэвёлі,

Лёбедзеў Ле Карбюзьё,

нязм.

Осіпаў Оўэн Рйберт

Мешчанінаў

Паладзін

Мешчаракоў

Лёмешаў

Мікеланджэла

Палзунйў Палтарацкі

Лепяшьінскі

Міклўха-Маклйй

Палявйй

Лінёй Карл

Мікўла Селянінавіч

Ліліенталь

Міхоэлс Морзэ, нязм.

Панцялёеў Пападдзін, Пападдзінў

Літвінаў

нязм.

Лопэ дэ Вэга,

Мйцарт

Вольфганг

Парахня, Парахні Пастэр Л у і

Лугаўскон

Амадэй

Лукрэцый

Мўсаргскі

Паустбўскі

Патабня

Лумўмба Патрыс

Мюнхгаўзен

Перавёрзеў

Лявіцкі

Мюнцэр

Перавйшчыкаў

Лявонцьеў

Мянжынскі

Персіянінаў

Ляскоў

Наваі Алішэр

Песталйцці

Маерава

Навасільцаў

Пёсцель

Навўменка

Петрашэўскі

Нагнібеда Надзёждзін

Пёцёфі Шандар

Мазачча,

нязм. дав.

Майбарада, Майбарадзе

Пік&сй Пабла Піятрйўскі

Макаранка

Налбандзян

Макравўсаў

Нансен Фрыцьёф

Малчанаў

Напалеон

Малышаў Мамін-Сібірак

Насэр Гамаль Абдэль Пляханаў Наўгародцаў Пляшчэеў Праабражэнскі Невяльской

Манізер

Нёедлы Здэнак

нязм. Мантэск'ё, нязм.

Немірйвіч-Данчанка Несмяянаў

Пыр’еў, Пыр'еву

Мардвінаў

Нёсцераў

Пярйўская

Мартынаў

Нідэрле,

Марцінкявічус

Нікіцін

Марэсьеў

Нйвапалянскі

Рабесп'ёр

Нйвікаў-Прыбйй

Рагййша, Рагййшу

Ныотан

Радзішчаў Раждзёственскі

Мальёр Ж ан Баціст

Мантэвэрдзі,

Матэйка Мдывані,

нязм.

Нэні П'ётра

Медавараў Меерхольд Межэлайціс дас

нязм.

Нэру, Эдуар-

нязм.

Піятухйвіч Плаціні, нязм.

Пракйф’еў Пржавальскі

Пятрўсь Петрусю

Нэрўда Пабла

Разенцвэйг, зенцвэйгу

Няжданава

Ракасйўскі

Броўка, Брйўку

аб Ра-

247

Фядотаў

Ралан Рамэн Расіні,

Спёнсер Гёрберт Сразнёўскі

нязм.

Рассбхін

Сталётаў Страдывары,

Расстрыхін Растрілі,

нязм.

Стрўвэ,

Тыцыян Тычына

Паўло, Ты-

чыне Паўлў Уайльд Аскар Уат Эдвард Уат Дж эймс

РафаЗль С ін ц і

Студзіцкі

Робсан Поль Рбшчын

Стўруа,

Румянцаў

Стыль Андрэ

Уітмен Ублт Уладамірскі

Русб Жан Ж ак РуставёлІ Шата

Стэндаль

Уладзіміраў

Стэфенсан

Ры кірда

Субоцін

Уладзімірскі Уладзіслаўскі

Увядзёнскі

нязм.

Стшалёцкі

Рымскі-Кбрсакаў

Сўдрабкалн

Уладысік

Рытх5у

Сунь Ятсён

Уладычанка

Рыхтэр Святаслаў Рэмбрант

Сухаво-Кабылін

Уласаў

Сўхэ-Батар

Уласенка

Рэнтгён Рэфармёцкі

Суэцін

Уленшпігель Тыль Ульянаў

Сівіных

Сцюарт Счыталкін

Сакалоў

Сырамолатаў

Салаўхін Салаўёў-Сядой

Сэрвантэс

Урангель, гелю

Салтыкоў-Шчадрын

Сядых,

Саракалётаў

Сямёнаў-Цян-Шанскі

Усевалбжскі

Сартр

Сяргёеў-Цэнскі

Усясвяцкі

Сар’ян Марцірос

Табідзе, нязм. Тактагўл Сатылганаў

Уэлс Гёрберт

Саўрісаў Свярдлоў Севяргін

Талстой Тальёні,

Фадзёеў

Сен-Сімон

Тальяці,

Серада, Серадзё Сёчанаў Скабяльцын Скаварада,

Скава-

Ўмаў

аб Уран-

Урўбель

Сядоў

нязм.

Урублёўскі

Уюн

н.чзм. нязм. Тарле, нязм. Тарычэлі, няэм.

Фальканэ Эцьён Фарадэй, аб Фара-

Тарэз Марыс

Феербах,

дэю Фёдзін

аб

Феер-

баху

Тацішчаў Твэн Марк

Фейхтвангер Ліён

Скараладскі

Традзьякоўскі

Ферўчы,

Скарына Францыск, Скарыне Фран-

Транёў

Філіп Жэрар

Траццякоў

Фірдаусі Абулькасім Флабэр Гюстаў

радзё

цыску

Траякўраў

Скіба, Скібе

Траяпбльскі

Фліёр

Скбрабагётаў

Трубяцкой

Фукідзід

Смётана Бёдржых Сбнцаў, Сонцава

Трыгўбаў Турсўн-Задэ,

нязм.

Фур’ё Шарль

нязм.

Фядбтаў

Хаджа Насрэдзін

248

Хаджа Насрэдзін

Чарвякдў

Шчўкін

Хаджы-Мурат

Чаркёсаў

Шчдрба,

Хакслі,

нязм.

Чарных,

нязм.

Чарнышоў

Халтўрын

аб Шчдрбе

Шырма Рыгдр, Шырме Рыгдру

нязм.

Чарнышэўскі

Шэварднйдзе,

Хаям Амар

Чарняхдўскі

Шэкспір Вільям

Хёердал

Чурлёніс

Шэлі,

Хемінгуэй Эрнэст

Чыбурданідзе

Шэнгёлія, -ліі

Хемніцэр Хітраво, нязм.

Чынгісхан

Шэньё,

Чычдрын

Эдысан

Хмяльніцкі

Чэбышаў

Эйве Макс

Хо Шы М ін

Чэхаў

Хрысціяновіч

Шалаўраў

Эйнштэйн Энгельгарт

Хрённікаў

Шалгуноў

Цвірка

Шаляпін,

Цвэйг Стэфан

піне Шамякін,

Хасэ Марці,

нязм.

Церпігораў Цімірйзеў Ціта, Іосіф

Эндыкат Эпімах-Шыпіла

аб

Ша-

Шапенгаўэр Броз

нязм.

Эндзэлін

аб Шаля-

мякіне

Цімашэнка

нязм.

Шапэн Фрыдэрык

Эразм Ратэрдамскі Эрнесакс Гўстаў Эрэнбўрг Эўклід

Шарамёцьеў

Эўрыпід

Цітбў

Ш арстабітаў

Юр'еў

Ціхаміраў

Шастаковіч

Яблачкаў

Ціханаў

Шастапйлаў

Якабсан Аўгуст

Цыцэрон

Шатабрыян

Якобі,

Цыялкоўскі

Шаумян

Якўб Кдлас

Цэдэнбал

Шаўчэнка Шахаўскдй

Янка Купала, Янку Купалу

Цюмёнеў

Ш міт

Ярмдлава

Цютчаў

Шдлам-Алёйхем

Ярмдленка

Цюцюннік

Шоў

Ярдменка

Цяпінскі Васіль

Штраус

Ярўгін

Цярэнцьеў

Шчадрын

Ярузёльскі Вдйцех

Цярэшчанка

Шчакаціхін Шчарбіна, Шчарбіне

Яршдў

Ц іта

Цэрэтэлі,

нязм.

Чаадаеў

нязм.

Ясёнін Ясёнскі Брўна

Чантўрыя, -рыі

Шчасліўцаў Шчасны

Яфімаў

Чарвоненка

Шчдгалеў

Яшчарыцын

Чайбалсан

Балясліў

249 А С А Б О В Ы Я ІМ ЁН Ы * М У Ж Ч Ы Н С К ІЯ

Авяр'ян

(Авяр’янавіч,

Авяр’-

янаўна) Агафон (Агафонавіч, Агафонаўна)

ІМ Е Н Ы

Антбн (Антбнавіч, Антбнаўна) Анўфрый (Анўфрыевіч, Анўфрыеўна) Анцімбн

(Анцімбнавіч, Анцімб-

наўна)

Агёй (Агёевіч, Агёеўна) Адам (Адамавіч, Адамаўна)

Анціп (Анціпавіч, Анціпаўна)

Адрыян

Апалінар (Апалінаравіч, Апалі-

(Адрыянавіч,

Адрыя-

наўна) Азар (Азаравіч, Азараўна) Азарый (Азйр’евіч, Азар’еўна)

нараўна) Апалінарый (Апалінар’евіч, Апалінар’еўна)

Акім (Акімавіч, Акімаўна)

Апалбн (Апалбнавіч, Апалбнаў-

Акінф (Акінфавіч, Акінфаўна) Аксён (Аксёнавіч, Аксёнаўна)

на) Апанас (Апанасавіч, Апанасаў-

Алёг (Алёгавіч, Алёгаўна) Алфёрый (Алфёрыевіч, Алфёры-

на) Афанасій (Афанасьевіч, Афана-

еўна) Альбёрт

сьеўна) Аркбдзій (Аркадзьевіч, Аркадзь-

(Альбёртавіч,

Альбёр-

таўна) Аляксандр (Аляксандравіч, Аляксандраўна)

еўна) Аркадзь (Аркадзевіч, Аркадзеў-

Аляксёй (Аляксёевіч, Аляксёеў-

Арсён (Арсёнавіч, Арсёнаўна) Арсёній (Арсёньевіч, Арсёньеў-

на) Амброс

(Амбрбсавіч,

Амбрб-

на)

на) Архіп (Архіпавіч, Архіпаўна)

саўна) Амбрбсій (Амбрбсьевіч, Амбрб-

Арцёмій

сьеўна) Амбс (Амбсавіч, Амбсаўна)

еўна) Арцём (Арцёмавіч, Арцёмаўна)

Анатблій (Анатбльевіч, Анатбль-

Арэст (Арэставіч, Арбстаўна)

Арцём’-

Астбп (Астапавіч, Астапаўна)

еўна) Анатбль леўна)

(Арцём’евіч,

(Анатблевіч,

Анатб-

Аўдзёй

(Аўдзёевіч,

Аўксёнцій

Аўдзёеўна)

(Аўксёнцьевіч,

Аўк-

Андрыян (Андрыянавіч, Андрыянаўна)

сёнцьеўна) Афінагён (Афінагёнавіч, Афіна-

Андрэй на)

Баляслаў (Баляслававіч, Баля-

(Андрэевіч,

Андрэеў-

Анісім (Анісімавіч, Анісімаўна)

гёнаўна) славаўна)

* У Слоўнік уключаны асабовыя імёны, якія распаўсюджаны сярод насельніцтва Беларусі, сустракаюцца ў мастацкай літаратуры і перыядычным друку. Пры мужчьінскіх імёнах у дужках даюцца ўтвораныя ад іх імёны па бацьку.

Баніф&цій

250

Баніфацій (Баніфацьевіч, Баніфацьеўна)

Галакціён

(Галакціёнавіч,

Га-

лакціёнаўна)

Барыс (Барысавіч, Барысаўна) Бенядзікт ( Бенядзіктавіч, Беня-

Гапёй (Гапёевіч, Гапёеўна) Гардзёй

(Гардзёевіч,

Гардзё-

Браніслаў (Браніслйвавіч, Бра-

еўна) Гаўрыіл

(Гаўрыілавіч,

Гаўрыі-

ніславаўна) Бярнард (Бярнардавіч, Бярнар-

лаўна) Гаўрыла

(Гаўрылавіч,

Гаўры-

даўна) Вадзім (Вадзімавіч,

лаўна) Генадзій (Генадзьевіч, Генадзь-

дэіктаўна)

на) Валёрый

Вадзімаў-

(Валёр'евіч,

Валёр’-

еўна) Генадзь

(Генйдзевіч,

Гена-

еўна) Валянцін (Валянцінавіч, Валян-

дзеўна) Гёнрых (Гёнрыхавіч,

Гёнры-

цінаўна) Валяр’ян (Валяр’янавіч,

хаўна) Георгій (Георгіевіч, Георгіеўна)

Ва-

ляр’янаўна) Варлаам (Варлаамавіч, Варла&маўна) Васілій (Васільевіч, Васільеўна) Васіль (Васілевіч, Васілеўна) Вацлаў

(Вацлававіч,

В ацлі-

ваўна) Веньямін (Веньямінавіч, Веньямінаўна) дзіктаўна) (Вікёнцьевіч,

Вікёнць-

еўна) Віктар (Віктаравіч, Віктараўна) Вінцэнт (Вінцэнтавіч, Вінцэнтаўна) Вісарыён (Вісарыёнавіч, Вісарыёнаўна) Віталій (Вітальевіч, Вітальеўна) Вітйль (Віталевіч, Віталеўна) Вітольд

( Вітбльдавіч,

Вітоль-

даўна) Войцех (Войцехавіч, Войцехаўна) Восіп

Вбсіпаўна)

Вячаслаў (Вячаслйвавіч, Вячаславаўна)

(Гёрманавіч,

ГерасіГёрма-

наўна) Глеб (Глёбавіч, Глёбаўна) Гўрый (Гўр’евіч, Гўр’еўна) Давыд (Давыдавіч, Давыдаўна) Д ам інік

(Дамінікавіч,

Даміні-

Д анііл (Даніілавіч, Даніілаўна) Даніла (Данілавіч, Данілаўна) Дарафёй

(Дарафёевіч,

Дара-

фёеўна) Дзмітрый (Дзмітрыевіч, Дзмітрыеўна) Дзямёнцій (Дзямёнцьевіч, Дзямёнцьеўна) Д зям ід

(Дзямідавіч,

даўна) Д зя м ’ян (Дзям'янавіч,

ДзяміД зям ’-

янаўна) Дзяніс (Дзянісавіч, Дзянісаўна) Елізар (Еліз&равіч, Еліз&раўна) Елісёй

(Восіпавіч,

(Герасімавіч,

маўна) Гёрман

каўна)

Венядзікт ( Венядзіктавіч, ВеняВікёнцій

Герасім

(Елісёевіч, Елісёеўна)

Емяльян

(Емяльянавіч,

Емяль-

янаўна) Ерамёй (Ерамёевіч, Ерамёеўна)

251

М ацвёй

Ерафёй (Ерафёевіч, Ерафёеўна)

Кірьіла (Кірылавіч, Кірылаўна)

Ермалйй

Клімёнт

(Ермалйевіч,

Ермалй-

еўна) Еўдакім

(Еўдакімавіч,

Еўдакі-

маўна) Еўсці-

гнёеўна) (Засімавіч, Засімаўна)

Захарый

(Захар'евіч,

Захар’-

еўна)

(Ігнатавіч,

Ігнатаўна)

Ігнацій (Ігндцьевіч, Ігнацьеўна) Ізмаіл (Ізмаілавіч, Ізмаілаўна)

Клі-

Кузьмінічна)

янаўна) Ларыён

Ларыё-

(Лаўрынавіч,

Лаўры-

наўна) Лаўрэнцій (Лаўрэнцьевіч, Лаўрэнцьеўна) Леанард

(Леанардавіч,

Леа-

нардаўна)

Ізясла-

Леанід на)

(Іларыёнавіч,

Іларыё-

Леапольд

наўна)

(Ларыёнавіч,

наўна)

(Ізяслававіч,

ваўна) Іларыён

(Клімёнцьевіч,

Кузьма (Кузьміч,

Лаўрын

Зіновій (Зіндўевіч, Зіндўеўна) Іван (Іванавіч, Івйнаўна)

Ізяслаў

Клімёнцій

Купрыян (Купрыянавіч, Купры-

Захар (Захаравіч, Захараўна)

Ігндт

Клімён-

мёнцьеўна)

Еўсцігнёй (Еўсцігнёевіч, Засім

(Клімёнтавіч,

таўна)

(Леанідавіч,

Леанідаў-

(Леапбльдавіч,

Леа-

пдльдаўна)

Ілья (Ільіч, Ільінічна)

Леў (Львдвіч, Львдўна)

Інакёнцій (Інакёнцьевіч, Інакён-

Лука (Лукіч, Лукінічна)

цьеўна)

Лук'ян

Ідсіф (Ідсіфавіч, Ідсіфаўна)

(Лук'янавіч,

Лук'янаў-

на)

Іпаліт (Іпалітавіч, Іпалітаўна) Іраклій (Іракліевіч, Іракліеўна)

Людвіг (Людвігавіч, Людвігаўна)

ІсайДІсаевіч, Ісаеўна)

Лявдн (Лявднавіч, Лявднаўна) Лявднцій (Лявднцьевіч, Лявдн-

Ісафат (Ісафатавіч, Ісафатаўна) Казімір

(Казіміравіч,

Казімі-

раўна) Кандрат (Кандратавіч, Кандратаўна) Кандрацій (Кандрацьевіч, Кандрацьеўна) Канстанцін

( Канстанцінавіч,

Канстанцінаўна) Капітон (Капітонавіч, наўна)

Капіто-

Карнёй (Карнёевіч, Карнёеўна) Карп (Карпавіч, Карпаўна) Касьян (Касьянавіч, Касьянаўна) Кірыл (Кірылавіч, Кірылаўна)

цьеўна) Мадзёст (Мадзёставіч, стаўна)

Мадзё-

Макар (Макаравіч, Макараўна) Макарый еўна)

(Макар'евіч,

Макар'-

М аксім (Максімавіч, Максімаўна) Марк

(Маркавіч, Маркаўна)

Маркёл

(Маркёлавіч,

Маркё-

лаўна) М арцін (Марцінавіч, Марцінаўна) Мацвёй (Мацвёевіч, Мацвёеўна)

Мечыслаў

252

Мечыслйў

(Мечыслівавіч,

чыславаўна) Мікалан (Мікалаевіч,

Ме-

Панкрацій ( Панкрацьевіч, Панкр&цьеўна)

М ік а л і-

еўна)

Панцеляймон

( Панцеляймона-

віч, Панцеляймонаўна)

М ікіта (М ікітавіч, Мікітаўна) Міласлаў

(Міласлававіч, Міла-

сл&ваўна)

лёеўна) Парамьн

Мінай (Мінаевіч, Мінаеўна) Міраслаў

Панцялёй ( Панцялёевіч, Панця( Парамонавіч,

Пара-

монаўна)

(Міраслававіч, Міра-

славаўна)

Парфён

(Парфёнавіч,

Парфё-

(Парфёнавіч,

Парфё-

наўна)

Мірон (Міронавіч, Міронаўна)

Парфён

М ітраф ін (Мітрафанавіч, Мітра-

наўна) Патап (Патапавіч, Патапаўна)

фАнаўна) М іхаіл

(Міхайлавіч,

Міхайлаў-

на)

Пахом (Пахомавіч, Пахомаўна) Пётр (Пятровіч, Пятроўна)

Міхёй (Міхёевіч, Міхёеўна)

Піліп

Мсціслаў

Пімен (Піменавіч, Піменаўна) Платон ( Платонавіч, Плато-

(Мсціслававіч,

славаўна) Мяфодзій (Мяфодзьевіч,

МсціМя-

фодзьеўна)

Неафіт ( Неафітавіч, на) Нёсцер (Нёсцёравіч,

Назараўна) НеафітаўНёсцераў-

на) Пракопій ( Пракоп'евіч, Пракоп’еўна) на) Пратасій ( Пратасьевіч, Пратась-

(Нікадзімавіч,

дзімаўна) Нікёндр ( Нікандравіч,

НікаНіканд-

раўна) Ніл ( Нілавіч, Нілаўна) на) Нічьіпар (Нічыпаравіч,

еўна) Прохар

(Прохаравіч,

раўна) Радзівон

Проха-

(Радзівонавіч,

Радзі-

вонаўна)

Ніфант (Ніфантавіч, Ніфантаў-

Радзім

(Радзімавіч,

Радзімаў-

на) Нічыпа-

раўна)

Радзімір

(Радзіміравіч,

Радзі-

міраўна)

Няфёд ( Няфёдавіч, Няфёдаўна) Павел (Паўлавіч, Паўлаўна) Палікарп

наўна)

Пратас (Пратасавіч, Пратасаў-

на) Нікадзім

Піліпаўна)

Пракоп (Пракопавіч, Пракопаў-

Навўм (Навўмавіч, Навўмаўна) Назар (Назаравіч,

(Піліпавіч,

(Палікарпавіч,

Радзіслаў (Радзіслававіч, Радзіславаўна)

Палі-

Рамуальд (Рамуальдавіч, Рамуальдаўна)

Памфіл (Памфілавіч, Памфілаўна) Панкрат ( Панкратавіч, Панкра-

Расціслаў (Расціслававіч, Расці-

карпаўна)

таўна)

славаўна) Ратмір на)

(Ратміравіч,

Ратміраў-

Юлій

253 Роберт

(Рббертавіч,

Робертаў-

Усцін (Усцінавіч, Усцінаўна) Усяслаў

на) Руслан

(Руслйнавіч,

Русла-

наўна) Рыгор (Рыгоравіч,

Рыгораўна)

(Усяслававіч,

Усясла-

ваўна) Фадзёй (Фадзёевіч, Фадзёеўна) Фама (Фаміч, Фамінічна)

Савёлій (Савёльевіч, Савёльеў-

Феакціст

на) Сазон (Сазонавіч, Сазонаўна)

цістаўна) Феафан (Феафанавіч,

Самсйн

Самсо-

наўна) Феафіл (Феафілавіч, Феафілаў-

Самуілаў-

на) Фёлікс (Фёліксавіч, Фёліксаўна)

(Самсонавіч,

наўна) Самуіл (Самуілавіч,

на) Сафон (Сафбнавіч, Сафйнаўна) Сафрон

(Сафрйнавіч,

Сафрй-

(Феакціставіч,

ФеакФеафа-

Фёдар (Фёдаравіч, Фёдараўна) Філарэт

(Філарэтавіч,

Філарэ-

таўна)

наўна) Святаслаў (Святаслававіч, СвяСевасцьян

Філат (Філатавіч, Філатаўна) Філімйн

таславаўна) (Севасцьянавіч,

Се-

васцьянаўна) Серафім (Серафімавіч, Серафімаўна) Сідар (Сідаравіч, Сідараўна)

(Філімйнавіч,

Філімй-

наўна) Фларыян (Фларыянавіч, Фларыянаўна) Флор (Флйравіч, Флйраўна)

Спірыдйн (Спірыдйнавіч, Спіры-

Фйка (Фйкіч, Фйкічна) Францыск (Францыскавіч,

дйнаўна) Станіслаў (Станіслававіч, Стані-

Францыскаўна) Фрол (Фрйлавіч, Фрйлаўна) Фядйс (Фядйсавіч, Фядйсаўна)

славаўна) Сцяпан (Сцяпанавіч, Сцяпанаўна) Сямён (Сямёнавіч, Сямёнаўна) Сяргёй

(Сяргёевіч,

Сяргёеўна)

Тарас (Тарасавіч, Тарасаўна) Трафім (Трафімавіч, ТрафімаўТрыфан (Трыфанавіч, Трыфанаўна) Уладзімір (Уладзіміравіч, Ула-

(Харытйнавіч,

Хары-

тйнаўна) Цімафёй

(Цімафёевіч,

Цімафё-

Ц іт (Цітавіч, Цітаўна) Ціхан (Ціханавіч, Ціханаўна) Цярэнцій

(Цярэнцьевіч,

Ця-

рэнцьеўна) (Уладзіслававіч,

Уладзіславаўна) Улас (Улёсавіч, Уласаўна) Ульян (Ульянавіч, Ульянаўна) Усёвалад (Усёваладавіч, Усёваладаўна)

паўна) Харытйн

еўна)

на)

дзіміраўна) Уладзіслаў

Фядйт (Фядйтавіч, Фядйтаўна) Харламп (Харлампавіч, Харлам-

Эдуард (Эдуардавіч, Эдуардаўна) Эпімах

(Эпімахавіч,

Эпімахаў-

на) Эраст (Эраставіч, Эрастаўна) Юлій (Юльевіч, Юльеўна)

Ю льйн

254

Юльян (Юльянавіч, Юльянаўна) Юрый (Ю р’евіч, Ю р’еўна)

Яўмён (Яўмёнавіч, Яўмёнаўна) Яўмёній

Ягбр (Ягоравіч, Ягораўна)

(Яўмёньевіч,

Яўмёнь-

еўна)

Яяаў (Якаўлевіч, Якаўлеўна)

Яўсёй (Яўсёевіч, Яўсёеўна)

Якім (Якімавіч, Якімаўна)

Яўстафій (Яўстаф ’евіч, Яўстаф'-

Якўб (Якўбавіч, Якўбаўна) Яраслаў (Яраслйвавіч, Яраславаўна)

Яўцёй (Яўцёевіч, Яўцёеўна)

Яўгён (Яўгёнавіч, Яўгёнаўна) Яўгёній

еўна) Яўхім (Яўхімавіч, Яўхімаўна)

(Яўгёньевіч, Яўгёньеў-

Яфім (Яфімавіч, Яфімаўна) Яфрэм (Яфрэмавіч, Яфрэмаўна)

на)

Ж АНОЧЫ Я

ІМ Е Н Ы

Агёфія, Агаф ’я

Ванда

Іраіда

Агнёса

Варвара

Лгнія

Васіліса

Ірына Ірэна

Агрыпіна

Вёра

Ія

Ада

Всраніка

Калёрыя

Аксёна

Вікторыя

Каліса

Аксіння

Вілёна

Канстанцыя

Акуліна

Вірынёя

Капіталіна

Ала Алёся Алёна

Вольга

Караліна

Галіна

Кацярына

Ганна

Кіра

Аліна

Генрыёта

Клара

Альбіна

Глафіра

Клаўдзія

Аляксандра

Глікёрыя

Ксёнія

Аляўціна

Глбрьія

Ларыса

Ам&лія

Д ар ’я

Леакадзія

Анастасія

Дзіяна

Леальгіна

Анжэліка Анісся

Домна

Леаніла

Еўдакія

Лідзія

Антаніда

Ефрасіння

Лізавёта

Антаніна

Жанна

Л ілія

Анфіса

Жульёта

Арына

Зарына

Арыядна Аўдбцця

Зінаіда Зоя

Бранісл&ва

Іна

Л ія Ліяна Луіза Лукёр'я

Валёрыя

Інга Інёса

Любоў, род. -ові Лю дміла

Валянціна

Ліліяна

Яўгёнія

255 Малання

Пелагёя

Ульяна

Мальвіна

Праскбўя

Усціння

Маргарыта

Раіса Рыма

Фаіна

Марфа Марыёта

Рэгіна

Фёя

Марына

Рэната

Фёкла

Марыя

Сабіна

Флбра

Матрона

Святаслава

Фядбра

Мая

Святлана

Фядбсся

Мілана

Серафіма

Хрысціна

Міласлава

Эла

Міраслава

Сільвія Сбфін, Соф'я

Мўза

Станіслава

Эльвіра

Надзёя Нана

Стэла Сцепёніда

Эма

Настасся

Сцяфанія

Ю зіфа, Юзафіна

Наталля

Сюзанпа

Юлія

Неаніла

Таіса, Таісія

Юльяна

Ніна

Тамара

Ядвіга

Нінёль

Таццяна

Яніна

Нона

Тэрэза Уладзіслёва

Яраслава

Паліна

Фаціна

Элеанбра

Эмілія

Яўгёнія

3 М Е С Т Прадмова да шостага вы д ан н я...................................................... 3 Беларускі а л ф а в і т ........................................................................ 6 Прынятыя ў слоўніку с к а р а ч эн н і..................................................7 Асноўныя правілы л р а ва п ісу ........................................................... 8 Ужыванне вялікай літары (8). Гфавапіс галосных (15). Правапіс зычных (20). Правапіс мяккага знака і апострафа (24). Правапіс канчаткаў (26). Аб напісанні р а з а м 'і праз злучок (32). Складаныя словы (40). Складанаскарочаныя словы (42). Літарныя абрэвіятуры (42). Правілы пераносу (44). С л о ў н і к ........................................................................................ 4 7 Назвы дзяржаў, іх сталіц і пайбольш значных геаграфічных аб’е к т а ў ............................................................................. 221 Прозвішчы .........................................................................243 Асабовыя і м ё н ы ................................................................ 249

Справочное нзданне Л О Б А Н Ннколай Павловнч С У Д Н Н К Мнханл Романовнч ОРФ О ГРАФ НЧЕСКНЙ СЛОВАРЬ

Мннск, нздательство «Народная асвета» На

белорусском

языке

Даведачнае выданне Л О Б А Н Мікалай Паўлавіч С У Д Н ІК Міхаіл Раманавіч АРФАГРАФІЧНЫ СЛОУНІК

Загадчык рэдакцыі М. П. Станкевіч. Рэдактар В. М. Захарэвіч. М астак /. /. Бокій. Мастацкі рэдактар Н. Л. Шаўшукова. Тэхнічны рэдактар С. I. Ліцкевіч. Карэктары В. С. Бабеня, /. С. Яромчык. Н Б № 2867 Зяаязснз ў набор 31.05.89. Паяпісана ў ярук 09.04.90. Фармат 84 X Ю8'/м. Папсра друк. Л1 ? 2. Гарнітура літаратурная. ВысокІ друк з ФПФ. Умоўн. друк. арк. 13,44. Умоўн. фарба-адбіт. 13,65. Ул.-выд. арк. 11,67. Тыраж 200 000 экз. Заказ 2586. Цана 60 к. Выдавецтва «Народная асвета» Дзяржаўнага камітэта БССР па друку. 220600, МІнск, праснскт Машзрава, 11. Мінскі ордэна Працоўнага Чырвонага Сцяга паліграфкамбі* нат М ВП А імя Я- Коласа. 220005, Мінск, Чырвоная, 23.